Актуальные проблемы образования и науки в XXI веке



Pdf көрінісі
бет7/40
Дата08.01.2017
өлшемі6,92 Mb.
#1409
түріСборник
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   40
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.
 
А. Иманбаева, Оқу-тәрбие үрдісін ақпараттандыру ділгірлігі. Қазақстан 
мектебі, №2, 2000 
2.
 
Қ
Р 
Президенті 
Н.Ә.Назарбаевтың 
Қ
азақстан 
халқына 
Жолдауы:"Қазақстан  жаңа  жаһандық  нақты  ахуалда:  өсім,  реформалар, 
даму".30.11.2015  
3.
 
Мұғалімге  арналған  нұсқаулық,  NIS&  Center  of  excellence.  University  of 
Cambridge. 2013 
4.
 
С.  Шолпанбай  Білім  беру  жүйесінде  жаңа  технологияларды  пайдалану 
заман талабы. Мектептегі шет тілі,  2010ж. №3 
 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
ИЗ ОПЫТА РАБОТЫ С ОДАРЕННЫМИ ДЕТЬМИ В СИСТЕМЕ 
НАЗАРБАЕВ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНЫХ ШКОЛ ПО ПРЕДМЕТУ 
«ИНФОРМАТИКА» 
 
Айгуль Науканбаевна АДЕКЕНОВА 
Назарбаев интеллектуальная школа химико-биологического 
направления, 
учитель-модератор информатики, 
город Караганды, Республика Казахстан 
 
Түйін 
Бұл  мақалада  дарынды  балалармен  жұмыс  үрдісінің  өзектілігі 
көрсетілген.  Оқыту  пәні  бойынша  талантты  оқушыларды  анықтаудың 
ә
дістері  айқындалған.    Сонымен  қатар,  пән  бойынша  білім  сапасын  және 
оқушылардың  ойлау  қабілеттерін  арттыруға  арналған  жаңа  оқу  тәсілдер 
ұ
сынылған.  Автор  топтық  жұмыс  барысында  өз  тәжірибесінен  алынған 
мысалдар келтіре отырып, алынған нәтижелер бойынша қорытынды шығарып, 
алдына қойылған мақсаттармен таныстырды.  
Аннотация 
В данной статье приведены доводы актуальности работы с одарёнными 
детьми. Продемонстрированы приемы по выявлению талантливой аудитории 
по  преподаваемому  предмету.  Также  отражены  приемы  обучения,  которые 
способствуют  развитию  способностей  учащихся  и  повышению  качества 
знаний.  Автор  знакомит  с  опытом  из  личной  практики  работы  с  группой 
талантливых  учащихся,  делает  выводы  из  полученных  результатов  и 
определяет перспективы развития. 
Миссия  школ  НИШ    гласит:  «Способствовать  повышению 
интеллектуального  потенциала  Казахстана  через  разработку  и  внедрение 
модели  инновационной,  полиязычной  системы  школьного  образования 
естественно-математического  направления,  сочетающий  в  себе  лучшие 
казахстанские  традиции,  международный  опыт  и  практику».  [Стратегия 
развития 
автономной 
организации 
образования 
«Назарбаев 
Интеллектуальные школы» до 2020 года]. Педагогический коллектив, во главе с 
администрацией  нашей  школы,  родители,  сами  учащиеся  заинтересованы  в 
воспитании конкурентоспособных и высококультурных личностей.  
В  системе  НИШ  созданы  все  условия  для  работы  с  талантливыми  и 
одаренными детьми. Этот факт можно объяснить тем, что по сравнению с 
общеобразовательными  школами  учащиеся  проходят  жесткий  отбор, 
количество  учащихся  в  классах  также  отличается,  имеется  очень  хорошая 
материальная  база,  в  школах  работают  высококвалифицированные 
специалисты:  учителя  высшей  категории,  молодые  специалисты-
стипендиаты  «Болашак»,  магистры  и  доктора  PHD,  кандидаты  наук. 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
Большинство из них владеют английским языком. Для внедрения полиязычия 
и обмена опытом приглашаются опытные зарубежные специалисты. Также по 
всем  предмету  разрабатываются  специальные  задания  по  международным 
стандартам. 
Каждый  учитель  хотел  бы  работать  с  талантливыми,  одаренными  и 
мотивированными  учащимися,  но  предметов  очень  много  и  учащийся 
талантливый в одном направлении может быть обыкновенным в другом или 
даже  другие  предметы  могут  вовсе  его  не  интересовать.  Как  быть  в  этих 
случаях? Как не упустить «своих» учащихся и дать развитию талантливых 
учащихся через свой предмет. В данном вопросе огромную помощь в выявлении 
«особой»  категории  учащихся  оказывают  психологи.  Они  проводят 
анкетирования,  исследования  и  опросы.  Им  удается  определить  не  только 
способности  отдельно  взятых  личностей,  но  и  групп,  классов  в  целом.  Их 
рекомендации  по  отношению  к  ребенку,  группе, классу  облегчает  работу  при 
планировании  урока,  например  дифференциации.  Бывают  одни  методы  и 
задания для одной из групп могут не подходить для другой, и в этом случае мы 
можем предусмотреть отдельные задания. 
Например,  в  прошлом  учебном  году  у  меня  было  четыре  группы  10-х 
классов с одинаковым количеством учащихся, с казахским языком обучения, с 
примерно одинаковым количеством девочек и мальчиков. Но на первых уроках 
стала  замечать,  что  10-А  работает  медленнее  и  выполняет  лишь  80-85% 
запланированного  материала,  а  в  10-Е  наоборот  все  задания  выполняются 
раньше и  им  приходится  предлагать дополнительные  задания,  при этом они 
без стеснения просят объяснить непонятные им моменты урока повторно или 
просят  помощи  у  более  способных  учащихся.  Остальные  два  класса,  с 
небольшой  погрешностью,  примерно  одинаково  успевают  закончить  все 
задания  в  установленные  сроки.  Столкнувшись  с  данной  проблемой,  мне 
пришлось  обратиться  к  психологу  школы,  и  выяснилось,  что  учащиеся  10-А 
класса  все  с  удовольствием  работают  на  уроках  биологии,  а  10-Е  имеет 
хорошие показатели по математике и физике. С тех пор я стала планировать 
несколько вариантов заданий на урок. Это не значит, что учащиеся были не в 
равном  положении.  Просто  в  10-Е  классе  учащиеся  больше  сами  искали 
материал, обсуждали и делали выводы урока, тем самым задания были больше 
направлены на применение исследовательских навыков. В 10-А выполнялись все 
основные  задания,  но  им  были  рекомендованы  ресурсы,  ссылки,  шаблоны 
решений.  
Забегая вперед, могу констатировать тот факт, что из 10-А никто не 
выбрал  ни  физику,  ни  информатику,  а  всей  подгруппой  выбрали  химию  и 
биологию. А в 10-Е классе, наоборот почти 80-90% выбрали физику и химию 
или физику и информатику. 
Такая же ситуация возникала в 12-х классах, но здесь разница была между 
учащимися  с  казахским  и  русским  языком  обучения.  Думаю,  свою  роль  играл 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
языковой  барьер.  С  другой  стороны,  в  русском  классе  я  уже  отработала  один 
год, а казахском классе вела впервые, можно предположить, что у учащихся был 
адаптационный  период.  Выявление  мотивированных  учащихся  в  старшей 
школе  происходит  намного  легче,  так  как  они  уже  сделали  свой  выбор  по 
предмету  и  в  основном  учащиеся  имеют  способности  и  математический 
склад ума и лишь некоторые выбрали предмет случайным образом. 
Так  как  в  конце  учащимся  предстоит  сдавать  внешнее  оценивание,  я 
заранее  разработала  входной  тест,  который  включал  в  себя  все  цели  первой 
четверти  и  были  изучены  в  11-м  классе.  Тест  был  в  формате  внешнего 
оценивания. К моему разочарованию, обе группы плохо написали работу, лишь 
учащиеся, 
действительно 
владеющие 
предметом 
и 
имеющие 
фундаментальные знания, смогли ответить на большинство вопросов. После 
проверки  были  разработаны  рекомендации  по  каждому  из  заданий.  Подобную 
работу учащиеся написали в четверти трижды. Наблюдалась динамика роста 
учащихся, но все же пробелы в знаниях были большие. К концу года собирается 
солидная база заданий для подготовки к внешнему оцениванию по предмету. 
Не  все  сразу  стало  хорошо,  мне  каждый  день  приходилось  проводить 
работу  с  учащимися,  кураторами  и  с  отдельно  взятыми  родителями.  Я  
разговаривала  с  ними  по  телефону,  приглашала  в  школу,  даже  проводила 
каждую  четверть  родительские  собрания,  на  котором  мы  обсуждали,  как 
эффективно  использовать  способности  их  детей.  У  родителей  была 
возможность  сообщить  мне  об  их  способностях  и  особенностях.  Одни 
говорили, что их дети хорошо рисуют или играют на инструменте, у кого-то 
была  очень  хорошая  память  на  даты….  Я  с  интересом  слушала  и  делала 
заметки,  далее  все  сведения  использовала  при  проведении  уроков.  Подобную 
работу я проделывала в группе с русским языком в 11-м классе, и эта практика 
очень  помогла  мне  при  работе  с  талантливыми  и  одаренными  детьми,  ведь 
лучше чем родители никто не знает их детей. 
Тесное сотрудничество с учителями-предметниками: химии, физики и 
математики приносит свои плоды. Ведь наши предметы выбираются парами: 
физика-информатика,  химия-информатика.  Конечно,  мне  легче  провести 
параллель  с  физикой,  так  как  есть  общие  цели  в  программе,  также  много 
вычислительных  задач,  но  по  химии  во  время  проектной  деятельности,  я 
предлагала  учащимся  создать  сайты,  цифровые  ресурсы,  тестовые  задания 
или электронные учебники.  
Что касается учащихся 7-9 х классов, то их способности можно увидеть 
в  учебном  процессе.  Во  время  уроков  проводится  много  активных  методов 
обучения  и  все  одаренные  дети  –  лидеры.  Они  стараются  проявить  себя, 
показать  на  что  способны,  главное  внимательно  наблюдать  за  ними.  После 
знакомства  с  детьми  и  имея  сведения  о  каждом  учащимся,  я  составляю 
задания,  ориентированные  на  каждого  ученика.  Например,  прошу  нарисовать 
понятие,  которое  должны  отгадать  другие  группы  или  прошу  сочинить 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
стишок  из  предложенных  слов.  Иногда  они  составляют  рассказы  или  пишут 
эссе  и  здесь  проявляются  способности  учащихся,  которые  сильны  в  русском 
языке.  Не  стандартное  мышление  помогает  учащимся  при  составлении 
алгоритма для решения математических, физических или химических задач. 
Неожиданные  решения  предлагают  учащиеся  при  выполнении  творческих 
заданий,  например  съемка  ролика  по  соблюдению  техники  безопасности, 
социальные темы, сбор информации и сопоставлении данных. 
При  составлении  заданий  я  ориентируюсь  не  только  на  отдельную 
личность,  а  на  способности  группы  в  целом.  Для  проведения  практических 
работ  в  основной школе,  стараюсь разрабатывать  индивидуальные  задания,  а 
во  время  изучения  целей,  требующих  обсуждения  объединяю  учащихся  в 
группы или пары. 
На своих уроках постоянно веду наблюдение за способностями учащихся 
и  предлагаю  некоторым  из  них  работать  над  проектами:  в  7-х  классах  – 
разработка  социальных  роликов  или  видеообработка,  в  9-10-  основы 
программирования  (создания  небольших  приложений),  11-12  классах-  web-
программирование  или  создание  цифровых  ресурсов.  Так  в  2013  году  два 
учащихся  заняли  призовые  третьи  места  в  г.  Протвино,  Россия  –  вейвлет 
преобразования  и  создание  шаблона  для  обучающей  программы  для  начальных 
классов.  Учащиеся  выезжали  в  г.  Семей  для  участия  в  фестивале  наук,  есть 
опыт публикации результатов разработки. 
Также  большой  интерес  учащиеся  проявляют  к  робототехнике.  Таких 
учащихся  выявить  не  составляет  труда,  так  как  они  сами  стучатся  в 
кабинет и сообщают о желании заниматься роботами, им не надо назначать 
время, следить за посещаемостью. Я просто создаю все условия для их работы, 
учитывая их загруженность, разрешаю работать в любое время: на переменах, 
во  время  обеда,  во  время  уроков  (если  имеется  освобождение,  например  от 
уроков физической культуры). Такой подход всегда приносит плоды, а именно, 
на  сетевой  олимпиаде  в  г.  Уральск  наши  учащиеся  заняли  третье  призовые 
места,  на  международной  олимпиаде  в  г.  Астана  –  второе  место  и  в  г. 
Караганда два года подряд второе и третье призовые места.  
В  прошлом  учебном  году  мною  были  замечены  хорошие  способности  по 
информатики учащегося 7-х классов, именно в программировании, предложила 
работу  над  проектом  и  он  совместно  со  своим  другом  писали  проект  под 
руководством  моей  коллеги.  Тема:  «Создание  виртуального  музея»  и  заняли 
третье призовое место на школьном этапе фестиваля наук. 
Большой  возможностью  для  проявления  способностей  учащиеся 
являются  внеклассные  мероприятия,  выставки,  викторины,  предметные 
декады.  Так,  например,  демонстрацию  роботов,  создание  новых  моделей, 
организация  соревнований  между  классами  можно  осуществить  во  время 
проведения  внеклассного  мероприятия.  Например,  группа  ребят  создала 
проект  «Спасатели  в  пути»,  суть  которого  заключалось  в  создании  робота-

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
тушителя  огня,  а  другой  ученик  создал  томограф,  посчитал  экономическую 
сторону  и  доказал  актуальность  данного  проекта.  Он  был  удостоен 
специального приза  от компании «Караганда Жылу».  
В  данном  статье  показаны  результаты  моей  работы  за  последние  три 
года, то есть со дня открытия школы, но впереди новые горизонты. Отрадно, 
что  один  из  учеников  нашей  школы  набрал  169  баллов  из  200  по  внешнему 
оцениванию  и  процент  качества  знаний  поднялся  с  51%  до  62%,  имеются 
грамоты и награды, но тем не менее, не решенных вопросов остается намного 
больше.  Необходимо  двигаться  вперед,  искать  новые  подходы  в  обучении 
одаренных  детей.  Конечно,  я  ценю  наработанный  опыт,  но  меня  волнует 
межпредметная связь, интеграция предметов. Также бы хотела использовать 
способности  детей  эффективнее  и  показывать  высокие  результаты  на 
внешнем  экзамене,  выше  80-85%.  Мне  бы  хотелось,  чтобы  учащиеся  смогли 
совершенствовать  свои  способности  на  моих  уроках  не  только  по 
информатике, но и по своим интересам: музыке, пении, физике или химии…. 
 
КОЛЛЕДЖ СТУДЕНТТЕРІНІҢ ТҰЛҒАЛЫҚ ЖӘНЕ КӘСІБИ 
Ә
ЛЕУЕТІНІҢ ДАМУЫНА ӘСЕР ЕТУШІ ФАКТОРЛАР 
 
Айсауле Турешевна АРТИГАЛИЕВА 
Зеленов жалпы орта білім беретін мектебі, 
педагогика ғылымдарының магистрі, педагог-психолог 
Қ
азақстан Республикасы  
 
Түйін 
Мақалада  колледж  студенттерінің  тұлғалық  және  кәсіби  әлеуетінің 
дамуына  әсер  етуші  факторлар  қарастырылады.  Олардың  болашақ  маман 
тұлғасына  тигізетін  әсері,  кәсіби  маманға  тән  қызметтерге  тоқталып 
ө
тілді.  Кәсіби  және  тұлғалық  әлеуеті  дамыған  тұлға  кәсіби  тұрғыдан  жан-
жақты қалыптасқан құзыретті маман екендігі анықталды. 
Аннотация 
В  статье  рассматриваются  факторы,  влияющие  на  развитие 
личностного  и  профессионального  потенциала  студентов  колледжа.  Их 
влияние  на  личность  будущего  специалиста,  профессиональных  услуг, 
присущих специалисту. 
Қ
азақстан Республикасында білім беруді дамытудың  2011–2020 жылдарға 
арналған мемлекеттік бағдарламасында педагог мамандығының беделін көтеру 
негізгі мақсаттардың бірі ретінде айқындалды [1].  
Себебі  жоғары  білім  республика  экономикасының  барлық  салалары  үшін 
құ
зыретті және бәсекеге қабілетті мамандарды кәсіби даярлауды қамтамасыз 
етуде,  ғылым  мен  өндірісті  біріктіруде  маңызды  рөл  атқарады.  Сондықтан 
болашақ  мұғалімнің  кәсіби  әлеуетінің  жалпы  мазмұны    атқарып  отырған  

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
міндетіне    тән    кәсіби    қызметімен    тығыз    байланысты.    Осыған  орай 
болашақ мұғалімнің міндеттерін нақтылау маңызды мәселе болып табылады. 
Білім, ғылым саласында, оқу-тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру ісінде сапалы, 
жаңа,  жетілдірілген  жұмыс  міндетін  қалыптастырумен  педагог  мамандар  
айналысып келді, осы дәстүр өз жалғасын тауып келеді. Мамандарды дайындау 
жүйесі  үшін  оқыту  мазмұнын  іріктеу,    блоктік-модульдік  принцип  бойынша 
оқу жоспарларын құру, әр түрлі оқу бағдарламаларының түрлерін құру – білім 
алушылардың  кәсіби әлеуетінің дамуына бағытталған.  
Болашақ  мұғалімдердің    мәртебесін    көтеретін  ең  басты    күш  -  оның  
тұлғалық және кәсіби  дамуы.  Кәсіби  әлеует  – (лат.рotencia
 
– жалпы қабілет, 
күш,  мүмкіндік)  педагогтың  негізгі  сипаттамасы,  мұғалімнің  педагогикалық 
ә
рекетті  өте  жоғары  деңгейде  атқара  алуы,  педагогикалық  қарым-қатынасқа   
түсе алуы нәтижесінде   оқушылардың  білімділік және тәрбиелік   деңгейінің  
жоғары  болуын  қамтамасыз  етуі.  Тұлғалық  әлеует–тұлғаның  ішкі 
мүмкіндіктерін арттырып, өзін – өзі жетілдіріп, дамуға қабілеттілігі болып 
табылады 

2

.  
Жоғарыда  айтылғандарды  есепке  ала  отырып  маман  моделін  құрастыру 
және  жобалауда,  болашақ  маманның  кәсіби  әлеует  негізіне,  оның  мотиві, 
мақсаты,  тұлғалық-психологиялық жеке ерекшеліктері есепке алынады.  
Білім  беру  саласының  әлемдік  деңгейге  енуі    мұғалім  дайындауда,  ең 
алдымен,  әрбір  педагог-маманның  бойында  құзыреттілікпен  қатар  жеке 
тұлғалық  және  кәсіби  әлеуетті  қалыптастыруды  талап  етеді.  Бұл  ұзақ  та 
күрделі  үрдіс.  Алайда,  оның  негізі  педагогикалық  оқу  орындарында  қаланады. 
Ө
зін-өзі  жүзеге  асыру,  дамытуға  деген  қажеттілік  –  кемелденген  тұлғаның 
құ
раушы  негізі.  Өзін-өзі  жүзеге  асыру  кезеңінде  тұлғаның  тұтастай  өмірлік 
философиясы  қалыптасады,  қоғамдық  құндылығын,  өмірлік  мәнін  жете 
түсінеді.  Тұлғаның  өзін-өзі  жүзеге  асыруы,  жетілдіруі  ерекше  қасиеттермен 
байланысты,  ол  әлеуметтік  сипаттағы  қажеттіліктермен,  өзі  өмір  сүріп 
жатқан  әлеммен,  сол  әлемде  өмір  сүру  жолына,  белсенділікке  ие  –  қызметпен 
байланысты.  Тұлғаның  өзін-өзі  жүзеге  асыруы  тек  қызметте  ғана  емес, 
қ
ызметпен де жүзеге асырылады [3]. 
Ө
зін-өзі  жүзеге  асыруға  деген  қажеттіліктің  көкейкестілігі,  тұлғаның 
ө
зінің ішкі әлемін өзгерту қажеттілігін сезіну – тұлғалық өсу көрсеткішінің 
бар  болуы  және  біруақытта  оған  қол  жеткізу  болып  табылады.  Тұлға  өзінің 
тұлғасын  дамыта  отырып  және  шығармашылық  тұрғыдан  жетіле  отырып, 
ү
немі  қозғалыста  және  кәсіби  шеберлікке  қол  жеткізуге  ұмтылыста  болады. 
«Тұлғалық - кәсіби даму 

 бұл жоғары кәсіби жетістіктерге бағдарланған өзін-
ө
зі дамыту, кәсіби әрекет және кәсіби өзара әрекетте жүзеге асатын тұлғаның 
қ
алыптасу үдерісі» [3].
 
Мұғалімнің  кәсіби  қызметі  үздіксіз  тұлғааралық  қарым  –  қатынаста 
көрінеді.  Болашақ  мұғалімнің  кәсіби  қызметте  жетістікке  жетуі  үшін 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
маңызды  сапалары  тұлғаның  өзінің  қабілеттері  мен  ұмтылысын  дамыту 
болып табылады.  
Мәселен Н.В. Кузьмина кәсіби және тұлғалық дамудың өзара байланысын 
және олардың бір – бірінен бөлінбейтінін: «... екі ұғымның да негізінде тұлғалық 
қ
абілет жеке өмірлік әрекетті практикалық білім беру пәніне айналдыратын, 
шығармашылық  өзін-өзі  жүзеге  асыру  -  тұлғалық  өмірлік  әрекетті  жоғары 
формаға әкелетін өзін-өзі дамыту принципі жатқанын» көрсеткен [4].
 
Мұғалімнің тұлғалық - кәсіби дамуы жоғары мәнге ие және ол дамытушы, 
ө
ндіруші,
 
мағыналы-бейнелік,
 
сәйкестендіру
 
және  тұрақтандырушы
 
қ
ызметтерді атқарады. 
 
Ө
ндіруші
 
қ
ызмет  өмірдің  сапалық  өлшемі  рөлін  атқарады.  Ол  өзін-өзі 
жүзеге  асыруда  көрінетін  құндылық;  тұлға  еркіндігінің  кепілдігі  мен  шарты; 
негізгі  қажеттіліктер;  тұлғаның  жетілу  және  үздіксіз  даму  үрдісі;  тұлғаның 
барлық  элементтерінің  бірлігі  мен  үйлесімділігі;  психикалық  саулық  пен  ұзақ 
ө
мір сүрудің факторы ретінде қамтамасыз етіледі. 
 
Дамытушы  қызмет  мұғалім  тұлғасының  маңызды  күш-қуатының 
дамуына әсер етеді. 
 
Мағыналы-бейнелік
 
қ
ызмет мұғалімге педагогикалық қызметтің шынайы 
мәнін  қабылдауға  мүмкіндік  береді,  жеке  өмірлік  мәнін  іздеуде  және  соған  ие 
болуда өзінің үлесін қосады.  
Сәйкестендіру  қызметі  мұғалім  кәсіби-педагогикалық  мәдениет 
құ
ндылығын  дербес  тасымалдаушы  болғандықтан  оның  тұлғалық  кәсіби 
сәйкестігін дер кезінде қамтамасыз етеді.  
Тұрақтандырушы  қызмет  мұғалім  педагогикалық  қызметте  үнемі  өзара 
диалогта болатын дәстүр мен инновация арасында оңтайлы пропорционалдық 
байланыс  құрады,  сол  арқылы  дәстүрдің  шығармашылық  дамуы  мен 
шығармашылық үрдіс қалыптастыру мүмкін болады [5].
 
Кәсіби  дамудың  объектісі  мен  шығармашылық  әлеует  жүзеге  асуының 
формасы  тұлғаның  жеке  сипаты  болып  табылады.  Оған:  бағыттылық 
құ
зыреттілік,  эмоционалдық  және  мінез-құлық  ептілігі,  ерік  қасиеттері, 
сонымен  қатар  суъектінің  мамандық  талаптарына  байланысты  тұлғалық 
ерекшеліктері жатады.  
Тұлғалық және кәсіби даму үрдісінде жоғарыда аталғандар ерекше өзгеріске 
ұ
шырайды  және  бұл  өзгерістер  тұлғалық  әлеует  дамуын  көрсетеді:
 
Тұлға 
бағыттылығына:  қажеттіліктер  жүйесінің  өзгеруі  және  қызығушылықтар 
шеңберінің кеңеюі; жетістікке жету мотивінің белсендендірілуі; өзін-өзі жүзеге 
асыру  және  дамытудағы  қажеттіліктің  өсуі;  тұлғалық  креативтіліктің 
артуы;
 
Тәжірибенің  артуы  және  біліктілікті  арттыруға:  құзыреттіліктің 
артуы; білік пен дағдының дамуы және кеңеюі; кәсіби міндеттерді шешуде жаңа 
тәсілдерді меңгеруі; қызмет креативтілігінің артуы;
 
Мамандық талаптарына сәйкес тұлғалық қабілеттердің дамуы;
 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
Қ
ызмет  ерекшелігін  анықтайтын  тұлғалық  және  кәсіби  маңызды 
сапалардың дамуы;
 
Қ
ызметке психологиялық дайындықтың артуы [5].
 
Біз  жоғарыда  аталған  қызметтерді  ескере  келе,  колледждің  білім  беру 
жүйесінде маман дайындауда келесідей қызметті жүзеге асыру әсер етеді деген 
қ
орытындыға келдік: 
 
1.  білім  беру  қызметі,  колледжде  студенттер  әрбір  пәннің  оқу 
жоспарының  ғылыми  мазмұнын  игереді,  өзінің  оқу  әрекетінде  мотивациясын 
арттырады.  Болашақ  маман  дайындау  деңгейі  жүйелі  білім  алуға,  кәсіби 
сапаларды  және  инновациялық  кәсіби  қызмет  дағдыларын  қалыптастыруға, 
кәсіби орта білім алуды қамтамасыз етеді. 
         2.  дамытушы  қызмет,  колледжде  тұлғаның  дамуы  жалғасады, 
шығармашылық  ойлауы,  мәдениеті  және  экологиялық  танымы  қалыптасады, 
ө
зін-өзі  дамыту,  тәрбиелеу,  өзінің  шығармашылық  әлеуетін  арттыру 
қ
ажеттіліктері дамиды, дүниетанымы және ой-өрісі дамиды.  
         Сонымен  қатар,  біздер  болашақта  маманның  дамуы  мен  өзін-өзі  жүзеге 
асыруына  әсер  ететін  маман  дайындау  жүйесінің  негізгі  қызметтерін  бөліп 
көрсеттік. Оларға:  

 
ақпараттық  –  ақпараттық-әдістемелік  ішкі  құрылым    құруда 
қ
атысушыларды белсенді кәсіби ақпаратпен қамтамасыз ету; 

 
кеңес беруші – кәсіби мәселелер бойынша қатысушыларды тиімді кеңес 
беру көмегімен қамтамасыз ету; 

 
зерттеушілік  –  оқу  үдерісін  тиімді  зерттеуде  қажеттіліктердің 
дамуын болжау, өндірістің аймақтарда даму тенденциясының көрінуі; 

 
жобалау  –  оқудан  өндіріске  дейінгі  деңгейде  әр  түрлі  жобаларды 
құ
растыру және жүзеге асыру.  

 
болашақ  маманды  кәсіби  қызметте  ғылыми-әдістемелік  көмекпен 
қ
амтамасыз ету болып табылады. 
Қ
азіргі  таңда  елімізде  болып  жатқан  жаңартулар  оқу  -  тәрбие 
жұмыстарының  бағыт-бағдарының  заман  талаптарына  сай  жасалуын 
міндеттейді.  Елімізде  оқу  -  ағарту  жүйесін  қайта  құру,  оқуды  өмірмен 
байланыстыру,  оқушылардың  білімді  өз  бетімен  ізденуіне  үйрету  және  білім 
негіздерін  демократиялық  интеграциялық  ұстанымдарға  орайлас  тұлғаның 
жеке  ерекшеліктері  мен  қабілеттерін  ескере  отырып,  оқытып-тәрбиелеу 
талап етілуде. Педагог  мамандығы  түрлі  қызметтерге  жіктелсе  де,  оларға  
тән    жалпы    қызметтік  мінез  ерекшелігін,    яғни    өнегелі      қоғамдағы        оқу-
тәрбие        ісінің    тұлғалық  және кәсіби  әлеуетінен  туындайтынын ескеруіміз 
керек. 
Қ
оғам    тарихында    көптеген      әлеуметтік        міндеттерді        шешу    
кадрлық    деңгейімен  тікелей  байланысты  болып  жатады.  Колледжде  болашақ  
мұғалімнің тұлғалық және кәсіби әлеуетін  қалыптастыру  –  бұл  тәрбие  мен   

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
білім   берудің   өзекті   міндеті.   Демек,   тұлғалық   өмір   сүру   болмысын  
қ
амтамасыз      ету      міндеті      көзделетіні      байқалады.      Ондай      жағдайда   
болашақ    мұғалімнен    ең    алдымен      кәсіби  әлеуеті,    тұлғаның    әлеуметтік  
мәні    бар,    тұлғалық    әлеуетін,    өз    қабілеттерін    адамның    өмірлік  
тәжірибесінде  оңтайлы  қолдана алу шеберліктері ескеріледі.   
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   40




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет