Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы

11 
3. Білім алушылар тобының ерекше мәселелерін шешу бойынша 
мамандардың өзара іс-қимылының ұжымдық нысандарының болмауы немесе 
барынша азайтылуы. Педагогтердің, педагог-психологтардың және т.б. өзара іс-
қимылының топтық нысандарын барынша азайту, әдетте, педагогті 
психологиялық-педагогикалық 
проблемаларды, 
оның 
ішінде 
білім 
алушылардың үлгермеушілігіне байланысты проблемаларды шешумен бір-
біріне қалдырады. 
4. Мұғалімнің жеке психологиялық ерекшеліктерімен байланысты 
субъективті факторлар. Білім беру ұйымында үлгерімі төмен және үлгерімі 
нашар білім алушыларға атаулы көмек моделін әзірлеудің бастапқы ережелерін 
қарастырады. 
Мақсатты жұмыс – арнайы әзірленген бағдарламалар арқылы жеке 
немесе топтық түрде жүзеге асырылатын дағдыларды түзетуге, алдын алуға 
немесе дамытуға бағытталған алдын-алу шаралары жүйесі. 
Ұйымдастырушылық механизмі – басқарудың ұйымдастырушылық 
құрылымына негізделген білім беру сапасын басқарудың функциялары мен 
принциптерін жүзеге асыру үшін басқару әрекеттері мен әдістерінің арнайы 
құрылған, негізделген логикалық дәйектілігі. 
Атаулы жұмысты іске асыру шарттары – педагогтердің психологиялық-
педагогикалық (оның ішінде инклюзивті) технологияларды игеруі және 
қолдануы. 
Педагогикалық технология – бұл алдын-ала жобаланған оқу процесін 
тәжірибеде жүйелі түрде жүзеге асыру. 
Алдын алу – бұл мектептің барлық білім алушыларының дамуына белсенді 
ықпал етуге бағытталған педагогикалық қызметкерлердің арнайы қызметі. 
Түзету – бұл мінез-құлық тәсілдерін және жеке тұлғаның кез-келген жеке 
психологиялық ерекшеліктерін өзгертуге бағытталған, оның қоршаған ортаға 
бейімделуіне әкелетін негізделген психологиялық-педагогикалық әсер. 
Білім беру үдерісі субъектілерінің өзара әрекеттестігі белгілі бір баламен 
байланысты жағдайға балаға бағытталған модельге негізделуі керек [1]. 
Сонымен қатар, мамандардың өзара әрекеттесуінің негізгі формасы 
психологиялық-педагогикалық 
кеңес 
болуы 
керек. 
Психологиялық-
педагогикалық консилиум-психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу арқылы 
білім алушыларды оқытудың, дамытудың, әлеуметтендірудің және бейімдеудің 
оңтайлы жағдайларын жасау мақсатында білім беру қызметін жүзеге асыратын 
ұйымның басшы және педагог қызметкерлерінің өзара іс-қимылының осындай 
нысаны. Консилиум қызметін жандандыру кейіннен психологиялық-
педагогикалық сүйемелдеуді ұйымдастыру туралы шешімдер қабылдау үшін 
білім беру бағдарламаларын меңгерудегі қиындықтарды, даму ерекшеліктерін, 
білім алушылардың әлеуметтік бейімделуі мен мінез-құлқын анықтауды 
қамтамасыз етеді. 
Көмек көрсету моделінің негізі психологтардың кәсіби қызметінде 
белсенді қолданылатын сүйемелдеу моделі болуы мүмкін. 
Түзету/профилактикалық әсер ету жағдайында білім алушылармен 
адрестік жұмыс модельдерінің мүмкін нұсқалары болуы мүмкін: 

12 
- Тереңдетілген психологиялық-педагогикалық диагностика арқылы білім 
алушылардың қиындықтарын анықтау. 
- Гипотезаларды/диагнозды тұжырымдау арқылы қиындықтардың 
себептерін анықтау. 
-Психологиялық-педагогикалық түзету / психологиялық-педагогикалық 
профилактика бағдарламаларын әзірлеу және іске асыру. 
- Түзету / алдын алу бағдарламаларының тиімділігін бағалау. 
Осылайша, үлгерімі төмен білім алушыларды оқу-әдістемелік сүйемелдеу 
әрбір білім алушыға сараланған тәсілді жүзеге асыратын, оқытудың барлық 
кезеңі ішінде оның жеке білім беру траекториясын құратын және талдайтын 
білім беру сапасын бақылаудың сараптамалық жүйесі ретінде жұмыс істейді. 
Сабақта өзіндік жұмысты ұйымдастыруда сараланған тәсілді қолдана 
отырып, үлгерімі төмен білім алушыға мүмкін болатын жеке тапсырмаларды 
қосу керек, оны қысқа мерзімді сабақ жоспарында бекіту керек. 
Үлгермеуші білім алушыға көмек көрсетудің тиімді жолдарын айқындауда 
ең алдымен білім алушының мектептегі проблемаларының себептерін және оқу-
танымдылық іс-әрекеті мен жүріс-тұрысына тән ауытқулардың ерекшеліктерін 
түсіну қажет. Осының нәтижесінде баланың жалпы дамуына, бағдарлама 
талаптарына танымдылық мүмкіндіктерінің сәйкестігі білім алушыға кешенді 
бағалау психо-педагогикалық және медициналық көмек көрсету жолдарын 
айқындайды.
Н. Добролюбов былай деген: «…нағыз тәрбиеші бәрін білуге тиіс, сонымен 
бірге ол тәрбиеленушіні ойландыратын барлық сұрақтарды алдын ала шеше 
білуге, бала жанын мазалайтын барлық ойлар мен пікірлерді, қиындықтарды, 
тұжырымдарды талдап, талқылай білуі тиіс». Ол үшін педагог қазіргі заманғы 
ғылым негіздері жайлы жан-жақты, терең біліммен қарулануға, оқу пәнінің 
мазмұнын мүлтіксіз білуге, өз мамандығымен байланысты басқа ғылым 
салалары жайлы хабардар болуы тиіс. [39] 
Мектеп психологтарының бұл істегі атқаратын міндеті қандай? Енді соған 
қысқаша тоқталсақ, ең алдымен, психологтар педагог пен сынып жетекшісінің 
жұмысымен танысуы керек (үлгермеу себептерін айқындау, біліміндегі 
олқылықтар сипаты) Білім алушылардың үлгермеушілігінің себептерін зерттеу 
мақсатындағы мектепте педагогикалық дөңгелек үстелдер, семинар, тренингтер 
өткізілуі тиіс. Олардың тақырыптары: «Нашар үлгеретін және үлгермейтін білім 
алушыларға білім беру үрдісін белсендіру», «Үлгермеушілікті болдырмау және 
алдын алу жөніндегі ұстаздар қауымының іс-әрекеті», т.с.с. бұл шараларда білім 
алушыны зерттеудің жалпы бағдарламасы қарастырылып, пікірлер тыңдалып, 
үлгермеушілік себептерінің айқындалуы және жеке білім алушыны оқыту мен 
тәрбиелеуді жетілдіру шаралары қарастырылуы қажет. Бұл жұмыстар білім 
алушы үлгермеушілігінің себептерін білуге, алдын алуға бағыт береді, 
көмектеседі. 

жүктеу/скачать 3,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: