Aбaй aтындaғы Қaзaқ ұлттық педaгогикaлық универcитеті
жүктеу/скачать 1,77 Mb. Pdf көрінісі
|
disser
| «garden», «water» тілдік бірліктері арқылы беріледі.
Осымен байланысты көптеген елдер мен аймақтарда жазбаға түсіру негізінде құрастырылған Еуропа халық ертегілерінің жинақтарында қиял- ғажайып ертегілердің саны басым болып келеді. Себебі қиял-ғажайып ертегілердің фантастикасы – басты жанрлық белгі болып саналады. Ағылшын қиял-ғажайып ертегілеріндегі ғаламның концептуалды бейнесі, міндетті түрде, бір-біріне бағынбайтын қарама-қарсы дүниеден тұрады, яғни екі шегі болады. Біріншісі- кеңістік пен уақыт шеңберінде нысандардың сан алуан түрлі трансформацияларымен сипатталатын фантастикалық әлем. Екіншісі- ғаламның объективтік бейнесін айқындайтын ақиқат шындыққа негізделетін әлем. «Wood» концепті ағылшын халық ертегілерінің барлық түрлері үшін де өзекті әрі маңызды болып табылады. Орман – жабайы табиғат нысаны ретінде ертегінің фантастикалық хронотопы болып есептеледі. «Garden» концептісінің ағылшын халық ертегілерінде алар орны ерекше. Кеңістікті білдіретін бұл концепті фантастикалық оқиғалар орын алатын таңғажайып мекен мағынасында қолданылады. Бұл кеңістіктің шеңбері өте кең және түрлі сипатта көрініс табады: қамал, ауыл, қала, т.б. «Wood» концептісі секілді «water» де ертегі фантастикасының топонимиялық маркері. Су – ертегінің фантастикалық кейіпкерлері мекендейтін орын болып саналады және ағылышын ертегілері көптеген сюжеттері басты кейіпкердің су асты әлемімен байланысты. Мәселен, кейіпкердің құдыққа құлауы. Яғни құдық сиқырлы хронотопқа жеткізетін есік. Онда ертегі кейіпкерлері бірнеше сынақтан өтіп, сый, байлық алып қайтады. 48 Ағылшын қиял-ғажайып ертегілерінде көптеген табиғат нысандары мен құбылыстары орын алады: sun, star, moon, daylight, world, forest, land, hour, day, morning, night, midnight, evening, year, autumn, summer, winter, spring, tree, grass, flower, mountain, bush, river, water, lake, snow, stone, gold, silver, pearl, thunder және т.б. Мысалы, «On the morning after this happened, the younger brother took out his brother’s knife to look at it, and he was very sorry to find that it was rusty» («Three Brothers»); «So she said that she was going to make a cake for him and asked him to take the jar and go to the well for water» («Catskin»). Ағылшын қиял-ғажайып ертегілерінде табиғат нысандары мен құбылыстарын білдіретін атауларды тақырыптық топтарға жіктеп көрсетуге болады: астрономиялық нысандар, бет-бедер, ландшафт, уақыт өлшемдері, табиғи циклдар, су айдыны, минералдар т.б. Қиял-ғажайып ертегілердегі табиғат бейнесі ертегі субъектісімен жақсы танылған, игерілген түрде сипатталады және абстрактілі ұғымдар да кездеседі: length, width, weight, расе. Мысалы, «Bui just then the harp cried out, Master! Master! And the ogre began to climb down the beanstalk, which shook with his weight» («Jack and the Beanstalk»); «So she mounted on the dog’s back, and away they went at a great pace until they reached the dog’s house, which was many miles off» («The Small- Tooth Dog»). Сондай-ақ, ағылшынның аталған ертегілері түрінде табиғи минералдар атаулары жиі кездесі. Әсіресе, асыл тас атаулары: «Her dress sparkled like diamonds» («Catskin»). «Water» концептісі де қиял-ғажайып ертегілерде түрлі тақырытық топтар арқылы сипатталады: sea, lake, river, pond. Мысалы, «Jack and his жүктеу/скачать 1,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|