Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис


ме?  (Ғ. Сл.) Бірін айтса, бірі аман қалар дейсің  бе?



Pdf көрінісі
бет264/406
Дата21.10.2023
өлшемі3,22 Mb.
#120381
түріОқулық
1   ...   260   261   262   263   264   265   266   267   ...   406
Байланысты:
Абуханов-лексика

ме? 
(Ғ. Сл.) Бірін айтса, бірі аман қалар дейсің 
бе? 
(М. Ә.) Бәсе, бүйтпесе Базекең бола 
ма?
(М. Ә.) Сенің бізден кәрі 
болғаның 
ба?
 (С. М.)
Кейде
ма, ме, ба, бе, па, пе
сұраулық шылаулары түбір сөз бен жіктік 
жалғауларының арасынан келіп, 
мы, мі, бы, бі, пы, пі 
түрінде де кездеседі. 
Сен немене, тоңып қалған
бы
сың? (Ғ. Мүсір.) Бұл қайсың, Болат
пы
сың? 
Қім екенін білмей
мі
сің? (С. М.)
2. Сөйлемнің ішінде к і м ? н е? қ а ш а н ? қ а й д а ? қай- 
д а н ? қ а л а й ? сияқты сұрау есімдіктерінің бірі келу арқылы 
да сұраулы сөйлем жасалады: 
Жеңгейдің, кішкентайыңыздың күйі 
қалай? 
Апырау, 
не 
болды? (Ғ. М.) 
Мынау 
кім? 
Оқымасаң, 
қайдан
 білесің?


247 
3. Сөйлемнің 
күрделі 
баяндауышының 
кұрамында 
шығар, 
болар 
сөздері және 
ғой, ше 
шылаулары келіп, сұраулық интона- 
циямен айтылу арқылы да сұраулы сөйлем жасалады: 
Мынау тіпті бір тұнған қараңғы 
ғой? 
Мынау осы жігіттің кескіні 
шығар 

(С. М.) 
Атым Қийырғали, өзіңнің атың 
ше

(Ғ. Мүсір.) 
Сұраулы сөйлемдер, негізінде, қойылған сұраққа біреуден жауап алу үшін 
айтылады. Бірақ кейбір сұраулы сөйлемдер жауап күту мақсатымен 
айтылмай, бірдеңенің жайын хабарлау мақсатымен де айтылады. Ондай 
сөйлемдерде риторикалық сұрау мәні болады. Риторикалық сұраулы 
сөйлемдер көркем әдебиеттерде жиі кездеседі: 
Білсең сен, нағыз сұлу мүсін қайда? Күйі
ме бұлбұл құстың жасыл майда? Немесе 
таудан аққан күміс су ма? Бұраңдап 
сылдыр қаққан самал сайда. (С. С.) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   260   261   262   263   264   265   266   267   ...   406




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет