Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Панфилова Қарым-қатынас-психологиясы.-Оқулық
| 177
жағдайларға байланысты, яғни: ■ ӛзара қарым-қатынас жасайтын адамның мәртебесіне қарай; ■ сол сәттегі сіздің кӛңіл-кҥйіңізге қарай (немесе қауіпсіздік сезіміне қарай). Жеке қашықтық аймақтары мәдени ортаға байланысты бір- бірінен ерекшеленеді. Батыс Еуропа мен АҚШ-та олар 60 см қҧрайды, Шығыс Еуропада бҧл аймақ шамамен 45 см. Жерорта теңізі елдерінде бҧл саусақтардан бастап шынтаққа дейінгі қашықтық. Жапонияда - 30 см дейін, сондықтан жапондықтар зардап шегеді, мысалы, басқа ҧлттар ӛкілдерінен әлдеқайда аз, мысалы, Солтҥстік Америка тҧрғындары. Аумақтың шекараларын бҧзу, әсіресе адамның жеке кеңістігін бҧзу дене сигналдарымен қатар жҥреді, атап айтқанда: ■ кетіп қалғысы келетінін білдіретін алаңдаушылық; ■ аяқты аяғына лақтырып, жанына қарай бҧрылу және қашуға дайындалу; ■ саусақтарымен тарсылдату (ішкі дабыл сигналы); ■ қолына сҥйеніп, кӛтерілуге ниет білдіру, ол тҧрып, кетіп қалу ниетін білдіреді; ■ кӛздеріңізді сығырайтыңыз («Мен сіздің жақынырақ келгеніңізді кӛргім келмейді»); ■ мойынын қорғау ҥшін иекті кеудеге тҥсіру; ■ мойынды жабу ҥшін иықтарды кӛтеру (ену шабуыл деп есептеледі); ■ қарындаштарды ҧстау, олар кӛбінесе «оккупант» жаққа қарай ҧшталған кҥйде бҧрылады; ■ тҧру - бҧл кетуге дайындық. Осындай қашықтықтан басқа, ӛзара әрекеттесуді ҧйымдастыру және талдау кезінде серіктестерді кеңістіктікте орналастыру да маңызды. Бҧл ӛте маңызды, мысалы, серіктестердің ҥстелде қалай отыратындығы, әдетте олар белгіленген мақсатқа қол жеткізумен немесе ыңғайлылықпен байланысты. Сӛйлесу кезінде ҥстел басында орналастырудың тӛрт отырғызу тҥрі бар. Бұрыштық орналастыру. Бҧл позиция кӛздің ҥнемі байланыста болуына ықпал етеді және ӛзара қарым-қатынасқа кедергі келтірмей, бір-бірін бақылауға мҥмкіндік береді. Ҥстелдің бҧрышы ішінара тосқауыл болып табылады: сҧхбаттасушының агрессиялық мінез-қҧлқы жағдайында, жылжуға болады, ӛзара тҥсіністік жағдайында жақындап қозғала алады; ҥстелдің аумақтық бӛлінісі бҧл жағдайда болмайды. Кооперативтік ұстаным, ынтымақтастық. Тікелей ӛзара |