А А (грек. а – бей, жоқ) – халықаралық ветеринарлық
және морфологиялық терминологияда сөз тіркестері
ретінде қолданылатын терминдерде «бей», неме-
се «жоқ» — деген болымсыздық мағына беретін
сөз алды қосымша. Мысалы, амитоз (грек. а – жоқ,
mіtos — жіп) – жіпсіз, яғни жасушаның хромосома
жіпшілерін түзбей—ақ бөлінуі.
aa (лат. — аnа) – теңдей, бірдей мөлшерде.
Абазия – абазия; жүруден қалу, жүре алмау.
Абдомен (лат. abdomen — құрсақ) – абдомен, құрсақ
(дененің құрсақ бөлігі); құрсақ қуысы (лат. cavum
abdomіnіs) – диафрагмадан (көкірек қуысы мен
құрсақ қуысы шекарасындағы көкет) жамбас қуысы
кіреберісіне дейінгі аралықтағы дене қуысы.
Абдуктор (лат. abductor; ab — сыртқа қарай; duko – сер-
пу, яғни алыстатқыш, алшақтатқыш) – абдуктор,
алыстатқыш; жануарларда алдыңғы және артқы
аяқтардың көпбілікті (көпосьті) буындарына әсер
ете отырып, аталған мүшелерді денеден алыстатып
алшақтататын бұлшықет. Абдукторларғы иық бу-
ынын денеден алшақтатын “қырарты бұлшықеті”
және жамбас-ортан жілік буынын сыртқа қарай тар-
тып қозғалтатын “терең бөксе бұлшықеті” жатады.
Абдукция (лат. abductіo — сыртқа серпу, алыстау)
– абдукция, алыстау; омыртқалы жануарлардың
денелерін омыртқа жотасының бойымен өтіп, тепе—
тең екі жарты бөлікке бөлетін сыртқа (дененің оң не-
месе сол жағына) қарай бағаттылған қозғалыс, яғни
дене мүшелерінің тұлғадан алыстауы. Жануарлар
организміндегі аталмыш қозғалысты іс жүзіне асы-
ратын бұлшықеттерді “абдукторлар” — деп атайды.
Абиотические факторы (грек. a – жоқ, bіotіcos — тірі) –
абиотикалық факторлар, тіршіліксіз факторлар; тірі ор-
7
ганизмдерге әсер ететін бейорганикалық орта факторла-
ры (температура, ылғал, ауа қысымы, топырақ т.б.).