Оқушылардың ойлау қабілетінің даму деңгейін анықтау әдістемесі

113 
орындауға қабылдауы, теориялық интеллектінің бастапқы көрінісі 
зерттелінеді. 
1-ші тапсырма.“Анаграммалар” әдістемесі 
Мақсаты: Бастауыш сынып оқушыларының ойлау үдерісінің даму 
деңгейін анықтау және олардың интеллектуалдық қабілетін дамыту. 
Орындау ережесі: тапсырманы орындату алдында балаларға анаграмма не 
екенін түсіндіру қажет. Анаграмма дегеніміз – сөздегі әріптердең орны 
ауыстырылған, мағынасыз әріптер жиынтығы. Тапсырманы шешу үшін, 
әріптердің орнын ауыстыру арқылы таныс сөздерді құрайсыздар. Жауапты 
тапсырма парағына жазып отыру керек. Мысалы: анаграммада “ЕҮЛТС” 
әріптері берілген. Олардың орнын ауыстыру арқылы “үстел” деген сөзді 
құрайды. Келесі анаграммаларды шешу арқылы берілген сөздерді табады. 
Тапсырмаларды орындау барысында қосымша түсіндірудің ешқандай 
қажеттілігі болмайды. 
Дұрыс жауаптары: 
1. СЕПЕ ЕСЕП 
2. ДӘМЕІ ӘДЕМІ 
3. РАМНА АРМАН 
4. АЖДҒАЙА ЖАҒДАЙ 
5. РОНЫДҚЫ ОРЫНДЫҚ 
6. ИҒАМРТА ҒИМАРАТ 
7. АБЫТРЛҚЫ БАТЫРЛЫҚ 
8. ЕШЕШДНКІ ШЕШЕНДІК 
9. АТСПРЫАМ ТАПСЫРМА 
«Анаграммалар» әдістемесі бойынша төмендегідей нәтиже алдық. Нәтиже 
төмендегі көрсеткіштермен бағаланды.
1-деңгей 

ойлау деңгейі төмен 
2-деңгей 

формальді ойлау. Оқушылар тапсырмаларды орындау кезінде 
сөздердің мағыналарының ұқсастығы немесе сөздердің орналасу заңдылығына 
емес, сөздерде бірдей әріптердің болуына назар аударады. 
3-деңгей 

мазмұнды ойлау. Оқушылар тапсырманы дұрыс орындайды, 
яғни кейбір сөздерде әріптер орны ретке келтірілді, ал басқаларында буындар 
орны өзгерді.
Кесте 16 – Анаграмма әдістемесінің нәтижесі
Орындау деңгейі 
Оқушы саны 

көрсеткіш 
Бақ.с.1 Бақ.с.2 Тәж.с.1 Тәж.с.2 
1деңгей
13 
11 
12 
13 
40

+35

40

+45

2 деңгей
15 
14 
12 
11 
47

+45

40

+38

3 деңгей
4 
6 
6 
6 
13

+20

20

+17

Жоғарыда берілген нәтиже диаграмма түрінде төменде ұсынылды (сурет 
24). 

114 
Сурет 24

Бақылау сыныбы оқушыларының «Анаграмма әдістемесі» 
арқылы алынған нәтижелері 
Кестеден көріп отырғанымыздай, Бақ.с.1 оқушыларының ойлау деңгейлері 
анықталды. Мазмұнды ойлау оқушылардың 13

, формальді ойлау 
оқушылардың 47

, ойлау деңгейі төмен көрсеткіш оқушылардың 40

тиесілі. 
Бақ.с.2-да мазмұнды ойлау оқушылардың 20

, формальді ойлау оқушылардың 
45

, ойлау деңгейі төмен көрсеткіш оқушылардың 35

құрады (сурет 25). 
Сурет 25 

Тәжірибелік сынып оқушыларының «Анаграмма әдістемесі» 
арқылы алынған нәтижелері 
Сол секілді Тәж.с.1 20

-ының мазмұнды ойлауы жақсы дамыған. Ал 40

-
ы формальді ойлау деңгейін көрсетті. Ойлау деңгейі төмен көрсеткішін 
оқушылардың 40 

-ы құрады. Тәж.с.2 оқушылары 17

-ының мазмұнды 
ойлауы жақсы дамыған. Ал 38

формальді ойлауға деңгейін көрсетті. Ойлау 
деңгейі төмен көрсеткішін оқушылардың 45

-ы құрады.

жүктеу/скачать 6,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: