Бярпа, эенезис
214
фяргли олараг нящянэ гуш шяклиндя эюстярилир. Мараглыдыр ки,
ял-Устад Хызыр щаггында ешитдийи
ясатири ики вариантда гяля-
мя алыр. Биринъидя Хызырын эюстяриши иля Балакийи вятяниня
илащи гушлардан бири эятирир: «Ей Аллащ елчиси, - дейир Бала-
кий, - юлкями, аилями вя евими чохдан, лап чохдан тярк ет-
мишям. Анам цчцн бярк дарыхмышам, ону эюрмяк цчцн
цряйим партлайыр». Хызыр сорушур: «Сянинля
анан арасында
бешйцзиллик йол дурдуьуну билирсянми?» Буну ешидян Бала-
кий цмидлярини итириб гцссялянир. О, зарыйыр вя аъы-аъы аьла-
маьа башлайыр. Хызыр пейьямбяр, йери ъяннятлик, Балакийя
дейир: «Нацмид олуб, гям чякмя! Мян бир мяхлуга тапшы-
рарам, сяни гыса заманда анана чатдырар» [126, 566].
Бундан сонра Хызыр ъяннят гушларыны йанына чаьырыб со-
рушур ки, Балакийи евиня щансы мцддятя апара билярляр?
Гушлардан бири ъаваб верир ки, он эцня. Икинъиси бу иши бир
эцня йериня йетиряъяйини дейир. Пейьямбяр онларын
щеч бири
иля разылашмыр, нящянэ бир гушун бир саата апармаг тяклифини
ися бяйянир. Икинъи вариантда гуш ъилдиндя олан Хызыр юзц
Балакийи тяркиня алыб даща тез - бир эюз гырпымында вятяниня
чатдырыр. Епос вя наьылларымызда Хызырын аь атын (йахуд боз
атын) белиндя пейда олмасы иля бу тясвирляр арасында баьлы-
лыьы эюрмямяк мцмкцн дейил. Щятта ял-Устадын вердийи
икинъи вариантда («Ашыг Гяриб»дя олдуьу кими) ананын
эюзляри кор олур, Хызырын кюмяйи иля о, йенидян дцнйа ишыьы-
ны эюрцр.
6) Дирилик суйуну ялдя едиб юлцмсцзлцк газанан, битки-
ляря, щейванлара, гушлара, еляъя дя инсана йени щяйат бяхш
едян танрыдыр, йахуд Аллащын кюмякчисидир. Бу иддиайа
дцшян
бир сыра мядяни гящряманлар, о ъцмлядян Исэяндяр
вя Оьуз дирилик суйуна чатсалар да, истифадя етмякдян
мящрум олунурлар. Короьлу ися гошабулаьы тапыб юзц файда-
ланса да, хызырлашдырылмыр, йяни башгасына (кор атасынын
эюзлярини ачыб ону щяйатда сахлайа билмир) йардым етмяк
имканыны ялдян бурахыр. Бу функсийасына эюря Хызыр