Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университетінің хабаршысы № 4 (32), 2016

Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университетінің хабаршысы № 4 (32), 2016 
 
48 
ОӘЖ 343.352 
 
Қаражанова Жанат Көкеновна 
докторант, Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университеті, Семей қ. 
Колумбетова Әсем Арманқызы 
магистрант, Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университеті, Семей қ. 
 
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚПЕН ҚЫЛМЫСТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ КҮРЕС CАЛАСЫНДАҒЫ 
НОРМАТИВТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ БАЗАНЫ ТАЛДАУ
 
 
Авторлар  мақалада  ағымдағы  жағдайдағы  сыбайлас  жемқорлықпен  күрес  саласындағы  нормативтік-
құқықтық  базаны  талдады.  Әсіресе,  Біріккен  Ұлттар  Ұйымының  Конвенциясы,  2013-2016  жылдарға  арналған  заң 
шығарушылық  жұмыстардың  тұжырымдамалық  жоспары  және  Қазақстан  Республикасының  2014  жылдың  3 
шілдесінде  қабылданған  Қылмыстық  Кодексі  кеңінен  талданған.  Алдын  алу  сипатындағы  ұйымдастыру  шараларына 
келетін болсақ, ол үшін «Атамекен» ҰКП үлкен рөл берілген. Ұлттық кәсіпкерлер палатасы отандық бизнес мүддесін 
қорғай отырып, оның тазалығы үшін жауапты болуы тиіс және корпоративтік сектордағы сыбайлас жемқорлыққа 
қарсы әрекет етуі керек. 
Түйін  сөздер:  сыбайлас  жемқорлық,  қылмыстық-құқықтық  күрес,  нормативтік-құқықтық  база,  қарсы 
әрекеттеу, алдын алу. 
 
Авторы  статьи  проанализировали  нормативно-правовую  базу  текущей  ситуации  в  сфере  борьбы  с 
коррупцией.  В  особенности  анализируются  Конвенции  Организации  Объединенных  Наций  против  коррупции, 
Концептуальный  план  законотворческой  работы  на  2013-2016  годы  и  Уголовный  кодекс  Республики  Казахстан  от 3 
июля  2014  года.  Что  касается  организационных  мер  профилактического  характера,  то  авторы отдельно  выделяют 
роль    НПП  «Атамекен».  Национальная  палата  предпринимателей,  наряду  с  защитой  интересов  отечественного 
бизнеса,  должна  нести  свою  долю  ответственности  за  его  прозрачность  и  неподкупность  и  принимать  меры  по 
противодействию коррупции в корпоративном секторе. 
Ключевые  слова:  коррупция,  уголовно-правовая  борьба,  нормативно-правовая  база,  противодействие, 
профилактика. 
 
The  authors  analyzed  the  legal  framework  of  the  current  situation  in  the  fight  against  corruption.  In  particular, 
analysis  of  the  United  Nations  Convention  against  Corruption,  conceptual  plan  of  legislative  work  for  2013-2016  and  the 
Criminal Code of the Republic of Kazakhstan of July 3, 2014. With regard to the organizational measures of a preventive nature, 
the  authors  highlight  the  role  separately  NPP  "Atameken".  National  Chamber  of  entrepreneurs,  along  with  the  protection  of 
domestic  business  interests,  should  bear  its  share  of  responsibility  for  its  transparency  and  integrity  and  take  measures  to 
counter corruption in the corporate sector. 
Keywords: corruption, criminally-legal struggle, legal and regulatory framework, combating, prevention. 
 
Бүгінгі  күнде,  нормативтік  құқықтық  акт 
сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  қанықтыру 
қолданыстағы  заңнаманы  көзі  және  жаңа 
заңдарды қабылдау болып табылады. 
Сыбайлас  жемқорлыққа қарсы  стратегиясы 
Қазақстан 
заңнамасын 
жетілдіруге, 
ең 
алдымен  шетелдік  тәжірибені  пайдалана 
отырып  халықаралық  міндеттемелерді  іске 
асыру мақсатында бағытталған. 
Сыбайлас 
жемқорлық 
жылдар 
бойы 
мемлекеттік 
экономика 
секторына 
тән 
құбылыс  болып  есептеліп  келген.  Логикалық 
тұрғыдан 
алғанда 
халықаралық-құқықтық 
актілерде 
сыбайлас 
жемқорлық 
тек 
мемлекеттік  экономика  саласында  болып 
есептелген.  Халықаралық  деңгейде  іскерлік 
және  іс  атқаратын  жеке  компанияларда  бұл 
көріністін  бар  екенін  ен  бірінші  болып 
мойындаған  1997  ж.  шетелдегі  сыбайлас 
жемқорлық  туралы  АҚШ  заңы.  Тек  бірнеше 
жылдан  сон  келесі  халықаралық-құқықтық 
құжаттарда  пайдаланған:  Еуропа  Кенесінің 
1997  ж.  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  20 
қолдану  принципі,  1997  ж.  халықаралық 
бизнес  операцияларда  шетелдік  лауазымды 
тұлғалардың пара күрес туралы экономикалық 
ынтымақтастық 
және 
даму 
ұйымының 
(ЭЫДҰ)  Конвенциясы,  қылмыстық  құқық 
бойынша  Еуропа  конвенциясының  1999  ж. 
кеңесі, 
1999 
ж. 
азаматтық 
сыбайлас 
жемқорлық үшін жауапкершілік және  2003 ж. 
сыбайлас жемқорлыққа қарсы Біріккен Ұлттар 
Ұйымы  конвенциясының  Еуропа  Кеңесінің 
Конвенциясы. 
Негізгі 
институционалды 
сыбайлас 
жемқорлыққа  қарсы  нормалар  жазылған 
негізгі  құжат  2003  жылдың  31  қазаңында 
қабылданған  Біріккен  Ұлттар  Ұйымының 
Конвенциясы болып табылады [1]. 

Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университетінің хабаршысы № 4 (32), 2016 
 
49 
Қазақстан  үшін  аймақтық  жемқорлыққа 
қарсы  құжат  ТМД  елдері  арасындағы 
жемқорлыққа  қарсы  тұру  үшін  Мемлекет 
аралық  кеңесті  құру  жайлы  Келісімі  болып 
табылады,  ол  2013  жылдың  25  казанында 
қабылданды  және  2014  жылы  30  маусымда 
Қазақастан Республикасы Президентінің №848 
жарлығымен бекітілді. 
Сыбайлас 
жемқорлыққа 
қарсы 
Конвенцияның  12-бабына  сәйкес  қатысушы 
елдер,  өзінің  ішкі  негізгі  заңнамасына  сәйкес 
жеке  сектордағы  бухгалтерлік  есеп  пен  аудит 
стандарттарын 
күшейту 
шараларын 
қолданады,  қажет  болған  жағдайда  ол 
талаптарды 
бұзғандар 
үшін 
азаматтық-
құқықтық, 
әкімшілік 
және 
қылмыстық 
санкциялар қолданады [1]. 
Осы  мақсаттарға  бағытталған  шараларға 
келесідегідей іс-шаралар да енеді: 
1)
 
құқық 
қорғау 
органдарымен 
сәйкесінше 
жеке 
ұйымдар 
арасындағы 
серіктестікке қолдау көрсету; 
2)
 
жеке  ұйымдардағы  адамгершілікті, 
ар-намыс  кодексінің  сақталуына  бағытталған 
стандарттар  мен  процедураларға  қолдау 
көрсету  және  коммерциялық  кәсіпорындар 
арасындағы  қарым-қатынаста  және  олар  мен 
мемлекет  арасындағы  келісім-шарттарда  таза 
коммерциялық  тәжірибені  қолдануға  көмек 
беру; 
3)
 
жеке  ұйымдардың  жұмысындағы 
айқындыққа 
қолдау 
көрсету, 
оған 
корпоративтік 
ұйымдарды 
құру 
және 
басқаруға  қатысы  бар  жеке  және  заңды 
тұлғаларды сәйкестендіру бойынша шаралар; 
4)
 
жеке  ұйымдардың  жұмысындағы 
заңға  қайшы  процедуралардың,  оның  ішінде 
коммерциялық 
жұмысқа 
құқық 
беретін 
лицензиялар  мен  субсидияларға  қатысты 
бұзушылықтардың алдын алу; 
5)
 
белгіленген 
жағдайлар 
мен 
мерзімдерде,  жеке  сектордағы  бұрынғы 
лауазымды тұлғалар кәсіби қызметіне қатысты 
немесе  олардың  отставкаға  не  зейнетақыға 
шыққан  соң,  егер  бұл  лауазым  олардың 
лауазымда  отырған  кезінде  қадағалау  жүргізу 
қызметіне  байланысты  болса  шектеулер  қою 
арқылы  мүдделер  коллизиясының  пайда 
болуының алдын алу; 
6)
 
жеке  ұйымдардың  құрылымымен 
көлемін  ескере  отырып,  олардың  сыбайлас 
жемқорлықтың  алдын  алуға  арналған  ішкі 
бақылау  органдарының  қажетті  тетіктерін  ие 
болуын 
қадағалау 
және 
мұндай  жеке 
ұйымдардың есепшоты мен қажетті қаржылық 
тізімдемелері  әрқашан  қажетті  аудит  пен 
сертификациялаудан өтуін бақылау. 
Сыбайлас  жемқорлықтың  алдын  алуға 
байланысты  әр  қатысушы-мемлекет  өзінің 
ішкі 
заңнамасы 
және 
ережелері 
мен 
бухгалтерлік  есеп,  қаржылық  есепті  ұсыну 
сондай-ақ  бухгалтерлік  есеп  пен  аудит 
стандарттарын 
реттейтін 
заңнамаларына 
сәйкес  сонымен  қатар  тыйым  салынған 
әрекеттердің  қылмыс  деп  танылған  қажетті 
шараларды 
жүзеге 
асыратын 
сыбайлас 
жемқорлыққа  қарсы  Конвенцияда  келесі 
жағдайларды жатқызуға болады: 
1)
 
ресми емес есеп жасау; 
2)
 
есепке 
алынбайтын 
және 
дұрыс 
тіркелмеген оперцияларды іске асыру; 
3)
 
шын мәнінде жоқ шығындардың есебін 
жүргізу; 
4)
 
объектісі  дұрыс  сәйкестендірілмеген 
міндеттемелерді көрсету; 
5)
 
жалған құжаттарды қолдану; 
6)
 
заңнамамен  көзделмеген  мерзімінен 
бұрын  бухгалтерлік  құжаттарды  қасақана 
жою. 
Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  конвенция 
берген нормаларға сәйкес Қазақстан сыбайлас 
жемқорлықтың  тамыры  болып  табылатын 
элементтерді  анықтау  және  жою  жұмыстарын 
жүзеге асырып келеді. 
Мәселен, 2013-2016 жылдарға арналған заң 
шығарушылық 
жұмыстардың 
тұжырымдамалық жоспарына сәйкес сыбайлас 
жемқорлықтан  туындататын  себептер  мен 
жағдайларды 
минималды 
көрсеткішіне 
әкелетін  заңнамалық  іс-шаралар  кешені  қолға 
алынуда.  Осылайша  көрсетілген  жоспарға 
сәйкес  2016  жылдың  бірінші  жартысына 
сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  заңнаманы 
ұжымдық жемқорлықтың алдын алу, мудделер 
қақтығысын  жою  және  кәсіпорындар  мен 
мемлекет  арасындағы  келісімдердегі  таза 
коммерциялық  тәжірибеге  қолдау  көрсету 
мәселелерін шешу арқылы, жетілдіру көзделіп 
отыр [2]. 
Сонымен  қатар,  осындай  шаралардың  бірі 
ретінде  Қазақстан  Республикасының  жаңа 
Қылмыстық  кодексіндегі  жемқорлыққа  қарсы 
нормалардың қабылдануын айтуға болады [3]. 
С.Д.  Красноусовтың  пікірі  бойынша,  жеке 
сектордағы  сыбайлас  жемқорлықтың  екі 
негізгі  нысаны  бар:  лауазымын  асыра 
пайдалану  және  параға    коммерциялық  сатып 
алу,  ал  бұлар  қоғамға  қауіптілік  деңгейі 

Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университетінің хабаршысы № 4 (32), 2016 
 
50 
бойынша этикалық, корпоративтік, қызметтік-
құқықтық,  азаматтық-құқықтық,  әкімшілік-
құқықтық 
және 
қылмыстық-құқықтық 
нормалардан  ауытқу  ретінде  қарастырылуы 
мүмкін [4,8б.]. 
Мысалы,  параға    коммерциялық  сатып  алу 
үшін  заңдық  жауапкершілікті  қарастыратын 
нормалар,  П.И.  Левченконың  пікірі  бойынша, 
коммерциялық  және  басқа  да  ұйымдардағы 
жұмыс  тәртібін  бұзып  қана  қоймайды, 
сонымен  қатар  оларға  ұйымдастырушылық, 
мүліктік  шығын  алып  келеді  және  мемлекет 
пен  құқық  қорғау  органдарының  мүддесіне 
қарама-қайшы 
келе 
отырып 
басқа 
да 
қылмыстардың, соның ішінде жария-құқықтық 
саласында бастауы болады [5,121б.]. 
Параға    коммерциялық  сатып  алудың  тағы 
бір  қауіпті  жағы-оның  салдары  жеке  сектор 
мен  мемлекетке  залалын  тигізуімен  бірге  бұл 
қылмыстың жасырындығында екенін айта кету 
керек. 
Осыған 
байланысты, 
Қазақстанның 
Қылмыстық кодексінде параға  коммерциялық 
сатып алуға байланысты жазаларды қатаңдату 
іске  асырылуда.  Қазақстан  Республикасының 
Қылмыстық  кодексінің  253  бабының  бірінші 
бөлігіне  сәйкес  параға    коммерциялық  сатып 
алуға  бес  мың  айлық  есептік  көрсеткіш 
мөлшеріндегі  айыппұл  немесе  сол  көлемдегі 
түзеу  жұмыстары,  немесе  бес  жыл  мерзімге 
дейінгі  бостандығын  шектеу  немесе  дәл  осы 
мерзімге 
бостандығынан 
айыру 
қарастырылған [3]. 
Салыстырмалы  түрде  қарасақ,  алдында 
күшінде  болған  Қылмыстық  кодексте  бұл 
қылмыс  үшін  бес  жүзден  сегіз  жүз  айлық 
есептік көрсеткішке дейін айыппұл немесе екі 
жылға бостандығын шектеу  немесе  үш жылға 
бостандығынан айыру тағайындалатын [3]. 
Жаңа  Қылмыстық  Кодекс  қабылданғанға 
дейінгі 
аса 
үлкен 
көлемдегі 
параға  
коммерциялық сатып алу үш мыңнан бес мың 
айлық көрсеткішке дейінгі айыппұлмен немесе 
белгілі  бір  лауазымға  тағайындалу  немесе  бір 
жұмыс  түрімен  айналысу  құқығынан  айыру 
бес  жылға  немесе  төрт  жылдан  сегіз  жылға 
дейін 
мүлкін 
тәркілей 
отырып 
бас 
бостандығынан 
айыру 
қарастырылған 
болатын. 
Жаңа  Қылмыстық  кодекс  бойынша  аса 
үлкен  көлемдегі  параға    коммерциялық  сатып 
алу  үшін  он  жылдан  он  бес  жылға  дейінгі 
мерзімге  мүлкін  тәркілеп  бас  бостандығынан 
айыру  және  белгілі  бір  жұмыс  түрімен 
айналысу құқығынан бес жыл  мерзімге айыру 
қарастырылған. 
Осы  орайда,  заңнама  аса  ірі  көлемдегі 
параға    коммерциялық  сатып  алу  үшін 
айыппұлды  мүлдем  алып  тастағанын,  ал  осы 
қылмыс  үшін  бостандығынан  айыру  мерзімін 
екі есеге жуық арттырғанын айта кету керек. 
Алдын  алу  сипатындағы  ұйымдастыру 
шараларына  келетін  болсақ,  онда  Сыбайлас 
жемқорлыққа  қарсы  стратегиясында  ол  үшін 
«Атамекен» ҰКП үлкен рөл берілген. Әсіресе, 
құжатта 
Ұлттық 
кәсіпкерлер 
палатасы 
отандық  бизнес  мүддесін  қорғай  отырып, 
оның тазалығы үшін жауапты болуы тиіс және 
ұжымдық  сектордағы  сыбайлас  жемқорлыққа 
қарсы  әрекет  етуі  керек  екендігі  жайлы 
айтылған. 
Қазақстан  кәсіпкерлер  одағы  осы  бағытта 
айтарлықтай  тиімді  шараларды  қолдануды 
бастап кеткендігін айта кету керек. Осылайша, 
2015  жылдың  24-маусымында  «Атамекен» 
ҰКП  және  ҚР  мемлекеттік  қызмет  ісі  және 
жемқорлыққа  қарсы  әрекет  ету  Агенттігі 
арасында 
(әрі 
қарай 
 
- 
Тараптар), 
кәсіпкерлердің  құқықтары  мен  мүдделерін 
жемқорлықтан қорғау мақсатындағы мемлекет 
пен қоғамның күші біріктіруі жайлы, келісімге 
қол қойылды. 
Келісімде 
Қазақстандағы 
бизнестің 
дамуына  қолдау  көрсету  және  тазалық 
принциптері қарастырылған, оған мемлекеттік 
органдардың  азаматтар  мен  ұйымдардың 
құжаттарын  қарау  процедурасын  қысқарту 
және 
жеңілдетуден 
бастап 
қоғамдағы 
жемқорлыққа  деген  қарсылық  мәдениетін 
енгізуге дейінгі шаралар енеді. 
Екі  тараптың  ынтымақтастығының  негізгі 
міндеттері 
кәсіпкерлік 
субъектілерінің 
құқығын  және  заңды  мүдделерін  қорғау, 
әкімшілік  кедергілерді  азайту;  қоғамдық 
бақылауды 
арттыру 
және 
мемлекеттік 
қызметтер  сапасын  арттыру;  мемлекеттік 
органдардың, 
квазимемлекеттік 
компаниялардың, 
жеке 
кәсіпкерлік 
субъектілері 
мен 
Ұлттық 
палатаның 
жұмысына  айқындық  пен  тазалықты  енгізу, 
Ұлттық 
палата 
мен 
квазимемлекеттік 
компанияларда,  мемлекеттік  органдардағы 
адам  ресурсын  басқару  жүйесін  дамыту; 
ұлттық заңнама нормаларын қолдану кезіндегі 
кәсіпкерлік  субъектілері  мен  мемлекеттік 
орган 
қызметкерлері 
тарапынан 
заң 
бұзушылықтың  алдын  алу;  Ұлттық  палата 
құрамына  енетін  кәсіпкерлік  субъектілері  мен 

Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университетінің хабаршысы № 4 (32), 2016 
 
51 
ұйымдардың  жұмысын  жетілдіру;  қоғамдағы 
жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру 
және  кәсіпкерлік  субъектілерінің  сыбалйас 
жемқорлықтың  тамырына  балта  шабуға  деген 
әлеуметтік жауапкершілікті қалыптастыру. 
«Атамекен»  ҰКП  және  ҚР  мемлекеттік 
қызмет ісі және жемқорлыққа қарсы әрекет ету 
Агенттігі 
әріптестігі 
арасындағы 
ынтымақтастыққа 
сәйкес 
көрсетілген 
міндеттерді  іске  асыру  барысында  келесі 
шараларды қолданады: 
1)
 
кәсіпкерлік 
мәселесіне 
қатысты 
ағымдығы  заңнамадағы  әкімшілік  кедергілер 
мен 
жемқорлыққа 
жағдай 
тудыратын 
кемшіліктеріне  сараптама  жүргізу,  сонымен 
қатар  сараптама  нәтижесі  бойынша  ағымдағы 
заңнамаға  толықтырулар мен  түзетулер  енгізу 
жайлы ұсыныс дайындау; 
2)
 
нормативтік 
құқықтық 
актілерді 
ғылыми  жемқорлыққа  қарсы  сараптамадан 
міндетті  өткізу  талаптарын  алып  тастауға 
байланысты 
қабылданған 
заңнамалық 
шаралардың  салдары  жайлы  сараптама  және 
мониторниг 
жасау, 
сараптама 
нәтижесі 
бойынша  ағымдағы  заңнамаға  толықтырулар 
мен түзетулер енгізу жайлы ұсыныс дайындау; 
3)
 
мемлекеттік 
қызметтерді 
өз-өзін 
реттеуші ұйымдарға беруді  талдау; 
4)
 
мемлекеттік 
органдарға, 
квазимемлекеттік  компанияларға  және  жеке 
кәсіпкерлік  субъектілеріне  қатысты  Қазақстан 
кәсіпкерлерінің  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 
әрекет 
ету 
Хартиясында 
айтылған 
бастамаларды енгізу; 
5)
 
Кәсіпкерлер  этикасы  кодексін  және 
Қазақстан кәсіпкерлерінің жемқорлыққа қарсы 
әрекет  ету  Хартиясының  қағидаларын  іске 
асыру  тетігін,  сонымен  қатар  бизнес  жүргізу 
кезінде 
моральдық-этикалық 
нормаларды 
қолдануға талпындыру жұмыстары жасау; 
6)
 
Ұлттық  палата  базасында  семинарлар, 
дәрістер, тренингтер жүргізе отырып сыбайлас 
жемқорлықты 
жария 
ету 
алаңын 
қалыптастыру  және  осы  шараға  ««ДАМУ» 
кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ тарту; 
7)
 
бизнес  ортада  сыбайлас  жемқорлыққа 
қарсы мәдениетті қалыптастыруға бағытталған 
шараларды  өткізу,  сонымен  қатар  олардың 
республикалық және аймақтық БАҚ-та көрініс 
табуын қамтамасыз ету; 
8)
 
БАҚ-та кәсіпкерлік ортадағы сыбайлас 
жемқорлыққа 
қарсы 
мәдениетті 
қалыптастыруға үгіттейтін бейне роликтер мен 
мақалалар жариялау; 
9)
 
кәсіпкерлік 
субъектілеріне 
үздік 
ұжымдық 
басқару 
тәжірибесін 
енгізу, 
сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  әрекет  ететін 
нақты тетіктерді  орнықтыру; 
10)
 
кәсіпкерлік 
субъектілерінің 
өз 
жұмыстары  жайлы,  оның  ішінде  сыбайлас 
жемқорлыққа 
қарсы 
күрес 
жұмыстары 
бойынша 
есептерін 
жариялап 
отыруын 
қамтамасыз ету; 
11)
 
корпоративтік  сыбайлас  жемқорлыққа 
қарсы  түсінуі  бойынша  бас  пайдасы  үшін 
лауазымын 
асыра 
пайдалануға 
қарсы 
бағытталған шараларды енгізу; 
12)
 
ең 
үздік 
тәжірибеге 
негізделген 
тәуекелді басқару жүйесін орнату; 
13)
 
жеке 
кәсіпкерлік 
субъектілерінде 
жұмысшыларды  жемқорлыққа  қарсы  әрекет 
ету жұмыстарына оқыту, оларды жемқорлыққа 
қарсы  бағдарламаларды  жасау  және  іске 
асыруға белсенді қатыстыру; 
14)
 
кәсіпкерлік  қауымдастықты  моральды-
этикалық  қасиеттерді  дамытуға  бағытталған, 
әлеуметтік  маңызды  шараларға  қатысуға 
ынталандыру тетіктерін жасау; 
15)
 
Агенттік 
пен 
Ұлттық 
палатаны 
серіктестіктердің, 
контрагенттердің 
және 
кәсіпкерлік субъектісі клиенттерінің сыбайлас 
жемқорлыққа  қатысты  болғандығы  жайлы 
хабарландырып отыру; 
16)
 
әлеуетті  жеткізушілерді  тарта  отырып 
өнімдерді,  жұмысты  және  қызметтерді  таза 
процедуралар негізінде алу.  
 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 
1.Біріккен Ұлттар Ұйымының жемқорлыққа қарсы Конвенциясын ратификациялау жайлы» 2008 жылдың 4-
мамырында шыққан Қазақстан Республикасының №31-IV Заңы // http://adilet.zan.kz 
2.2013-2016  жылдарға  арналған  заң  шығару  жұмысының  жоспары.  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 
2013 жылдың 9-тамызындағы №610 Жарлығымен бекітілген http//adilet.zan.kz/rus/docs/ 
3.Қазақстан  Республикасының  2014  жылдың  3  шілдесінде  қабылданған  №226-V  Қылмыстық  Кодексі 
http//adilet.zan.kz/rus/docs/K00000226 
4.Красноусов  С.Д.  Коммерческий  подкуп  как  форма  коррупции  в  частном  секторе:  понятие  и 
противодействие // Автореферат дисс. … канд. юрид. наук. 12.00.08: Владивосток, 2012. – 27 с. 
5.Левченко П.И. Криминологическая и уголовно-социологическая характеристики коммерческого подкупа // 
Юрист-правовед. – 2014. – 5 (66). – С. 121-124 

Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университетінің хабаршысы № 4 (32), 2016 
 
52 
Каражанова Жанат Кокеновна 
докторант, Казахский гуманитарно-юридический инновационный университет, г.Семей 
Колумбетова Асем Арманкызы  
магистрант, Казахский гуманитарно-юридический инновационный университет, г.Семей 
Анализ нормативно-правовой базы в сфере уголовно-правовой борьбы с коррупцией 
 
Karazhanova Zhanat Kokenovna 
doctoral student, Kazakh Humanitarian Juridical Innovative University, Semey city 
Kolumbetova Asem Armankyzy  
graduate student, Kazakh Humanitarian Juridical Innovative University, Semey city 
Analysis of the regulatory framework in the sphere of the criminal law to combat corruption 
 
 

Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университетінің хабаршысы № 4 (32), 2016 
 
53 
УДК 342.9 
 
Темирова Еркен Асетовна 
кандидат юридических наук,  Казахский  гуманитарно-юридический  инновационный 
университет, г.Семей 
Абдрахманова Динара Рашитовна 
магистрант,  Казахский  гуманитарно-юридический  инновационный  университет, 
г.Семей 
 
АДМИНИСТРАТИВНЫЕ ВЗЫСКАНИЯ И ЕГО ПРАВОВЫЕ ОСНОВЫ ПО 
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВУ РЕСПУБЛИКИ 
КАЗАХСТАН 
 
Мақалада  Қазақстан  Республикасының  заңдарына  сәйкес  әкімшілік  жазаның  тағайындалуы  мен  түсінігі 
талданған.  Мақалада  заңнама  мен  практика  зерделенген.  Сонымен  қатар  оларды  жетілдіру  жөнінде  ұсыныстар 
жасалған. 
Түйін сөздер :әкімшілік айыппұлдар, әкімшілік жауапкершілік, әкімшілік-деликтілік құқық 
 
В  статье  анализируются  административные  взыскания  по  законодательству  Республики  Казахстан.  
Исследуются законодательство и правоприменительная практика. Вносятся предложения по их совершенствованию. 
Ключевые  слова:  административные  взыскания,  административная  ответственность,  административно-
деликтное право 
 
Administrative  penalties  and  legal  basis  under  the  laws  of  the  Republic  of  Kazakhstan.  The  article  analyzes  the 
administrative penalty under the laws of the Republic of Kazakhstan. We study the law and practice. Make proposals for their 
improvement. 
Keywords: administrative penalties, administrative responsibility, administrative and tort law 
 
Административно-деликтное 
право 
отличается  особым  динамизмом.  В  условиях 
развивающейся  экономики,  создания  новой 
социально-экономической 
формации, 
где 
государственной 
и 
частной 
формам 
собственности  гарантируются  равные  условия 
становления  и  существования,  очень  важно, 
чтобы 
административно-деликтное 
право 
учитывало 
объективные 
законы 
экономического 
развития. 
Исследование 
вопросов 
установления 
и 
правильного 
применения 
норм 
административной 
ответственности  позволяет  защищать  права 
как  законопослушных  граждан,  так  и  тех, 
которые  допустили  правонарушения,  но 
имеют  основания  рассчитывать  на  то,  что 
меры 
такой 
ответственности 
будут 
применяться к ним согласно закону.  
Постоянный 
рост 
административных 
правонарушений  свидетельствует  о  том,  что 
административные  взыскания  не  выполняют 
свою 
превентивную 
роль, 
не 
имеют 
сбалансированного  характера,  а  само  по  себе 
расширение 
составов 
административных 
правонарушений  не  является  эффективным  в 
плане укрепления законности и правопорядка, 
формирования  законопослушного  поведения 
граждан.  
На  протяжении  всей  истории  развития 
административного  законодательства  система 
административных  взысканий  претерпевала 
соответствующие  изменения.  В  настоящее 
время 
в 
статье 
41 
Кодекса 
об 
административных  правонарушениях  (КоАП) 
Республики  Казахстан  определена  следующая 
система  административных  взысканий:  1) 
предупреждение; 
2) 
административный 
штраф;  3)  конфискация  предмета,  явившегося 
орудием 
либо 
предметом 
совершения 
административного  правонарушения,  а  равно 
имущества, 
полученного 
вследствие 
совершения 
административного 
правонарушения;  4)  лишение  специального 
права; 
5) 
лишение 
разрешения 
либо 
приостановление  его  действия,  а  также 
исключение  из  реестра;  6)  приостановление 
или 
запрещение 
деятельности; 
7) 
принудительный  снос  незаконно  возводимого 
или 
возведенного 
строения; 
8) 
административный 
арест; 
9) 
административное  выдворение  за  пределы 
Республики  Казахстан  иностранца  или  лица 
без гражданства. 
В 
указанной 
статье 
содержится 
исчерпывающий  перечень  административных 
взысканий, 
отличающийся 
тяжестью 

жүктеу/скачать 4,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: