Редакциясын басқарған Ғ. М. Мұтанов



Pdf көрінісі
бет89/208
Дата03.12.2023
өлшемі3,06 Mb.
#133288
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   208
 
4.
 
Докторлық диссертация қорғауын жүргізу және ұйымдастыру 
 
57. Жалпылама ұйымдастыру мен докторанттардың диссертациялық жұмысының 
қорғалуын қадағалау сол сияқты диссертациялық жұмыс кеңестерінің мониторингі 
университеттің ғылыми кадрларды дайындау және аттестациялау бөлімінің қадағалауымен 
жүзеге асады.
58. Докторлық диссертация – нақты мамандықтың философия докторы (PhD) немесе 
бағыт бойынша доктор дайындау білім беру бағдарламасы бойынша жазылған білікті 
ғылыми жұмысы. Диссертация келесі талаптардың біріне сай болуы керек:
1) маңызды ғылыми сұрақтарды шешетін жаңа ғылыми дәлелденген нәтижесі болуы 
керек; 
2) қолданылуы маңызды қолданбалы есептерді шешетін, жаңа ғылыми дәлелденген 
нәтижесі болуы керек;
3) жиынтығы нақты ғылыми бағыттардың дамуы үшін маңызды мазмұнды жаңа 
ғылыми дәлелденген теориялық және(немесе) экспериментальдық нәтижесі болуы керек.
59. Докторлық диссертация жұмысын қорғау, құрамын университеттің Ғылыми кеңесі 
бекітетін, Төрағасы – білім саласында уәкілетті мүшесі болатын диссертациялық кеңес 
мәжілісінде жүзеге асады. Докторанттардың диссертация жұмысының қорғауын жүргізетін 
және уәкілетті органдарға– білім және ғылым саласы бойынша білім және ғылым 
Министерлігінің тексеру комитетіне философия (PhD) доктор немесе бағыт бойынша доктор 
ғылыми дәрежесін тағайындау туралы хабарлайтын диссертациялық ұжымдасқан кеңес 
болып табылады. 
60. Диссертациялық кеңес қорғау барысындағы қабылданған шешімдердің сапасына 
дәлдігі мен толық орындалғанына жауапкершілік артады. 
61. Дипломдық жұмысты қорғау диссертация тақырыбы бойынша кем дегенде 7 
ғылыми еңбек басылымға шыққанда жүзеге асады. Соның ішінде Комитеттің ұсынған кем 
дегенде 3 басылымына оның ішіндегі кем дегенде біреуі (1), осы база бойынша импакт-
факторы төмен емес Thomson Reuters компаниясының ғылыми журналдарына немесе Scopus 
базасына енетін халықаралық басылымы және 3-еуі халықаралық конференция оның біреуі 
(1) шетелдік конференциялар болуы керек. 
62. Диссертацияны алғашқы сараптамасы бітіртуші кафедраның мәжілісінде жүзеге 
асады. Осы мақсатта докторант диссертациясын университеттің ғылыми кадрларды 
дайындау және аттестациялау бөліміне тіркейді және ғылыми жұмыс жөніндегі проректорға 
өтінішімен жүгінеді. Өтінішпен ұсынылатындар: 
1)
түптелмеген 
түрдегі 
диссортация 
диссертация 
(диссертация 
МЖСТ 
мемлекетаралық стандарт талаптары бойынша рәсімделеді 7.32-2001. Ғылыми зерттеу 
жұмысының есебі. Рәсімдеу ережесі мен құрылымы. МЖСТ 7.1-2003. Библиографиялық 
жазба. Библиографиялық сипаттама.Жылпы құрылу ережелері мен талаптары); 
2)
факультеттің ғылыми хатшысы куәландырған қолда бар Thomson Reuters және 
/немесе Scopus базасындағы журналдар көрсетілген басылып шыққан ғылыми еңбектер 
тізімі; 
3)
кеңсе-тіркеуінде куәландырылған транскрип көшірмесі, диссертация қорғауға кіру 
рұқсаты бұйрығының выпискасы; 


170
4)
және диссертация тақырыбын бекіту туралы ғылыми кеңес мәжіліс хаттамасының 
выпискасы, және ғылыми кеңесшілерді тағайындау бұйрығының выпискасы; 
63. Ғылыми жұмыс жөніндегі проректордың резолюциясы бар өтініші, диссертация 
мазмұнын және докторантың басылымдарын оқығанын және жазбаша рецензияны негізге 
ала отырып университеттің штатты қызметкерлерінен тұратын рецензенттерді (қорғалатын 
диссертация саласы бойынша ғылыми дәрежесі бар бірі доктор кем дегенде екі 
маман)тағайындаушы кафедра мәжілісінің төрағасына диссертация және басылымдардың 
көшірмесі ұсынылады. 
64. Рецензия мазмұнына қойылатын талаптар: 

зерттелген тақырыптың өзектілігі; 

дәлелдемелердің ғылыми тұрғыдағы нәтижесі; 

ғылыми нәтижелердің теориялық және тәжірибелік қажеттілігі; 

осы 
қосымшадағы 
5.5 
п. 
көрсетілген 
талаптарға 
сай 
диссертация 
материялдарының басылымға толық шығуы туралы; 

ескертулер мен ұсыныстар. 
Докторантқа рецензия кафедра мәжілісіне 1 күн қалғаға дейін кешіктірмей беріледі. 
65. Кафедра мәжілісінің алғашқы сараптама рәсімінің құрамына: 

докторанттың сөз сөйлеуі;

кафедра мәжілісіне қатысушылардың сұрақтарына берілген жауап;

ғылыми кеңесшілердің немесе олардың келмей қалған жағдайында пікірлерді 
тыңдау;

рецензенттің сөз сөйлеуі;

рецензенттің ескертулеріне берген жауабы мен олардың сұраныстары мен 
ұсыныстарынан шығарған тұжырымы; 

кафедра мәжілісіне қатысушылардың пікірсайысы;

қорытындыны қарапайым ашық түрде дауыс беру арқылы қабылдау.
66. 
Докторлық диссертацияның алғашқы сараптама қорытындысы мәжіліс 
төрағасының қолы қойылатын, ғылыми кадрды дайындау және аттестациялау бөлімінің 
бастығымен куәландырылатын, ғылыми жұмыс жөніндегі проректор бекітетін кафедра 
мәжілісі хаттамасының выпискасы түрінде рәсімделеді..
Қорытынды құрамынды: зерттелген тақырыптың өзектілігі, ғылыми нәтижелер мен 
оның дәлдігі, ғылыми нәтиженің теориялық және тәжірибелік қажеттілігі, осы қосымшаның, 
61п талаптарға сәйкес диссертация материялдарының басылымға шығуының толықтығы, 
ұсыныстар мен ескертулер, рекоминдация беру не бермеу туралы қорытынды болуы керек.
67. Диссертацияны қорғау туралы рекоминдация берілген жағдайда докторант 
диссертация кеңесіне келесі құжаттаарды тапсыруы керек:
1)диссертация кеңесінің төрағасына қорғауға қабылдау туралы өтініші;
2) Диссертация қалың переплетпен өңделген және 3 данасы болуы керек; 
3) диссертацияны және диссертация аннотациясын үш тілде (әр тілдегі жазылған 
көлемі 2 беттен кем болмауы керек – қазақша, орысша, ағылшынша) қатты переплет түрінде 
және электронды тасмалдаушы құралдағы түрі; 
4) алғашқы қорғау жөніндегі бітіртуші кафедра қорытындысы; 
5) факультеттің хатшы ғалымының қолы қойылған ғылыми еңбектер тізімі мен 
басылымдардың көшірмесі; 
6) Ғылыми еңбектер тізімі болуы керек және ол факультет хатшысымен бекітілу керек; 
7) ЖОО кадырларымен расталған жеке парақ (личный листок) болу керек;
8) Кеңсе тіркеушісінде куәландырылған диссертация қорғауға жіберу рұқсаты туралы 
бұйрық выпискасы;
9) Қорғауға жіберілгендігі туралы үзінді көшірме (выписка); 
10) Транскрипт; 
11) Бакалавр мен магистратура дипломының нотариус арқылы бекітілген көшірмесі; 


171
68. Құжаттарды қабылдау диссертация кеңесінің хатшы ғалымының көмегімен жүзеге 
асады. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ докторанттары докторантураның кәсіби оқу 
бағдарламасын меңгерген мамандығы бойынша диссертациялық кеңесі ҚР басқа ЖОО 
құрылған жағдайда, сол сәйкес мекемеге құжаттар тапсырады.
69. Кафедра қорытындысы негізінде диссертация кеңесі кеңес құрамынынан 
қорғалатын 
диссертация 
мамандығы 
бойынша 
сарапшыны 
тағайындайды. 
Ол, 
тағайындалғаннан кейінгі 10 жұмыс күнінің ішінде диссертация кеңесіне және докторантқа 
келесі шешімдердің бірін ұсынуы керек: 

диссертацияны ашық қорғауға ұсыну;

диссертацияны бітіртуші кафедраға қайта қарауға жіберу;

диссертацияның қателіктерін жөндеу үшін, диссертацяны қабылдамау;
70. Диссертациялық кеңес құжаттарды қабылдағаннан кейінгі 10 жұмыс күнінен 
кешіктірмей қорғау күні мен уақытын анықтайды және сәйкес мамандық бойынша екі 
рецензентті тағайындайды. Рецензент бола алмайтын тұлғалар:

ККСОН МОН РК қызметкерлері; 

Докторанттық авторластары мен диссертация тақырыбы бойынша шығарылған 
мақалалар; 

Жетекші мен ЖОО-дағы ғылыми ұйымдар (кафедра, лаборатория бөлімдері) 
диссертацияның ғылыми-зерттеу және\немесе қорғаушы, ұйымдастырушы болып табылады; 

Диссертациялық кеңес мүшесі; 
Сәйкес мамандық бойынша ғылыми дәрежесі бар (бірі ғылым докторы), әр түрлі 
мекеме өкілдері рецензент ретінде тағайындалады, олардың бірі докторант білім алған жоо
немесе диссертациялық кеңесте қызмет жасайтын жоо-ның қызметкері болмауы тиіс. 
71. Докторлық диссертацияға жазылатын пікірге (рецензияға) қойылатын талаптар: 

таңдалынған тақырыптың өзектілігі;

диссертацияда қалыптасқан қорытындылардың және ұсыныстардың ғылыми 
жағдайдағы дәлдігі мен жаңалығы; 

(Ph.D.) доктор немесе бағыты бойынша доктор ғылыми дәрежесін беру туралы 
мүмкіндігі дәлелденген қорытындылар 
Докторлық диссертацияға жазылған пікір мазмұны диссертация қорғауға дейінгі он 
күннен кешіктірмей докторантқа хабарланады. 
72. Докторлық диссертацияны қорғау, арнайы бекітілген график бойынша 
диссертациялық кеңестің ашық мәжілісінде, қорғалатын диссертация бағытына сәйкес 2/3 
мүшесінің қатысуымен, міндетті жағдайда, мамандық бойынша кем дегенде 3 маманның 
қатысуымен жүргізіледі. Докторлық диссертацияны қорғау ғылыми пікірталас сипатында 
болуы керек. Диссертациялық кеңестің мәжілісі диссертация төрағасының басшылығымен 
жүргізіледі. Төраға келмей қалған жағдайда немесе бірдей төраға мен хатшы–ғалым келмей 
қалған жағдайда диссертация кеңесінің мәжілісі жүргізілмейді. 
73. Алдағы қорғау жөніндегі мекенжайы, күні және уақытысы көрсетілген хабарламаны 
диссертация кеңесінің хатшы–ғалымы белгіленген қорғау күніне дейін бір ай бұрын Комитет 
(сайтқа хабарламаны тіркеу және енгізуғылыми кадрларды дайындау және аттестациялау 
бөлімінде жүзеге асады ) және университет сайтына диссертация және қазақ, орыс, ағылшын 
тіліндегі аннотацияларын қоса енгізіледі.
74. Диссертация кеңесінің төрағасы мен хатшы–ғалым қаралып отырған докторанттың 
диссертациясының ғылыми кеңесші болған жағдайда өздерінің диссертация кеңес 
мәжілісіндегі қызметін атқара алмайды. Төраға Комитетпен келіскен жағдайда 
диссертациялық кеңес шешімі бойынша олардың қызметінің орындалу міндеті диссертация 
кеңесінің бір мүшесіне жүктеледі.
75. Докторлық диссертацияны қорғауға бекітілген рецензенттердің қатысуы мен сөз 
сөйлеуі міндетті. Кей жағдайларда жазбаша қанағаттанарлық рецензия ұсынылған жағдайда 
рецензентке бұл диссертация кеңесінің мәжілісінде on-line видео-конференция түрінде сөз 
сөйлеуге рұқсат беріледі. 


172
76. Бір диссертациялық кеңес мәжілісінде бір диссертация (1) жүргізілсе, бір күннің 
ішінде 4 мәжілістен артық өткізілмейді. Бейнежазу жүргізіледі және барлық қорғау графика 
түрінде ілінеді. 
77. Докторлық диссертация қорғау рәсімікелесі тәртіппен жүзеге асады: 

Төрағаның кворум туралы сөз сөйлеуі, мәжілістің өткізілу уәкілеттігі туралы, 
докторанттарды, диссертация тақырыптары мен мамандықтарды таныстыру;

Хатшы–ғалымның ғылыми басылымдардың сәйкестігі мен толықтығын көрсете 
отырып, нормативі талаптарға докторант құжаттарының сәйкестігі туралы сөз сөйлеуі;

20 минут көлеміндегі докторанттың баяндама жасауы;

докторанттың сұрақтарға жауап беруі;

ғылыми кеңесшінің сөз сөйлеуі;

рецензенттің сөз сөйлеуі;

докторанттың рецензент ескертулеріне берге жауабы ұсынысы бойынша шығарған 
тұжырымы; 

диссертациялық кеңес мүшелерінің пікірсайысы;

докторанттың қорытынды сөзі;

диссертация кеңесінің құрамынан төрағадан басқа үш адамнан түратын есеп беру 
комиссиясының сайлауы; 

ғылыми дәрежені алу өтініші бойынша жасырын түрде дауыс берудің өткізілуі;

есеп беру комиссиясының жасырын дауыс беру қорытындысы туралы төрағаның 
сөзі, есеп беру комиссиясының хаттаманы бекітуі; 

ашық түрде қорғау қорытындысын хабарлау;

диссертацияның қорғалуы негізінде диссертациялық кеңестің қабылдаған 
қорытынды шешімі.
78. Диссертациялық кеңестің шешімі, оған мәжіліске қатысқан диссертация кеңес 
мүшелерінің 2/3–уі дауыс берген жағдайда қабылданады. 
79. Диссертациялық жұмысыт теріске шығарған жағдайда, апелляшияға беру үшін 
докторант ректордың атына өтініш жазады. Өтініш жазар кезде дессиртацияны теріске 
шығарғанына 2 айдан аспау керек. 
80. Диссертациялық жұмысқа апелляция жазғаннан кейін, 10 күн ішінде 3 
апелляциялық комиссия жиналады және олардың арнайы ғылыми атағы болуы керек. 
Рецензет, ғылыми кеңесшісі немесе диссертацияның кеңескері мен сарапшышы 
апелляциялық комиссия мүшесі бола алмайды. 
81. Аппеляциялық комиссияның негізгі жұмысы диссертацияны зерттей отырып
ғылыми атақ беру. Аппеляциялық комиссия – өтінішті, диссертацияны және оның 
дайындығын тексере отырып, өз тұжырымын 30 күн ішінде шығарады.
82. Аттестациялық комиссияның сараптамасын комисся мүшелеріне өткізіп, 
диссертацияны екі жақты талқыға ала отырып, ғылыми атақ беру және бермеу туралы 
шешеім шығарады. Оңды жауап болған кезде комиссия мүшелерінің қорытындысы 
протоколга еніп, диссертация мен қорытынды 15 кун ішінде ҚР ККСОН МОН жіберіледі. 
83. Аппеляциялық комиссияның шешімі 15 күн ішінде ғана жарамыд. 
84. Диссертациялық қорғау бойынша қанағаттанарлық шешім қабылданған жағдайда 
диссертациялық кеңестің хатшы–ғалымы докторанттың аттестациялық ісін бекітілген 
құжаттар тізімімен құрастырылады. Аттестациялық іс ҒБСКБ БҒМ ҚР – ға (ККСОН МОН 
РК) диссертация қорғалған күннен кейінгі 30 күнтізбелік күннің ішінде ұсынылуы қажет. 
Аттестациялық істің уақытылы ҒБСКБ БҒМ ҚР – ға тапсырылу жауапкершілігі диссертация 
кеңесінің хатшысына жүктеледі.
85. Докторанттың аттестациялық құжаттар тізімі: 
1) Диссертацияның жазу үшін ЖОО-ға жазған өтініші. Өтініше диссертациялық кеңес 
мүшелерінің және жОО проректорының қолы болу керек. 
2) Диссертация қатты переплеттан өткен болуы керек және электронды нұсқасы болу 
керек (CD-диск, флешка, т.б.) ; 


173
3) ғылыми диссертациядан жазылған үзінді мақалалар тізімі мен мақалалар; 
4) Диссертация тіркеуге алынғандығы туралы есеп – орыс, қызық тілдерінде. 
5) Диссертация өзге материялдардан көшірілмегендігі туралы Ұлттық ғылыми-
техникалық орталықтан анықтама. 
6) Ғылыми кеңесшілердін пікірі. 
7) Рецензенттер пікірі; 
8) Диссертациялық кеңес мүшелеріні келу туралы (явочный лист) ақпарат беретін қағаз. 
9) Диссертациялық кеңестің диссертацияны қорғау туралы бейнебаяны мен 
стенограммасы, онда төраға мен хатшының қолы болуы керек. 
10) ЖОО дипломының көшірмесі; 
11) Кәсіби оқу бағдарламасын меңгергендігә туралы транскрипт көшірмесі
12) Докторант туралы ақпарат; 
13) ЖОО-дан жеке парақ (личный листок). ЖОО оқу кадырының бөлімі бекіту керек. 
Бұл құжаттар тізімі диссертациялық кеңестін ұсынуы бойынша жасалған. 
86. Аттестациялық жұмыстың екінші данасы диссертациялық кеңес хатшысында 
сақталады. Екі жылдан соң ЖОО архивіне жіберіледі. 
87. Докторанттар диссертациялық жұмысын сәтті қорғап болғаннан соңң, 5 күн ішінде 
диссертацияның екі данасын: переплетталмаған және электронды нұсқасын, есепке алу 
парағын (орыс және қазақ тілінде) мемлекеттік Ұлттық ғылыми-техникалық ақпараттар 
орталығына тіркеу үшін апару керек. 
88. Диссертация сәтсіз қорғалған жағдайда, оны өңдеп қайта қорғауға құқылы. Бірақ 
диссертация қорғалмады деген шешім шыққан соң бір жылы ішінде қайта қорауға болады. 
89. Диссертация қоғалып болған соң, докторантқа ҚР ККСОН МОН ғылыми атақ 
бермеу туралы шешім қабылдаған жағдайда, білімгер – бір жыл ішінде диссертацияны 
қаййта қорауға мүмкіндігі бар. 
90. Диссертацияны қайта қорғау кезінде, шыққан шығынның барлығын білімгердің өзі 
төлейді. 
91. Докторанттардың аттестациялық жұмысын ҚР ККСОН МОН тіркелген күннен 
бастап 4 ай тексереді.Аттестациялық құжаттар толық болмаған жаңдайда, білімге жұмысы 
құжаттар толықталғанша тоқтап тұрады. Аттестациялық жұмыс қайтарылмайды және 
қараудан (рассмотрение) түсірілмейді ҚР ККСОН МОН шешімін толықтай шығармағанша. 
92. Ғылыми атақ – диссертаия талаптарына және ҚР ККСОН МОН шешімі бойынша 
беріледі. Сарапшылар кеңесі қорытынды нәтежиесін ескере отырып докторантка ғылыми 
атақ деру/бермеу туралы бұйрық шығарады. 
93. Философия докторы немесе кәсіби доктор деген атақты алған докторантқа 
мемлекеттік үлгідегі диплом беріледі. 
94. Теориялық білім беру бағдарламасын меңгерген, бірақ ғылыми-зерттеу жұмысын 
жазбаған және/немесе ғылыми-зерттеу жұмысын қорғай алмаған докторант үшін, 
диссертациялық жұмысын қайта қорғау мүмкіндігі бар. Докторант - келесі оқу жылы ақылы 
попта оқи отырып қорғай алады. Диссетацияны рәсімдеу мен қорғау үшін 4 кередит беріледі. 
95. Докторантурадағы қорытынды мемлекеттік сараптам ЖОО ректорының 
бекітілуімен, ҚР МОН бөлімінің ғылыми кадырларына ұсынылады. 


174


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   208




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет