-параграф. Газ конденсатын кәдеге жарату

      177. Газ конденсатын жинауға, ауыстырып құюға және босатуға арналған жабдық найзағайдан 
және статикалық электрдің пайда болуынан қорғалады. Газ конденсатты басқа ұйымдарға жіберу 
газконденсатымен жұмыс істеу бойынша оқудан өткен және білімдерін тексеру туралы тиісті куәлігі
бар тұлғаларға рұқсат етіледі. Газ конденсаты бар автоцистерналар үшін ашық от көздерімен 
орындардан немесе отпен істелетін жұмыстарды жүргізу орындарынан қауіпсіз ажыратуымен арнайы 
тұрақтар бөлінеді. Үрленетін ыдыстан газконденсатын толтыру және құю кезінде оларды 
жерлендіруге мүмкіндік беретін құрылғылармен жабдықталатын жеңіл мұнай өнімдеріне арналған 
арнайы автоцистерналарға құю және көмірқышқыл және ұнтақты өртсөндіргіштері болуы қажет, ал 
қысқы уақытта – құрғақ құммен құмсалғыштар болады. Қозғалтқыштың басқыштары алға шығарылады, ал
пайдаланылған газды шығаратын құбырдың шеттері ұшқын басқышпен жабдықталады. Газ конденсатын 
құю орнына аялдамадан шығу алдында қызмет көрсету персоналы автоцистернаның жөнділігін, оның 
жабдығын және электр өткізгіштерін (ұшқынның жоқ болуына) тексереді. Газ конденсатын құйып алу 
және құю кезінде автокөліктің қозғалтқышы өшіріледі. Цистернаның корпусы, газконденсатына 
арналған жеңі және оның металл ұшы жерге қосылған болуы тиіс. Жеңнің ұшы цистернаның түбіне 
дейін салынады.
      178. Автоцистернаға жақын жерде немесе оның кабинасында темекі шегуге жол берілмейді. 
Темекіні шегу тек қана осы орындарға бөлінген жерде рұқсат етіледі. Газ конденсаты төгілген 
кезде онымен сіңген топырақты жоюды қоса алғанда, аймақты тазарту бойынша шаралар қолданылуы 
қажет. Топырақ аумақтан шығарылады және көміледі. Аймақты газконденсатынан тазартқанға дейін 
оның булардан тұтануын және мүмкін болатын пирофорлық қабаттарын болдырмайтын шаралар 
қолданылады.
10-параграф. Магистральдық газ құбырының желілік бөлігіне техникалық қызмет көрсету 
кезінде қолданылатын техникалық құжаттаманың тізбесі
      179. Желілік пайдалану қызметінің мынадай техникалық құжаттамасы бар:
      1) газ құбырының трассасына, ГТС, жөндеу-пайдалану блогына, желілік пайдалану қызметі 
қызмет көрсететін ГТС мен басқа да құрылыстардың желілік қараушылары мен операторларының 
үйлеріне арналған жер телімдерін бөлу актілерінің көшірмелері;
      2) МГҚ желілік бөлігінің орындаушылық техникалық құжаттамасы;
      3) қызмет көрсетілетін МГҚ учаскесінің жергілікті жағдайдың жоспары бар сызбасы (өзен мен
аңғарлардағы өтпелер, трассабойлық жолдар, жапсарлас елді мекендер, газ құбырының басқа да 
жерасты және жерүсті коммуникациялармен, автомобиль және темір жолдарымен қиылыстары, апаттық 
құбыр қорларын сақтау орындары, объектілердің орналасу орындары және электрхимиялық қорғану 
құралдары);
      4) желілік бөліктің, ГТС, суасты өтпелерінің және желілік бөлігінің басқа да 
объектілерінің техникалық төлқұжаттары;
      5) негізгі жабдықтардың және қысыммен жұмыс жасайтын ыдыстардың төлқұжаттары;
      6) қызмет көрсетуші персоналдар үшін лауазымдық және өндірістік нұсқаулықтары;
      7) жұмыс түрлері мен мамандықтары бойынша қауіпсіздік және еңбекті қорғау нұсқаулықтары;
      8) қызмет көрсететін трассаның жоспары, кескіні;
      9) апатты жою жоспары;
      10) жоспарлы-алдын алу жөндеу кестелері;
      11) қолданыстағы басқа да нормативтік құжаттар.
      180. Желілік пайдалану қызметінің мынадай жедел құжаттамасы бар:
      1) газ құбыры трассасын тексеру журналы;
      2) жөндеу жұмыстарының журналы;
      3) апаттық бригаданы жинау жоспары;
      4) тоқтап қалу, бұзылулар мен апаттарды тергеу бойынша техникалық актілер;
      5) метанол мен одорантты қолдану бойынша құжаттама;
      6) газ құбырлары мен жабдықтарды техникалық зерттеу және сынау актілері;
      7) нормативтік-анықтамалық дерекқор.

3. Магистральдық газ құбырында газға қауiпті жұмыстарды жүргізу
1-параграф. Газға қауіпті жұмыстар
      181. Газдалған ортада немесе жұмыс жүргізу кезінде газ шығуы мүмкін жұмыстар газға 
қауіпті болып есептеледі. Осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша кәсіпорындарда 
9-қосымшасына
МГҚ объектілерінің жұмыс аймақтарында қалыптасуы мүмкін зиянды және өртке қауіпті жарылғыш 
заттардың тізбелері әзірленеді. Әрбір пайдалану бөлімшесінде осы Қағидалардың 
 
10-қосымшасына
сәйкес нысан бойынша газға қауіпті орындардың тізбесі әзірленеді. Ауадағы газдылық шекті рұқсат
етілетін мөлшерден және шекті рұқсат етілген жарылғыш қауіпсіз мөлшерден жоғары болса немесе 
құрамында 18%-дан төмен оттегі болатын аймақ газға қауіпті орын болып саналады (көлемі бойынша)
. Тұтанудың төменгі концентрациялық шегі – тұтану көзінен кез келген қашықтықта қоспасы бойынша
оттың тарауы мүмкін қышқылдандырылатын ортасы бар бірыңғай қоспада жанатын заттың ең аз құрамы.
      182. Газдың қауіпті мөлшері – бұл газ тұтануының төменгі концентрациялық шегінің 20%-ға 
тең болатын мөлшері (газдың ауадағы көлемдік үлесі).
      183. Газға қауіпті жұмыстардың негізгі түрлеріне мыналар жатады:
      1) жаңадан салынған газ құбырларының жобалау құжаттамасына сәйкес қолданыстағы газ 
желісіне қосылуы;
      2) газ құбырларына және газбен қамту жүйесінің басқа да объектілеріне оларды пайдалануға 
беру кезінде жөндеуден және оларды консервациялаудан кейін, сондай-ақ оларда іске қосу 
жұмыстарын жүргізу кезінде газ жіберу;
      3) жұмыс істеп тұрған ішкі және сыртқы газ құбырларына, ГТП жабдықтарына, газ 
пайдаланатын агрегаттарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу, сондай-ақ жарылудан қорғалған 
электр жабдықтарына қызмет көрсету және жөндеу жүргізу;
      4) гидраттық тығындарды жою, бұқтырмаларды орнату және алып тастау және газ құбырларынан 
жұмыс істеп тұрған жабдықтарды, құралдарды және аппараттарды ажырату;
      5) газ құбырларын ажырату, үрлету және демонтаждау;
      6) жоғары және төмен қысымдағы ыдыстарға техникалық куәландыруды дайындау және жүргізу;
      7) газды кәдеге жарату орындарында оларды жойғанға дейін топырақ әзірлеу;
      8) технологиялық жабдықты, коммуникацияны, оның ішінде ыдыстың, аппараттың, цистернаның, 
коллектордың, құдықтың ішінде, сондай-ақ туннельдерде, траншеяларда және соған ұқсас басқа да 
орындарда оларды жүргізу кезінде жұмыс аймағына жарылу және өртке қауіпті немесе зиянды 
булардың, газдардың және жарылуға, жануға әкелетін, адам ағзасына зиянды әсер ететін, сондай-ақ
оттегі құрамының жеткіліксіздігі (көлемдік үлесі 18%-дан төмен) жағдайында жұмыстарды қарау, 
тазалау, жөндеу және саңылаусыздығын жою.
2-параграф. Персоналды газға қауіпті жұмыстарға жіберу шарттары
      184. Газға қауіпті жұмыстарды орындауға арнайы дайындалған, медициналық тексеруден өткен,
осы жұмыс түрін орындауға жарамды, жұмыстың қауіпсіз әдістері мен амалдарын, жеке қорғаныс 
құралдарын қолдануға, зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсету ережелері мен 
амалдарына үйренген адамдар жіберіледі. Газға қауіпті жұмыстарды орындаушылар газға қауіпті 
жұмыстар бойынша (газға қауіпті ортада жұмыс істеу әдіс-тәсілдерімен таныс), арнаулы оқу мен 
нұсқаулықтан өткен, өзіндік жұмысқа рұқсат беру емтиханын тапсырған, денсаулық жағдайына 
байланысты шлангты немесе оқшаулағыш газтұтқышпен жұмыс жасауға рұқсат алған, дәрігерге дейінгі
алғашқы медициналық көмек көрсету, соның ішінде улану және күйіп қалу кезінде алғашқы 
медициналық көмек көрсету, тиісті газ қауіпті объекті жабдықтарын жөндей білуі қажет. 
Қауіптілігі жоғары жұмыста бір жылдан астам үзілісі бар персонал еңбек қауіпсіздігі бойынша өз 
бетінше жұмысты бастағанға дейін оқудан өтеді.

3-параграф. Газға қауіпті жұмыстарды ұйымдастыру кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздіктің 
негізгі талаптары
      185. Осы талаптар ГТҰ персоналы, сондай-ақ басқа да ұйымдар орындайтын газға қауіпті 
жұмыстарға қолданылады.
      186. Әр ГТҰ-да, оның филиалында немесе бөлімшесінде ГТҰ, оның филиалы немесе бөлімше 
басшысының бұйрығымен газға қауіпті жұмыстарды орындауда жеткілікті тәжірибесі бар 
инженерлік-техникалық жұмысшылардың қатарынан газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге 
жауапты білім тексеруінен өткен адам тағайындалады. Газ бірнеше цехта (учаскеде) қолданылатын 
өндірісте ұйым бойынша газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге жауапты адамнан басқа әкімшіліктің 
шешімі бойынша жекелеген цехтарда (учаскелерде) газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге 
жауапты тұлғалар бекітіледі. Әр ұйымда нақты өндірістік шарттарда қолдануға келетін газға 
қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізу тәртібін нақтылайтын өндірістік нұсқаулық әзірленеді, 
техника қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметі келісіледі, оны бас техникалық басшы бекітеді.
Өндірістік нұсқаулықта рұқсат беру нарядын беруге, оны бекітуге және келісуге құқығы бар 
лауазымды тұлғалардың тізбесі болады. Өндірістік нұсқаулықта қамтылған қауіпсіздік талаптары 
Қағидалардың осы параграфының талаптарынан кем белгіленбейді. Басқа да ұйымдар газға қауіпті 
жұмыстарды орындау кезінде тапсырыс беруші кәсіпорынның нұсқаулығын басшылыққа алады.
      187. Газға қауіпті жұмыстар, оның ішінде адамдардың аппараттың, ыдыстың және басқа да 
жабдықтардың ішінде болуына байланысты жұмыстар, егер олар жұмыстарды механикаландыру, 
автоматтандыру немесе тікелей адамдардың тікелей қатысуынсыз жүргізу мүмкін болмаған жағдайда 
жүргізіледі. Әр ұйымда газға қауіпті жұмыстар санын қысқарту бойынша технологиялық үрдісті 
жетілдіру, диагностиканың қазіргі әдістерін енгізу, технологиялық жабдықтар мен 
коммуникацияларды гидравликалық, механикалық, химиялық құралдармен тазарту, жекелеген тораптар 
мен аппараттарды шектеудің сенімді құралдары мен технологиялық схемаларын жарақтандыру арқылы 
олардың қауіпсіздік деңгейін арттыру бойынша шаралар қолданылады. Ұйымдарда әр цех (учаске) 
бойынша осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша газға қауіпті жұмыстардың тізбесі 
11-қосымшасына
әзірленеді. Тізімде газға қауіпті жұмыстар жеке көрсетіледі:
      1) осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша рұқсат беру нарядын ресімдеумен 
12-қосымшасына
жүргізілетін);
      2) осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша рұқсат беру нарядын ресімдеусіз, 
13-қосымшасына
бірақ осындай жұмыстарды оларды бастаудың алдында журналда міндетті тіркеу арқылы жүргізілетін;
      3) болуы мүмкін апаттық жағдайлар мен аварияларды жою немесе оқшаулау қажеттілігіне 
байланысты.
      188. Газға қауіпті жұмыстар тізбесін цехтер (учаскелер) бастықтары дайындайды, оны 
өндірістік (техникалық) бөлім, Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы (бұдан әрі - ЕҚ ж ҚТ) 
қызметі келіседі және бас техникалық басшы бекітеді. Газға қауіпті жұмыстар тізбесі жылына бір 
реттен кем емес мерзімде қайта қаралады және қайта бекітіледі. Газға қауіпті жұмыстардың 
тізбесінде мыналар көрсетіледі: цех (учаске), жұмыстың орны мен сипаты, оны жүргізу кезінде 
болуы мүмкін қауіпті және зиянды өндірістік факторлар (бұдан әрі - ҚЗӨФ), орындаушылар санаты (
өндірістік персоналдың), орындалатын жұмыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін негізгі 
шаралар. Бекітілген тізбеге енгізілмеген газға қауіпті жұмыстарды жүргізу қажеттілігі туындаған
жағдайда олар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес кейіннен он күндік мерзімде тізбеге енгізу 
арқылы рұқсат беру наряды бойынша орындалады. Жұмыстың сипатын және орнының тұрақтылығын, 
орындаушылардың белгіленген құрамымен оларды жүргізудің бірыңғай (ұқсас) шарттарымен 
сипатталатын технологиялық процестің ажырамас бөлігі болып табылатын мерзімде қайталанатын газға
қауіпті жұмыстар рұқсат беру нарядын ресімдеусіз жүргізіледі. Барлық осы жұмыстар осы 
Қағидалардың талаптарына сәйкес жасалатын газға қауіпті жұмыстардың тізбесіне енгізіледі.
      189. Осындай жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздік шаралары жұмыс орындарына арналған 
нұсқаулықта немесе осы Қағидалар талаптарын ескере отырып дайындалатын арнайы нұсқаулықта 
көрсетіледі. Осындай жұмыстар осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша бөлімшелерде
13-қосымшасына
рұқсат беру нарядын ресімдеусіз жүргізілетін газға қауіпті жұмыстарды есепке алу журналында 
тіркеледі. Журнал нөмірленеді және тігіледі, мастикалық немесе сүргіш мөрмен бекітіледі. 
Журналды сақтау мерзімі оның аяқталған күнінен бастап кем дегенде бір жыл. Апаттық жағдайдың 

дамуының алдын алу және аварияны оқшаулау қажеттілігіне байланысты газға қауіпті жұмыстар 
аварияны жою жоспарына сәйкес жүргізіледі. Рұқсат беру наряды бойынша орындалатын газға қауіпті
жұмыстар күндізгі уақытта жүргізіледі. Газға қауіпті жұмыстарды шұғыл жүргізудің айрықша 
жағдайларында еңбекті қорғау қызметінің және техника қауіпсіздігі немесе объектінің апаттық 
қызметі өкілінің қатысуымен қараңғы уақытта жүргізілуіне рұқсат беріледі. Бұл ретте рұқсат беру
нарядында жұмыстарды қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ету бойынша олардың тәуліктің қараңғы 
уақытында орындалу жағдайларын ескеретін қосымша іс-шаралар қарастырылады. Әуеде оқшауландыратын
аппараттарды қолдануға байланысты газға қауіпті жұмыстарға тек арнайы оқу дайындығынан өткен 
адамдар ғана тартылады. Рұқсат беру нарядын ресімдеу немесе газға қауіпті жұмыстарды есепке алу
журналында тіркеу арқылы орындалатын әр газға қауіпті жұмыс мынадай үш сатыдан тұрады:
      1) газға қауіпті жұмысты жүргізуге объектіні дайындау;
      2) газға қауіпті жұмыстарды тікелей жүргізу;
      3) аяқтау жұмыстары.
      190. Газға қауіпті жұмысты жүргізуге объектіні дайындауға жауапты болып осы объектіні 
пайдалану персоналының қарауына жататын цехтың инженерлік-техникалық жұмысшысы тағайындалады. 
Газға қауіпті жұмысты жүргізуге жауапты болып осындай жұмыстарды жүргізу кезінде технологиялық 
процесті жүргізумен айналыспайтын және газға қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізу тәсілдерін 
білетін инженерлік техникалық жұмысшы тағайындалады. Жұмысты басқа да ұйымның жұмысшылары 
орындаған жағдайда олардың жүргізілуіне жауапты болып газға қауіпті жұмыстарды жүргізуді 
басшылыққа алуға рұқсат берілген және қарауында газға қауіпті жұмыстардың орындаушылары бар осы
ұйымның инженерлік-техникалық жұмысшысы тағайындалады. Рұқсат беру нарядын ресімдеу тәртібі, 
жұмыс басшысының, жұмыстарды дайындауға және жүргізуге жауапты тұлғалардың, сондай-ақ жұмысты 
орындаушылардың жауапкершілігі осы Қағидаларға 
 көрсетілген. Отпен істелетін 
11-қосымшада
жұмыстарды жүргізуге арналған рұқсат беру нарядтарының барлығы осы Қағидалардың 
 
14-қосымшасына
сәйкес нысан бойынша рұқсат беру нарядтарын тіркеу журналында тіркеледі.
4-параграф. Дайындық жұмыстары
      191. Объектіні газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге дайындауды цехтың (учаскенің) пайдалану
персоналы дайындауға жауапты адамның басшылығымен жүзеге асырады.
      192. Объектіні (жабдықтар, коммуникациялар) газға қауіпті жұмыстарға дайындау үшін осы 
Қағидалардың «Газға қауіпті жұмыстарды ұйымдастырған кезде өнеркәсіптік қауіпсіздіктің негізгі 
талаптары» деген 3-параграфында және осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша 
12-қосымшасына
рұқсат беру нарядтарында қарастырылған дайындық жұмыстарының барлық кешені орындалады. Бұл ретте
қысымды азайту, зиянды және жарылу қаупі бар заттарды жою, олардың аралас технологиялық 
жүйелерден түсуін болдырмау, ұшқын шығуы мүмкін көздерді болдырмау арқылы газға қауіпті 
жұмыстардың қауіптілік деңгейін азайту бойынша шаралар қабылданады. Жарылу қаупі бар және 
зиянды заттарды тастау мүмкіндігіне байланысты газға қауіпті жұмыстарды жүргізу орны 
белгіленеді (қоршалады), ал қажет болған жағдайда қауіпті аймаққа бөтен адамдарды кіргізбеу 
мақсатында пост орнатылады. Қозғалмалы механизмдердің электр желілері көрінетін алшақтықпен 
қуат көзінен өшіріліп және осы механизмдерден ажыратылады. Аппараттардың іске қосу 
құрылғыларында және электр тарату құрылғыларында газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге жауапты 
тұлғаның көрсетуі бойынша жұмыс аяқталғаннан кейін алынып тасталатын «Қоспа – адамдар жұмыс 
істеуде» деген плакаттар ілінеді.
      193. Дайындық шараларының орындалу сапасын бағалау үшін газға қауіпті жұмысты жүргізуді 
бастаудан бұрын тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарын қолдану қажеттілігін анықтау 
мақсатында тұйық кеңістіктерде (ыдыстарда, құдықтарда, үй-жайларда) әуе ортасында зиянды және 
жарылу қаупі бар заттардың болуына зертханалық немесе автоматты талдау жасау қажет. Зиянды және
жарылу қаупі бар заттардың болуы шекті рұқсат етілетін концентрациядан аспайды. Газға қауіпті 
жұмыстарды жүргізуге дайындық кезеңінде жеке қорғау құралдарының, құрал-жабдықтардың, 
айла-бұйымдардың және орындаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін басқа да құралдардың болуы

мен жұмыс істеуі тексеріледі. Орындаушыларға инструктаж жүргізіледі және олардың жеке қорғау 
құралдарын пайдалану мүмкіндіктері, жұмыстың қауіпсіз тәсілдерін білуі және зардап шегушілерге 
алғашқы көмек көрсету әдістерін білуі тексеріледі, рұқсат беру нарядына белгі қойылады.
5-параграф. Газға қауіпті жұмыстарды жүргізу
      194. Газға қауіпті жұмыстар рұқсат беру нарядында және осы Қағидаларда қарастырылған 
барлық дайындық жұмыстары мен іс-шаралар орындалғаннан кейін жүргізіледі.
      195. Газға қауіпті жұмыстарды құрамында кем дегенде үш адамнан тұратын бригада орындауы 
қажет. Бригада мүшелері жеке қорғаудың тиісті құралдарымен, арнайы киіммен, арнайы аяқ-киіммен,
құрал-жабдықтармен, айла-бұйымдармен және қосалқы материалдармен қамтамасыз етіледі. Газға 
қауіпті жұмыстарды орындаудың алдында нақты шарттарды, оны орындаудың тәртібі мен тәсілін, 
қауіпсіздік шараларын, жеке қорғау құралдарын пайдалануды және зардап шегушілерге алғашқы көмек
көрсетуді ескере отырып орындаушыларға нұсқамалық жүргізіледі. Газға қауіпті жұмыстарды бастар 
алдында нұсқауланатын нұсқардан кейін оларды жүргізуге жауапты әр орындаушыдан жай-күйі туралы 
сұралады. Газға қауіпті жұмыстарды жүргізу учаскесіне жұмыстарды жүргізуге жауаптының рұқсатымен
және тиісті жеке қорғау құралдарымен ғана кіру мүмкін болады. Жұмыс жұмысты жүргізуге жауапты 
болғанда басталады. Олардың үнемі жұмыс орнында болуы және бақылауды жүзеге асыру мерзімділігі 
рұқсат беру нарядымен белгіленеді. Жарылу қаупі бар өнімдердің бөлінуі мүмкін болуымен 
байланысты жұмыстар ұшқын тұтатпайтын құралдар мен айла-бұйымдарды қолдану арқылы тиісті арнайы
киім мен арнайы аяқ-киімде орындалады.
      196. Жарықтандыру үшін кернеулігі 12 Вольттен (бұдан әрі – В) аспайтын жарылудан 
қорғайтын жылжымалы шамдар немесе санатының орындалуы және жарылу қаупі бар қоспалар тобына 
сәйкесетін аккумуляторлық лампалар қолданылады. Құбыршектік газтұтқышта жұмыс істейтіндердің 
үздіксіз кию мерзімі рұқсат беру нарядының 8-тармағында белгіленеді және 15 минуттан аспайды, 
газдалмаған аймақтан тыс кейінгі демалумен 15 минуттан кем емес.
6-параграф. Аяқтау жұмыстары
      197. Жұмыс толық аяқталғаннан кейін жұмыс орны тәртіпке келтіріледі және бригадалардың 
қорытындысынан кейін орындаушыларды жұмыс басшысы қабылдап алады. Жұмыс басшысы жұмыстың 
аяқталуы туралы рұқсат беру нарядына қол қояды және оны өзіне осы жұмысты берген адамға 
өткізеді. Рұқсат беру нарядын оны берген адам жабдықты тексергеннен және жұмыс орнын, 
адамдардың болмауын, бөгде заттардың, құрылғылардың болмауын және тиісті тазалықта болуын 
тексергеннен кейін ғана жабады. Жабдықты қосу рұқсат беру нарядын жапқаннан кейін және оны 
берген адамның рұқсатымен ғана жүргізіледі. Газға қауіпті жұмыстардың ыдыстың, аппараттың және 
тұйық кеңістіктің ішінде орындалуы кезіндегі қосымша қауіпсіздік шаралары көзделеді. Ашуға, 
тексеруге, тазартуға немесе жөндеуге жататын (ыдыстар, резервуарлар, аппараттар, құдықтар, 
траншеялар) заттардан тазартылады, жұмыс істеп тұрған жабдықтардан және құбыр жүйесінен 
ажыратылады, олардың ішіндегі заттардың ерекшелігіне байланысты жуылады, бумен буланады, 
инертті газбен және таза ауамен желдетіледі.
      198. Объектіні дайындау бойынша іс-шаралар тізбесіне енген бұқтырмаларды орнату (алу) 
бойынша және осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша рұқсат беру нарядының 7-
12-қосымшасына
тармағында қарастырылған жұмыстар қосымша рұқсат беру нарядының ресімделуін талап етпейді және 
оны дайындық жұмыстарын жүргізетін пайдалану персоналы, сондай-ақ осы жұмыстардың орындалуы 
бойынша бригадаға енгізілген персонал жүргізеді. Бұқтырмаларды орнату (алу) кезіндегі 
қауіпсіздік шаралары аппарат ішінде осы Қағидалардың 12-қосымшасына сәйкес рұқсат беру 
нарядының 7-тармағында жазылады.
      199. Жылыту ыдыстары оларға адамдарды жіберу алдында 30оС аспайтын температураға дейін 
салқындатылады. Өте жоғары температура кезінде жұмыс жүргізу қажеттілігі туындаған ерекше 
жағдайларда қосымша қауіпсіздік шаралары әзірленеді (ыдысты таза ауамен үздіксіз үрлеу, термо 
қорғайтын костюмдерді, аяқ-киімдерді қолдану, жұмыста жиі үзіліс жасау және т.с.с.). Жұмысты 

бастар алдында ыдыстың ішінде және оларды жүргізудің барлық уақытында газға қауіпті жұмыс 
аймағында көрінетін жерде «Газға қауіпті жұмыстар» деген плакат ілінеді, оларды жұмыс аяқталған
соң жұмысты жүргізуге жауапты тұлғаның рұқсатымен ғана алады. Ыдыстың ішінде жұмыс жүргізу үшін
құрамында кем дегенде үш адам болатын бригада тағайындалады (бірі жұмыс істеуші, екеуі 
қадағалаушы). Ыдыстың ішінде бір адамның болуына рұқсат етіледі. Жұмыс істеушілердің 
көпшілігінің ыдыстың ішінде болу қажеттілігі жағдайында, қауіпсіздік шаралары әзірленеді, 
рұқсат беру нарядына енгізіледі және қадағалаушылардың қатарын көбейтуді (аппаратта жұмыс 
істейтін бір адамға бірден кем емес қадағалаушы) қарастыратын қосымша қауіпсіздік шаралары 
жүзеге асырылады, жұмысшылардың кіру және эвакуациялану тәртібі, құбыршектердің, 
газтұтқыштардың қоршау келтеқұбырларын, ескерту-құтқару арқандарын орналастыру тәртібі 
әзірленеді, жұмысты жүргізу орнында өндірістік технологиялық байланыстың және дабылдамалардың 
болуы. Барлық жағдайда ыдысқа түсетін жұмысшыға крест тәрізді бауымен және оған бір бос ұшы 
сыртқа шығарылатын қадағалаушының қолында болатын белгі беретін ескерту-құтқару арқанымен 
құтқару белбеуі кигізіледі.
      200. Карабинді құтқару белбеуі мен ескерту-құтқару арқаны қолданыстағы стандарттарға 
сәйкес сыналады. Жұмысшы мен қадағалаушы арасында көрінетін байланыс болмаған жағдайда, шартты 
дабылдар беру жүйесі орнатылады. Ыдыстың ішінде жұмыс жүргізген жағдайда, қадағалаушы ыдыстың 
қақпағының жанында жұмысшы киінген киімдей киімде және өзін оқшаулайтын газтұтқыш «дайын болу» 
жағдайында болады. Бұл ретте ол:
      1) дабылдар мен жұмыс істеушілердің қимылдарын байқайды және олардың ыдыста болу уақытын 
бақылайды;
      2) газтұтқыштың ауа құбыршегінің және ауақоршағыш құрылғының орналасу жағдайын байқайды;
      3) қажет болған жағдайда жұмыс орнына байланыс пен дабылдаманың қолжетімді тәсілдерін 
пайдалана отырып, жұмыстың жүргізілуіне жауапты адамды шақырады;
      4) оқшаулайтын газтұтқышта зақымданғанға көмек көрсету үшін ыдысқа түседі.
      201. Тұйық кеңістік ішінде жұмыс істейтіндердің тыныс органдарын қорғау үшін құбыршектік,
оттегі-оқшаулағыш газтұтқыштар немесе ауа оқшаулағыш аппараттары қолданылады. Сүзгі 
газтұтқыштары пайдаланылмайды.
      202. Құбыршектік газтұтқыштың қоршау келтеқұбыры таза ауа аймағына шығарылады және 
бекітіледі. Шлангі оны майыстырудан, бұраудан, қысудан ауаның бармай қалу мүмкіндігіне жол 
бермейтіндей тәрізді орналастырылуы қажет. Егер желдеткіш арқылы ауаны мәжбүрлеп беру болмаса, 
құбыршегінің ұзындығы 10 метрден аспайды. Техникалық басшы ыдыстағы оттегі құрамы 18%-дан төмен
емес, ал зиянды бу мен газдың құрамы шекті рұқсат етілген мөлшерден аспаған жағдайда, ыдыстың 
ішінде тыныс алу органдарын қорғау құралынсыз жұмыс істеуге рұқсат беріледі. Бұл ретте зиянды 
және жарылу қаупі бар булар мен газдардың сырттан келу немесе олардан бөлінетін футеровкалар 
мүмкіндігі болдырылмайды. Басшы тікелей жұмыс алдында сұрау арқылы жұмысшылардың денсаулық 
жағдайын тексереді, қауіпсіз жұмыс шаралары бойынша бригада мүшелерінің барлығына нұсқаулықтар 
береді, жеке қорғау, құтқару, арнайы киімдерінің және басқа да инвентарьлар құралдарының осы 
жұмыс шарттарына сәйкестігі және сапасы тексеріледі. Аппараттың ішінде тыныс алу органдарын 
жекел қорғау құралдарын қолданбай жұмыстардың орындалу қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары 
газға қауіпті жұмыстарды ұйымдастыру мен жүргізу бойынша өндірістік нұсқаулықта, рұқсат беру 
нарядында көрсетіледі және мыналардан тұрады:
      1) қалыпты ауа режимін қамтамасыз ететін аппаратқа таза ауаның үздіксіз кепілді берілуі;
      2) ауа ортасының жағдайын үздіксіз бақылау;
      3) аппаратта жұмыс істеушінің және қадағалаушының әрқайсысында құбыршектік газтұтқыштардың
«дайын» жағдайда болуы;
      4) жұмыс жүргізу орнының жанында дабылдама және байланыс құралдарының болуы (түстік, 
дыбыстық, радиотелефондық);
      5) ыдыста жұмыс істеушінің әрқайсысында оған бекітілген ескерту-құтқару арқанымен бірге 
құтқару белбеуінің болуы;
      6) қауіпсіздікті қамтамасыз ететін өзге де шаралар.
      203. Құдықтардың, коллекторлардың, тоннельдердің және басқа да ұқсас құрылғылар мен 
құрылыстардың ішінде тыныс алу органдарын қорғау құралынсыз жұмыс жасалмайды. Жұмыстың орындалуы
кезінде басшы жұмыс және демалу режимінің сақталуын бақылайды. Газтұтқышта 15 минут жұмыс 

істегеннен кейін жұмыс істеушіге 15 минуттан кем емес үзіліс беріледі. Жұмысшының ыдысқа түсуі 
және одан шығуы үшін қолданылатын жылжымалы сатылар белгіленген тәртіппен сыналады және 
қауіпсіздік шарттарына сәйкес келеді. Жұмыс орнында сатының дұрыс бекітілуін, орнықтылығын және
сенімділігін тексеруді жұмысты жүргізуге жауапты адамның қатысуымен өткізеді.
      204. Жұмысшыға ыдысқа түскен және одан шыққан кезде қолында қандай да бір затты ұстауға 
жол берілмейді. Жұмысқа қажетті барлық құралдар мен материалдар ыдысқа олардың құлауын және 
жұмысшыларға зақым келтіруін болдырмайтын тәсілмен беріледі. Жарылу қаупі бар орындарда жұмыстың
орындалуы кезінде соғылу жағдайында ұшқын бермейтін металдан жасалған құралдар қолданылады. 
Ұшқын туғызатын электр құралдары қолданылмайды. Егер ыдыстың ішінде жұмысшының қимылдарында 
әдеттегі қимылдан тыс ауытқулар (әлсіздік белгілері, газтұтқыш маскасын шешуге ұмтылу әрекеті) 
байқалатын болса, сондай-ақ оның қауіпсіздігіне қауіп төнетін басқа да жағдайлар туындаған 
жағдайда жұмысты тез арада аяқтау, ал жұмысшы ыдыстан шығарылуы қажет. Ыдыс ішіндегі жұмыс 
аяқталған соң жұмыстарды жүргізуге жауапты адам қақпақтарды жабар алдында онда адамдардың, 
құралдардың, материалдардың, бөтен заттардың қалмағанына көз жеткізеді және бұл туралы осы 
Қағидалардың 
 сәкес нысан бойынша рұқсат беру нарядының 16-тармағына жазба 
12-қосымшасына
енгізеді. Жөнделген газ құбырынан, ыдыстан (аппараттан, ыдыстан) ауаны 0,1 МПа-дан аспайтын 
қысымдағы газбен шығару қажет. Егер шығатын газды ауа қоспасына кіретін оттегінің құрамы 1%-дан
аспайтын болса (көлемі бойынша), ауаны шығару аяқталған болып есептеледі. Ауаны шығару 
аяқталған соң үрлеп тазартатын пілте жабылады. Құдықтарда, кәріз желілерінде, туннельдерде және
соған ұқсас құрылғыларда жұмыстарды жүргізуді жұмыс жүргізу орнына зиянды және жарылу қаупі бар
заттарды дүркін лақтыруды болдырмайтын шаралар қабылданатын осы объектілермен технологиялық 
байланысты цех басшылары рұқсат беру нарядында қол қойып келісуі қажет.
      205. Люктермен және құдықтардың қақпақтарын ашу кезінде мыналарға:
      1) қақпақтарды дәнекерлейтін лампалармен қыздыруға;
      2) люк қақпағына ауыр заттармен (кувалдамен, балғамен, ломмен) соққы беруге тыйым 
салынады.
      206. Люктер мен құдықтардың қақпақтарын ашу түсті металдан жасалған ұзындығы 500 мм-ден 
кем емес, ал диаметрі 10 мм-ден кем емес арнайы ілгіштермен ауа немесе жел ағынының қозғалысы 
тарапынан жүргізіледі.
      207. Қысқы уақытта құдық (люк) қақпағының ұяшығымен бірге тоңазыған кезінде қақпақты ағаш
аралық арқылы балғамен тықылдатып немесе тұз, әк, ыстық сумен не бу қосындысымен еріту қажет. 
Құдықтың, люк қақпағының үсті қоқыстан, қардан, мұздан тазартылуы тиіс, ал тайғақта люктің 
айналасына құм себіледі. Жерасты коммуникацияларын тексеруге байланысты барлық жұмыстар осы 
құрылыстарды пайдаланатын ұйымдар өкілдерінің қатысуымен, ал газды, кабельдік және қалалық 
телефон желілерін тексеру олардың өкілдерінің міндетті қатысуымен жүргізіледі. Құдық (туннель) 
ішіндегі кез келген жұмыстар аяқ астынан газ пайда болған жағдайда, сондай-ақ найзағай 
жақындаған жағдайда тоқтатылады. Жұмыстарды жүргізу кезеңінде құдықтардың ашық люктері 
қоршалады, ал түнгі уақытта жарық түсіріледі. Ыдыстың ішкі жағына орындалуы зиянды және жарылу 
қаупі бар заттарды қолдану жолымен қорғау жабындарын жасаған кезде осы заттарды мәжбүрлі алып 
тастауды қарастыру қажет.

жүктеу/скачать 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: