Əртүрлі дақыл тұқымдарының сипаттамасы
7-кесте
Дақыл
Өлшемі, мм
Тығызды
ғы, ρ
д
,
г/см
3
1000
дəндер
салма-
ғы, m
д
, г
Қалқу
жылдам-
дығы, V
қ
м/с
Қалың-
дығы, a
ені, b
Ұзынды-
ғы, l
Бидай
Қарабидай
Сұлы
Арпа
Күріш
Жүгері
Қарақұмық
Тары
Қонақ
Асбұршақ
Күнбағыс
тұқымы
1,5…3,8
1,2…3,5
1,2…3,6
1,4…4,5
1,2…2,8
3,0…8,0
2,0…4,2
1,0…2,2
0,9…1,8
3,5…8,0
1,7…6,0
1,6...4,0
1,4...3,6
1,4...4,0
2,0...5,0
2,5...4,3
5,0..11,0
3,0...5,2
1,2...3,0
1,3...2,3
3,7...8,0
3,5...8,0
4,2...8,6
5,0..10,0
8,0...18,6
7,0...14,6
5,0...12,0
5,2...14,0
4,4...8,0
1,8...3,2
1,3...2,5
4,0...8,8
7,5...15,0
1,2...1,5
1,2...1,5
1,2...1,4
1,2...1,4
1,1...1,2
1,0...1,35
1,2...1,3
0,8...1,2
0,8...1,25
1,15...1,45
-
22...42
13...32
20...42
31...51
24...31
205...34
5
23,5
2.0...3,5
6,0...6,5
155,0
53...69,0
8,9...11,5
8,4...10,0
8,0...9,0
8,4...10,8
8,2-9,5
10,0...17,0
2,5...9,5
2,5...9,5
3,5...8,0
7,0...16,0
4,0...14,0
98
6.2. Астық массасының сипаттамасы
Астық
массасының
қуыстылығы.
Дəндераралық
кеңістіктің Астық массасы алып отырған бүкіл көлеміне
қатынасы қуыстылық деп аталады (8-кесте). Негізгі дақыл
дəндерінің пішіні мен көлеміне, дəндердің беткі қабатының
күйіне, Астық массасының ластануына жəне дəндердің қалану
тəртібіне тəуелді. Дəндер қаншалықты ірі болса, қуыстылығы
сонша
жоғары
болады.
Дəндердің
дəндерге
үйкелу
коэффициентімен сипатталатын беткі қабат күйі дақылға
байланысты, ал өз ішінде ылғалдылығына тəуелді. Ылғалдылығы
жоғары болған сайын, дəндер бетіндегі үйкелу коэффициентінің,
сонымен бірге дəндер көлемінің ұлғаюының нəтижесі ретінде,
қуыстылығы жоғарылайды. Ластануы қуыстылыққа екі жақты
əсер етеді. Егер шөп-шалаң қоспасының негізгі дəндер көлемінен
жоғары болса,ластанудың жоғарылауынан қуыстылығы арта
түседі; егер керісінше, болса, ластанудың жоғарылауынан Астық
массасының қуыстылығы төмендейді. Дəндерді үю тəсілі
қуыстылығына қатты əсер етеді. Мəселен, дəндердің бір түрін
биіктігі əртүрлі қоймаға төксе, Астық массасының əртүрлі
тəсілмен нығыздалуынан (сілку, тербету) дəндераралық кеңістік
үлесін бірден өзгертуі мүмкін. Дəндердердің қалану тығыздығы
əр дақылда үйілу тығыздығы деп аталатын шамамен
сипатталады. Тығыздық шамасы Астық массасының қуыстылығы
секілді дақыл түріне жəне дəндердің ылғалдылығына тəуелді.
Астыққабылдау кəсіпорындарда дəндер натурасы деп аталатын
шаманы пайдаланады (1 л дəндердің салмағы).
Достарыңызбен бөлісу: |