Оқушыларымның жетістіктері

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
АҚЫН, АДАМ, ТАБИҒАТ 
 
Салтанат Маратовна БИМАГАНОВА 
«№ 85 ЖББОМ» КММ,  
қ
азақ тілі мен әдебиеті мұғалімі 
Қ
азақстан Республикасы 
 
Түйін 
Мақала  Қадыр  Мырза  Әлидің  табиғат,  экология  тақырыбындағы 
ө
леңдері негізінде жазылған. Ақынның өлең шумақтарын қолдана отырып, 
автор  өз  көзқарасын  білдіреді.  Мақсат  -  жас  ұрпақты  табиғатты 
аялауға шақыру, қоршаған ортаны қорғауға баулу. 
 
Аннотация 
Оснаванием  для  статьи  было  стихи,  посвященные  к  теме 
экологии,  природы  великого  поэта  Кадыра  Мырзалиева.  Используя 
строки  стихов  поэта,  автор  показывает  своё  мировоззрение.  Цель  - 
учить  молодого  поколения  беречь  природу,  сохранить  окружающую 
среду. 
Қ
адыр  Мырза  Әли  қазақ  поэзиясында  өзіндік  қолтаңбасын  қалдырған, 
поэзия мазмұнын, сапасын, мәртебесін көтеруге айрықша еңбек сіңірген ерекше 
талант иесі.  «Қазақтың Қадыры» деп бекер танылмағаны анық. Ақынның қай 
шығармасын  оқымаңыз,  көңілге  қонымды,  жанға  жағымды.  Әр  өлеңінен  өзінше 
бір  ой  түйесің,  ойға  қаласың.  Әр  шығармасынан  шынайылықтың  желі    есіп 
тұрады, сонысымен оқырманын баурап алады. 
Ә
рбір  ұлт,  әр  халық  табиғат  әлемін  өзінше  жырлайды,  оған  деген 
көркемдік көзқарастары да әртүрлі. Тіпті әрбір өнер иесі табиғатты өзінше 
толғанып,  шығармашылық  еңбегіне  арқау  етеді.  Мәселен,  қылқалам  шебері 
табиғат  әсемдігін  майлы  бояумен  берсе,  жазушы  сөз  құдыретімен  суреттей 
алады. Ал ақындар асыл сөзімен жырлайды. 
Қ
адыр  Мырза  Әли ағамыз   да  өз  жүрегін  жарып  шыққан көптеген  өлең-
жырларын табиғат атты сұлулық әлеміне арнаған еді. Ақынның әрбір өлеңінен 
табиғатқа  деген  құштарлығын  көреміз.  Бұған  бір  ғана  «Құштарлық»  өлеңі 
дәлел.  
Ә
йтеуір мен құмармын 
Ө
зен – көлге. 
Ә
йтеуір мен құштармын 
Көк орманға. 
Ә
йтеуір мен құмармын күбір-күбір 
Табиғаттың өзімен сырласуға. 
Қ
адыр  Мырза  Әлидің  табиғат  бейнесін  суреттеп,  жырға  қосуда  өзіндік 
ерекшелігі бар.  Ол табиғатты формалық тұрғыдан ғана қызықтап қоймайды, 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
сол төл табиғаттың әрбір туындысының мазмұнына тереңдей үңіледі, өзіндік 
пайымдаулар жасайды. Мына бір өлең жолдарына назар аударалық: 
Банкеттегі хрустальдың сыңғыры 
Жапырақтың сыбдырына тұрмайды. 
Шоколадтың ең тәттісі тоғайдан 
Теріп жеген бір жидекке тұрмайды. 
Он флакон әтіріңіз бір уыс 
Көк жусанның жұпарына тұрмайды. 
Тағы бір өлеңінде жусанның иісі текеметтен, бесіктен, жиһаздан, тіпті 
жаңа  түскен  ақша  қардан  шығатынын  жырлай  келе,  жыр  шумақтарын 
былайша қорытындылайды: 
Жадау кездің ұмытылмас дерті міне: 
Жусан сіңген табиғат-тәртібіме. 
Жолы түскен жолдастар, 
Гүл әкелмей, 
Жусан ала келеді жер түбінен. 
Табиғилыққа  ешқандай  жасанды  зат  тең  келмейтінін  ақын  айқын 
жырлайды.  Өлең  жолдарында  ақынның  Табиғат-анаға  деген  шексіз  махаббаты 
көрініс  тапқан.  Табиғат  пен  ақын  ажырамас  бір  бүтін  секілді.  Табиғатты 
суреттейтін  өлеңдері  ақын  өлеңдерінің  бастауы  ғана  тәрізді,  экологиялық 
мәселелерді  қамтыған  өлеңдері  қаншама!  Мысалы:  «Ақша  қар»,  «Табиғат 
тазалығы», «Қапырық» т.б. 
Ақын  өлеңдерінде    өндірістер  жағымсыз  жағымен  көрінеді. 
«Табиғат  тазалығы»  өлеңінде  түтіннің  аспанды  тұмшалап  алғанын, 
ақша  қардың  өзі  қоңыр  болып  жауатынын  тілге  тиек  етеді.  Иә, 
күнделікті    өмірде  өзіміз  көріп  жүрген  көрініс.  Бірақ  тек  ақын  өлеңін 
оқыған  соң  ғана,  осы  мәселенің  астарына  үңілгендей  боламыз.  Ақын 
бұлттарды  ауру малдың өкпесіне теңей келе, тамаша оймен түйіндейді: 
Адам таза болмайды ешқашанда 
Айналайын табиғат таза болмай! 
«Табиғатқа табыну» өлеңінде де осы мәселені қозғайды: 
Бағалай алмады деп көк теңізді, 
Табиғат, 
Ә
шкерелеп сөкпе бізді. 
Тазала, самал ауа, 
Самалыңмен 
Заводтың мұржасындай өкпемізді. 
Таза  ауасы  көкіректі  кермеп,  қанша  жұтсаң  да  құмарың  бір  қанбайтын 
жер бар, ол - ауыл. Ақын өлеңдерінде ауыл - тазалықтың нышанындай.  
Жұмақты көрген жоқпын, 
Көрер болсам, 
Есіме салар еді ол да ауылды. 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
Ауылдың бар кереметін бір-ақ сөзбен жеткізеді. «Ауылға тарт тоқтамай»,-
деуі  де  содан.  Ал  ауыл  десе,  бәріміздің  көз  алдымызға  дала  келеді.  Ақын 
шығармашылығында да дәл солай секілді. Дала бейнесін жасауда  Қадыр Мырза 
Ә
ли  шығармаларының  шоқтығы  басқалардан  биік.  Оған  мына  өлең  жолдары 
дәлел: 
Боласың боза ішкендей ауа жұтып,  
Боз жусан, боз көделі, боз даладан. 
Ал мына өлең жолдарында ананың мейірімі бәріне жететінін айта отырып, 
даламызды ананың құшағына теңейді: 
Шіркін-ай, қандай ғажап дала біздің! 
Құ
шағы құшағындай анамыздың. 
 
Қ
адыр  шығармаларындағы  қасиет  -  өмірдегі  ешбір  құбылысты  туған 
жерден, елден,  табиғаттан  тыс  қарастырмайды.  Тіпті  қазаққа  біткен  мінез-
құ
лықты да даламен, күнмен, желмен байланыстырады.  Табиғат өз байлығын 
беріп қана қоймай,   жақсы қасиеттің бәрін бойымызға дарытқандай.  
Табиғаттан бабамыз ала берген секілді: 
Дарқандықты қазаққа дала берген секілді, 
Еркелікті ерікті желден алған секілді, 
Мөлдірлікті көгілдір көлден алған секілді, 
Қ
асарысқан ерлікті шыңнан алған секілді, 
Көшіп-қону дегенді құмнан алған секілді, 
Мыңқ етпейтін мінезді жоннан алған секілді, 
Мың бұралаң тағдырды жолдан алған секілді, 
Түнеруді тұнжырап түннен алған секілді, 
Күншуақты күлкіні күннен алған секілді. 
Ақынның  өлеңдер  кітабының  «Жерұйық»  бөлімінде  табиғаттың 
сұлулығын  жырлаған  өлеңдері  көптеп  кездеседі.  Қадыр  ағамыз  өз  өлеңдерінде 
табиғат  әдемілігін  басқа  қырынан  көрсететіндей.  Алтайды  бейнелеген 
ө
леңінде лирикалық кейіпкер табиғатқа саяхат жасайды. «Дүниенің сұлулығы 
Алтайдан басталады»,- дегенді айтады.  
Ақынның ерекше шабыттана жырлаған жерлерінің бірі – Көкшетау.  
Көкшетау – Қыз Жібегің болса егер, 
Сексен көл – сексен шолпы шашпаудағы. 
Көкшетау – Баян сұлу болса егер, 
Сексен көл – сексен алқа өңірдегі. 
Ал  «Оқжетпес»  өлеңінде  Көкшенің  көрікті  жерін  қазақтың  төзіміне, 
Біржанның дауысына теңейді. 
Ақын  ағамыз  табиғатты  жырлап  не  болмаса  сүйсініп    қана  қоймайды, 
табиғат алдындағы адам жауапкершілігін баса айтады.  
Ақын  табиғаттың  ең  басты  жауы  –  адамдар  екенін  айтады.  Табиғат-
анаға жасалған қиянатты ақын «Қазына» деген өлеңінде былайша көрсетеді: 
Көзіңізбен көрдіңіз 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
Таумыз, түзбіз, тақырмыз. 
Қ
азып-қазып жерді біз, 
Жегідей жеп жатырмыз. 
Міне,  осылайша    ащы  шындықты  алдымызға  жайып  салады.  Қадырдың 
экология  тақырыбына  арнап  жазылған  лирикалық  өлеңдерінің  көбісінің  басты 
кейіпкері  –  ақынның  өзі.  «Қамысты  көр»,  «Шарт»,  «Табиғат  тауқыметі», 
«Мүйізтұмсық немесе миллионның тағдыры» тағы басқа лирикаларында ақын 
ө
зінің  ойын  батыл  жеткізеді.  Бұл  өлеңдерде  лирикалық  қаһарман  ретінде 
көрінетін  ақынның  өз  бейнесі.  Адамдар  табиғатқа  жанашыр  көзбен  қараса 
деген арманын жасырмайды. 
Біледі жердің парқын кім! 
Білмегендіктен тозды адам. 
Ақымақтығынан әркімнің 
Аздың-ау аздың 
Боз далам! 
Иә,  аянышты  көріністер  күн  өткен  сайын  көрініс  беруде.  Келесі  өлең 
мазмұнына  да  жердің  тіршілік  атаулығы  тірек  болғаны,  қазіргі  жағдайы, 
адамдар көңілінде аяныш сезімін ояту мәселелері арқау болған: 
Жердің көрген қорлығы көп,  
Жетеді,  
Ол жыласа жасқа толар етегі...  
Аяғаннан,  
Алдыма алып кейде оны  
Маңдайымнан сипағым кеп кетеді! 
Ал  «Қызыл  кітап»  поэмасына  табиғат,  оның  айнымас  бөлігі  аң-құстарды 
арқау ете отырып, қомақты мәселені көтерген. 
Қ
ызыл кітап - табиғатты қорғаудың негізгі іргетасы болса, «Қызыл кітап» 
поэмасы  -  бүкіл  адамзатты  ойландыратын,  тұжырымға  бай  философиялық 
туынды. 
Ақын  осы  поэмасы  арқылы    адамзаттың  істеп  жатқан  зұлымдығына 
қ
арсылығын айқын көрсетеді. Бүгін аң-құс жер бетінен жойылып жатса, ертең 
адамзат жер бетінен жойылады деген мағына бой көрсетеді. 
 
Таяуда  Қадыр  ағамыздың  «Жазмыш»  атты  еңбегімен  таныстым.  Бұл 
ақынның Адам атты жұмбақ жан иесіне сын көзбен, соны көзқараспен қараған 
еңбегі.  Сол  еңбегіндегі  «Халің  қалай,  қайран  орта-табиғат?»  мақаласында 
орман  мәселесіне  кеңінен  тоқталған.  Орманның  –  Планетаның  қазынасы, 
ө
кпесі екенін айта келіп, жер шарындағы ортақ мәселені толғайды. «Америка 
ғ
алымдары  таза  аумақтардың  көлемін  есептеп  көрсе,  бүкіл  Жер  шарының  34 
пайызы жалаңаштана қоймапты. Бірақ сол сау қалған 34 пайыздың төрттен 
бірін Антарктида алатын көрінеді. Ал қалған төрттің үш бөлігі таулар мен 
құ
м-шөлге бұйырған» [1.399]. 
 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
 
Айналамызды  қоршаған  жасыл  желектің  селдіреп  бара  жатқаны 
баршамызға белгілі. Басты себеп – орман ұрлығы, адамдардың табиғатқа жасап 
жатқан  қиянаты,  өрт.  Қадыр  Мырза  Әли  осы  еңбегінде  экологиялық  апат 
жалғыз  ғана  орман  отаумен  шектелмейтінін,  жалпы  шырайлы  жер-көлдер 
шалшыққа,  балықты  сулар  батпаққа  айналғанын  ашық  айтады.  Таза  ауа 
жұтатын  жер  қалмағаны,  өзен-көл,  теңіздердің  сарқылғаны,  жер 
температурасының жылып бара жатқаны нақты дәлелдермен көрсетілген. 
Мазмұн жағынан  жаңалық емес, талай айтылған, жазылған шындықтар. 
Бірақ осының бәрі Қадырдың шығармашылығында бұрын-соңды ешкім айтпаған 
соны мағынада көрінеді. 
Қ
азақ  барда  Қадыр  бар!  Қадыр  ағаның  мол  мұрасы  келер  ұрпақ  үшін  баға 
жетпес байлық болып қала бермек. Ал сол байлықты болашақ ұрпаққа аманат 
ету, ақынның табиғат жайлы өлеңдері  экологиялық білім мен тәрбие берудің 
қ
айнар көзі болып саналатынын ұғындыру – ұстаздардың басты міндеті. 
Ақын өлеңдерінің көпшілігі мектеп оқулықтарында берілген. Оған қоса жыл 
сайын  ақын  өлеңдеріне  жазылған    әндер  бойынша  байқау,  «Қадыр  оқуларын» 
ө
ткізіп  тұрудың  маңызы  зор  болар  еді.  «Тәуелсіз  ел  тірегі  –  білімді  ұрпақ» 
десек,  жасөспірімдер  ақын  ағамыздың  өлең-жырларын  бойларына  сіңіріп, 
табиғат қадірін жете түсіне білсе, табиғат пен адамзат арасындағы үндестік 
бұзылмас деген сенімдемін.  
Яғни, баланы жас кезінен өзі өскен ортасын,  қоршаған табиғатты бағалай 
білуге  үйретудің  маңызы  зор.  Ол  үшін  оқытудың  бүкіл  үрдісіне  экологиялық 
білімдерді  енгізген  жөн.  Балалар  табиғатқа  деген  сүйіспеншілікті  тек  оның 
ә
семдігін  қызықтап,  тынығуға  жиі  бару  деп  түсінбеулері  керек,  керісінше 
табиғаттағы өзара байланыстылықты саналы түрде түсіне білулері тиіс. 
 
 
Пайдаланылған әдебиеттер:  
1. Қадыр Мырза Әли «Жазмыш», Алматы, 2004ж. 
2. Қадыр Мырза Әли «Шығармалар жинағы» 1-3 том, Алматы, 1989ж. 
 
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ РЕГИОНАЛЬНОГО КОМПОНЕНТА В 
ОРГАНИЗАЦИИ 
ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧАЩИХСЯ 
 
Жанат Әбдікәрімқызы ҚАЛИ 
Основная средняя школа им.Алтайбаева,  
учитель русского языка и литературы,  
аул Жарылгап батыра Шетский район, 
Карагандинская область, Республика Казахстан 
 
Аннотация 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
В  статье  рассмотрена  исследовательская  деятельность  учащихся  с 
использованием регионального компонента. 
 
Түйін 
Мақалада  аймақтық  компоненттерді  негізге  ала  отырып,  оқушылардың 
зерттеушілік қабілеттерін қалыптастыру. 
 
 Образовательная  политика  в  Республике  Казакстан  направлена  на  то, 
чтобы  реализуя  общегосударственные  задачи  в  образовании  на  региональном 
уровне создать условия для всестороннего учета в этой сфере нестандартных, 
уникальных 
особенностей 
регионов, 
превратить 
ее 
в 
фактор 
социокультурного развития. 
Любая  область,  город,  село  связано  общей  судьбой  с  родной  историей, 
литературой, искусством, и расцвет культур в каждом регионе, сохранение и 
накопление  там  культурных  ценностей-обязательное  условие  развития  всей 
национальной  культуры,  поэтому  так  важно  включить  в  содержание 
школьного  образования  национально-региональный  компонент.Надо  понимать 
его  как  использование  в  учебно-воспитательном  процессе  этнокультурного 
содержания,  характерного  для  данного  народа.  В  преподавании  русской 
литературы  следует  рассматривать  региональный  компонент  как  часть 
углубленной  лингвокраеведческой  работы.  В.А.Сухомлинский  писал:«Красота 
родного  края,  открывающаяся  ,благодаря  сказке,  фантазии,  песне,  танце, 
творчеству-это источник патриотизма и любви к Родине». 
Учитель-словесник  обязан  пробудить  интерес  учащихся  к  изучению 
истории, природы родного края, жизни и деятельности выдающихся земляков 
через  устную  и  письменную  работу  с  текстом  на  уроках  русского  языка  и 
литературы. 
У 
учащихся 
пробуждается 
интерес 
к 
поисково-
исследовательской  работе,  а  это  в  свою  очередь,  является  поддержкой  и 
развитием  взаимодействия  русского  языка,  литературы  и  краеведения, 
развивает  в  личности  творческое  начало,  интеллект,  xудожественный  вкус, 
стремление  узнать  традиции  предков,  сохранить  самобытность  и 
уникальность особенностей края и его людей. 
Изучение  особенностей  своего  региона  включает  в  себя  пять  основных 
направлений: 
1.Родная семья 
2.Родной город(аул,село) 
3.Родная природа 
4.Родная страна 
5.Родная культура 
       При  привлечении  учащихся    к  исследовательской  деятельности  перед 
ними  надо  поставить  конкретную  цель  ,  но  начало  нового  дела  большая  и 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
ответственная  работа  ,  поэтому    надо  начинать  с  составления  плана 
действий. 
План подготовки к исследовательской работе : 
1.Цели.     
2.Задачи.     
3.Ключевые слова . 
4.Основная работа .        
5.Заключение  
1)Цели  :  выявление  и  поддержка  учащихся,  склонных  к  исследовательской 
деятельности;  развитие    личности,  склонной  к  самоактуализации; 
развитие    интеллектуальных,  творческих  способносте;  поддержка 
исследовательской работы , аналитических способностей . 
2)  Задачи:  формирование  научных  взглядов  ;  пропаганда    знаниий  об 
окружающем  мире  и  людях,  внесших    свой  вклад  в  развитие  общества; 
формирование  активной  жизненной  позиции;  привитие  духовно  – 
нравственных  идеалов;  совершенствование  коммуникативных  навыков; 
выработка эстетического вкуса . 
3) Ключевые слова:  
1.Искать .     
2.Думать.       
3.Сотрудничать.  
 4. Приниматься за дело .    
5.Адаптироваться. 
1) Искать. Опрашивать окружающих, консультация учителей , родителей. 
2)  Думать.Устанавливать  взаимосвязь  между    прошлым  и  настоящими 
событиями.Выработка собственного мнения. 
3)  Сотрудничать.Уметь  работать  в  группе,  уметь  принимать  решения; 
улаживать возникшие разногласия, конфликты. 
4) Приниматься за дело.Включаться в группу и внести свой вклад. 
5)Адаптироваться .Стойко противостоять трудностям, находить новые 
решения . 
        В  учебнике  литературы  8  го  класса  для  общеобразовательных  школ  с 
казахским  языком  обучения  есть  раздел  «Страна  моя  родная»,  где 
изучаются произведения казахстанских писателей и поэтов. 
         При  изучении данной темы решила включить и творчество писателя 
– сатирика Жусипа Алтайбаева , уроженца нашего аула . 
Ж.Алтайбаев  был  уникальным  мастером  острого  слова  ,что  нашло 
отражение  в  его  сатирических  произведениях  .Был  редактором 
республиканского сатирического журнала «Ара  -Шмель».В течение многих 
лет  руководил        КазТАГ  и  впервые  в республике организовал  радиомост  с 
американским певцом П.Робсоном. 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
При поиске материалов  столкнулись с главной трудностью: материалов на 
русском  языке  не  оказалось  ,  произведения  писателя  не  переводились, 
материалы в печати также были на казахском языке. Учащимся пришлось 
заниматься не только поисковой, но и переводческой работой. 
        Опираясь  на  ключевое  слово  «искать»  ребята  беседовали  с  местными 
жителями, которые в свое время  слышали и помнят рассказы старших о 
писателе,  о  его  детстве.Дальние  родственники  вспомнили  о  Дия  – 
кажы(Мухамедия  Ахметов).Это  был  просвещенный  для  своего  времени  
человек  ,  именно  он  открыл  в  нашем  ауле  первую  школу.  Дия-кажы 
занимался  воспитанием    мальчика  Жусипа  ,  когда  он  остался  круглым 
сиротой  ,  стал  для  него  вторым  отцом.  Научил  его  многому  ,  опекал  и 
воспитывал  наравне  со  своими  сыновьями.Дети  Ж.Алтайбаева  считают 
Дия  –  кажы  своим  дедом  и  с  его  потомками  поддерживают  родственные 
отношения. 
        Ребята собрали большой материал, да и сам  процесс поиска , перевода, 
общения  был  для  них  очень  интересен.Они  многому  научились  и  открыли 
для  себя  многое  :высказывать  собственное  мнение,  работать  в  группе, 
отстаивать точку зрения, уметь слушать друг  друга. 
Включение  регионального  компонента  отвечает  потребностям  изучения 
социально  –  культурных  особенностей  жизнедеятельности  региона  и 
призвано  способствовать  формированию  личности  как  достойного 
гражданина,  знатока,  пользователя  и  создателя    культурных  ценностей  и 
традиций    нашего  народа  .Нельзя  забывать  о  духовно-  нравственном 
воспитании, где формируется нравственно устойчивая цельная личность, 
обладающая    моральными  качествами,  как  :  добросовестность,  честность, 
коллективизм,  соблюдение    правил  поведения  ,  уважения  к  старшему 
поколению, мужество и любовь к Родине. 
 

жүктеу/скачать 6,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: