Сборник статей по материалам LXIII международной научно-практической конференции №3 (62) Февраль 2017 г

 
 

114 
БӨЛІМ 2. 
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР 
 
БІЛІМАЛУШЫЛАРДЫҢ ИНТТЕКТУАЛДЫҚ ӘЛЕУЕТІН 
ЖЕТІЛДІРУДІҢ ЖОЛДАРЫ 
Текесбаева Гульжан Молдакыновна  
PhD докторант,  
Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті 
Қазақстан Республикасы, Алматы қ. 
Рахметова Райгүл Сәдуақасқызы 
п.ғ.д., доцент 
Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті,  
Қазақстан Республикасы, Алматы қ. 
 
ПУТИ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ 
ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОГО ПОТЕНЦИАЛА СЛУШАТЕЛЕЙ 
Текесбаева Гульжан Молдакыновна 
PhD докторант 
Казахский национальный педагогический университет имени Абая 
Республика Казахстан, г. Алматы 
Рахметова Райгуль Садуакасовна 
д-р пед. наук, доц. 
Казахский национальный педагогический университет имени Абая 
Республика Казахстан, г. Алматы 

115 
WAYS OF IMPROVING THE INTELLECTUAL POTENTIAL 
STUDENTS 
Gulzhan Tekesbayeva  
PhD Doctoral candidate 
Abai Kazakh National Pedagogical University  
Republic of Kazakhstan, Almaty,  
Raigul Rakhmetova  
Doctor of pedagogical sciences 
Abai Kazakh National Pedagogical University  
Republic of Kazakhstan, Almaty 
 
Аңдатпа.  Мақалада  білімалушылардың  интеллектуалдық  әлеуетін 
интерактивті  оқыту  технологиясы  арқылы  жетілдіру  жолдары  туралы 
айтылады.  
Аннотация.  В  статье  говорится  о  совершенствовании  интел-
лектуального потенциала учащихся через интерактивные методов. 
Abstract.  The  article  refers  to  the  improvement  of  the  intellectual 
potential of students through interactive methods. 
 
Түйін  сөздер:  интеллект,  интеллектуалдық  әлеует,  оқыту 
технологиясы, интерактивті әдіс, әдістеме, оқыту 
Ключевые  слова:  интеллект,  интеллектуальный  потенциал, 
инновационные  технологий,  интерактивное  методы,  методика, 
обучение 
Keywords:  intellect,  intellectual  potential,  innovative  technologies, 
interactive methods, method, teaching. 
 
Қоғамдағы  жаңарулар,  ел  дамуындағы  тың  стратегиялық 
бағдарлар  мен  қағидаттар,  қоғамның  ақпараттануы  және  ғылым  мен 
техниканың  қарыштай  дамуы  білім  беру  жүйесінде  де  түбегейлі 
өзгерістер жасауға себеп болды. Өйткені жаңа уақыт талабы рухы биік, 
болашаққа  зор  сеніммен  қарайтын,  оның  дамуына  өзіндік  үлес 
қосатын,  халықаралық  стандартқа  сай,  бәсекеге  қабілетті,  танымдық 
деңгейі жоғары, білімді де білікті тұлғаны қажет етеді.  
Тәуелсіздігімізді  баянды  ететін  ғажайып  күштердің  бірі  – 
сындарлы  саясат,  білім,  ғылым  және  интеллектуалдық  әлеует.  Ел 
Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстанның тәуелсіздікке қол жеткізген 
күннен  бастап  жүргізіп  келе  жатқан  дана  саясатының  негізі  – 
мемлекеттің  білім  беру  әлеуетін  арттыру,  ең  бастысы  қазақстан-
дықтардың интеллектуалдық әлеуетін арттыруға басты назар аударды. 

116 
Білімалушылардың интеллектуалдық әлеуетін жетілдіру жолдары 
туралы  сөз  қозғамас  бұрын  интеллект,  интеллектуалдық  әлеует 
ұғымдарының мәнін ашып алғанымыз жөн деп ойлаймыз. 
Б.М.  Бим-Бад  дайындаған  «Педагогикалық  энциклопедиялық 
сөздікте»  және  «Үлкен  энциклопедиялық  сөздікте»  интеллект 
ұғымына берген анықтама білім беру жүйесінде қолданыс тауып отыр. 
Интеллект:  1)  индивидтің  ақыл-ой  қабілетінің  тұрақты  құрылымы; 
2) белгілі  бір  мәселені  танып  білу  және  оны  шешуге  қатысты 
адамның жаңа  өмірлік  жағдайларға  (міндеттерді  шешу  барысындағы 
мінез-құлық сипаттарының жинағы ретінде) бейімділігі мен кез келген 
іс-әрекеттің  табыстылығын  анықтайтын  индивидтің  танымдық 
үдерістерінің  өзгеретін  жүйесінің  (ойлау,  сезіну,  қабылдау,  жадына 
сақтау, қиялдау, елестету және т. c. с.) және басқа қабілеттері негізіндегі 
жалпы  қабілет;  3)  индивидтің  барлық  таным  функцияларының 
жиынтығы:  түрткі  мен  қабылдаудан  ойлау  мен  қиялға  дейін,  таным 
іс-әрекеттерінің  негізгі  формасы  [1;  2].  Американдық  ғалым  Дэвид 
Векслер:  «Интеллект  –  ақылмен  іс-әрекет  жасау,  рационалды  түрде 
ойлау  және  өмірлік  мәселелерді  дұрыс  жеңе  білу,  яғни  интеллект  – 
адамның қоршаған ортаға бейімделе алу қабілеті», - деп пайымдайды. 
Мәдени-философиялық энциклопедияда: «Интеллект – адамның ойлау 
қабілеті.  Интеллект  мәдениеттануда  және  психология  мен  философияда 
тұлғаның  мәліметтерді  саналы  түрде  саралап,  оған  баға  берудегі 
қабілетінің  тұрақты  ерекшелігін  көрсететін  ұғым-термин»,  -  деп 
түсініктеме  берілген  [3].  Ғалым  А.С.Сәрсенов:  «Интеллектуалдық 
әлеует  –  деп  қоғамдағы  сұраныс  үдесінен  шығуға  даяр  әлеуметтік 
субъектінің 
уақыт 
пен 
орта 
алға 
тартқан 
міндеттерден, 
қиыншылықтардан,  ұсыныс  пен  қажеттіліктен,  бұрын  беймәлім 
талаптан  тұтастай  болмаса  да  негізінен  биік  тұрып,  ілгерілеу 
динамикасы  мен  заңдылығына  кіріге,  бейімделе  алу,  соны  ел 
мүддесіне,  өз  мүддесіне  жегу  арқылыы  бойындағы  қабілеті  мен 
мүмкіндігін  ашу  өрісі»  [4],  -  деп  тұжырымдайды.  Демек,  интел-
лектуалдық  әлеует  –  адамның  өзінің  ойлау  қабілетін  білімді  игеру 
арқылы  жетілдіруінің  нәтижесінде  пайда  болған  қабілеті  мен 
мүмкіндіктерін өзі мен өз Отанының мүддесіне жарата алуы.  
Интеллектуалдық  әлеуеті  жоғары  тұлға  даярлау  –  мемлекеттік 
тілді  ғылым  мен  білімді  тоғыстыра  оқытудың  басты  нәтижесі  болып 
табылады.  Осы  орайда,  білімалушылардың  интеллектуалдық  әлеуетін 
жетілдіруде  оқытудың  инновациялық  технологияларын  қолданудың 
маңызы  зор.  Жас  ұрпақтың  интеллеутуалдық  әлеуетін  жетілдіруде 
интерактивтік  оқыту  технологиясын  қолдану  тиімді  болып  табылады. 
Әдіскер-ғалымдар  аталған  технология  мәдени-танымдық  әрекетті 

117 
ұйымдастыруға  ықпал  ете  отырып,  оқушылардың  тілін  дамытуға, 
логикалық  ойлау  қабілетін  жетілдіруге,  танымын  кеңейтуге  ықпал 
етеді  деп  есептейді.  Өйткені  интерактивті  оқыту  технологиясы 
оқушыларды  өздігінен  ізденуге,  өзінің  кемшіліктерін  жетілдіруге, 
қатесін зерделеуге итермелейді. Оқушылардың барлығы өздері білетін, 
ойлайтын  нәрселері  туралы  ойлауға,  оны  дамытуға  мүмкіндік  алады. 
Интерактивті  оқыту  технологиясында  оқушы  жаңа  білім  алып  қана 
қоймайды, сонымен қатар оны үздіксіз жетілдіріп отырады.  
Ойкөкпар  әдісі  оқушы  ізденісіне  жол  ашып,  оқытушының 
түсіндіргені  мен  айтқанын  меңгеріп  қана  қоймай,  өзгелермен  тікелей 
пікірталасқа  түсіп  үйренеді.  Пікірталасты  сауал,  сұрақ,  мәселені 
талдау, талқылау, т.б. тәсілдер арқылы іске асыруға болады. Пікірталас 
тақырыптары  әртүрлі  көзқарасты  қамтып,  бірыңғай  пікірге  келмеген 
мәселелерді қамтуы тиіс. Оқушы белсенді рөл атқарушы емес, жетекші 
позицияға  ие болады.  Ол берілген мәселенің  жауабын  іздеп, шешімін 
табуға тырысады, түрлі мәселелер туралы пікір, көзқарастарды талдау 
арқылы  салыстыра  білуге,  өзіне  және  өзгелерге  баға  беруге,  сын 
айтуға,  көзқарасын  білдіруге,  пікірін  нақтылап,  қорытынды  шығара 
білуге,  өз  бетімен  ізденуге,  топ  алдында  еркін  пікір  айтуға,  тілін 
дамытуға  төсіледі.  Тілдік  қарым-қатынас  жасау  қабілетін  жетілдіріп, 
тұлға  ретінде  қалыптасуына  әсер  етіп,  коммуникативтік  дағдысы 
мен қабілетін, біліктілігі мен құзыреттілігін дамытуға септігін тигізеді.  
Ойға шабуыл әдісі – теориялық материалды меңгерту кезінде де, 
шығармашылық  жұмыстарды  орындату  кезінде  де  кең  қолданылатын 
әдіс.  Мұнда  оқушылардың  сөйлеу  тілі  жетілдіріліп,  барлық  пікірді 
саралап,  салыстыра  отырып  өз  тұжырымын  жасау  дағдысы 
қалыптастырылады.  
Оқушыларға  берілетін  жұмыстардың  дені  студентті  өзгелермен 
тіл табысуға, пікірлесуіне дағдыландыратындай оның өз тобымен жұп 
болып  я  топ  болып  орындауына  лайықталып  берілуі  керек.  Топтық, 
жұптық  жұмыстар  –  оқушы  дамуының,  өзін-өзі  бағалауының, 
қалыптасуының  негізгі  жолы.  Мұндай  жұмыстар  білімалушы 
бойындағы  түрлі  қабілеттерді  жетілдіріп,  жалпы  тұлғалық  қасиетін, 
коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастырады. 
Интерактивті  оқыту  барысында  оқушының  істі  ұйымдастыру 
қабілеті  үнемі  назарға  алынады.  Сабақта  интерактивтік  әдістерді 
қолдану  кезінде  оқытушы  тек  кеңесші  рөлін  ғана  атқарады.  Ол  жаңа 
білім берумен қатар білімалушыларды өз беттерінше ізденуге жетелейді. 
Бұл  әдісте  оқытушы  тек  ұйымдастырушы,  бақылаушы  қызметін 
атқарады, ал оқушы белсенділігі артады. 

118 
Қорыта  айтқанда,  білімалушылардың  интеллектуалдық  әлеуетін 
жетілдіруде 
мүғалімдер 
интерактивті 
оқыту 
технологиясын 
оқушылардың  біліміне,  қабілетіне  қарай  түрлендіріп  қолдана  алады. 
Оқушылар жұптасып не топ болып жұмыс істейді, оқушы мен оқушы 
немесе  оқушы  мен  мұғалім  үнемі  сұқбаттасып  отырады.  Аталған 
технология  бойынша  орындалатын  тапсырмалар  оқушының  пікірін 
іркілмей  айтуына,  өз  ойын  дәлелді  түрде  жеткізе  білуіне, 
шығармашылық  белсенділігін  дамытуына,  сөйлеу  мәдениетінің  жоғары 
болуына,  қажетті  материалды  ұтымды  қолдана  алу  қабілетін  арттыруға, 
айтылған  пікірдің  ақиқаттығын  тілдік  фактілерге  негіздеп,  дәлелдей 
білуге  үйретеді.  Білімалушылардың  интеллектуалдық  әлеуетін 
арттыруда  интербелсенді  әдістерді  тиімді  қолданғанда  күтілетін 
нәтиже  ретінде  оқушылардың  коммуникативтік  құзыреттілігін 
қалыптастыруға мүмкіндік туады.  
 
Әдебиеттер тізімі: 
1.
 
Бим-Бад Б.М. Педагогический энциклопедический словарь. – М., 2002. 
2.
 
Большой  энциклопедический  словарь.    /Гл.  ред.  А.М. Прохоров.  –  Сов. 
энциклопедия, 1991. Т.2. – 1991  
3.
 
Мәдени-философиялық энциклопедия /құраст. Т. Ғабитов, А. Құлсариева, 
Ә. Әлімжанова және т.б. – Алматы: Раритет, 2007. 
4.
 
Сәрсенов А.С.  Қазақстан  ауыл-селосындағы  интеллектуалдық  әлеуеттің 
қалыптасуы мен этномәдени дамуының тарихи тәжірибесі (1946-1991 жж.). / 
т. ғ. д.  ғылыми  дәрежесін  алу  үшін  дайындалған  диссертацияның 
авторефераты / Қазақ Агр.ун-ті. –Алматы, 2005. 
 
 

119 
КОНФЕРЕНЦИЯНЫН КЫРГЫЗ ТИЛИНДЕ 
ОКУЛГАН ДОКЛАДДАРЫ 
 
БӨЛҮМ 1. 
ЭКОНОМИКАЛЫК ИЛИМ 
 
АГРАРДЫК ӨНӨР ЖАЙ КОМПЛЕКСИНДЕГИ 
ЛИЗИНГДИН ӨНҮГҮШҮН ЖАНА ДИНАМИКАСЫН 
АНАЛИЗДӨӨ 
Ормонов Нурбек Аккозович 
канд.экон.наук, доц. 
 Университета экономики и предпринимательства 
Республика Кыргызстан, г. Жалал-Абад 
 
Аннотация. Экономика Кыргызстана, безусловно, остро нуждается 
в доступных внутренних инвестиционных ресурсах, поэтому проблема 
создания  эффективного  рынка  лизинга  является  одним  из  основных 
направлений в деле внедрения новых видов финансовых инструментов. 
Аннотация.  Кыргызстандын  экономикасы  албетте,  жеткиликтүү 
ички  инвестициялык  каражаттарына  абдан  муктаж,  ошондуктан 
натыйжалуу лизинг рыногун түзүү маселеси каржылык куралдарынын 
жаңы  түрлөрүн  ишке  ашыруунун  негизги  багыттарынын  бири  болуп 
саналат. 
 
Ключевые  слова:  лизинг,  оценка,  анализ,  налог,  метод,  сумма 
платеж, аренда. 
Негизги  сөздөр:  лизинг,  баалоо,  талдоо,  салык,  метод,  төлөө 
өлчөмү, аренда. 
 
Кыргыз  Республикасы  өз  алдынча  эгемендүүлүктү  алгандан 
баштап  Кыргызстанда  лизингдик  операциялар  2003-жылдан  пайда 
боло баштагандыгы белгилүү. Мамлекет өндүрүштү жаны айыл чарба 
техникалар  менен  жана  жабдууларды  камсыздоодо  Лизинг  бирден 
бир керектүү ыкма экендигин практика көрсөтө алды.  

120 
Кыргызстандын  экономикасы  албетте,  жеткиликтүү  ички 
инвестициялык  каражаттарына  абдан  муктаж,  ошондуктан  натыйжалуу 
лизинг  рыногун  түзүү  маселеси  каржылык  куралдарынын  жаңы 
түрлөрүн ишке ашыруунун негизги багыттарынын бири болуп саналат. 
Лизинг операциялары пайда болгондон баштап Лизинг берүүчүлөр 
болуп  биринчиден  коммерциялык  банктар  жана  микрофинансылык 
компаниялар ишке кирише баштады. Алардын лизинг чөйрөсүндө иш 
алып  баруу  мүмкүнчүлүгүнө  2002-жылы  кабыл  алынган  Кыргыз 
Республикасынын "Финансылык ижара (лизинг)" Мыйзамы негиз боло 
алат.  Ушул  Мыйзамды  кабыл  алуу  өлкөдөгү  биринчи  лизингдик 
операцияларды жүргүзүүчүлөрдөн болуп эсептелет. 2003-жылы өлкөнүн 
рыногунда  белгилүү  бир  көлөмдөгү  лизингдик  операциялар  ишке 
ашырылды.  
Ошол  мезгилде  белгиленгендей  лизинг  берүүчүлөр  катарына 
Кыргызстанда  беш  банк  кирген  (Демир  Кыргыз  Интернэшнл  Банк, 
Энергобанк,  Инэксимбанк,  Кыргыз  Инвестициялык  Кредиттик  Банк 
(КИКБ),  Толубай  банк),  Европа  комиссиясынын  Программасынын 
демилгеси  боюнча  үч  майда  лизингдик  компания  түзүлгөн  алар 
"Кыргызстандагы  чакан  жана  орто  бизнести  Өнүктүрүү"    жана 
Кыргызстанда  кредиттик  союздарды  колдоо  боюнча  Финансылык 
компаниясы (КСФК), ошондой эле лизингдик компания "Кыргызайылтех-
сервис"  бул  компаниялардын  негизги  милдети  болуп,  айыл  чарба 
техникалары жаңылоо, жабдуулар жана минералдык жер семирткичтер 
менен айылдык товар өндүрүүчүлөрдү камсыз кылуу. Бул IFC "Лизинг 
Борбордук  Азия  боюнча  2004-жылга"  изилдөө  компаниясынын 
маалыматтары боюнча (мындан ары текст боюнча "Изилдөө IFC").  
"Кыргызайылтехсервис" өз  ишин  Япониянын Өкмөтү тарабынан 
грант  катары  берилген  каражаттарынын  эсебинен  ишке  ашырган. 
Мында  белгилей  кетчү  нерсе,  IFCтин  изилдөөсүндө  "Кыргызайыл-
техсервис" иши жөнүндө маалыматтар чагылдырылган эмес. 
Жогоруда көрсөтүлгөн үч майда лизингдик компаниялар өз ишин 
өлкөнүн  үч  региондорунда  жүргүзгөн:  Нарын  облусу,  Баткен  облусу 
жана  Талас  облусу.  Курамына  кирген  уюштуруучулар  жеке  жактар  – 
Кыргызстандын  резиденттери.  Бул  майдализингдик  компаниялар 
чакан  бизнес  субъектилерине  кызмат  көрсөтүүсүнө  багытталган 
лизингдин мөөнөтү 2 жылдан ашпаган берүү суммасы 2,5 миң еврого 
чейин. 
IFCтин  изилдөөсүнө  ылайык  2003-жылы  жогоруда  аталган 
финансы  институттары  165тен  ашык  лизингдик  бүтүмдөрдү  ишке 
ашырган; болжол менен лизинге берилген мүлктүн наркы 1 миллионго 
жакын  АКШ  долларын  түзгөн.  Республикадагы  2003-жылга  чейин 

121 
лизингдик  операцияларынын  жоктугун  эске  алып  (кээ  бир  компаниялар 
ортосундагы  жүргүзүлгөн  учурларды  кошпогондо),  Кыргызстандын 
финансылык  секторунда  лизинг  динамикасынын  өсүшүнүн  бул 
көрсөткүчтөрүн оң фактор катары кароого болот.  
IFCтин  2003-жылы  изилдөөсүнө  ылайык  лизингге  өткөрүлүп 
берилген мүлктөрдүн түрлөрү төмөнкүдөй: 

 
тамак-ашты кайра иштетүү жабдуулары үчүн (36 %);  

 
айыл чарба техникасы (33 %);  

 
унаа (19 %);  

 
оргтехника (10 %). 
IFC  "Лизинг  Борбордук  Азия  боюнча  2004-жылга"  изилдөөсү 
боюнча  көбүрөөк  сандагы  лизинг  операциялары  жана  бир  кыйла 
капиталды  талап  кылган  долбоорлор  Бишкек  шаарында  жана  Чүй 
облусунда  орун  алган,  ошол  эле  мезгилде  башка  облустарда  дээрлик 
лизингдик  операциялар  болгон  эмес,  же  болбосо  алардын  көлөмү 
жокко эсе болгону маалым. Бишкек шаары жана Чүй облусу көбүрөөк 
сандагы  соода  жана  кызмат  көрсөтүү  ишканалардын  эсебинен 
экономикалык  жагынан  бир  аз  өнүкөн  региондор  болуп  эсептелип, 
ошол  эле  учурда  башка  облустар  көбүрөөк  агрардык  сектордо  иш 
жүргүзгөн чарбакер субъекттердин саналып келинген. 
Кыргызстандын  банктар  Союзунун  (СБК)  активдүү  катышуусу 
менен  2012-жылы  лизингдик  бүтүмдөрдгө  салык  салуу  боюнча 
белгилүү  бир  өзгөртүүлөр  киргизилген.  Кыргыз  Республикасынын 
Мыйзамына  ылайык.  "Кыргыз  Республикасынын  айрым  мыйзам 
актыларына өзгөртүүлөрдү жана толуктоолорду киргизүү" 2012-жылдын 
6-октябрынан  тартып,  2013-жылдын  1-январында  ар  кандай  салыктар 
боюнча  преференциялар  киргизилген.  Жогоруда  аталган  өзгөрүүлөр 
ылайык  банктар  КНСтен  жана  сатуулардан  алынуучу  салыктардан, 
аларга  карата  импортко  да  КНС  төлөөдөн  жарым-жартылай  бошотуу 
менен  бирге,  алар  пайда  салыгынан  10%  өлчөмүндө  жана  10 % 
резидент эместердин киреше салыктарын төлөшү керек. (Таблица 1)  

122 
Таблица 1. 
Лизинг операциялары боюнча банктардан алынуучу салыктар 
Салыктар турлору 
Жылдары 
1996 ж КР Салык 
Кодексне ылайык 
бүтүмдөрү  
1 январь 2017 
жылга чейинки 
бүтүмдөр 
1 январь 2017 
жылдан 
кийинки 
бүтүмдөр 
Пайда салыгы 
10% 
төлөнбөйт 
10% 
Кошумча нарк салыгы 
20% 
төлөнбөйт 
төлөнбөйт 
Импортко кошумча 
нарк салыгы 
 
Жарым- 
жартылай 
бошотулат 
Жарым- 
жартылай 
бошотулат 
Сатуудан алынган 
салык 
Сатуудан алынган 
салык 2009 жылы 
киргизилген 
төлөнбөйт 
төлөнбөйт 
Пайыздар салыгы 
10% 
төлөнбөйт 
төлөнбөйт 
Резидент эместердин 
кирешелерине салык 
10% 
10% 
10% 
 
Лизингдик  операцияларда  жеңилдетилген  салык  салуулар  жаңы 
лизингдик  компанияларды  түзүүгө  түрткү  берди.  Лизингдик  компа-
нияларга  карата  дагы  салык  салуу  жеңилдиктер  каралган.  2017-жылдын 
1-январына  чейин  лизингдик  компаниянын  пайда  салыгынын,  КНС 
жана  сатуу  салыгынын  бошотулат.  Аларга  импортко  КНС  жарым-
жартылай төлөөдөн бошотулат жана алар резидент эместердин киреше 
салыгынан 1% төлөшөт (Таблица2).  
Таблица 2. 
Лизингдик компаниялардан алынуучу салыктар 
Салыктар турлору 
Жылдары 
1 январь 2017 жылга 
чейинки бутумдор 
1 январь 2017 жылдан 
кийинки бутумдор 
Пайда салыгы 
төлөнбөйт 
5% 
Кошумча нарк салыгы 
төлөнбөйт 
төлөнбөйт 
Импортко кошумча нарк 
салыгы 
Жарым- жартылай 
бошотулат 
Жарым- жартылай 
бошотулат 
Сатуудан алынган салык 
төлөнбөйт 
төлөнбөйт 
Пайыздар салыгы 
төлөнбөйт 
төлөнбөйт 
Резидент эместердин 
кирешелерине салык 
1% 
10% 
2017  жылдын  1-  январынан  кийин  лизингдик  компаниялар  пайдадан 
алынуучу  салыкты  5 %  жана  резидент  эместердин  кирешесинен  10 % 
төлөшөт. 

123 
1.
 
2017  жылдын  1-январынан  кийин  салык  алуу  схемасында 
эч кандай өзгөрүүлөр болушу күтүлбөйт. 
2.
 
Белгилей  кетчү  нерсе,  КР  СК  баштапкы  редакциясында 
киреше салыгынын бүтүмү 30 пайызга  болжолдонгон, андан кийинки 
бүтүмү 10% чейин төмөндөтүлгөн. 
3.
 
КР салык кодексинин баштапкы  редакциясына ылайык салык 
салуунун объектиси болуп лизингдик операцияларда лизинг предметинин 
наркы  гана  эсептелген,  ал  эми  лизинг  келишими  боюнча  алынган 
пайыздар, КНСтен бошотулган.  
Мында, КНС боюнча зачеттук схемасы каралган, б. а. качан лизинг 
берүүчү,  лизинг  предметин  берүүчүдөн  алып  жатканда  КНСты  эске 
алуу  менен  КНСтин  тиешелүү  суммасын  эсепке  (зачет)  алуу  укугуна 
ээ  болот,  бул  убакта  лизинг  алуучуга  лизинг  предметин  өткөрүп 
берүүдө  КНС  төлөбөйт.  Бирок  КР  25.04.2008-ж.  №  66  Мыйзамынын 
кабыл  алынышы  менен,  КР  СКне  каражаттарды  өткөрүп  берүү  жана 
финансылык  ижара  келишимдери  (лизинг)  боюнча  КНСын  төлөөдөн 
бошотууга өзгөртүүлөр киргизилген.  
 
Адабияттар: 
1.
 
КР СК 2013 г. Өзгөртүүлөр жана толуктоолор менен.  
2.
 
КР Закондору 04.07.2005 г. 
3.
 
КР Өкмөтүнүн токтому 16.11.2001 г. 
4.
 
К.А. Абдымаликов. Экономика Кыргызстана 2011 г. Бишкек. 
5.
 
М.И. Исраилов. Финанасовый учет 2012 г. Бишкек.  
6.
 
И.Б. Киселев. Оценка лизинговых платежей 1991 г. 
7.
 
А.В. Касимов. Методика лизинговых платежей 1992 г. 
8.
 
Абашина А.М., Симонова М.Н. Аренда и лизинг. М.: Филинъ, 1998. 
 

 
 
 
«НАУЧНАЯ ДИСКУССИЯ:  
ИННОВАЦИИ В СОВРЕМЕННОМ МИРЕ» 
 
 
 
 
Сборник статей по материалам LXIII международной  
научно-практической конференции 
 
 
№ 3 (62) 
Февраль 2017 г. 
 
 
 
 
В авторской редакции 
Мнение авторов может не совпадать с позицией редакции
 
 
 
Подписано в печать 17.02.17. Формат бумаги 60х84/16. 
Бумага офсет №1. Гарнитура Times. Печать цифровая.  
Усл. печ. л. 7,75. Тираж 550 экз. 
 
Издательство «Интернаука» 
127276, г. Москва, ул. Ботаническая, д. 14, офис 21 
E-mail: mail@internauka.org 
 
Отпечатано в полном соответствии с качеством предоставленного 
оригинал-макета в типографии «Allprint» 
630004, г. Новосибирск, Вокзальная магистраль, 3