50
ФОНЕТИКА
тоғы сы ң қы , үнді, ілгерінді (ж іңіш ке), езулік
дауыссыз дыбыс.
Жуан еріндік түрі: М ҰҢ, МОЛ т.б.
(16-3-
сурет)
Ж асалы м ы :
қ о с е р ін ө з а р а ж ы м д а с а
тоғысады (1), жасалу орнына қарай ерін-ерінді;
тіл ауыз қуы сы нда кейін шегініп жатады (8),
тілдің ж атысына қарай кейінді; дауыс желбезегі
мол тербеледі (5-2), желбезек қаты сы на қарай
тербелімді; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) барып
(1-2) жасалады, ерін қаты сы на қарай еріндік
дыбыс болып табылады.
Айтылымы:
қос ерін өзара бос тоғы сады ,
тоғы сы м күш іне қарай бос тоғы сы ңқы ; ауыз
қуысы мен көмей қуысы қосылып кетеді, үстеме
жасалым орны на қарай көмей қуысты дыбыс
болып табылады.
Естілімі:
қос еріннің тоғысымы бос леппен
аяқталады , тоғы сы м бітіміне қарай бос лепті;
дауыссыз ыңыл дыбысталады, үн қатысына қарай
үнді; әуез қатысына қарай жуан және ерін әуезді
дыбыс болып табылады.
М° жуан еріндік түрінің айырым белгілері
Ж асалы м белгілері:
ерін (е р ін -е р ін д і),
тоғы сы ңқы , кейінді, тербеліңкі (үнді), еріндік
дауыссыз дыбыс.
Аитылым белгілері:
бос тоғы сы ңқы , көмей
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері:
бос лепті, үнді (ыңыл),
жуан, ерін әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы:
ерін (ерін -ерін ді),
т о ғ ы с ы ң қ ы , үн д і, кей ін д і (ж у ан ), е р ін д ік
дауыссыз дыбыс.
Ж іңіш ке еріндік түрі: М ҮК, М ӨР т.б.
(16-
4-сурет)
Ж асалы м ы :
қ о с е р ін ө за р а ж ы м д а с а
тоғ-ысады (1), жасалу орнына қарай ерін-ерінді;
тіл ауыз қуысында ілгері итініп жатады (6), тілдің
жатысына қарай ілгерінді; дауыс желбезегі мол
тербеледі (5 -2 ), ж е л б езе к қ аты сы н а қарай
тербелімді; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) барып
(1-2) жасалады, ерін қатысына қарай еріндік
дыбыс болып табылады.
Айтылымы:
қос ерін өзара бос тоғы сады,
тоғысым күш іне қарай бос тоғы сы ңқы ; ауыз
қуысы мен комей қуысы қосылыгі кетеді, үстеме
жасалым өрны на қарай ауыз қуысты дыбыс
болып табылады.
Естілімі:
қос еріннің тоғысымы бос леппен
аяқталады, тоғы сым бітіміне қарай бос лепті;
дауыссыз ыңыл дыбысталады, үн қатысына қарай
үнді; әуез қаты сы на қарай жіңіш ке және ерін
әуезді дыбыс болып табылады.
М 10 жіңішке еріндік түрінің айырым белгілері
Достарыңызбен бөлісу: 
