16-сурет
Дем алу жоне дем шығару
процестеріне нервтің өсері.
1-пневмограмма, 2-альвеолалар
саңлауының өзгерістері, 3-кезеген
нервтің орталыққа тепкіш тал-
шыгынан жазылған импульстер
жиілігі, 4-дем шығару орталығы-
ның тыныс алу орталығьша тежеуші
өсері, 5-тыныс орталығынан тыныс
еттеріне импульстердің бағытгалу
сипаты.
О-ЗО/с
30- 100/с
орталығына өкпенің механорецепторларынан қозу толқыны келмей
қалады. Ал мойынның екі жағында орналасқан симпатикалық нерв
талшықтарын тітіркендіргенде тыныс жиілейді. Осыған байланысты
өр түрлі сезім процесі (үрей, қуаныш т.б.) тыныс ырғағын өзгертетін
факторлар болып табылады.
99-
сурақ. Эволюциялық даму барысында тыныс аппараты неге
дененің ішкі қуысына ыгысқан?
Тыныс аппаратының негізгі қызметі организмді оттегімен қамта-
масыз етіп, көмір қы ш қы л газынан тазарту. Ал газдардың алмасуы
олардың үлес қысы мы ны ң айырмасына сөйкес жүреді, сондықтан
оттегіні молырақ сіңіріп, көмір қы ш қы л газын көбірек бөлу үшін
организмге ағынды жүйе тиімді болтан болар еді. Бірақ мұңдай жүйеде
қажетті деңгейде ылғалдық тудыру мүмкін болмай қалар еді. Ал газ
алмасу процесі қалыпты атқарылу үшін тыныс аппаратында ылғал-
ды қ сақталатындай жағдай тудыру керек. Қанға оттегі альвеоланың
ішкі беткейі дымқыл болтан жагдайда гана өтеді. Осыған байланыс
ты жогары сатыда дамыган жануарларда газ алмасу беткейі сыртқы
ортамен тікелей жанаспай, дененің ішінде орналасады.
Достарыңызбен бөлісу: