Дәріс 12 Дәріс тақырыбы: КЖ-лердің электрлік қасиеттері. Жоспар: 1.Электрокапиллярлық құбылыстар туралы түсінік 2. Электрокинетикалық құбылыстар: а) электрофорез және электроосмос б) Квинке және Дорн эффектісі 3. Қос электрлік қабаттың құрылым теориялары. Электркинетикалық потенциал. 1. Электрокапиллярлық құбылыстар(ЭКҚ) Электр өрісінде фазалардың бөліну шекарасында, яғни қос электрлік қабат
(ҚЭҚ)
аумағында
жүретін
капиллярлық
(түтіктік)
құбылыстар
электрокапиллярлық (электртүтіктік) құбылыстар деп аталады.
2. Электрокинетикалық құбылыстар Коллоидтық ерітінділерді химиялық конденсация әдісімен алғанда
молекулалар мен иондар қосылып, коллоидтық мөлшердегі бөлшектерге
айналады және бұл кезде иондар зарядтарын жоғалтады. Бұл әуеліде
коллоидтық бөлшектердің зарядтары болмайды деп ойлауға негіз болды. Бірақ
мұндай болжам дұрыс болмады.
Дисперстік бөлшектердің электрлік заряды болатынын ең алғаш Мәскеу
университетінің профессоры Ф.Ф.Рейсс дәлелдеді. Ол 1807-1809 жж. судың
электролиз құбылысын зерттеу барысында жаңа құбылысты-коллоидтық
бөлшектердің электр өрісінде иондардың электролиттер ерітінділеріндегідей
қозғала алатынын ашты. Тәжірибе былай жүргізілді.
1. Ылғалды сазға Рейсс екі шыны құбыр орнатып, іштеріне жақсылап
жуылған кварц ұнтағын салады, бірдей деңгейге дейін су құяды да,
іштеріне электродтар енгізеді. Электр тоғын қосқаннан соң саз
бөлшектерінің оң зарядты электродқа (анодқа) қарай қозғалғанын, судың
лайсаңданғанын және деңгейінің төмен түскенін байқайды. Теріс зарядты
электрод (катод) бар, екінші құбырда су таза күйінде қалады, бірақ оның
деңгейі көтеріледі. Рейсс саз бөлшектерінің электр өрісінде қозғалуын