Ўзбекистон республикаси



Pdf көрінісі
бет117/303
Дата03.12.2023
өлшемі3,07 Mb.
#133510
түріМонография
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   303
Байланысты:
9690089a-e551-4f56-b4a9-9a2e62630397

тўтиқушларни 
ҳадя қилишни буюрди
(П.Қодиров). 4. 
Қизлар
 катта тут 
остига ғуж бўлди
. (Т.Мурод). 
Кўзи 
келинларнинг
нигоҳлари билан 
тўқнашгач, шу 
болаларни
 туғиб катта айб иш қилиб қўйгандай бошини 
хам қилди.
(Т.Малик). Тилшунослар «жамлик» маъноси кўпинча 
турғунлашиб қолган туркий изофаларда кўзга ташланишини 
таъкидлашади: 
ўқитувчилар газетаси, физкультурачилар газетаси, 


237 
талабалар уйи, ёшлар маркази, хотин-қизлар қўмитаси, китоблар уйи, 
аёллар маслаҳатхонаси, эркаклар салони, тадбиркорлар палатаси, 
фуқаролар йиғини
каби. 
Боғликлик ва ўхшашликка асосланган кўпликни ифодалаш

Айтилганидек, кўплик сон шакли қандай маъновий табиатли отга 
қўшилишига қараб турлича маъно ифодалайди. Масалан, бу шаклнинг 
атоқли отга қўшилиши турдош отга қўшилишидан фарқланади. Мисол: 
Фарҳодлар
келишди канал қазмоққа, 
Ширинлар
келишди пешвоз
бўлмоққа.
(Қўш.). 
Кумушлар
энди йўқ
, Зайнаблар
тирик.
(М.Юсуф) 
Кўринадики, 
фарҳодлар
ёки 
ширинлар
сўзшакли айнан афсонавий 
Фарҳодни эмас, балки фарҳодмонанд паҳлавонларни, Шириндек 
маликаларни ифодаламоқда. 
Кумушлар
ва 
зайнаблар
ҳақида ҳам шундай 
фикрни айтиш мумкин. Ундаги яна бир умумий жиҳат уларнинг энди шу 
шакл ва қўлланишда атоқли сирасидан чиққанлиги. Шунингдек, 
сўзшаклдан кўплик маъноси уқилаётган бўлса-да, унга ёндош 
«ўхшашлик» маъно унсури ҳам намоён бўлган.
-лар
шаклининг 
«боғлиқликка асосланган кўплик»ни ифодалаши эса қуйидаги мисолда 
юзага чиққан: 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   303




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет