Проектно-исследовательская работа студентов

85 
 
жазушыларын,  20-ж.  жҧмыс  істеген  А.  Коллонтай,  Е.  Бакунинаны,  т.б.  айтпай  кетуге 
болмайды. 
Алғашқы   «әйелдік  тақырыптық»  мәселе  арнайыланған  қҧбылыс  ретінде  бірінші 
феминистік  талқуға  байланысты  он  тоғызыншы  ғасырдың  аяғында  келең  бере  бастады. 
Жиырмасыншы  ғасырдың  бірінші  жартысында  кӛбінесе  әйгілі  әйелдердің  ӛмірін 
сипаттайтын 
әйелдерге 
арналған 
жҧмыстар 
пайда 
бола 
бастады. 
Әйел 
тақырыбын  талқылауда  бҥгінгі кҥннің ӛзінде ҥлкен орын алатын жҧмыс ол атақты француз 
философы Симон де Бовуардың 1949 жылы баспадан шыққан жҧмысы «Второй пол» [2,20б]. 
Онда  әйел  мәселесі  философиялық  тҧрғыдан  қарастырылады.  Жалпы  әйелдер  тарихында 
әрқайсысы  оның  даму  стадияларын  және  оның  кӛпқырлы  бейнесінің  бір  жағын  кӛрсететін 
ҥш  бағыттың  бӛлінуі  айқындалды.  Осы  бағыттар  арасындағы  айырмашылықтар  ӛзідерінің 
басты  зерттеу  мінддеттерін  орындауда  кӛрінеді.  Барлығынан  бҧрын  қалыптасқан  бірінші 
бағыттың міндеті  , танымдық  әрекеті  ресми  «  ерлер» тарихнамасынан ҧмыт қалған немесе 
мҥлдем алынып тасталған «әйелдердің тарихи тіршілік ету  жағдайларын қалпына келтіру». 
Дәл осы  ерекше  «әйелдік»тарихын жазу тҧжырымдамасы жетпісінші жылдардың ортасына 
дейін  әйелдердің  зерттеу  жҧмыстарында  басшылық  орында  болды.  Ол  ереже  бойынша 
суреттеу  жағына  кӛбірек  сҥйенді  және  тарихи  зерттеулерді  жанр  тҥрінде  жасады.  Шартты 
тҥрде her- story, ал оған қарама-қарсы ерлер тарихнамасы феминистер ҥшін his- story болды. 
Феминистерді   жақтаушылары  ағылшынша  «history»  сӛзінің  мағынасында  ӛзгертпекке 
қҧштар болды. Ӛйткені бҧрынғы тарихи суреттеуде  ол ылғи ерлер тарихын білдірді. Бҧл екі 
нҧсқа  бір-бірімен  ҥйлесім  таппады,  сондықтан   «әйелдер  тарихының»  оқшаулануы  жалғаса 
берді.  1970  жылдардың  екінші  жартысында  бірінші  орынға  шыққан  екінші  бағыт  ӛкілдері 
ӛздерінің  алдындағы  басты  мақсат  ретінде  класстық  қоғамдағы  патриархалдық  қҧрылымда 
ерлердің  басшылық  орынға  шығуы  және  әйелдердің  бағыныштылық  қатынастарының 
қалыптасуын зерттеу еді. Олар «әйелдер тарихын» қоғам тарихымен байланыстырмақ болды, 
жанжалдасушы 
жақтардың 
мҥдделерін 
және 
әйелдердің 
әртҥрлі 
әлеуметтік 
категориялардағы  альтернативті  ӛмірлік  тәжірибесін  кӛрсетпек  болды.  Бҧл  жерде  оларда 
специфистік  феминистік  неомарксизм  қалыптасты.  Әйелдер  тарихының   1970  жылдардағы 
алғашқы тҥлектері ескі дәстҥрлі тарихнамадан тарихи кезеңдестіру мәселесін қабылдап, оны 
шешудің  ӛзіндік  жолдарын  ҧсынды.  1974  жылдары  француз  зерттеушісі  Моник  Пьеттер 
«Положение  женщин  сквозь  века»  атты  жҧмысында  тарихты  әйелдің  басшылық  бейнесі 
жақтарына  қарап  ӛте  ҧзақ  ҥш  фазаға  бӛлді.  Олар:  бірінші  бейнесінде  «дҥниеге  әкелуші  – 
Ана»,  екіншісінде  ежелгі  мемлекеттерде  және  одан  соң  әсіресе  христсандық  орнаған 
мезеттер  мен  Жолдас-Әйел  бейнесі  моногамиясында,  ҥшінші  қайта  ӛрлеу  дәуірінен  бастап 
Тҧлға-Әйел бейнесі пайда болды. 
Гендерлік мәселе бойынша қазіргі кездегі Қазақстандық зерттеушілерді атап кетейік: 
Б.Х.  Хасанов,  Г.Г.  Соловьева,  С.  Шакирова,  М.А.  Ӛскембаева,  Н.  Шеденова,  К.А. 
Тохтыбаева,  Б.  Қылышбаева.  Оларды  алғашқы  феминистік  қозғалыстың  либералды, 
марксистік,  радикалды  бағытына  қосу  қиын.  Республикада  жаңа  қазақстандық 
философияның  қалыптасуына  байланысты  ерекше  гендерлік  тәсілдер  қалыптасуда.  Бҧл 
философия  марксистік  философиядан  бас  тарта  отырып,  руханилықтың  артықшылығына 
және  қазақтың  дәстҥрлі  мәдениетіне  тән  ақыл  мен  жҥректің,  ой  мен  ожданның  бӛлінбес 
бірлігіне сҥйенеді. 
ХІХ  ғ.  аяғында  жазушы  әйелдер  эмансипацияның  қажеттігі,  әйелдердің  әлеуметтік-
экономикалық қҧқыққа қол жеткізуі туралы жаза бастады. В. Микулич оқырманның алдында 
орасан  зор  қызығушылығын  80-90-жж.  контексінде  кең  тҥрде  білім  алу  ретінде  де,  кәсіби 
білім ретінде әйел мәселесін шешуге болатынын айтады. Мәдениеттегі әйел ҥні ХХ ғ. бастап 
қана  айқын  шыға  бастады.  Осы  ғасырдың  бас  кезінде  қазақ  тілінде  ҥзбей  шығып  тҧрған 
«Айқап» журналы қазақ халқының әлеуметтік, саяси ӛмірінен хабардар етіп, қазақ бҧқарасын 
мәдениетке,  білім  мен  ӛнерге  шақырған  басылым  еді.  Осы  журнал  беттерінде  жарияланған 
Сақыпжамал  Тілеубайқызының  «Қазақ  қыздарының  аталарына»,  «Ҧзақ  кҥткен  ҥмітім  һәм 
бас  адамдарға  бір-екі  сӛз»  атты  арнайы  мақаласы  мен  «Қыз  батасы»  атты  ӛлеңі,  Кҥләйім 

86 
 
Ӛтегенқызының  «Қазақ қыздарына», Мәриям Сейдалинованың  «Зарлау»  және  «Тҧр қазақ!» 
атты  ӛлеңдері  арқылы  қазақ  даласына  келген  кеңестік  жаңа  заманның  жаңа  ӛмір  мен  жаңа 
мәдениетке  деген  қазақ  қыздарының  ішкі  сҧранысын,  ӛзіндік  ойын  байқауға  болады. 
Кеңестік жаңа заманның алғашқы қарлығаштарына айналған, қаламгерлікті қайраткерлікпен 
ҧштастыра білген қазақ қыздары Нәзипа Қҧлжанова, Нағима Арықова, Сара Есова, Шолпан 
Иманбаева,  Алма  Оразбаевалардың  суырылып  алға  шығуы  қазақ  әйелдері  арасынан 
мемлекет  билейтін,  бҧқараға  бағыт  сілтейтін  белсенділердің  тез  арада  тәрбиеленіп 
шыққандығын кӛрсетеді [8,21-22б]. 
Кеңес    одағының    ыдырауы    мен  тәуелсіздік  алу  бірыңғай    ҧлттық  бірегейлік 
мәселесін  кӛтерді.Саяси  биліктің  легитимділігі    және  ҧлттың  бір  бӛлігі  ретіндегі  ӛз 
егеменділігін нығайтуы ҧлттық бірегейліктің қалыптасуына алып келді. 
Ҧлттық  ой  мемлекеттің  даму  жолдарын  анықтайды.  Оның  міндеті- қоғамның  қазіргі  
жағдайын ескере отырып, оны дамудың жаңа деңгейіне шығару. Ҧлттық ойдың қалыптасуы 
әлеуметтік  қҧрылым  баспалдағының  ең  бірінші  деңгейінде  орналасқан    топтардың 
мҥдделерімен тығыз байланысты. 
Ал оның бірінші деңгейінде гендерлік әлеуметтік қҧрылым тҧрғандықтан ,ҧлттық  ой 
мен  оған  сәйкес  ҧлттық  жоба  гендерлік  ӛлшем  тарапынан  қарастырылмай 
қоймайды.Қазақстандағы 
гендерлік 
бірегейлікті 
қҧрастырудың 
этноәлеуметтік 
ерекшеліктерін  анықтау  ҥлкен  қызығушылық  тудырып  отыр.Гендерлік  бірегейлілік  қҧру 
психологиялық  және  әлеуметтік  факторлар  кешенінен  қҧрылатын  кҥрделі  ҥдеріс  болып 
табылады.Маңызды  факторлардың  бірін  этникалық  фактор  қҧрайды.Тҥрлі  этникалық 
топтардағы  гендерлік  бірегейлікті    қҧрастырудың  ӛзіндік  ерекшеліктері    бар,  оған  тҥрлі 
деңгейдегі әлеуметтік-мәдени факторлар да ықпал етеді [21, 135б]. 
 
Ер  адамдардың  рӛлін  ҧлттық  агенттер  ретінде  айқындау  әйел  адамдарды 
ӛзгелер  ретінде    қалыптастыру  немесе  ескеру  бағындыру    тәжірибесімен  қатар 
жҥреді.Ҧлтшылдық  феноменінің  феменистік  зерттеушісі  Н.Юваль-Дэвис    әйел  адамдарды 
этникалық  және  ҧлттық  ҥдерістерге  тартудың  бірнеше  жолдарын  қарастыруды 
ҧсынды.Мҧндай 
жолдардың 
бірі« 
этникалық 
ҧжым 
мҥшелерін 
биологиялық 
қалыптастыру»болып  табылады.Тек  оң  бағаланылатын  аналық  функция  арқылы  (немесе 
жобадағы аналық –қҧрбы ,қалыңдық)ғана «әйел адам әлеуметтік қҧбылыстарда қарастырыла 
алады.  Н.Юваль-Дэвистің  ойынша,  әйел  адамның  негізгі  міндеттеріне  тек  ҧлт  ҥшін 
балаларды туу ғана емес ,сонымен қатар, олардың тірбиесімен айналысу, қоғам мәдениетінің 
жаңа ҧрпағын қалыптастыру болып табылады,әйел адам –мәдениетті тудрушы. 
 
Ҧлттық  бірегейлікті  қайта  қҧру  ҥшін  посткеңестік  кезеңдегі  Қазақстанда 
қазақстандық 
әйелдер 
бастан 
кешірген 
«ҧлы 
ӛзгерістер»туралы 
риторика 
қолданылды.Идеология  әрқашанда  ӛз  қағидаларын  тарату  ісін  әйел  бейнесін  пайдаланып 
келеді. 
 Ал  соңғы  жылдары  ішкі  саясаттың  бір  қҧрылымы  ретінде  «гендерлік  саясат»  деген 
ҧғым  кӛп  айтылып  жҥр.  Бҧл  мәселеге  БҦҦ  Бас  ассамблеясының  «Әйелдер  2000  жылы: 
әйелдер мен ерлер арасындағы теңдiк, XXI ғасырдағы даму және әлем»  атты 23-ші  арнайы 
сессиясы арналды. Осы сессияға қатысушы ҥкiметтерге әйелдердiң ӛмiрдiң барлық салалары 
мен барлық  деңгейлерiне тең қол жеткiзуiн және толық  ауқымда қатысуын қамтамасыз ету 
жӛнiнде шаралар қабылдауды ҧсынды.  
Гендерлiк 
саясаттың 
негiзгi 
қағидалары 
Қазақстан 
Республикасының 
Конституциясымен  кепiлдiк  берiлген  әйелдер  мен  ерлердiң  тең  қҧқығы  мен  еркiндiгiн 
белгiлейдi. 
1917  жылы  Орынборда  ӛткен  Алаш  Орданың  конференциясы  әйелдердің  қоғамдағы 
ӛмірі туралы шешім қабылдап, мынадай тҧжырымдарға келді: 
– әйелдер мен ерлердің саяси қҧқықтары тең болуы керек;  
– әйелдер ӛздеріне серігін таңдауға ерікті;  
– некеге тҧру жасы 16-ға дейін ҧзартылуы; 

87 
 
–  молданың  16-ға  толмаған  қыздың,  18-  ге  толмаған  жігіттің  некесін  қиюға  қҧқығы 
жоқ; 
– неке екі жақтың келісуімен қиылады;  
– жесір әйелдерді кҥйеуінің туысқандарына зорлап қосуға болмайды; 
– бірінші әйелі келісім бермесе, екінші әйел алуға болмайды.  
Әлем тарихында ӛшпес із қалдырған, ерлігімен қатар, даналығы  аңыз болып қалған, 
бҧдан  екі  жарым мың жыл бҧрын ӛмір  сҥрген ҧлы даладан шыққан сақтың батыр қыздары 
Томирис және Зарина тарихта қалды. Мәселен, жоңғар шапқыншылығы тҧсында Абылайхан 
Дарабозым  деп  еркелетіп,  сыйлаған  қазақтың  бас  сардары,  ҧлы  қолбасшысы  Қабанбай 
батырдың  жары  Гауһардың  ерлігін,  тапқырлығын  еске  алсақта  жетеді.  Қабанбай  мен 
Гауһардан  туған  Назым  қыздың  небәрі  16  жасында  Тҥркістан  тҥбінде  от  шашқан  жоңғар 
зеңбірегіне батпай, ҧйлығысып қалған қазақ қолын бастап, кәмшат бӛрік киіп, найза орнына 
қолындағы қамшысын бҧлғап «Абылайлап» жауға шауып, жоңғарларды тҥре қуған ерлігі ел 
есінде.  Кешегі  Кенесарының  қарындасы  Бопайдың  ерлермен  бірге  ӛз  елінің  азаттығы  ҥшін 
толарсақтан  саз  кешіп,  жасанған  жаумен  арыстанша  айқасуы  не  болмаса  қазақ  тарихында 
аққан  жҧлдыздай  із  қалдырған  Шоқанның  әжесі  Айғаным  ханымның  елді  ақылмен 
басқарғанын  қалай  ҧмытамыз?  Мҧның  сыр-  тында,  кешегі  кеңес  заманындағы  Екінші 
дҥниежҥзілік  соғыста  шығыстың  қос  шынары  атанған  Мәншҥк  пен  Әлияның  да  ерлігі  әлі 
есте [18, 144-146б].     
1998 жылы Қазақстан Республикасының Президентi жанындағы Отбасы және әйелдер 
iстерi жӛнiндегi ҧлттық комиссия қҧрылды. 
Ҥкіметтің  2003  жылғы  27  қарашадағы  N  1190  қаулысымен  Қазақстан 
Республикасындағы Гендерлік саясат тҧжырымдамасы мақҧлданды. Ол еліміздегі гендерлік 
саясаттың  негізгі  бағыттарын  -  ерлер  мен  әйелдердің  билік  қҧрылымдарына  теңгерімді 
қатысуына  қол  жеткізуді,  әйелдердің  экономикалық  тәуелсіздігі,  ӛз  бизнесін  дамытуы  мен 
мансап  жолында  ілгерілеуі  ҥшін  тең  мҥмкіндіктерді  қамтамасыз  етуді,  отбасындағы 
қҧқықтар мен міндеттердің тең жҥзеге асырылуы ҥшін жағдайлар жасауды, жыныс нышаны 
бойынша зорлық-зомбылықтан азат болуды айқындады.  
Гендерлік  теңдік  мәселелерін  ілгерілетуде  ҥкіметтік  емес  ҧйымдар  ҥлкен  рӛл 
атқарады.  Қазіргі  таңда  Қазақстанда  25  мыңдай  ҥкіметтік  емес  ҧйым  жҧмыс  істейді,  оның 
ішінде  шамамен  300-і  әйелдер,  отбасы  және  балалар  мәселелерімен  айналысады.  Олардың 
қызметін  ынталандыру  ҥшін  2006-2011  жылдарға  арналған  Азаматтық  қоғамды  дамыту 
тҧжырымдамасы  мен 2005 жылғы 12  сәуірдегі  «Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы» 
Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. 
2009  жылы  4  желтоқсанда  Қазақстан  Республикасының  «Тҧрмыстық  зорлық-
зомбылықтың  алдын  алу  туралы»  Заңы  қабылданды.  Бҧл  заң  отбасылық-тҧрмыстық 
қатынастар саласындағы адам және азаматтың конституциялық қҧқықтарын, бостандықтары 
мен заңды мҥдделерін қорғауға, тҧрмыстық зорлық-зомбылық туралы ескертуге және алдын 
алуға, сонымен қатар оларды жасауға итермелейтін себептер мен шарттарды анықтап, жоюға 
бағытталған  тҧрмыстық  зорлық-зомбылықтың  алдын  алу  субъектілерімен  жҥзеге 
асырылатын  қҧқықтық,  экономикалық,  әлеуметтік  және  ҧйымдастырушылық  шаралардың 
кешенін анықтайды. 
Ерлер  мен  әйелдердің  тең  қҧқықтары  мен  мҥмкіндіктеріне  байланысты  мемлекеттік 
кепілдеме»  заңдары  қабылданд  Басқару  саласында  әйелдер  айтарлықтай  кӛп.  Мысалы, 
мемлекеттік қызметтегі орталық және жергілікті атқарушы орындарда жҧмыс істейтіндердің 
63 пайызы әйелдерден тҧрады. Ал жетекші қызметтегі әйелдердің жӛні бӛлек. Олардың саны 
әлемдік  талаптармен  (30  пайыз)  салыстырғанда  біршама  тӛмен  екені  рас.  Парламент 
депутаттарының 21-і, яғни 14 пайызы - әйел. Барлық деңгейдегі мәслихаттарда орта есеппен 
17 пайыз депутат әйел бар. Ҥкіметте 3 министр, 1 агенттік тӛрайымы, министрліктерде  - 4 
жауапты хатшы және 5 вице-министр әйел қызмет етеді. Тек 3 әйел ғана - облыс әкімдерінің 
орынбасарлары,  3  -  аудан  әкімі.  Аудан  әкімдері  орынбасарларының  17  пайызы,  ауыл  және 

88 
 
елді мекендер әкімдерінің 11 пайызы - әйелдер.  Әрине, тәуелсіздік алғаннан кейінгі алғашқы 
жылдарда билікте әйелдер 3-4 пайыз ғана еді. 
Кҥтілетін нәтиже : Қазақстан Республикасы Президенті ерлер мен әйелдер арасында 
теңдік  мәселесіне  зор  кӛңіл  бӛліп,  әділ  нақты  гендерлік  саясат  жҥргізудің  бастамшысы 
болып  табылады.  Қазіргі  уақытта  бҥкіл  жер  шары  бойынша  тарихи  қалыптасқан  ер 
азаматтарының  әйел  азаматтарынан  ҥстем  болуы  ӛзгерістерге  ҧшырап  отыр.  Ӛнеркәсіптік 
дамыған  және  әлеуметтік  бағытталған  мемлекеттерде  қҧқықтары  мен  мҥмкіндіктері 
сҧрақтарында  әйел  азаматтары  біршама  теңдікке  жетті.  Әйел  адамның  кҥнделікті  ӛмірдегі 
амандығы  бҥкіл  қоғамға  зор  жағымды  әсер  етіп,  адамзаттың  дамуының  кӛрсеткіші  болып 
табылады.  Гендерлік  теңдік  сӛзін  қарапайым  тілмен  айтсақ,  бҧл  –  ерлер  мен  әйелдер 
арасындағы  теңдік.Бҥгінде  Қазақстан  әлемдегі  гендерлік  теңдікті  мҧрат  тҧтқан 
мемлекеттердің  бірі  болып  саналады.  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  жанындағы 
Әйелдер  ісі  және  отбасылық-демографиялық  саясат  жӛніндегі  ҧлттық  комиссияның  басты 
міндеттерінің  бірі  нормативтік-қҧқықтық  актіні  іске  асыру  тетіктерін  әзірлеу  болып 
табылады. Кез келген заң шыққаннан кейін оны іске асыратын механизм керек. Механизмді 
қалай  дҧрыс  жасасақ,  заң  да  солай  іске  асады.  Иә,  қазіргі  кҥні  әйелдер  қауымы  қоғамның 
барлық саласында ӛзінің орнын алуда. Әйел отбасының ҧйытқысы ғана емес, ол  – кәсіпкер, 
ол  –  саясаткер.  Әйелдердің  беделін  кӛтеруде  мемлекет  те  аянып  отырған  жоқ.  Бҧл  жерде 
әйелдер  мен  еркектердің  бірдей  қҧқығы  мен  мҥмкіндіктері  идеясын  қолдау  қиын.  Нақты 
теңдік  дегеніміз  –  қандай  да  болмасын  бір  жыныстың  мҥддесіне  заң  мен  нормаларды 
бейімдеу емес, ерекектер мен әйелдердің ӛзіне тән табиғи айырмашылығын ескеру. Алайда, 
елімізде  нақты  гендерлік  теңдікті  орнықтыруға  әлі  де  біршама  жҧмыстар  атқарылуы  керек 
деп ойлаймын.Гендер деген тек әйелдердің мҥддесін кӛздеу емес. Ол ер мен әйелдің бір-бірін 
әріптесім, теңім деп қарауы, қандай шаруаны да бірлесіп істеуі.  Жаратушы  ер азаматтарды 
ҥлкен  істерді  атқарушы  етіп  жаратқан.  Олардың  ҥлкен  қолбасшысы,  ғалым  болуы, 
техникада, физикада, ядролық химияда жаңалықтар ашуы содан. Ал олардың жаулап алған 
мемлекеттерін  жайғастырып,  халқын  тәрбиелеп,  ӛсіру,  ҥлкен  ғылыми  жаңалықтардың 
соңындағы  ҧсақ-тҥйек  істерді  жайғастырып  жҥру  әйелдің  міндеті.  Осы  екеуінің  кҥші 
біріккенде  ғана  жасампаздық  пайда  болады..  Әйел-ана,  әйел  –жар,әйел-қайраткер. 
«Шығыстың  ешқайсысында  да  қазақтардағыдай  гендерлік  теңдік  дамыған  емес.Қазақ 
әйелдері әрқашанда тағдырдың әр тҥрлі шешімдеріне  тікелей қатыса отырып,зор тәуелсіздігі 
мен  бостандығымен  ерекшеленіп  келеді.Біздің  Ҧлы  Даламыздың  тарихы    қайсар  қаһарман 
қыздарымыздың,билеушілердің,сенімді  серіктерін,ойшылдар  мен  ақындардың  данышпан 
аналарын  біледі.Қазіргі  Тәуелсіз  Қазақстанның  әйелдері  осы  дәстҥрді  жалғастырудаЕгер 
әйел  жанҧяның  және  қоғамның  сый-қҧрметіне  ие  болып  жҥрсе,ел  ҥшін  қам  жемеуге 
болатынына  сенімдімін  және  осылай  болу  ҥшін  бҥкіл  мҥмкіншілікті  жасаймын.»-деп 
елбасымыз ӛз сӛзінде ерекшелеп айтып ӛткен болатын.Жалпы біз әйел затының сана сезімін 
арттырсақ мемлекетке зор ҥлес қосатын әйелдер қауымы да  кӛбейер еді. 
Қорыта  айтқанда,  біріншіден,  гендерлік  саясатты  жҥзеге  асыруда  келенсіздіктерді 
жоятын заңдық негіз керек. Екіншіден, гендерлік саясатта әйел мен еркектің теңдігімен қатар 
әлеуметтік  –  экономикалық  мәселелерді  шешу  қажет.  Ҥшіншіден,  отбасы  және  әйел 
мәртебесін  мемлекет  тарыпынан  кӛтеріп,  насихаттау  қажет.  Гендерлік  саясатты  одан  әрі 
жетілдіріп отыру қажет. 
Қ.Р-ның  Білім  және  Ғылым  Министрлігі  әлеуметтану,  саясаттану  пәндері  бойынша 
типтік бағдарламасына колледждер мен жоғарғы оқу орындар  жеке тарауға сай. Мектептегі 
«Адам және қоғам» пәндері бойынша қолдануға болады. 
 
 
 
 
 
 

89 
 
Пайдаланылған әдебиеттер 
1.Сауырбаева,  Р.    Қазақстан  әйелдерінің  саясаттағы  ҧлттық  идеясы  [Мәтін]  /  Р. 
Сауырбаева // Ақиқат.- 2013.- № 3.- 107-109 б. 
2.  Мустафин.Г.Т  Гендерлік аспект. – Алматы: Білім, 2006. – 200б.  
3. Здравомыслева Е.А., Темкина А.А. Исследование женщин и гендерные исследования 
на Западе и России// ОНС. – 1996. - №6. – 5 – 9. 
4. Мыңжасарқызы Д.  Гендерлік саясат және қазақ әйелі . - Тҥркістан. - 2013. -  №5. – 5-
7б. 
5. Антология теории гендера.- Минск: Фауст, 2000. – 241б. 
6.  Григорьева  Г.  Женская  ипостась  мира//  Феминизм.  Восток.  Запад.  Россия.  – 
М.:Знание, 1993. – 145б. 
7.  Сарыбекова,  Ж.Т.    Ҧлттық  саясаттағы  қазақ  қызының  рӛлі  //  Білім  =  Образование.- 
2009.- № 2.- 46-49 
8. Каримова Р. Гендер ҧғымы және исламдағы әйелдің орны. - Айқын. - 2013. - №3. - .21 
- 24б.  
9.  Тарасенко  Е.  Гендерная  политика:  достижения,  реалии/  Казахстанская  правда.  –  20 
декабря. – 2014. - №248. – с. 7 
10.  Щсагажинова  А.  А.  Роль  казахских  просветителей  в  истории  возникновения 
гендерной политики Казахстана.  - Евразийское сообщество. – 2010.  - №2. - С. 199-
203 
11. Назарбаев Н.А. В потоке истории. - Алматы:Атамҧра, 1999. - 296 с. 
12. Г.Валиханов Ч.Ч. Народонаселение. Собрание сочинений в пяти томах, Том 3, Алма-
Ата: Главная редакция Казахской советской энциклопедии,  1985, с. 157-171. 
13.Алтынсарин  И.  Н.И.  Ильминскому.  31  августа  1871  г.-  Собрание  сочинений  в  трех 
томах. Том. 3. Алма-Ата, Наука Каз. ССР, 1978, с. 29-32. 
14.  Назарбаев  Н.А.  Стратегия  вхождения  Казахстана  в  число  50-ти  наиболее  конку-
рентоспособных  стран  мира.  Послание  Президента  Республики  Казахстан  народу 
Казахстана. 1 марта 2006 г. // Мысль, 2006, № 3, с. 2-18. 
15.Быкай Д. Гендерлжсаясатдурыс па // Дала мен кала. 2011. 22 караша. 5-7б. 
16. Мухатова О.Х. Казак когамындагыэйел - ананыцорны мен рол1 // Вестник ПТУ. - 201 №2. 
– 22-27б. 
17.  Султанхан  А..  Ерш  сыйлаган  эйел  -  пер1штелж  сипатка  ие  болады  //  8аЬКиг  Л 
\у^^.ти511т\уотеп.сот.к2/кк/соттеп1/гер1у/497. 
18. Антология теории гендера.- Минск, 2000. – 245с 
19. Шаханова Н.Ж. Семантико-семиотический анализ традиционной культуры казахов. 
-Алматы, 1999. – 211с. 
20.  Ьтшеуова  С.  Отбасы  -  отанымыздыцошагы.  \
У
\
У
\
У
.
 
8сЬоо1к2.ги/1оас1/ге&га1у_па_ка2г 
кот/у/теш... 
21. Сәрсенова, Ж.Н.  Әлеуметтану: оқу қҧралы.- Алматы: Нур-Принт, 2010.- 238 б.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

90 
 
Автор: Кенжегара Айдана Нагашыбайкызы, 3 курс, «Изобразительное искусство и 
черчение » 
Научный руководитель: Ордашева Мирамгуль Жонысбековна , магистр педагогики и 
психологии.  
«СИНТЕЗ НАЦИОНАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ И СОВРЕМЕННЫХ ТЕНДЕНЦИЙ В 
ИСЛАМСКОЙ АРХИТЕКТУРЕ (НА ПРИМЕРЕ ДИЗАЙНА ЭКСТЕРЬЕРА МЕЧЕТЕЙ 
Г. КОСТАНАЯ)». 
Вводная часть.  
Интеграция Казахстана в мировое социокультурное пространство влечет за собой острую 
необходимость  сохранения  национальной  культуры,  с  одной  стороны,  и  изучение 
достижений мировой культуры, с другой стороны. Процесс глобализации ведет к созданию 
единого  мирового  сообщества,  в  котором  формируются  единые  культурные  ценности. 
Однако,  Казахстан  находится  на  поиске  собственного  пути  развития,  что  выражается  в 
своеобразном  синтезе  традиций  и  европейских  ценностей,  а  также  стремлении  к 
использованию глобализационных процессов для укрепления собственных традиций. 
В  данном  проекте  национальная  культура  Казахстана  представлена  в  ракурсе  изучения 
исламских  архитектурных  сооружений  –  Мечетей  г.  Костаная.  Мечети  отражают  духовные 
ценности  национальной  культуры  народа,  представляют  собой  историко-культурную 
ценность,  являются  образцами  исторического  развития  архитектурных  решений  при 
постройке исламских сооружений. В современное время мечети в соответствии с исламской 
архитектурой строятся во всех местах проживания мусульман по всему миру. Архитектурное 
решение  современных  мечетей  заключается    в  синтезе  национальной  культуры  и 
современных тенденций в исламской архитектуре. 

жүктеу/скачать 11,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: