келісер ме едіңіз...», «Мен сізден өтінсем бола ма...?», «Сізге қиындық туғызбайды ма...?»,
«Сізге ұсынуға рұқсат етіңіз...», «Сізді құттықтауға рұқсат етіңіз...».
Тіпті даулы жағдайлардың өзінде қарсылық көрсеткенімен де
сөз тіркестерін
қолданғаннан алшақ болған жөн.
Әмбебап сөйлеу этикетінің сөз орамдары. Әдетте жазбаша сөйлемдерде күрделі сөз
орамдары кеңінен қолданылады. Мысалы, «Маған ...атынан және ...тапсырмасы бойынша
Сізге өтініш жасауыма рұқсат етіңіз...»
Ауызша тілге «Сізге өтінуге рұқсат етіңіз...» - сияқты жай (жинақы) орамдар тән.
Аузша тілде коммуникативті жетекшіліктің ережелерін сақтаған маңызды.
Маңызды тұлғамен әңгімелесу кезінде әңгімелесуші әдетте тек сұрақтарға ғана
жауап қайтарып тұрады, сөйлеу инициативасын мақұлдай отырып қолдайды.
Ауызша қарым-қатынастың нәтижелілігі көбінесе дұрыс таңдалған үндестілкпен
анықталады. Дауысты өзгерте білу, яғни үндестілікті алмастыру –
ресми тұлғаның
маңызды қасиеті. Серіктеспен әңгімелесу кезінде артық қайсарлық қолайсыз. Қатаң ресми
жағдайда тек тыныш, жай, байсалдылыққа жол беріледі; ал
қатаңдығы төмендеу ресми
қатынастарда – тыныш, игілікті, жайдарлы қасиеттер тән.
Достарыңызбен бөлісу: