Магистральдық газ құбырларын пайдалану қағидаларын бекіту туралы

бүлінген бекіту крандарын қолдануға жол берілмейді. Бекіту крандарын және ысырмаларды реттейтін
немесе дроссельдік құрал ретінде қолдануға жол берілмейді. Айналмалы желіде бекіту арматурасын 
қолдану бұл талапқа бағынбайтын шарт болып табылады.
7-параграф. ГТС жөндеуден кейін іске қосылуы
      273. ГТС жөндеуден кейін іске қосуға дайындау барысында да, жабдық немесе жүйені 48 сағат
ішінде сынау барысында да ақаулар табылған жағдайда жөндеу ақауды жойғанша және қайта сынау 
жүргізілмегенше аяқталмаған болып есептеледі. Газ жіберілген құбырлар, ыдыстар мен құрылғылар 
жоғарғы шегі 0,1 МПа қысымды газбен үрлеп тазартылуға тиіс, бұдан соң қысым жұмыс қысымына 
дейін көтеріледі. Станцияны жөндеуден кейін іске қосуға және жөндеу жұмыстарын жүргізуге 
рұқсатты ГТС басшысы, жедел-диспетчерлік қызметпен келісе отырып және барлық газ тұтынушыларды 
хабардар етумен диспетчерлік қызмет береді. ГТС жөндеуден кейін іске қосуға осы Қағидаларда 
көзделген жағдайларда рұқсат берілмейді.
5. Компрессорлық станциялар
1-параграф. Компрессорлық станцияларды пайдалануды ұйымдастыру
      274. Компрессорлық станциялар газ тасымалдауын қамтамасыз етуге арналған жабдықтар 
кешенінен, газ жабдықтары мен қондырғылардан тұрады. Компрессорлық станциялардың кешені 
төмендегі объектілер, жүйелер мен құрылыстарды қамтиды:
      1) бір немесе бірнеше компрессорлық цехтар;
      2) тасымалданған газдан шыққан қатты және сұйық қоспаны жинақтау, жою және 
залалсыздандыру жүйелері;
      3) электрмен жабдықтау жүйесі;
      4) өндірістік-шаруашылық және өрт сөндіруге арналған сумен қамту жүйесі;
      5) жылумен қамту жүйесі;
      6) кәріз және тазалау құрылғылары жүйесі;
      7) найзағайдан сақтау жүйесі;
      8) компрессорлық станциялар объектілерін электрхимиялық қорғау жүйесі;
      9) байланыс жүйесі;
      10) компрессорлық станцияның диспетчерлік пункті;
      11) әкімшілік-шаруашылық үй-жайлар; материалдарды, реагенттерді және жабдықтарды сақтауға
арналған қоймалар; желілік бөлік пен компрессорлық станциялар жабдығы мен техникалық қызмет 
көрсету және жөндеу құралдары, қосалқы объектілер.
      275. Компрессорлық цех жалпы және жеке ғимараттар мен блок-контейнерлерде орнатылған газ 
айналдыратын агрегаттарды және төмендегі оның қызмет көрсетуін қамтамасыз ететін жүйелерді, 
қондырғылар мен құрылыстарды қамтиды:
      1) МГҚ қосылу торабы;
      2) бекіту арматурасы бар технологиялық коммуникациялар;
      3) газ тазалау қондырғысы;
      4) газды ауамен салқындату қондырғысы;
      5) отын, іске қосу және импульсті газ жүйесі;
      6) жағармайды салқындату жүйесі;
      7) цехтың электрлік құрылғылары;
      8) автоматты басқару және бақылау-өлшеу аспаптары жүйесі;
      9) қосалқы жүйелер мен құрылғылар (маймен қамту, өрт сөндіру, жылыту, газдануын тексеру, 
ауаны желдету мен салқындату).
      276. Компрессорлық станциялар төмендегі негізгі технологиялық процестерді іске асыру 
барысында тасымалданатын газ қысымын күшейту арқылы газ құбырының жобалық немесе жоспарлы 

өнімділігін қамтамасыз етеді:
      1) газды тазалау және кептіру;
      2) газды сығымдау;
      3) газды салқындату.
      277. Компрессорлық станция жабдығының тиімділігі, сенімділігі, қауіпсіздік және 
үнемділігі мыналармен қамтамасыз етіледі:
      1) жабдықтың техникалық күйін көзбен шолу арқылы, штаттық бақылау-өлшеу аспаптары мен 
автоматика және техникалық диагностика құралдарын қолданумен тұрақты немесе мерзімді бақылау;
      3) жабдықтың және коммуникацияның іске жарамды күйі;
      4) компрессорлық станциялардың технологиялық қондырғылары жұмысының үйлесімді режимімен;
      5) моральдық және физикалық тұрғыдан ескірген жабдықты жаңғырту немесе реновациялау.
      278. Компрессорлық станцияның жабдығына кетпейтін бояумен немесе басқа тәсілмен нөмір 
қойылады. Жаңғырту кезінде компрессорлық станция жабдығындағы құрастырмаларға енгізілген 
өзгерістер өнімдерді, ақпараттық және өкімхаттардың, рационализаторлық және енгізуге ұсынылған 
не қарастырылған басқа ұсыныстарды жасаушылармен (әзірлеуші) келісілген түрде жүзеге асады. Газ
айдау агрегатының құрастырмаларын және компрессорлық станцияның негізгі техникалық жабдықтарын 
өзгерту бойынша рационализаторлық ұсыныстар мен өзге де техникалық шешімдерді аталмыш бұйымды 
өндіруші кәсіпорнымен келісіледі. Компрессорлық станциялардың коммуникациялары мен жабдықтарының
өзгерістері енгізілген және сынақтан өткізілген соң техникалық атқару құжаттамасына енгізіледі. 
Барлық өзгерістер пайдаланушы қызметкерлерге хабарланады.
      279. Газдың, майлардың, жағармайлардың, салқындатқыш сұйықтықтардың, техникалық және ауыз
судың, жұмыс аймағының, бөлмелердің және құдықтардың газдану сапасын пайдаланушы қызметкерлер 
өндірістік нұсқаулықтарға сәйкес бақылауға алады. Тексеру кезеңділігі мен тәртібін кәсіпорын 
белгілейді. Компрессорлық станцияның құбырларына, желілік бөлік және ГТС үшін осы Қағидалардың 
 сәйкес нысан бойынша рұқсат берілген жұмыс қысымының «Растау формуляры» 
18-қосымшасына
толтырылады.
      280. Компрессорлық станциялардың жабдығын, жүйелерін және құрылыстарын пайдалану және 
жөндеуді қамтамасыз ететін қызметкерлердің негізгі міндеттері:
      1) жабдықтың техникалық күйін жөндеу-техникалық қызмет көрсету жүйесі негізінде сақтау;
      2) газды тазалау, сығымдау және салқындату бойынша техникалық процестің үздіксіз жұмыс 
істеуін қамтамасыз ету;
      3) компрессорлық станциялар жүйесі мен жабдықтарының сенімділігін, тиімділігін, 
үнемділігін және қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
      4) өндірістік ғимараттар, құрылыстар мен аумақтардың іске жарамдылығын қамтамасыз ету;
      5) газды сығымдаудың белгіленген режимін сақтау;
      6) қоршаған ортаны және пайдаланушы қызметкерлерді қауіпті және зиянды өндірістік 
факторлардан қорғау;
      7) негізгі және қосалқы жабдықты жаңғырту, техникалық қайта жарақтау, қалпына келтіру 
жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу.
      281. Компрессорлық станцияның өндірістік объектілерін, жабдық және коммуникацияларын мына 
қызметтер (учаскелер) пайдаланады:
      1) газкомпрессорлық - компрессорлық цехтың негізгі және қосалқы технологиялық жабдығы, 
жүйелері және құрылыстары;
      2) энергия және сумен жабдықтау - компрессорлық станцияның электртехникалық құрылғылары, 
жылу және сумен қамту жабдықтары, өндірістік кәріз жүйелері;
      3) бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматика-компрессорлық станциялардың негізгі және 
қосалқы жабдықтарының автоматтау құралдары.
      282. Пайдалану қызметтері осы Қағидалардың 
 сәйкес, І және ІІ-класындағы 
19-қосымшасына
газ құбырлары кезінде компрессорлық (алымы) және ГТС-тен (бөлгіш) елді мекендерге, жекелеген 
өнеркәсіптік және ауыл шаруашылық кәсіпорындарға, ғимараттар мен құрыластарға дейін ең 
төменгіұауіпсіз қашықтыққа (м) сәйкес компрессорлық станция мен объектілер, ғимараттар және 
құрылыстар арасындағы ең төменгі арақашықтықты қамтамасыз ету бойынша шара қолданады.

2-параграф. Компрессорлық станцияларға техникалық қызмет көрсету
      283. Компрессорлық станциялардың әрбір жүйесі және құрылғысына пайдалану формулярын 
толтыру керек. Компрессорлық станциялар жабдығы мен жүйелер жабдық пен жүйелерді әзірлеуші 
зауыттар белгілеген тәртіпте техникалық куәландырудан, тексеруден өткізіледі, олардың өткізілуі 
туралы актілер пайдалану формулярына қоса тіркеледі. Компрессорлық станциялар жабдығын жұмысқа 
жарамды күйде ұстау техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі арқылы жүзеге асырылады. 
Техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі мыналарды көздейді:
      1) жүктемемен жұмыс iстеу кезіндегі мерзімді техникалық (оның ішінде диагностикалық) 
қызмет көрсету;
      2) жүктемемен жұмыс жасау мерзiмi белгіленген уақыттан кейiн техникалық қызмет көрсету;
      3) тоқтатылған жабдықта жұмыс жасау мерзiмi белгіленген уақыттан кейiн техникалық қызмет 
көрсету және ағымдағы жөндеу жұмыстары;
      4) резервтегі және жабылатын жабдық пен жүйеге техникалық қызмет көрсету;
      5) жоспарлы – ескерту (орташа, күрделі) жөндеулер;
      6) авариялық қалпына келтiру жөндеу жұмыстары.
      284. Техникалық қызмет көрсету мен жөндеу мерзiмдiлігін және көлемдерін кәсіпорын 
жабдықтың техникалық күйiн және жабдықты жасап шығарған кәсіпорынның пайдалану және жөндеу 
құжаттамасының талаптарын ескерумен белгілейді. Негiзгi агрегаттармен байланысты қосалқы 
тетіктер сол агрегаттармен бірге жөнделеді. Жабдық пен құрылыстарды күрделі немесе орташа 
жөндеуге шығаруға дейін:
      1) жабдықты ашып қарағаннан кейiн нақтыланатын сметалар мен ақау тізімдемесі толтырылады;
      2) техникалық күйіне талдау жүргізу үшін қажеттi деректерді алу мақсатында жабдыққа сынақ
жүргiзеді;
      3) жөндеу жұмыстардың кестесі және жөндеу жұмыстарының жобасы жасалады;
      4) қажеттi жөндеу құжаттамасы дайындалады, жөндеу кезінде жоспарланған жабдықты жаңғырту 
және қалпына келтiру бойынша жұмыстар құжаттамасы жасалады және бекітіледі;
      5) қажеттi материалдар, қосалқы бөлшектер, тораптар және тиiстi құжаттамалар дайындалады;
      6) аспап, құрал-саймандар және көтергiш-тасымалдау тетіктері жинақталады, жарамды күйге 
келтiріледі және қажет болса, сыналады;
      7) жөндеу жұмыстарын жүргізетін персонал жинақталады және оларға нұсқама жүргізіледі.
      285. Жөндеу жоспары мен кестелерін кәсіпорын әзірлейді және оны жөндеу ұйымы мақұлдайды. 
Компрессорлық цех жөндеу-профилактикалық жұмыстарды орындау, станцияның қорғалуын тексеру және 
бекіту арматурасын ажырату үшін жоспарлы түрде жылына 1 рет (жаз кезінде) 48 сағатқа 
тоқтатылады. Қосымша уақытты кәсіпорын белгілейді және ол ГТҰ-мен келісіледі. Компрессорлық 
цехты жоспарлы түрде тоқтату алдында басшылар мен орындаушыларды көрсетумен жұмыс жоспарын 
құрып, оны бекіту, жоспарланатын жұмыстарды қажеттi материалдармен, аспаптармен және 
тетіктермен жабдықтау қажет. Газ тасымалдау сенiмдiлiгін арттыру және компрессорлық 
станциялардың жабдығын авариядан қалпына келтіру үшін жөндеу жұмыстарының уақытын кеміту 
қордағы материалдар мен қосалқы бөлшектердің азаймайтын қорын құрумен және оны ұстап тұрумен 
қамтамасыз етіледі. Бір үлгілі жабдықтың қордағы тораптары мен бөлшектері ГТҰ-дың 
орталықтандырылған қоймаларында сақталады. Компрессорлы станцияларда шеберханалар мен өндіріс 
алаңдары болады. Стационарлық және жылжымалы көтеру-тасымалдау құралдарының, такелаж 
құралдарының, құрал-саймандар және механикаландыру құралдарымен жабдықтау және оларды іске 
жарамды күйде ұстау көзделеді. Белгіленген пайдалану мерзімі жақындаған негізгі жабдықты 
жұмысқа қосу кезінде жабдық пен жүйенің ресурсын ұзарту, жаңғырту және қайта жабдықтау туралы 
шешім қабылдау үшін бастапқы деректерді алу мақсатында алдын ала жұмыстар кешені жүргізіледі.
      286. Компрессорлық станцияларда жабдықтың сенімділік көрсеткішін жинау және өңдеу тәртібі
мен әдістемесі туралы ведомстволық нұсқаулықтарға сәйкес негізгі және қосалқы жабдықтар 
сенімділігінің статистикалық көрсеткіштерін есепке алу ұйымдастырылады. Объектілер мен 
құрылыстардың жабдықтарына қолданыстағы нұсқаулықтарға сәйкес кезеңдік техникалық куәландырулар 
(техникалық жай-күйін бақылау) жүргізіледі. Олар:
      1) ғимараттар, құрылыстар, құбырлар және iргетастардың жабдық салмағынан отыруын бақылау;
      2) мемлекеттiк бақылау органдарына қарасты объектілерді сынау;

      3) компрессорлық цехтың технологиялық құбырларының дiрiлдi күйiн бақылау;
      4) физикалық әдiстермен металл және технологиялық құбырлардың оқшаулануын бақылау;
      5) газ айдау агрегатына диагностикалық қызмет көрсету (ең алдымен вибродиагностика);
      6) газтурбиналық жабдықтың, басқа жанармай пайдаланатын жабдықтың жану өнімдерімен бірге 
ластағыш заттар шығаруын өлшеу;
      7) жабдықтың акустикалық көрсеткiштерiн және олардың «Машиналардың шуы. Машиналар мен 
жабдықтың шу бойынша деректерін салыстыру әдісі» МЕМСТ 31327-2006 сәйкес қолданыстағы 
нормаларға сәйкестігін бақылау;
      8) табиғи газдың жылыстауын және артық жылыстауын табу және жою мақсатымен технологиялық 
құбырлар мен жабдықтарды зерттеу.
3-параграф. Компрессорлық цех
      287. Компрессорлық цехтың жабдықтары, қондырғылары мен жүйелері жабдықты шығарушы зауыттың
пайдалану жөніндегі нұсқаулығының, осы Қағидалар мен қолданыстағы нормативтік құжаттар мен 
стандарттардың негізінде жасалған өндірістік нұсқаулықтарға сәйкес пайдаланылады.
      288. Компрессорлық цех қызметкерлерінің пайдалану кезіндегі міндеті бекітілген лауазымдық
нұсқаулықтармен анықталады. Агрегатты іске қосу және ажыратумен байланысты барлық операцияларды
жедел персонал газ ауыстыру агрегатын пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес орындайды. 
Агрегатты жөндеуден кейін іске қосу газ айдау агрегатын жөндеуге беру және жөндеуден алу туралы
бекітілген ережелерге сәйкес жүргізіледі. Автоматты басқару жүйесімен жабдықталған газ айдау 
агрегатын іске қосу пайдалану кезінде қолмен де, автоматты басқару тәртібімен де жүзеге 
асырылады. Газ айдау агрегатына қызмет көрсету кезінде жедел персонал диспетчерлік қызмет 
белгілеген МГҚ жұмыс тәртібін ұстанады, параметрлерді кезеңдік тіркеуді және бақылауды жүзеге 
асырады, өзгеру себептері мен қалыпты көлемнен ауытқуға талдау жасайды, қауіпті режимдердің 
алдын алу шараларын қабылдайды, соның ішінде:
      1) айдау құрылғыларынан (компрессорлардан) кейін роторлардың айналу жиілігін реттеу, газ 
айдау агрегаттарының санын өзгерту және оның жұмыс схемасын қайта құру арқылы газ қысымының 
рұқсат етілген жұмыс қысымынан жоғарылап кетуіне жол бермеу (қысым рұқсат етілген шамадан 0,15 
МПа–ға жоғарылаған кезде қорғану іске қосылады);
      2) салқындату құрылғысының жұмыс жасау тәртібін реттеу, газ айдау агрегаты немесе газ 
құбыры жұмысының режимін өзгерту арқылы компрессорлық цехтың шығуында газ температурасының 
рұқсат етілген шектен асуына жол бермеу;
      3) сыртқа айдау құрылғылары арқылы газ шығынын бақылау және газ айдау агрегатының жұмыс 
схемасын және санын, ротордың айналу жылдамдығын, газ құбыры жұмысының тәртібін өзгерте отырып,
шығын көлемі төмендетілген (помпаж аймағы) және жоғарылатылған аймақтарда (динамикалық беріктік
талаптары бойынша қауіпті режим аймағы) жұмыс жасау мүмкіндігі туралы ескерту;
      4) жүктеменің (немесе сыртқы жағдайлардың) өзгеруінен белгіленген мөлшерден асып кетпеу 
үшін газтурбиналық қондырғының жану өнімдерінің жұмыс температурасын ұстап тұру;
      5) компрессорлық станциялардың жұмысы кезінде жүктемелердің газмотокомпрессорлардың 
цилиндрлері бойынша жүктеменің тең үлестірілуін бақылау және реттеу;
      6) газ айдау агрегатының жалғастырғышында қуаттың рұқсат етілген шектен асып кетуіне жол 
бермеу;
      7) газ айдау агрегатының өндіруші зауыттың пайдалану жөніндегі нұсқаулығы бойынша тыйым 
салынған ротор айналу жиілігінде жұмыс істеуіне жол бермеу;
      8) метеожағдайлар мен атмосфералық ауа параметрлерін бақылау, мұздануға қарсы жүйенің 
жұмысын реттеу және бақылау, оны уақтылы қосу арқылы газтурбиналық қондырғының ішке сору 
трактына мұз қатырмау шараларын қабылдау;
      9) атмосфералық ауаны жергілікті шаңдану көздерінің (әсіресе көлік құралдарының) пайда 
болуына жол бермеу;
      10) компрессор аузындағы сұйылту уақытын бақылау және ауысымды сүзгіш элементтерді 
уақытында ауыстыру;
      11) жұмыс істеп тұрған агрегатта ось компрессорын жуу (егер бұл газтурбиналық қондырғының

аталған түрін пайдалану жөніндегі нұсқаулықта қаралған болса);
      12) технологиялық коммуникациялар мен компрессорлық цехтар қондырғыларында гидраттың 
түзілу жағдайына талдау жасау және алдын алу үшін технологиялық газ параметрлерін бақылау;
      13) рұқсат етілген шектен асатын гидравликалық кедергілермен жұмыс жасаудың алдын алу 
үшін тазарту, салқындату қондырғысында, қорғау торларында және технологиялық коммуникациялардың
басқа элементтеріндегі қысымның өзгеруін бақылау;
      14) айдағыштың эррозиялық тозуын және элементтерінің ластануын болдырмау үшін 
аппараттардың қажетті санын қосу, оларды тұрақты түрде құрғату, тазалау арқылы газ тазалау 
қондырғыларының тиімді жұмысын қамтамасыз ету;
      15) клапандардың, жылытқыштар мен жанармай газын тазарту қондырғыларының сенімді және 
тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін жанармай жүйесі жұмысы параметрлерінің уақытпен өзгеруін 
бақылау;
      16) импульстік газ жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін бақылау;
      17) май блоктарындағы май деңгейін анықтау және оларды күндізгі ауысымда уақтылы майға 
толтыру;
      18) майлау, реттеу және тығыздау жүйелеріндегі қысым мен температураны бақылау;
      19) газ айдау агрегатын өндіруші зауыттың пайдалану жөніндегі нұсқаулығында белгіленген 
шекте май мен мойынтіректің температуралық режимін қамтамасыз ету;
      20) май сүзгілеріндегі қысымның мәндерін және өзгеруін анықтауы және оларды уақытында 
тазарту немесе ауыстыру;
      21) айдағышты тығыздау жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін тексеру;
      22) діріл деңгейі мен оның өзгеруін бақылау;
      23) өрт сөндіру құралдарының жиынтықталуын және жұмысқа қабілеттілігін бақылау;
      24) газ қауіпті аймақтарда газдану деңгейін бақылау және қажетті жағдайларда газдың 
шоғырлануын жылжымалы құралдар арқылы өлшеу;
      25) резервтік және апаттық құралдардың іске жарамдылығын тексеру және оларды жедел 
ажыратып қосу («резервтеуді тексеру»);
      26) майлайтын май мен салқындатқыш сұйықтыққа химиялық талдау жүргізу үшін сынама алу;
      27) май жүйесіндегі майдың қайтымсыз шығындарын есепке алу;
      28) жабық жерлердегі, контейнерлер мен блок-бокстардағы температура режимін бақылау және 
оларды жылыту, желдету жүйесінің жұмысын тексеру;
      29) кәдеге жарататын жылумен қамту жүйесінің параметрлерін бақылау, кәдеге жарататын жылу
алмастырғыштарды реттеуді және ауыстырып қосуды жүзеге асыру;
      30) жедел әдістермен жоюға болатын газ жылыстауын анықтау және жою;
      31) пайдаланушы қызметкерлерге және жабдыққа қауіп туғызатын газ жылыстау жағдайында 
объектіні ажырату шараларын қабылдау.
      289. Компрессорлық цех мына жағдайларда технологиялық коммуникациялардан газ шығару және 
газ құбырынан ажыратылу арқылы авариялық тәртіпте тоқтатылады:
      1) газ айдау агрегатының технологиялық жабдығында немесе компрессор цехында өрт болғанда;
      2) ғимаратта (жабық жерде) өрт болғанда;
      3) жоғары қысымды газ құбырының жарылуы немесе көп мөлшерде газ шығарылған кезде;
      4) газды тазарту, суыту қондырғыларында және коммуникация қондырғыларында өрт болғанда;
      5) жабдыққа және адамдардың өміріне қауіп туғызатын дүлей апаттар мен төтенше жағдайлар 
кезінде.
      290. Газ айдау агрегатын автоматты тоқтату немесе апатты тоқтатуды жедел персонал газ 
айдау агрегатын өндіруші зауыттың техникалық құжаттамасына және өндірістік нұсқаулықтарға сәйкес
жүргізеді. Пайдалану кезінде автоматтық қорғауларды ажырауға немесе олардың қондығыларын 
өзгертуге жол берілмейді. Кейбір қорғаулар уақытша ажыратылған кезде (мәселен аспаптарға қызмет
көрсету үшін) қорғауы ажыратылған параметрге немесе агрегаттың өзінде тексеру жүргізіледі. 
Жөндеуден кейін баптаудан өткен және жүйелері тексерілген агрегат басқару қалқандары 
пломбыланған күйде пайдаланылады. Барлық жоспарлы тоқтатуларды және қордағы газ айдау 
агрегаттарының іске қосылуларын жедел қызметкер күндізгі уақытта жүргізеді. Барлық жоспарлы 
және тәртіптік тоқтатулар пайдалану құжаттарына сәйкес жасалады. Газ айдау агрегатын мәжбүрлі 
тоқтатуды жедел қызметкер жүргізеді.

      291. Мәжбүрлі немесе апаттық тоқтаған жағдайда оның себебін анықтап, ол жойылғанша 
агрегатты іске қоспайды. Газ айдау агрегатының «резерв» немесе «ыстық резерв» жағдайында болуын
кәсіпорын белгілейді. «Ыстық резерв» жағдайындағы агрегатта «іске қосу» батырмасынан немесе 
технологиялық процестерді басқарудың автоматтандырылған жүйесінің белгісі бойынша тез арада 
іске қосатын барлық іске қосу алдындағы талаптар үздіксіз орындалады. «Резерв» жағдайындағы 
агрегатқа техникалық қызмет көрсетіледі. Оны жүргізу тәртібі газ айдау агрегатын іске қосу 
қажеттілігі кезінде бұйрық түскеннен 2 сағаттан кешіктірмей жүргізуді қамтамасыз етеді. 
Компрессорлық цех жайы күшпен сорып шығаратын және авариялық желдеткішпен, автоматты өрт 
сөндіру жүйесімен, жарылысқа дейінгі концентрациялар дабылымен, диспетчермен және компрессорлық
станцияның басқа жайларымен байланысу құралдарымен, бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматикаға 
берілетін ауа қысымы төмендеген кезде іске қосылатын жарық және дыбыс дабылымен, стационарлық 
немесе жылжымалы жүк көтеру және басқа құрылғылармен жабдықталады.
      292. Бөлек тұрған газ айдау агрегаттары Тапсырыс берушінің жабдықты жеткузіге жасаған 
техникалық талаптарына сәйкес жабдықталады. Ғимараттағы ауада жанғыш газ мөлшері тұтанудың 
рұқсат етілген төменгі шегінен 15%-ға жеткен кезде (метан бойынша ~ 0,75%) апаттық сору 
желдеткіші автоматты түрде қосылады. Ғимараттағы ауада жанғыш газ мөлшері тұтанудың рұқсат 
етілген төменгі шегінен 20 пайызға асып кетсе (метан бойынша ~ 1%), компрессорлық цехты 
пайдалану тоқтатылады. Ғимараттағы ауада жанғыш газ мөлшерінің қаншалықты екенін бақылау және 
дабыл беру жүйесі жұмыс жасамаса, компрессорлық цехты пайдалануға жол берілмейді. Апатты 
желдеткіштің автоматты қосылуы мен автоматты дабыл берудің жұмысқа қабілеттілігін әр ауысымды 
қабылдау кезінде кезекші қызметкер тексереді. Бөлме ауасындағы жанғыш газдың жарылысқа қауіпті 
мөлшері туралы дабыл беру жүйесі өндіруші зауыттың нұсқаулығына сәйкес тексеріледі. Оған 
қосымша жылжымалы газталдағыштар арқылы жұмыс аумағындағы ауадағы рұқсат етілген мөлшерге 
тексеру жүргізіледі. Бақылау кәсіпорынның бас инженері бекіткен ауа ортасын бақылау 
жоспар-кестесінде көзделген мерзімдерде жүргізіледі. Жоспар-кестеге ауа ортасын бақылау 
нүктелері салынатын объектінің жоспар картасы қоса берілуі тиіс. Жоспардағы әр нүктеге нөмір 
беріледі. Сынама алу нүктелері сол нөмірлермен көрсетіледі.
      293. Жоспар-кестеде сынама алу мен сараптама жасау мерзімділігі және саны көрсетіледі. 
Сыртқа айдау құрылғылары бар компрессорлық станцияларда станцияны бір кілтті айналдыру арқылы 
апатты тоқтату көзделген, ол барлық жұмыс істеп тұрған компрессорлық агрегаттарды тоқтатады 
және компрессорлық станция газ құбырларынан газдың артық қысымын шығаратын жалпы станциялық 
крандарға ауыстырады. Газ айдау агрегаты қашықтан іске қосу жүйесімен жабдықталғанда олар дабыл
құрылғыларымен жарақталады.
      294. Компрессорлық цехтың машина залына және айдау қондырғылары ғимаратындағы электр 
жабдықтары жарылысқа қауіпсіз етіп орнатылады. Ғимараттар ішіндегі және өнеркәсіптік 
кәсіпорындардың сыртқы коммуникацияларындағы құбырлардыің тану бояуын осы Қағидалардың 20-
 сәйкес орындау қажет. Компрессорлық цехтағы құбырларға газдың, ауаның және басқа да
қосымшасына
заттардың қозғалу бағытын көрсететін стрелкалар салынады. Компрессорлық цех 
коммуникацияларындағы бекіту және реттеу арматурасының тиісті жүйе схемаларының нөмірлеріне 
сәйкес технологиялық нөмірі болады. Бекіту крандарында ашу-жабу белгілері болады.
      295. Май қатты жабылған, майдың сұрыбына сәйкес жазуы бар сыйымдылықтарда арнайы жерлерде
сақталады. Компрессорлық станциялар МГҚ қашықтан және жергілікті басқарылатын болат бекіту 
арматурасы арқылы газ кіретін және шығатын жерден ажыратылады. Компрессорлық цехта және оның 
сыртында, қызмет көрсету аймағы шегіндегі газ шығатын құбырлар және температурасы 45 градустан 
жоғары ыстық ауа шығарғыштар жылуы оқшауланған. Пайдаланылған газ құбырлары, газтурбиналы 
құрылғылар мен газмотокомпрессорларды бекіту білтесі компрессорлық цех ғимаратының төбесінен 2 
м жоғарыға, дефлектордан 1 м жоғары шығарылады. Пайдаланылған газды шығару құбырлары мен 
дефлектордың арасындағы көлденең қашықтық кем дегенде 6 м газ айдау агрегаттарының, 
компрессорлық және күштік цилиндрлердің нөмірі болады. Агрегат нөмірі күштік және жетек 
бөлігінде, сондай-ақ технологиялық бекіткіш жағынан ғимарат қабырғасында көрсетіледі.
      296. Газ айдау агрегатында жұмыс істемейтін немесе жөндемейтін тұлғаларға компрессорлық 
цех ғимаратына, стационарлы коллекторларға, компрессорлық станцияларды қосу тораптарына станция
басшылығының рұқсатынсыз кіруге тыйым салынады. Құрылыс-құрастыру жұмыстарынан, жөндеуден, 
жаңартудан кейін іске қосу-реттеу мен компрессорлық станцияны технологиялық режимге шығару 

жұмыстары кәсіпорынның бас инженері бекіткен нұсқаулық бойынша жүргізіледі. Жабдығы іске 
жарамды, машина залы мен газ айдау галереясында бөгде адамдар болмаған кезде ғана агрегат іске 
қосылады. Агрегат іске қосылғанда және жұмыс істеп тұрған кезде ауа сүзгіш камераларға кіруге 
жол берілмейді.
      297. Компрессорды ревизия, жөндеу, ұзақ уақыт ажыратудан соң жұмысқа қосу компрессорлық 
станция бастығының келісімімен жасалады. Компрессорлық станция ауданында күн күркіреген уақытта
газ айдау агрегатын жоспарлы тоқтату мен іске қосуды, технологиялық бекіткіш пен күштік электр 
қондырғысын ауыстырып қосуды жүзеге асыруға жол берілмейді. Сыртқа айдау құрылғыларының газ 
қабылдау бөлігінде пайдаланудың алғашқы кезеңінде қорғайтын торлар орнатылады. Қорғау торларын 
МГҚ желілік-өндірістік басқармасының ұсынысы бойынша кәсіпорынның рұқсатымен қорғау торларын 
шешуге жол берілмейді. Бітеуіштерді, қорғау клапандарын, ернемекті және басқа қосылыстарды 
саңылаусыздыққа және беріктікке сынау алдында қауіпсіздік белгілерімен және жазбалармен белгілеу
қажет. Толық автоматтандырылғаннан басқа газ айдау агрегаттарын жұмыс істеу кезінде қадағалаусыз
қалдыруға жол берілмейді. Газдың жылыстауы анықталған жағдайда (газ құбырларынан, жабдықтан) 
компрессорлық цех ішіндегі адамдарға тез арада хабарлап, газдың жылыстау салдарларын жою 
шараларын қабылдайды. Егер газдың жылыстауын тез арада жою мүмкін болмаса, цехтен адамдарды 
шығарып (жұмысты апаттық тоқтатуды өндірістік нұсқаулықтарға сәйкес жүргізу), содан кейін есік 
пен терезелерді ашып, электр тогын, ажыратқыш пен электр қозғалтқыштарды ажырату және қоспау, 
газдың жылыстауын тоқтату үшін шаралар қабылдау. Газ айдау агрегатының немесе майлау жүйесінің 
жекелеген тораптарынан май кетсе, май жинайтын металл ыдыстар қойылып, майдың төгілу 
салдарларын жою жұмыстары жүргізіледі. Цехтың едені мен іргетасына майдың төгілуіне жол 
берілмейді. Жұмыс істеп тұрған газ айдау агрегатында анықталған ақауды жоюды жүзеге асыруға жол
берілмейді. Мұндай жағдайда газ айдау агрегатын тоқтату компрессорлық станция бастығының немесе
оның орынбасарының рұқсаты бойынша жүргізіледі. Газ айдау агрегатын пайдалану нұсқаулықта 
көрсетілген жағдайларда тоқтатылады.
      298. Компрессорлық цех мына жағдайларда газ құбырынан ажыратылып, технологиялық 
коммуникациялардан газды шығарумен апат тоқтатылады:
      1) ғимаратта өрт болғанда және оны қолда бар құралдармен сөндіру мүмкін болмағанда;
      2) газды тазарту және салқындату қондырғысында, технологиялық коммуникацияларда өрт 
болғанда;
      3) жоғары қысымды газ құбырлары жарылғанда;
      4) адамдар мен материалдық құндылықтарға қауіп төндіретін дүлей апаттарда.
      299. Газ айдау агрегатын және компрессорлық цехты апаттық тоқтату туралы ақпарат 
компрессорлық станция бастығына (ауысым ағасына) хабарланып, екі жақтан көршілес компрессорлық 
станцияларға, ГТҰ диспетчерлік басқармасы мен диспетчерлік қызметіне ескертіледі. Газ айдау 
агрегатын апатты тоқтатуды агрегат сынған кезде, қызметкерлерге, жабдыққа қауіп төнгенде, 
агрегат ішінен металл дыбысы немесе шу шыққанда, газ, май көп кетсе, ғимаратта өрт басталса, 
бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматика істемесе немесе басқа жағдайларда кезекші қызметкер 
жүзеге асырады. Жергілікті басқару қалқандары мен орталық қалқан агрегаттарының панельдері 
жөндеуге берілсе, электр қуатынан ажыратылады. Басқару органдарында «Қоспаңыз, адамдар жұмыс 
істеп жатыр» деген белгі қойылады. Операциялар жедел журналға тіркеледі. Газ айдау агрегаттарын
технологиялық бітеу кезінде жөндеуге қойылған газ айдау агрегатына жанармай және газ берілсе, 
бекіту және реттеу арматурасын жөндеу қауіпсіз болуы үшін олар мына: арматураны басқарудың 
электрпневматикалық тораптарын қарқынды газбен толтыру ажыратылған, электржетекті арматураның 
күштік электрқоректенуі ажыратылған, құбырлардағы импульстік газдың жалпыстационарлық 
коллекторынан пневмо-гидроцилиндр жетектеріне дейінгі жарықтар техникалық құралдармен қамтылған;
арматураны қолмен басқаруға шектеу қойылған, «Ашпа», «Жаппа» плакаттары мен қауіпсіздік 
белгілері орнатылған жағдайға келтіріледі.
      300. Компрессорлық бөлікті ашумен байланысты жөндеуге қойылған газ айдау агрегатында мына
операцияларды жасау қажет:
      1) соратын және айдайтын газ құбырын, айдағыш корпусын газконденсанттан құрғату;
      2) сорып алушы және айдау газ құбырларындағы люк тесіктерін ашу;
      3) люк тесіктері арқылы айдағыштың және оған қосылған газ құбырларының ішкі аумағын 
инертті газбен желдету немесе үрлеу;

      4) газ айдау агрегаты жағынан резеңке шарлар орналастыру, оларды 4000-5000 Па қысымға 
дейін ауамен толтыру.
      301. Қолданыстағы цехта газ айдау агрегатын кәсіпорынның басшысы бекіткен нұсқаулық 
бойынша ғана құрастыру және жөндеу жүргізіледі. Компрессорлық станция құрылысының екінші 
кезеңінде газ айдау агрегатын құрастыру кезінде машина залының немесе айдағыштар галереясының 
бөлігін өртке төзімділігі 0,75 с. болатын газ өтпейтін қабырғамен бөлінеді. Машина залында және
сыртқа айдағыштар галереясында жөндеу жұмыстарын компрессорлық цех басшысының немесе оны 
ауыстыратын тұлғаның рұқсаты бойынша, ауысым инженер-диспетчерімен келісу арқылы жүргізу қажет.
Жөндеуге қатысатын қызметкерлер жұмысты қауіпсіз жүргізу тәртібі және ережелері туралы 
нұсқамадан өтеді. Айдағышты ашу жұмыстары компрессорлық цех басшысының немесе оны ауыстыратын 
тұлғаның рұқсат-наряды бойынша орындалады. Айдағышты ашу алдында сору-тарту желдеткішінің 
сенімді жұмыс істеуіне көз жеткізу керек.
      302. Айдағыштарды ашу кезінде айдағыштар галереясында, технологиялық газ құбырлары газдан
босатылған болса да, қандай болмасын жөндеу жұмыстарын жүргізуге жол берілмейді. Айдағышты ашу 
кезінде бөлмеде ашуды жүргізген адам мен жұмыс істеп тұрған газ айдау агрегаттарына қызмет 
көрсететін жедел персонал ғана бола алады. Айдағышты ашу және жөндеу кезінде жұмыс орнындағы 
ауаға 30 минутта бір рет тексеру жүргізіледі, ол журналға тіркеледі. Жөнделген газ айдау 
агрегаты онда және сорғыш және айдау құбырларында бөгде заттар болмауын тексергеннен кейін 
жабылады. Тексеруден кейін осы Қағидаларға 
 сәйкес нысан бойынша акт толтырылады. 
21-қосымшаға
Айдағыштың сору бөлігіндегі бекітпелерді және қорғау торларының жиілігін тексеріп қарауды 12-
 сәйкес нысан бойынша газ қауіпті жұмыстарға наряд-рұқсат толтыру арқылы кем дегенде 
қосымшаға
үш адамнан тұратын бригада шлангалы немесе оқшаулағыш газтұтқыш киіп жүргізеді. Компрессорлық 
станцияның газ құбырындағы жаңа дәнекерлеу жапсары жөндеу жүргізілгеннен кейін физикалық 
әдістердің бірімен тұтас периметр бойынша тексеріледі.
      303. Пайдалану кезінде мына жабдықтар мен жүйелердің іске қосылуы (қосылуы және (немесе) 
жұмыс істеуі) сыналады:
      1) резервтік және апаттық электрмен жабдықтау көздері (іске қосу болмаған жағдайда) 
номиналды жүктемеге жақын жүктемемен – айына кем дегенде 1 рет және жарты жылда бір рет;
      2) резервтік қазандық, газды ауа жылытқыштар және басқа жеке жылыту құралдары – қысқы 
маусымда ай сайын;
      3) су, көбік, газ, ұнтақ түріндегі өрт сөндіру құралдары – пайдалану жөніндегі 
нұсқаулықта белгіленген мерзімде;
      4) компрессорлық станцияның авариялық ажыратылу жүйесі – осы Қағидалардың талаптарына 
сәйкес цехты жоспарлы тоқтату кезінде.
      304. Цехтың қысымның жоғарылауынан қосылатын автоматты дабыл жүйесі айына 1 рет, қорғау 
жүйесі жоспарлы тоқтату кезінде 1 рет, жанатын газ қысымының төмендеуі айына 1 рет, авариялық 
жарық пен желдету жүйесінің қосылуы ауысымды қабылдау-тапсыру кезінде 1 рет тексеріледі. 
Компрессорлық цехтың барлық жүйелері мен қондырғылары осы Қағидаларға сәйкес белгіленген 
уақытта және гидравликалық, пневматикалық, электрлік және басқа да нұсқаулықтарға сәйкес 
сынаудан өтеді, сонымен бірге, бақылау мен тексеруден, ол туралы актілер формулярға қоса 
тіркеледі. Компрессорлық цехтың технологиялық қондырғылары мен жүйелерін кешендік сынақтан 
өткізу уақытын ГТҰ белгілейді. Оларды 72 сағат ішінде тоқтамай жұмыс істегеннен кейін ғана 
пайдалануға қабылдайды. Әрбір газ айдау агрегатының төмендегідей жерлерінде станциялық реттік 
нөмірі болады:
      1) жетекті қозғалтқыштың корпусында;
      2) қомпрессор корпусында;
      3) автоматты басқару жүйесінің ақпарат беру құрылғысында (басқару пульттарында);
      4) газ шығару шахтасы және газтурбиналық қондырғы мен газ қозғалтқыштарына арналған ауа 
жинайтын камераларда;
      5) газ айдау агрегатының жеке жабық жайында (ғимаратында).
      305. Технологиялық, отын және іске қосу газ құбырларындағы барлық бекіту және реттеу 
арматурасының корпусында, жетегінде және басқару органдарына (жетекке) қоса тіркелетін арнайы 
карточкаларда технологиялық нөмірлер жазылады. Нөмірлері компрессорлық цехтың технологиялық 
схемасына қатаң сәйкес келеді. Жедел персоналдың апаттық дабыл қағу қондырғыларының нұсқаулықта

көрсетілмеген алдын ала іске қосу шарттарын немесе шамаларын өзгертуіне не түзеуіне, сондай-ақ 
нұсқаулықта көрсетілмеген газ айдау агрегатын іске қосу дайындығын қамтамасыз ететін 
операцияларға тыйым салынады. Іске қосу процесі кезінде жедел персонал іске қосу операциясының 
және газ айдау агрегатының нұсқаулықтарға сәйкес пайдалану параметрлерінің дұрыстығын бақылайды
. Іске қосу операциясының немесе пайдалану параметрлері шектен шығып кеткен және жүйелілігі 
ауытқыған жағдайда, қызметкерлер мен қондырғыларға қауіп төнген жағдайда іске қосу автоматты 
түрде немесе апаттық жағдайда тоқтату түймесін басумен тоқтатылады. Көпцехты компрессорлық 
станцияларда пайдалану кезінде өндірістік нұсқаулықтарда өзгеріске әкеліп соқтыратын режимдер 
мен операциялар туралы цехтар арасындағы жедел ақпарат алмасу көлемі мен тәртібі көрсетіледі. 
Өндірістік нұсқаулықтарда жедел персонал үшін штаттық және штаттан тыс (авариялық) өзгерістер (
бұзылу) мен компрессорлық станцияның түрлі ауа райы жағдайындағы (дауыл, су басу, жер сілкінісі
, найзағай, мұз қату, шаңды дауыл, жалпы нормадан ауытқыған төмен температура кезінде) жұмыс 
істеу режимі көрсетіледі.
      Компрессорлық станция жұмыс кестесінде болуы мүмкін өзгерістердің болжамды тізбесі:
      1) компрессорлық станцияға кірудегі қысымның штаттық диапазон шектерiндегi жоғарылауы 
немесе төмендеуі; алдыңғы немесе кейінгі компрессорлық станцияның авариялық тоқтатылуы;
      2) қатар жұмыс істейтін цехтың авариялық тоқтатылуы;
      3) қатар жұмыс істейтін цехты «айналымға» шығару және жүктеу;
      4) қатар жұмыс істейтін цехты «айналымға» шығару;
      5) қатар жұмыс істейтін газ айдау агрегаттарының мәжбүрлі тоқтауы;
      6) газ құбырлары тізбектерінің үзілуі;
      7) компрессорлық станциялардың технологиялық крандарының заңсыз жабылуы (ашылуы);
      8) аппараттар және технологиялық коммуникациялардың гидравликалық кедергiлерiнiң 
жоғарылауы;
      9) ауыспалы және тұрақты электр тогымен жабдықтау жүйесінің бұзылуы;
      10) жылу және сумен жабдықтау жүйелерінің бұзылуы;
      11) газ құбырлары қуыстарының технологиялық тазалау процесінің бұзылуы;
      12) қызметкердің қателігі немесе басқа себептер.
      306. Тоқтатылған газ айдау агрегаты төмендегі қалыптардың бірінде болады:
      1) ыстық резерв – «Іске қосу» батырмасы немесе компрессорлық станцияның автоматты басқару
жүйесiнің дабылы арқылы дереу автоматты iске қосылуын қамтамасыз ететiн барлық іске қосу 
алдындағы барлық талаптар орындалады және үздіксіз жалғасады. Осы қалыпта болу ұзақтығы – 30 
тәулікке дейін, одан кейін өндірушінің нұсқаулығы бойынша техникалық қызмет көрсету жұмысы 
жүргізіледі;
      2) резерв – команда келіп түскеннен кейiн 2 сағаттан кешіктірмей іске қосуды қамтамасыз 
ететін іске қосу алдындағы талаптар орындалады және үздіксіз жалғасады (осы талаптың орындалуын
қамтамасыз ететiн техникалық қызмет көрсету операцияларын жүргізуге рұқсат етiледi). Осы күйді 
сақтау мерзімі – 100 тәулікке дейін, кейiн газ айдау агрегатының жұмысқа қабiлеттiлiгi кешендi 
тексеріледі;
      3) техникалық қызмет көрсету – агрегат жұмысқа қабілетті күйде сақтаулы, алайда онда 
пайдалану құжаттарында көзделген техникалық қызмет көрсету операциялары жүргізіледі. Осы күйдің
мерзімділігі мен ұзақтығы өндірушінің құжаттамасында белгіленеді (бірақ 24 сағаттан кем және 
сәйкесінше 740 сағаттан артық емес);
      4) жөндеу – агрегат жұмысқа қабілетсіз күйде сақтаулы және оған жөндеу құжаттарында 
көзделген жоспарлы және авариялық жұмыстар жасалуда. Бұл ретте қызметкерлердің нормативтік 
құжаттарда көзделген жұмыс жағдайлары қамтамасыз етіледі;
      5) тоқтатып қою – агрегат жұмысқа қабілетсіз күйде сақтаулы; онда екі жылға дейін оның 
сақталуын және 20 тәуліктен аспайтын мерзімде жұмысқа жарамды және пайдалануға дайын күйге 
дейін қалпына келу қабілетін қамтамасыз ететін жұмыстар жүргізілген.
      307. Газ айдау агрегаттарының әр күйі үшiн компрессорлық цехты қауiпсiз пайдалануды 
қамтамасыз ету бойынша техникалық және ұйымдастыру шаралары ескеріледі. Газ айдау агрегатын осы
күйлердің бірінде болуы ГТҰның (ГТҰдың) орталық жедел–диспетчерлік басқармасымен келісіледі. 

Зерттеу, диагностикалық, бақылау және тағы басқа сынақтар мен іс-шараларды дайындау және өткiзу
бекітілген бағдарлама-әдістемелер және жедел персоналдың басқаруымен орындалады.

жүктеу/скачать 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: