Ббк 36. 82 я 73 а 89 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»


Тұқымдық дəндерді құрғақ күйінде қапта сақтау



Pdf көрінісі
бет218/269
Дата24.02.2022
өлшемі9,2 Mb.
#26346
1   ...   214   215   216   217   218   219   220   221   ...   269
Байланысты:
Iztaev astyk keptiru

Тұқымдық дəндерді құрғақ күйінде қапта сақтау  

кезінде қаптар қатарының саны туралы нұсқау 

34-кесте 

Дəндерді дақыл түрі 

Дəндер температурасы, 0С 

<10 >10 

бидай, қара бидай, сұлы, 

арпа, қарақұмық 

8 8 


бұршақ, жасымық, 

үрмебұршақ, күнбағыс, 

зығыр 

8 6 


күріш, тары, қытайбұршақ, 

үпілмəлік (майкене), 

күнжіт, көкнəр, арахис, 

қыша, рапс, арыш 

6 4 

 

Ылғалдылығы  мен  тазалығы  бойынша  класқа  жатпайтын 



тұқым партиясы жиналғаннан кейін өңделеді. 

Тұқымдық дəндерді сақтау. Астық қабылдау кəсіпорынының 

басты  міндеті – тұқымды  сақтап,  өнгіштігі  мен  өну  энергиясын 

жақсарту.  

Ылғалдылығы  жоғары  дəндер  қарқынды  тыныс  алған  кезде 

дəндер  араларындағы  кеңістікте  көмірқышқыл  газ  жиналады  да, 

дəндер клеткалары анаэробты тыныс алудан пайда болатын өнім 

этил спиртінің əсерінен өледі. Құрғақ дəндер əлсіз тыныс алады. 

Оның өнгіштігі тіпті, қалың қабат етіп салынғанда да сақталады. 

Тұқым  өнгіштігін  төмендететін  ең  басты  фактор – 

микроорганизмдер,  кенелер  мен  жəндіктердің  дамуы.  Қызу  да 

дəндер өнгіштігін нашарлатады. Ылғалдылығы шеткі мөлшерден 

жоғары  тұқымды  салқындату  оның  өнгіштігіне  зиян  тигізеді. 




 

426


 

Ылғалдылығы  жоғары  болған  сайын,  тұқым  да  суыққа  сезімтал 

келеді. 

Жинаудан  кейінгі  өңдеу  түрлері  мен  тəсілдері  де  тұқым 

өнгіштігін  төмендетуі  мүмкін.  Өнгіштік  жарақат  алу,  кептіру 

кезінде  күйіп  қалу,  тұқымды  дезинфекциялау  салдарынан  да 

кемиді.  Сақтау  мерзімі  ұзарған  сайын  тұқым  өнгіштігі  де  кеми 

береді. 


Тұқым өнгіштігі мен өну энергиясына əсер ететін себептерге 

жасалған  талдау,  сақтаудың негізгі тəртібі  тұқымды  құрғақ,  таза 

жəне  салқын  күйде  ұстау  екенін  көрсетеді.  Сақтау  мерзіміне 

байланысты  тұқым  ылғалдылығы  əртүрлі  болуға  тиіс. 

Ылғалдылығы  шеткі  мөлшерден  екі  пайыз  төмен  болған 

жағдайда  ғана  тұқымды  ұзақ  сақтауға  болады.  Ылғалдылығы 

шеткі мөлшерден бір пайыз төмен дəндер аз сақталады. Тұқымды 

5-10  градустан  төмен  температураға  дейін  ғана  салқындатуға 

болады.  Тұқымдық  дəндерді  ойдағыдай  сақтау  үшін  оны  үнемі 

жəне мұқият бақылап отыру қажет (35-кесте). 



 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   214   215   216   217   218   219   220   221   ...   269




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет