Этноәдіснама(Ethnomethodology). Өзара үлкен айырмашылықтарының
барына қарамастан, этноәдіснама мен феноменология бір-бірімен тығыз бай-
ланысты деп есептеледі (Langsdorf, 1995). Жаңа теориялық көзқарасты ойлап
табушы Гарольд Гарфинкельдің Альфред Шюцтың шәкірті болуы бұл байла-
ныстың тікелей себептерінің бірі болды. Ең қызығы, Гарфинкель – Толкотт
Парсонстан білім алған, сол себепті парсонсшылдар мен шюцшылдардың бі-
рігуі этноәдіснама саласының ерекше бағытта өрістеуіне айрықша ықпал етті.
Негізінде, этноәдіснама – «қарапайым қоғам мүшелері өз жолдарын тауып,
жағдайға қарай әрекет ететін үрдістер мен түсініктер (әдістерді) тобы мен
саналы білімді» зерттеу (Heritage, 1984:4). Бұл дәстүрді сипаттаушылар күн-
делікті өмірді зерттеу бағытына ерекше көңіл бөледі (Sharrock, 2001). Фено-
менологиялық әлеуметтанушылар адамдардың не туралы ойлайтынына назар
аударса, этноәдіснама саласының мамандары адамдардың шын мәнісінде не-
мен айналысатыны туралы ізденеді. Осылайша, этноәдіснамашылар қарым-
қатынастарды тереңірек зерттеуге баса көңіл бөледі. Ондай мәселелер көпте-
ген маңызды әлеуметтанушылардың бюрократия, капитализм, еңбек бө лінісі
мен әлеуметтік жүйе сынды абстракциялардағы қызығушылықтарымен қара-
ма-қайшы келеді. Этноәдіснамашылар ол құрылымдардың өздігінен пайда бо-
луына емес, күнделікті өмірде қалай пайда болатынына назар аударды.
Кітабымыздың соңғы беттерінде біз айырбас теориясы, феноменологиялық
әлеуметтану және этноәдіснама сынды бірнеше микротеорияларды қарастыр-
дық. Соңғы екі теория шығармашылық және ойластырылған көзқарасқа табан
тірегенмен, айырбас теорияшылары бұл бағытпен келіспейді. Дегенмен бағыт-
тардың барлығы қатысушыларға, олардың іс-әрекеттері мен мінез-құлықтары-
на қатысты микробағыт ұстанады. 1970 жылдары әлеуметтануда бұл теориялар
күшейіп, әсіресе макробағыттағы (құрылымдық функционализм, конфликт
теориясы, неомарксистік теория сияқты) теорияларды ығыстырып шығару
қаупін туғызды (Knorr-Cetina, 1981; Ritzer, 1985).