11
3.
жалпылама (шенеуніктер).
Әлеуметтік-экономикалық мәселелерді қарастыра отырып, Гегель азаматтық қоғам қанша
байлыққа кенелсе де, кедейлікпен кҥресуге қабілетсіз екендігін мойындайды.
5. Консерватизм, либерализм, марксизм концепцияларының қалыптасуы. Қазіргі саяси
ғылымның негізгі бағыттары.
Консерватизм
/консервативус- қорғаушы/ ҧлы француз революциясының саяси
идеяларына қарама қарсы идея ретiнде дҥниеге келдi.
Олар монархиялық билiктi, феодалдық
қоғамдық қҧрылысты, оның саяси-мәдени қҧндылықтарын сақтағысы келдi. Негiзгi ӛкiлдерi:
Эдмунд Берк,
Жозеф де Местр, Фридрих Фон Савиньи т.б.
Либерализм-
/лат. liberalis- ерiктi/ идеологиялық ағым ретiнде ХVll-ХVlll ғ.ғ. ағылшын-
американ және т.б. батыстық ағартушылардың саяси философиялары негiзiнде қалыптасты.
Негiзгi ӛкiлдерi: Дж.Локк, Ш.Монтескье, А.Смит, И.Кант, Т.Джефферсон, А.Токвиль.
Либерализм қағидалары-
адамның еркiндiгi, тҧлғаның табиғи қҧқығы мен
бостандықтарының байланысы, олардың мемлекет және қоғам мҥддесiнен жоғары тҧруы.
Либерализмнiң мҧраты
/идеалы/- саяси демократия қағидаларының
қалыптасуы мен
жетiлуiне, дамуына зор ықпал ету.
Саяси ілімдер тарихында 19 ғасырдың 40-шы жылдарында қалыптасқан марксизмнің
алатын орны ерекше. Оның негізін қалаушы Карл Маркс (1818-1883)
пен Фридрих Энгельс
(1820-1895) ӛз еңбектерінде алғаш рет еңбекші бҧқараның мҥддесін қорғай отырып, қоғамдағы
теңсіздік, әлеуметтік қанау және қҧқықтық бейберекетсіздікке қарсы қарсы кҥрес жолын
анықтауға тырысты. Осындай бағыттағы идеялар негізінде мемлекет пен қҧқыққа қатысты жаңа
марксистік тарихи матералистік тҧжырымдама қалыптасты.
Марксизм
неміс ғалымдары мен ойшылдары К.Маркс пен Ф.Энгельс жасаған ілім. Ол
ХІХ ғасырдың 40-жылдары
капитализмнің даму кезеңінде, тап қайшылықтардың шығуы
негізінде дҥниеге келді. Марксизм жҧмысшы қозғалысынығ теориялық негізін жасады.
Марксизм ілімі бойынша тарих барлығы бес формациядан:
1.
алғашқы
қауымдық,
2.
қҧл иеленушілік,
3.
феодалдық
,
4.
капиталистік,
5.
коммунистік
формациялардан тҧрады.
Марксизмнің тҥйінді идеялық қағидалары — қосымша қҧн және ӛндірісті
қоғамдастыру
тҥсініктеріне негізделген капитализмнің экономикалық жҥйесін талдау, тарихи материализмнің
философиялық жҥйесі, соның ішінде пролетариаттың тарихи рӛлі туралы қорытындылары ХІХ
ғасырдың ІІ-жартысында жҧмысшы қозғалысының негізгі идеологиясына айналды
Достарыңызбен бөлісу: