Нақты сандар облысында нольдің мынадай қасиеті бар екенін білеміз, ноль мен кез

~ 208 ~ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Сур.1.  білім  беруді  Шығармашылық  топтық  талқылау  технологиялардың  көмегімен 
болашақ шетел тілі мұғалімінің шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру моделі 
 
Біз  ұсынатын  шетел  тілінің  болашақ  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық  білігін 
қалыптастыру  үлгісі  білім  беру  арқылы  құзыреттілік,  қарым  қатынастық  және  кәсіби-
бағдарлы  тәсілдерге  негізделген  (1-сурет).  Біліктік  тәсілді  жүзеге  асыру  оқыту  жүйесінің 
шетел тілі мұғалімінің және оның барлық құрамдас бөліктерінің кәсіби-педагогикалық білігін 
қалыптастыруға бағытталуында, сондай-ақ жүйе құрушы, базалық компонент ретінде кәсіби-
қарым  қатынастық  білікті  бөлуде  көрінеді.  Мәдениетаралық-қарым  қатынастық  көзқарас 
оқылатын тілдің лингвомәдениетін объективті тану үшін қажетті шарт болып табылатын оқу-
қарым  қатынастық  қызмет  арқылы  оқыту  процесін  көрнекі  түрде  көрсетеді.  Кәсіби-
бағытталған  тәсіл  болашақ  шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-мәдениаралық-қарым  қатынастық 
білігін қалыптастыруға мүмкіндік береді, кәсіби-педагогикалық іс-әрекет функцияларына ие. 
Іс жүргізу блогы (оқыту технологиясы) 
Ұйымдастыру формалары: 
Әдістері: 
Құралдар: 
Нәтижелі блок 
Нәтижесі-шығармашылық топтық талқылау технологиялар арқылы болашақ мұғалімдердің шетел                      
тілін практикалық меңгерудің кәсіби-мәдениетаралық білігі мен шығармашылық қабілеттерінің 
қалыптасуы 
Аудиториялық 
жұмыс: 
-лекция; 
-семинар; 
-зертханалық -
практикалық 
сабақ; 
-конференция; 
-кеңестер; 
-студенттердің 
өзіндік жұмысы. 
Оқыту: 
-жаттығулар; 
-жобалау 
әдісі; 
-пікірталас; 
-рөлдік ойын; 
-іскерлік 
ойын; 
-кәсіби 
бағытталған 
фильмдерді 
көру және 
талдау. 
-жоғары кәсіби 
білім берудің 
мемлекеттік 
стандарттары; 
-оқу 
бағдарламалары 
мен жоспарлары; 
-оқу құралдары; 
-аудио және 
бейнежазбалар; 
-дидактикалық 
материал; 
-бұқаралық 
ақпарат 
құралдары; 
-компьютерлік 
сыныптар. 
Тәрбие: 
-тұлғаны 
қалыптастыру 
әдістері; 
-қоғамдық 
тәртіп 
тәжірибесін 
қалыптастыру 
және қызметін 
ұйымдастыру 
әдістері 
 
Аудиториядан тыс 
жұмыс: 
-зерттеу жұмысын 
ұйымдастыру 
формалары; 
-педагогикалық 
практика; 
-шетел тілі 
иелерімен кездесу; 
-әдебиеттердің 
қысқаша 
мазмұнын жасау; 
 
Негізгі критерийлер мен көрсеткіштер 
Мотивациялық 
Когнитивтік 
Іс әрекеттік 
Тұлғалық 
Кәсіби-бағытталған біліктіліктің қалыптасу деңгейі 
Жоғары 
Орташа 
Төмен 

~ 209 ~ 
 
Шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық  білігі  моделінің  құрылымында  келесі 
компоненттер  бөлінеді:  мақсатты,  тұжырымдылық,  мазмұнды,  іс  жүргізушілік-әдістемелік 
және  нәтижелі  блоктар.  Бакалавриат  студенттері-болашақ  шетел  тілі  мұғалімдерінің  кәсіби-
қарым  қатынастық  білігін  қалыптастыру  әдістемесіне  қатысты  модельдің  аталған 
компоненттерін қарастырайық. 
Мақсатты  аспект,  ең  алдымен,  оқытудың  мақсаты  болып  табылады.  Шетел  тілін 
оқытудың негізгі мақсаты ерекше қызметке – шетел тілінің көмегімен ақпарат беру және алу, 
яғни  қарым  қатынас  процесіне  қатысу  болып  табылады.  Шетел  тілі  сабағының  ерекше 
ерекшелігі  бар,  оны  шетел  тілі  мұғалімі  өз  қызметі  барысында  ескеруі  тиіс.  Қазіргі  уақытта 
шетел  тілін  меңгерудің  ғаламдық  мақсаты  өзге  мәдениетке  баулу  және  мәдени  диалогқа 
қатысу  болып  табылады.  Бұл  мақсатқа  мәдениетаралық  қарым  қатынасқа  қабілеттілікті 
қалыптастыру  арқылы  қол  жеткізіледі.  Қарым  қатынастық  сипаттағы  білім  негізінде 
ұйымдастырылған оқыту, осы үшін қажетті  барлық тәсілдер мен тәсілдерді  қолдана отырып, 
шетел тілі қарым қатынасын оқыту шетел тілі сабағының ерекше ерекшелігі болып табылады. 
Жалпы  білім  беру  және  тәрбие  міндеттері  іс  жүзінде  бағынады  және  сол  немесе  басқа 
деңгейде  қарым  қатынастық  қызмет  актісін  жүзеге  асыру  барысында,  яғни  мәдениетаралық 
қарым-қатынасқа түсу қабілеті шешіледі. Оқытудың барлық процесі негізгі міндетке – шетел 
тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық  білігін  қалыптастыруға  бағынады.  Болашақ  шетел 
тілі 
мұғалімінің 
кәсіби-коммуникативтік 
құзыреттілігін 
қалыптастыру  құзыреттілік, 
коммуникативтік  және  кәсіби-бағдарлы  тәсілдер  негізінде  студент-лингвистке  тілдік 
дайындық  мақсаты  болып  табылады.Шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық 
білігінің  құрылымын  анықтау  кезінде  біз  отандық  және  шетелдік  ғалымдардың  көптеген 
зерттеулеріне сүйендік (С. С. Құнанбаева, И. А. Зимний, В. В. Сафонова, Е. Н. Соловова, К. Э. 
Беезукладников,  Е.  М.  Верещагина,  М.  Н.  Вятютнев,  В.  Г.  Костомаров,  Ю.  В.  Еремин,  B. 
Dodge, T.).  Осы  зерттеулерге  талдау  жасай  отырып,  біз  шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым 
қатынастық  білігін  қалыптастыру  мен  жетілдіру  оның  барлық  құрамдас  бөліктерінің: 
дискурсивтік,  тілдік,  сөйлеу,  әлеуметтік-мәдени  және  орнын  толтырушы  білігінің  бірлігінде 
болып отыр деген қорытындыға келдік. Біз бұрын әзірлеген кәсіби-қарым қатынастық білігін 
құрылымында  аталған  біліктерді  меңгеруді,  сондай-ақ  елтану  және  әлеуметтік-лингвисти-
калық  білім  мен  іскерліктің  белгілі  бір  жиынтығын  білдіретін  көпфакторлы  интегративті 
тұтастық ретінде әрекет етеді. 
Біз  анықтаған  шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық  білігінің  құрылымын 
негізге ала отырып, біз біліктік жүзеге асырылатын кәсіби-педагогикалық қызметтің бірқатар 
функцияларын  бөлдік.  Біз  аталған  шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық  білігінің 
компоненттері осы функцияларды орындауға ықпал ететін болады. Біз бөлген функцияларды 
екі  топқа  бөлеміз:  мақсатты  және  операциялық-құрылымдық  функциялар.  Бөлінген 
педагогикалық  функциялардың  табысты  іске  асырылуы  оларға  сәйкес  жалпы  педагогикалық 
және  әдістемелік  іскерліктер  жүйесін  және  қажетті  білім  көлемін  меңгеруді  көздейді. 
Мақсатты  функцияларға  мыналар  кіреді:  оқыту  функциясы,  Педагогикалық  қызметті 
дамытатын,  функцияны  тәрбиелейтін.  Операциялық-құрылымдық  функцияларға  мыналар 
жатады:  гностикалық  функция,  конструктивтік-жоспарлы  функция,  ұйымдастырушылық 
функция, 
мәдениетаралық 
қарым-қатынасты 
ұйымдастырушының 
функциясы 
және 
бақылаушы функция.  
Біз  бакалавриат  студенттерінің-болашақ  шетел  тілі  мұғалімдерінің  санасында  кәсіби-
қарым  қатынастық  білікті  қалыптастыру  үшін  жұмыс  мазмұны  жоғары  оқу  орнында  шетел 
тілін  кәсіби-қарым  қатынастық  оқытуды  жүзеге  асыру  қағидаларын  орындауға  бағытталуы 
тиіс деп есептейміз. Болашақ мұғалімдерді шетел тілін оқытудағы кәсіби бағыттылық, біздің 
түсінуімізде  мұғалім  қызметінің  ең  маңызды  жақтарын  модельдеуге  мүмкіндік  беретін  және 
шетел  тілі  мұғалімінің  негізгі  функцияларын  орындауды  қамтамасыз  ететін  кәсіби-маңызды 
іскерліктерді неғұрлым табысты меңгеруге ықпал ететін негізгі принциптерге сүйену дегенді 
білдіреді. 
ЖОО-да  шетел  тілін  оқытудың  біліктік,  кәсіби-бағытталған  және  мәдениетаралық-
қарым қатынастық тәсілдері және шет тілін кәсіби-қарым қатынастық оқытуды жүзеге асыру 

~ 210 ~ 
 
принциптері шетел тілі мұғалімінің кәсіби-қарым қатынастық білігін қалыптастыру моделінің 
концептуалды блогын құрайды. 
Ұсынылған  үлгі  бойынша  шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық  білігін 
қалыптастыру  барысында  оқу  өзара  әрекеттестігінің  әртүрлі  формалары  қолданылады. 
Топтық  жұмыс  түрі  кәсіби-бағытталған  ақпаратты  жалпы  талқылау  кезінде  қолайлы. 
Шығармашылық  сипаттағы  тапсырмаларды  орындау  кезінде  шағын  топтарда  жұмыс 
ұйымдастырылады.  Алдын  ала  дайындықты  талап  ететін  рецептілік  тапсырмалармен  немесе 
тапсырмалармен жұмыс істеу кезінде студенттердің жеке жұмысы маңызды рөл атқарады. 
Біз  әзірлеген  шетел  тілі  мұғалімінің  кәсіби-қарым  қатынастық  білігін  қалыптастыру 
үлгісі  тұтастықпен  (оның  барлық  компоненттері  өзара  байланысты  және  соңғы  нәтижеге 
бағытталған),  функционалдылықпен  (белгіленген  функцияларды  жүзеге  асыруға  қызмет 
етеді),  прагматикалықпен  (қажетті  нәтижеге  қол  жеткізуге  бағытталған  практикалық  іс-
әрекеттерді  ұйымдастыру  құралы  болып  табылады)  және  ашықтықпен  (ЖОО-да  кәсіби-
бағытталған  дайындық  контекстіне  енгізілген  және  сыртқы  әлеуметтік-мәдени  ортамен 
байланысты) сипатталады. Жекелеген элементтердің  салыстырмалы дербестігіне қарамастан, 
құрылған  модельдің  жалпы  құрылымы  белгіленген  мақсатқа  қол  жеткізуге  бағытталған 
міндеттерді  шешу  үшін  бір  компоненттен  екінші  компонентке  өту  кезектілігі  бойынша  бір 
мәнді  түсіндіруді  көздейді.  Ұсынылған  үлгі  лингвистикалық  ЖОО-да  болашақ  шет  тілі 
мұғалімдерін кәсіби даярлау үдерісіне енгізілетін болады. 
 
Әдебиеттер: 
1.  Тимохина Е.В. Mодель формирования профессионально-коммуникативной компетен-
ции будущего учителя иностранного языка // Современные проблемы науки и образования. – 
2015.  –  №  1-1.;  [Электронный  ресурс].  –  Режим  доступа  URL:  http://www.science-
education.ru/ru/article/view?id=1780  (дата обращения: 23.05.2018). 
2.  Дахин  А.  Н.  Моделирование  как  педагогическая  задача  //  Сибирский  учитель. 
Новосибирск. – 2011. - №1 (74) апрель. – С.11-17.  
3.  Лодатко,  Е.  А.  Моделирование  педагогических  систем  и  процессов  [Текст]  : 
монография / Е. А. Лодатко. — Славянск : СГПУ, 2010. — 148 с. 6. [Электронный ресурс]. – 
https://elibrary.ru/item.asp?id=30457604 (дата обращения 20/05/2018) 
4.  Монахов,  В.М.  Педагогическое  проектирование  –  современный  инструментарий 
дидактических исследований [Текст] / В.М. Монахов // Школьные технологии. – 2001. – № 5. 
– С. 75–89.  
5.  Бешенков,  С.А.  Моделирование  и  формализация  [Текст]  :  метод.  пособие  /  С.А. 
Бешенков. – М. : БИНОМ. Лаборатория знаний, 2002. – 336 с.  
6.  Большой  словарь  иностранных  слов  [Электронный  ресурс].  –  Режим  доступа: 
https://elibrary.ru/item.asp?id=30457604 (дата обращения 23/05/2018) 
7.  Тимохина 
Е.В. 
Mодель 
формирования 
профессионально-коммуникативной 
компетенции  будущего  учителя  иностранного  языка  //  Современные  проблемы  науки  и 
образования.  –  2015.  –  №  1-1.;  [Электронный  ресурс].  –  Режим  доступа  URL: 
http://www.science-education.ru/ru/article/view?id=1780  (дата обращения: 23.05.2018). 
 
Моделирование  технологии  образовательного  творческого  группового  обсуждения 
для  формирования  профессиональной  подготовки  бакалавра  «учитель  иностранного 

жүктеу/скачать 1,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: