416
417
conjugal [‘kɒnʤugl] adj (кiтаби) ерлi-
зайыптылардың, ерлi-зайыптылық, үйленген
♦~ life, rights - ерлi-зайыптылардың өмiрi, хақтары conjugally [‘kɒnʤugəli] adv [қ-з: conjugal]
conjugate [‘kɒnʤugeit] v (грам) жiктеу
conjugation [‘kɒnʤugeiʃn] n (грам) жiктеу
conjunction [kən’ʤʌηkʃn] n 1. (грам) жалғаулық 2.(кiтаби)(a) тiркес, оқиғалар
тiркесi ♦an unusual ~ of circumstances - жағдайлардың ерекше тiркесi (b)қосу,
қосылу; қоспа, аралас 3.(idm) *in ~ with smb/ smth бiреумен/бiрнəрсемен бiрге, бiрлесе
conjunctive [kən’ʤʌηktiv] A. adj (грам) жалғаулық, жалғаушы, жалғайтын B. n = con-
junction1.
conjunctivitis [kən,ʤʌηkti’vaitis] n (медиц)
коньюнктивит (көздi жабатын мөлдiр
мембрананың қызарып ауыруы)
conjuncture [kən’ʤʌηktʃə(r)] n (кiтаби) коньюнктура, жағдайлардың қалыптасуы,
тiркесi, ахуал
conjuration [,kɒnʤu’reiʃn] n [қ-з: conjure II ]
conjure I [‘kʌnʤə(r)] v 1. сиқырлау, сиқырлық
жасау ♦The magician ~d a rabbit out of his hat. - Сиқыршы қалпағынан қоян шығарды. 2.(idm)
*a name to ~ with (a) өте маңызды адамның
есiмi (b) айтуға өте қиын ат, есiм 3.(phr v)*to ~ smth up (a) бiрнəрсенi еске салу, түсiру ♦a tune which ~s up pleasant memories - болған жақсы нəрселердi еске түсiретiн (b)сиқырлы
сөздермен өлiнiң əруағын шақыру, келтiру
♦to ~ up the spirits of the dead - өлi адамның əруағын шақыру *to ~ smth up; to ~ smth (up) from/out of smth құдды бiр сиқырлағандай
пайда болғызу, жасау, т.с.с.
♦~ing a delicious meal out of a few unpromis- ing ingredients - бiрнеше түкке тұрмайтын көкөнiс-шикiзаттан тамаша тамақ жасау conjure II [kən’ʤuə(r)] v (кiтаби) қиыла сұрау,
өтiнiш ету; салтанатты түрде үндеу, (бiрнəрсе
етуге) шақыру ♦I ~ you to consider your posi- tion. - Мен сенi өз позицияңды қайта қарауға шақырамын.
conjurer, conjuror [‘kʌnʤərə(r)] n сиқыршы
conjuring [‘kʌnʤəriη] n cиқырлау, сиқырлық
жасау [қ-з: conjure I]
conk [kɒηk] A.n (Brit slang)мұрын B.(phr v) *to ~ out (кiтаби)1. (машина, механизм ж.)
тоқтау, жұмыс iстемей қалу 2. (адамдар ж.)
қалжырау; ұйықтау; есiнен тану я өлу ♦Gran- dad usually ~s out for an hour or so after lunch. - Түскi астан кейiн атам бiр сағаттан аса ұйықтап алады.
conker [‘kɒηkə(r)] n (ауызекi əсiресе Brit) жылқы каштаны, талшыны (ағаш)
conman [‘kɒnmæn] n сұмырай, алаяқ, көз бояушы
connect [kə’nekt] v 1. ~ (smth) (up) (to/ with smth) жалғау, қосу, жалғану, қосылу
2.(a) ~ smb (with smb/smth) қатысты болу,
байланысы бар болу ♦a man ~ed with known criminals - аты шулы қылмыскерлермен байланысы бар адам (b) ~ smb/smth (with smb/smth) бiр-бiрiмен байланысты, қатысты
деп түсiну, елестету ♦She did not ~ the two events in her mind. - Ол екi оқиғаны бiр- бiрiмен байланыстырмайды. ♦People ~ Vienna with waltzes and coffee-houses. - Елдер Вена десе вальс пен кофеханаларды елестетедi.
3.~ (with smth) (поезд, ұшақ, т.б.ж.) уақыт
бойынша байланысу (яғни бiр транспортпен
келген жүргiншiлердiң екiншi бiр транспортқа
мiнiп кете алуы) ♦I missed the ~ing fl ight. - Мен (ұшып келген соң) байланыстыратын (келесi) ұшақтан қалып қалдым. ♦This train ~s with one to Chicago. - Мына поезд Чикагоға баратын поезбен байланысады. 4.~ (with smb) телефонды қосу, телефонмен байланыстыру
♦Hold on, I’ll just ~ you (with Miss Jones). - Тұра тұрыңыз, мен сiздi (Мисс Джоунспен) қосамын. 5.~ (with smb/smth) (кiтаби) (соққы,
т.б.ж.) ұру, тию, соғу ♦He swang at the ball, but didn’t ~. - Ол допты теппек болып едi, тимей кеттi.
connecting rodn (техн) шатун,
байланыстырғыш тетiк (поршеньнiң қозғалысын
иiндi бiлiкке не кривошипке беретiн тетiк)
connection, connexion [kə’nekʃn] n 1. (a)
жалға(н)у, қос(ыл)у, байланыс(тыр)у (b)
~ between smth and smth; ~ with/to smth қосылған, жалғанған жер, тұс; жалғаушы,
қосушы; жалғас, байланыс 2. байланыс
(поездың, ұшақтың т.б. бiреуi келгеннен соң
екiншiсi кететiндей болып кестеленуi) ♦The train wa late and I missed my ~. - Поезым (бұл станцияға) кешiгiп келдi де келесi жалғаушы поездан қалып қалдым. 3.тамыр, таныс ♦I heard about it through one of my business ~s. - Бұл жайлы мен iстес танысымнан естiдiм.
4.~s туған-туысқан, жақын-жұрағат ♦She is British but also has German ~s. - Ол британдық болғанымен германдық туыстары бар.
5.(idm) *in ~ with smb/smth бiреуге/бiрнəрсеге
қатысты ♦I am writing in ~ with your job ap- plication. - Мен сiзге жұмысқа тұруға арыз беруiңiзге орай жазып отырмын. *in this/that ~ (кiтаби) осыған/оған байланысты
connective [kə’nektiv] A.adj жалғастырып,
байланыстырып тұратын, жалғағыш, қосқыш
B.n жалғағыш, жалғаушы, жалғаулық, қосқыш
т.с.с.
conning-tower [‘kɒniη tauə(r)] n (теңiз) əскери
рубка, басқару мұнарасы (сүңгуiр кеменiң
үстiңгi жағында орналасқан құрылым)
conniption fi t [kə’nipʃən ,fi t] n (US əзiлдей)
ашудан, ызадан жарылу ♦My mother threw a ~ when I didn’t come home till two in the morning. - Мен түнгi екiге дейiн келмеген кезде шешем маған бажылдай жөнелдi.
connivance [kə’naivəns] n~ (at/in smth) көз
жұма қарау, көре тұра үндемеу
♦a crime carried out with the ~ of the police - полиция бiле тұра болған қылмыс connive [kə’naiv] v~ at smth (жақтырм)көз
жұма қарау, көре тұра үндемеу
conniving [kə’naiviη] adj бiрнəрсенiң алдын
алуға я болдырмауға тырыспайтын, iшкi есебi
бар, риялы ♦He knew all along, the ~ bastard! - Бəрiн де бiлiп iшiне тығып жүрiптi, иттен туған! connoisseur [,kɒnə’sз:(r)] n бiлгiр, бiлгiш
connotation [,kɒnə’teiʃn] n жанама мағына
бiлдiру, астарлау ♦The word «hack» means «journalist» but has derogatory ~s. - «Жазғыш» деген сөз «журналист» дегендi бiлдiредi, бiрақ та терiс мағынада.
connote [kə’naut] v жанама мағына
бiлдiру, астарлау ♦a term ~ing disapproval - құптамаушылықты бiлдiретiн термин connubial [kə’nju:biəl] adj (кiтаби я əзiлдей)
ерлi-зайыптылық
conquer [‘kɒηkə(r)] v 1.(a) басып алу, жаулап
алу ♦The Normans ~ed England in 1066. - Нормандықтар Англияны 1066 жылы басып алған. (b) (ауысп. мағ.) бiреудiң сенiмiне кiру,
өзiне қарату ♦She has ~ed the hearts of many men. - Ол (əйел) талай еркектiң есiн кетiрдi. 2.(a) жеңу, ұту, басым түсу ♦England ~ed their main rivals in the fi rst round of the competition. - Англия өзiнiң басты бəсекелесiн жарыстың бiрiншi турында-ақ басым түстi. (b) (ауысп. мағ.) қиындықты жеңу т.с.с. ♦The mountain was not ~ed untill 1953. - Бұл тауға 1953 жылға дейiн ешкiм шыға алмап едi.
conqueror [‘kɒηkərə(r)] n жаулаушы, басып алушы
conquest [‘kɒηkwest] n 1. басып алу,
жаулау, жаулап алу ♦the Norman C~ - нормандықтардың жаулап алуы 2.(a) жаулап
алынған жерлер ♦the Roman ~s in Africa - римдiктердiң Африкадағы жаулап алынған жерлерi (b)қолдаушы, сүюшi, жақтаушы адам
♦He is one of her many ~s. - Ол оның (əйелдiң) көп ғашықтарының бiрi.
conquistador [kɒn’kwistədɔ:(r)] n (pl~s не ~es) конкистадор (XVI ғасырда Мексика мен
Перуды жаулап алушы испандық)
Cons abbr (Brit) = conservative B.2.
♦James Crofton (~) - Джеймс Крофтон (Консервативтiк партиядан) consanguinity [,kɒnsæη'gwinəti] n (кiтаби)
жақын туыстық, бiр отбасынан шыққандық
conscience [‘kɒnʃəns] n 1. ар, ұят, намыс,
ұждан, ождан ♦to have a clear/guilty ~ - ары таза болу/арын кiр шалу ♦prisoners of ~ - ұждан тұтқындары (саяси я дiни т.б. көзқарасы үшiн түрмеге жабылған адамдар) 2.(idm) *to ease smb’s ~/mind (easeB)
*to have smth in one’s ~ көңiлдiң күптiлiгi,
iстеген күнəсiнiң я iстей алмаған нəрсесiнiң
ар-ұятын мазалауы ♦He has several murders in his ~. - Оның мойнында бiрнеше адамның қаны бар. *in all ~ қалай алып қарағанда да,
қай жағынан қарасаң да ♦You cannot in all ~ regard that as fair pay. - Қалай алып қарасаң да оны əдiл төленген құн деуге болмайды. *on one’s ~ қатенiң, күнəнiң көңiлде жүруi♦It’s still on my ~ that I didn’t warn her in time. - Оны дер кезiнде ескерте алмағаным үшiн əлi күнге дейiн өкiнемiн. *to search one’s heart/ ~ search
conscience clause [‘..,.] ұждан бабы
(азаматтардың белгiлi бiр тобы үшiн (дiни т.б.
себептерге байланысты) мiндеттi емес заң
бабы)
conscience-stricken [‘kɒnʃəns strikən] adj азалы, қайғыға батқан
418
419
conscientious [,kɒnʃi’enʃəs] adj ұқыпты, сақ,
абай, мұқият
conscientiouslyadv [қ-з: conscientious]
conscientiousnessn [қ-з: conscientious]
conscientious objector [,.... . ‘..] n моральдық я
дiни сенiмдерiне байланысты армияда қызмет
етуден бас тартатын адам
conscious [‘kɒnʃəs] adj 1. ес-түсін бiлетiн, есi
бар ♦He was in a coma for days, but now he’s ~ again. - Ол бiрнеше күн ес-тұсын бiлмей (комада) жатқан болатын, қазiр есiн жиды.
♦She spoke to us in her ~ moments. - Ол бiзге есiн жиған кездерде сөйледi. 2.~ of smth/ that ... бiлетiн, сезетiн, саналы ♦to be ~ of be- ing watched - бiреудiң ту сыртынан бақылап тұрғанын сезу ♦Are you ~ (of) how people will regard such behaviour? - Елдердiң бұл қылығыңа қалай қарайтынын бiлесiң бе? 3.əдейi жасалған, саналы түрде iстелген
♦He made a ~ effort to be friendly. - Ол жылы шырайлы болуға тырысты. 4.саналы, ұғатын;
қызығатын ♦trying to make the workers more politically ~ - жұмысшыларды саяси саналы етуге тырысу ♦Teenagers are very fashion-~ - Жас өспiрiмдер сəнге қызыққыш.
consciouslyadv [қ-з: conscious]
consciousness [‘kɒnʃəsnis] n 1. (a) ес-түсін
бiлетiндiк, есi барлық ♦The blow caused him to lose ~. - Соққыдан ол есiнен танып қалды.
(b) ~ (of smth/that ...) бiлетiндiк, сезетiндiк,
саналылық, сана ♦~ of danger - қауiп-қатердi сезетiн ♦class ~ - таптық сана 5.сана, түсiнiк
♦attitudes that are deeply ingrained in the English ~ - ағылшын санасында шегеленiп қалған көзқарастар ♦The experience helped to change her political ~. - Тəжiрибе оның саяси санасының (түсiнiгiнiң) өзгеруiне жəрдемдестедi.
conscript A.v [kən’skript] ~ smb (into smth) əскерге, армияға шақыру, алу B.n [‘kɒnskript]
əскерге шақырылушы, əскерге шақырылған адам
conscription [kən’skripʃn] n əскерге, армияға
шақыру, алу
consecrate [‘kɒnsikreit] v 1. бiрнəрсенi дiни рəсiм
бойынша ашу я бiреудi дiни рəсiм бойынша
тағайындау; бата беру ♦The new church was ~d by the Bishop of Chester. - Жаңа шiркеуге Честер епископы бата бердi. ♦He was ~d Arch- bishop last year. - Ол өткен жылы Архиепископ болып тағайындалды. 2.~ smth/smb to smth бiрнəрсенi/бiреудi белгiлi бiр мақсатқа арнау,
ұйғару ♦to ~ one’s life to the service of God - өмiрiн құдайға қызмет етуге арнау consecration [,kɒnsi’kreiʃn] n бiрнəрсенi дiни
рəсiм бойынша ашу я бiреудi дiни рəсiм
бойынша тағайындау; бата беру ♦the ~ of a bishop - епископты тағайындау рəсiмi consecutive [kən’sekjutiv] adj бiрiздi,
үзiлмейтiн iркес-тiркес келетiн, бiрiнен соң
бiрi келетiн ♦It had rained for four ~ days. - Жауын төрт күн қатарынан жауды.
consecutively [kən’sekjutivli] adv [қ-з: consecutive]
consensus [kən’sensəs] n~ (on smth/that ...) консенсус, мəмiле, келiсiм ♦The two par- ties have reached a ~. - Екi партия мəмiлеге қол жеткiздi. ♦~ politics - консенсус саясат (қоғамның барлық мүшелерi қолдайтын саясат) consent [kən’sent] A.v~ (to smth) келiсiм я
рұхсат беру B.n 1. ~ (to smth) келiсiм, рұхсат
2. (idm) * with one~ (архаизм) бiр ауыздан,
бəрiнiң келiсiмiмен
consequence [‘kɒnsikwəns; US -kwens] n 1.
салдар, зардап, əсер, нəтижесi
♦recent developments which could have far- reaching ~s for the country’s economy - елдiң экономикасына айтарлықтай əсерiн тигiзетiн соңғы өзгерiстер ♦Her investment had disas- trous ~s: she lost everything she owned. - Оның инвестициясының нəтижесi сұмдық болды: ол барынан айырылды. 2.(кiтаби) маңыз(дылық)
♦It is of no ~. - Мұның ешбiр маңызы жоқ.
3.(idm) *in ~ (of smth) (ауызекi) нəтижесiнде
♦She was found guilty, and lost her job in ~ (of it). - Ол кiнəлi болып шығып, нəтижесiнде жұмысын жоғалтты.
consequent [‘kɒnsikwənt] adj~ (on/upon smth) (кiтаби) 1. жүйелi, бiр iздi, дəйектi
2. содан кейiнгi, келесi, бiрнəрсенiң
нəтижесiнде болатын ♦the rise in infl ation and ~ fall in demand - инфляцияның өсiп, содан кейiнгi сұраныстың төмендеуi ♦the rise in prices ~ upon the failure of the crops - дəндi дақылдардың нашар шыққанынан кейiнгi бағаның өсуi consequential [,kɒnsi’kwenʃl] adj (кiтаби) 1.
содан кейiнгi, бiрнəрсенiң салдарынан болған,
нəтижесiнде болған ♦She was injured and suf- fered a ~ loss of earnings. - Ол жараланып, нəтижесiнде жиған-тергенiнен айырылды.
2.(a) маңызды (b) (жақтырм) мен-мен,
өркөкiрек
consequentially [,kɒnsi’kwenʃəli] adv [қ-з: con- sequential]
consequently [‘kɒnsikwəntli] adv нəтижесiнде;
сондықтан ♦My car broke down and ~ I was late. - Машинам бұзылып қалғандықтан кешiгiп қалдым.
conservancy [kən’sз:vənsi] n (Brit) 1. (көбiнесе
C~) қоршаған ортаны, айналаны қорғау комитетi,
тобы ♦the Thames ~ - Темза өзенiн қорғау комитетi 2.табиғатты, қоршаған ортаны қорғау
conservation [,kɒnsə’veiʃn] n 1. қорғау, сақтау
♦the ~ of forests, water resources, old build- ings - ормандарды, су ресурстарын, ескi ғимараттарды қорғау ♦(физ) the ~ of energy - энергияның сақталуы 2.табиғатты, қоршаған ортаны (айналаны)
қорғау, сақтау
Conservation area [,kɒnsə’veiʃn ,eəriə] n (Brit)
1. қорық, табиғат қорығы 2. ескi ғимараттар
қорғалған, мұқият күтiлген жер
conservationist [,kɒnsə’veiʃənist] n 1. табиғат
қорғаушы 2. ескi ғимарат қорғаушы
conservatism [kən’sз:vətizəm] n 1.
консерватизм (үлкен я күрт өзгерiстердi
құптамаушылық) 2.(əдетте C~)консерватизм,
Британия саясатындағы Консервативтiк
партияның принциптерi
conservative [kən’sз:vətiv] A.adj 1.
консерватор, үлкен я күрт өзгерiстердi
құптамайтын 2. (əдетте C~) консервативтiк,
Британия Консервативтiк партиясының ♦C~ principles, candidates, voters - (Британияның) Консервативтiк партияның принциптерi, кандидаттары, Консервативтiк партияны жақтап дауыс берушiлер 3.сақ, қырағы;
байыпты; байсалды ♦At a ~ estimate, the holiday will cost about $1500. - Кем дегенде демалыс $1500 болады. ♦She is ~ in the way she dresses. - Ол байыппен киiнедi. B.n 1. консерватор, үлкен я күрт
өзгерiстердi құптамайтын адам 2. (əдетте
C~) консерватор, Британ Консервативтiк
партиясының мүшесi
conservatively [kən’sз:vətivli] adv [қ-з: conser- vative]
Conservative Party n Консервативтiк партия
(Ұлыбританияның оңшыл саяси партиясы)
conservatoire [kən’sз:vətwα:(r)] (кейде conser- vatory) n консерватория
conservatory [kən’sз:vətwα:(r)] n 1. оранжерея,
теплица (əдетте үйдiң сыртына салынған,
қабырғалары, үстi əйнек, өсiмдiктердi суықтан
сақтайтын бөлме) 2. = conservatoire
conserve A.v [kən’sз:v] қорғау, сақтау B.n [‘kɒnsз:v]
консервiленген жемiс-жидек, варенье, джем
consider [kən’sidər] v 1. ~ smb/smth (for/as smth) қарау, ойлану, ойластыру, ой елегiнен
өткiзу, ойша таразылау ♦We are ~ing going to Canada. - Бiз Канадаға бару жағын ойлап жүрмiз. 2.~ smb/smth as smth деп қарау, деп
түсiну, деп ойлау ♦We ~ that you are not to blame. - Бiз сен кiнəлi емессiң деп ойлаймыз.
♦Do you ~ it wise to interfere? - Бұл iске араласқан дұрыс деп ойлайсың ба? ♦C~ your- self under arrest. - Тұтқындамын деп есепте өзiңдi (яғни: Сен тұтқындалдың). 3.ескеру,
ойға алу, есепке алу, ойлану ♦You must ~ the feelings of other people. - Басқа адамдардың не ойлайтынын ескер. 4.(кiтаби) мұқият,
байыппен қарау, көз салу ♦He stood ~ing the painting for some minutes. - Ол бiрнеше минут бойы суретке қарап тұрды. 5.(idm) *all things ~ed =thing*one’s ~ed opinion бiреудiң
ойланып-толғанғандағы пiкiрi
considerable [kən’sidərəbl] adj айтарлықтай,
қомақты, кəдiмгiдей, əжептəуiр
considerably [kən’sidərəbli] adv айтарлықтай,
қомақты, кəдiмгiдей, əжептəуiр
♦It’s ~ colder this morning. - Бүгiн таңертең əжептəуiр салқын.
considerate [kən’sidərət] adj~ (towards smb); ~ (of smb) (to do smth) кiшiпейiл, ұқыпты, iлтипатты, зерделi, биязы; қамқор,
қамқоршыл; ойлы, байыпты, сезгiш
♦a ~ person, act, attitude - кiшiпейiл жан, байыппен iстелген əрекет, қамқорлықпен қарау ♦~ towards her employees - қол астындағыларға қамқор consideratelyadv[қ-з: considerate]
consideratenessn [қ-з: considerate]
consideration [kən,sidə’reiʃn] n 1. қарау, ойлану,
ойластыру, ой елегiнен өткiзу, ойша таразылау
♦The proposals are still under ~. - Ұсыныстар əлi қаралып жатыр.
420
421
2.~ (for smb/smth) кiшiпейiлдiк,ұқыптылық,
iлтипаттылық, зерделiлiк, биязылық;
қамқорлық, қамқоршылдық; ойлылық,
байыптылық, сезгiштiк ♦He has never shown much ~ for his wife’s needs. - Ел ешқашан да əйелiнiң мұң-мұқтаждарына соншама бiр көңiл бөлген емес. 3.себеп, ескерiлетiн нəрсе,
жайт ♦Several ~s have infl uenced my decision. - Менiң шешiмiме бiрнеше жайт əсер еттi.
4.(кiтаби) сыйлық; төлем, төлемақы ♦I will do it for you for a small ~ (of $50). - Мен мұны аз ғана ($50 болатын) ақшаға iстеймiн. 5.(idm)
*in ~ of (кiтаби) бiрнəрсенiң орнына; қарымта
ретiнде, бiрнəрсе үшiн ♦a small payment in ~ of smb’s services - бiреудiң қызметi үшiн аздаған төлем *to leave smth out of account/~ бiрнəрсеге онша мəн бермеу, көзге iлмеу *to take smthinto ~ ескеру, есепке алу, көңiл бөлу
♦I always take fuel consumption into ~ when buy- ing a car. - Машина сатып алар кезде ылғи да оның қанша жанармай жұмсайтынына көңiл бөлемiн.
considering [kən’sidəriη] prep, conj бiрнəрсеге
қарамастан, бiрнəрсенi ескере отырып,
ескерiлсе, ескере қарағанда, ескерсе;
бiрнəрсенi ойда ұстай отырып
♦She is very active, ~ her age. - Жасына қарамастан ол өте ширақ. ♦C~ he’s only just started, he knows quite a lot about it. - Ендi ғана бастағанына қарамастан, ол бұл жайлы əжептəуiр көп бiледi. ♦You’ve done very well, ~. - Қиындықтарға қарамастан, тамаша тындырдың.
consign [kən’sain] v 1.(кiтаби)(a) ~ smb/ smth to smb/smth бiреудi/бiрнəрсенi бiреуге/
бiрнəрсеге беру, табыстау ♦to ~ a child to/ into its uncle’s care - баланы ағасының қамқорлығына беру ♦to ~ one’s soul to God - бiреудiң жанын Құдайға табыстау ♦The body was ~ed to the fl ames. - Мəйiт от құшағына берiлдi (өртелдi). (b)~ smth/smb to smth бiрнəрсенi бiр жерге қою, шетке қою, тастау ♦I ~ed his letter to the dustbin. - Мен оның хатын қоқыс салғышқа тастай салдым. 2.~ smth