Алтын Бак,раденова KiTan 6LiiM булагы
жүктеу/скачать 3,97 Mb. Pdf көрінісі
|
2000 оку матин бастауыш
| (ecipece,
аударма турлер1) эр ютапта эр турл1 нускада келетшш ескеру керек. Ец к а ж е т п а - шыгарманы 2-3 жастагы балалар ды езара эцпмелесйру ушш ыцгайлы нускаларына карай тац- дап, ipiKTefi бшу. Орыс ертегшершщ аударма нускалары кеп. С этп аударьшган орыс ертеплер1 нускалары алдымен “Тоты кус”(18), кеш ш рек “Зымыран кус” деген атпен жарык керген ж инактарга е н г т л г е н ертегш ер. О лар балаларды ц суйгкт1 кеш пкерлерш щ монологты сездерш ез эуен-ыргагымен айты- луына ыцгайластырылып, ыкшамдалып аударьшган. Атап айт- канда, “Бауырсак” ертепанде бауырсак образындагы кешпкер: “Эжей коймай кырнаган, Ею уыс ун жинаган. Балкаймакка шылаган, nicipin маймен сылаган. Бауырсакпын зулаган. Атайдан да кутылдым, Эжейден де кутылдым. Коян сеннен кутьшу, Киын емес бул маган”, - деп эндетсе, “Каскыр мен лактар” ертепсшдег! ешю мен каскыр ею турл1 дауыс унменг “Ш унактарым, Ш ырактарым! Ес1к аш! Енец келд1 керЗцдер Бауырыма ен1цдер Емшек сутш ем1цдер. Ну орманга бардым мен, Ш епке тойып алдым мен, Емшек супм агып тур, Бакайыма барып тур. Ж асыл ш епке тамып ту р” , - деген елец ш умактарымен сойлейдк Бул ертегшерде “коммуляциялык жолмен т!збектеп айту Bflici” пайдалаиы лган , ягии эрб!р ж еке кеш п ксрл ер, кер1н1стер, кеш пкер сездер! кайталанып берыед1. Балаларды 21 мэтшд1 тыцдауга елжт1ре тусу уипн, тэрбиепп дауысты дурыс кубылтудыц ам ал-тэсш дерш жаксы бш улер! керек. Балалар эдебиет1 авторларыныц шыгармаларынан 1-сэбилер тобьша жат- татылатын шыгармалар тж елей белшп 6ip кешпкерге арыалып, оны аялау, куту немесе акыл айту, кецес беру тургысында жа- зылган мазмунда болганы тшмд 1. Осы орайда 1.Жансупровтыц “Торт туллк жыры”, Э.Сэрсен- баевтыц “Ак л а к ” , Ж .К эрбозиннщ “К о зы ” , А .Бактыкереева- нын “Тайлак”, Э.Дуйсенбиевтщ “Куы рш ак”, М.Жаманбалинов- тьщ “Кулы нш ак” елецдер1 сэбилердщ кабьшдауына мешпнше сай келетЫ , олардын психологиясына сэйкес елец нускалары болып табылатыны тэжлрибеде дэлелденш отыр. I-сэбилер тобында балаларга 4-6 жолдан гана туратын, олар дын назарын 6ip гана эрекетке багыттайтын кы ска келемд1 шыгармалар жаттауга усынылатын болса, М.Эл 1мбаевтын “Менщ ойыншыктарым” сиякты эрекет1 мол олец турлер1 кейштещцру эд!с1мен П-сэбилер тобында еркш колданылатын болады. Ойын баласынын ез ойыншыктарын капай болса солай ус- тамай, укыпты, жинакы устауын талап ететш бул олецнщ бала тэрбиесшде аткаратын мацызы зор. Олещц тэрбиепп api мэнер леп, opi сахналап керсетш отырып, н е п зп идеясын жетк!зуге тырысуы керек, соцынан балалардыц ез ойыншыктары жайын- да кыскаша эцпме-сухбат уйымдастыру автор кездеген макса!- ка тэрбиешшщ еркш жету1не комектеседц. ©лецнщ ойнакы ыр- гакты, назды дауыспен айтылатын жолдары балалардыц ез ой- ларыныц сипатына сай алынган, тшт1 ондагы кулыншак, мы- сык, куш ж, булбул сиякты кеш пкерлерш щ катарына топтагы баска ойыншыктарды койып, олардыц эркайсысына акыл-ке- цес айтуына болады. Мундай олец мэтпщер! эр баланыц создж корын арттырып, е з д т н е н эцпмеге араласу дагдыларын, ягни ауызею сейлеуш жетшдлре туседь Коры та айтканда, сэбилер тобында тэрбиепп балалармен б1рлесе сейлесш , ойындарына 6ipre араласып, сэбилердщ тинш ц жетш е тусу1не жан-жакты ыкиал етед1. 22 |