Применение
Проанализируйте,
оцените,
сгруппируйте,
вычислите,
Разделяет,
обсуждает,
раскрывает
Направляет,
исследует,
информирует
Разбиение
информации на
связанные части
Анализ
144
категоризируйте,
классифицируйте,
сравните, свяжите,
противопоставьте,
критикуйте,
обсудите,
дифференцируйте,
различите,
разделите,
исследуйте,
проведите
эксперимент,
объясните,
выведите,
упорядочьте,
усомнитесь,
соотнесите,
выберите,
разделите,
проверьте
Сгруппируйте,
соберите,
скомбинируйте,
составьте, создайте,
разработайте,
сформулируйте,
обобщите,
объедините,
придумайте,
модифицируйте,
организуйте,
спланируйте,
подготовьте,
предложите,
перегруппируйте,
перепишите,
установите,
замените
Обобщает,
формулирует,
планирует
Обобщает,
оценивает,
рассуждает
Компиляция
информации
Синтез
Докажите,
выберите, сравните,
сделайте вывод,
убедите, решите,
обоснуйте,
объясните,
измерьте,
предскажите,
проранжируйте,
порекомендуйте,
выделите,
суммируйте,
поддержите,
проверьте, оцените
Дискутирует,
оценивает,
выбирает
Уточняет,
допускает,
гармонизирует
Оценивание на
основе
критериев
Оценка
Учебные задания могут формировать следующие навыки:
145
репродуктивные навыки - виды деятельности, заключающиеся в умении
повторить или воспроизвести усвоенную информацию без искажения ее
смысла;когнитивные навыки - виды деятельности, которые требуют познавательного
умения, направленного на трансформацию явной или скрытой информации. Основой
таких навыков являются знания, которые нужны для дальнейшего познания
дисциплины или преобразуются в междисциплинарные знания;
поведенческие навыки - это те внешние и внутренние формы поведения,
посредством которых личность проявляет свое самовосприятие, восприятие
окружающих, восприятие различных жизненных ситуаций через свою манеру
реагировать и действовать. Основой таких навыков являются жизненно важные знания,
которые доминируют в обыденной жизни. Соотношение заданий репродуктивного,
познавательного и поведенческого типов определяет учитель.
Стараюсь придерживаться следующих рекомендации к проведению урока:
- учащиеся не должны мешать друг другу, при появлении вопроса поднимают
руку. Выслушав вопрос, не спешите дать ученику ответ, а укажите ему, на что следует
обратить внимание и где можно найти ответ.
- каждый ученик начинает с первого задания и работает на протяжении всего
урока. Чтобы перейти к следующему заданию, ученик поднимает руку, учитель
определяет, верно ли выполнено задание, и только потом ученик приступает к
выполнению следующего задания. Тут можно использовать много приемов –
взаимопроверка, использование «контролера» в малой группе и т.п.
- количество заданий, выполненных учеником, зависит от его интеллектуальных и
творческих способностей. На таком уроке все учащиеся работают в поте лица, а
учитель только управляет процессом обучения (он в поте лица готовился к уроку).
В короткий период завершения урока следует определить – достигнуты ли цели
урока и оценить деятельность учащихся на уроке. Для этого учитель имеет много форм
и методов: самооценка; урок контроля знаний; взаимооценка и т.п. На этом этапе
формируется у учащихся одна из важных компетенций – уметь самооцениваться. Эта
компетенция необходима на протяжении всей жизни и особенно, на начальном этапе
своей образовательной траектории. Следует помнить: оценку ученика нельзя публично
оглашать без его разрешения! Не надо излагать или разъяснять (разжевывать)
содержание урока, так как этим мы лишаем учащихся прекрасных мгновений открытия
новых истин.
- «чем больше разжевывают, тем труднее проглотить » (Даниил Рудый) В конце
урока ученик оценивает свою работу согласно критериям: 1-3 уровень – оценка «3»; 4-5
уровень – «4»; шестой уровень – «5». Следует ПОМНИТЬ, что именно учитель
определяет количество заданий по различным уровням. При планировании необходимо
придерживаться следующего:
- задания первых трех уровней должны быть под силу всем учащимся (если хоть
один учащийся не выполнил задания первых трех уровней, то урок можно считать
неудовлетворительным);
- если никто из учеников не выполнил задание шестого уровня то, возможно,
сделан перебор в других заданиях - если кто-то из учеников выполнил все шесть
уровней, а урок еще не закончился, то следует иметь в резерве задания шестого уровня.
Мной разработаны и опубликованы разработки уроков на веб - сраницах
интернета. Вашему вниманию предлагаю один из них.
План-конспект урока по русскому языку. Обобщающий урок по теме: «Главные
члены предложения». (5 класс)
Цели урока: закрепить и систематизировать знания по теме «Главные члены
предложения», умение определять подлежащее и сказуемое; способствовать
формированию умения применять теоретические знания на практике, логично и
последовательно излагать свою мысль; способности к самопознанию, контролю;
146
воспитывать любовь к родному краю; способствовать формированию интереса к
предмету, уверенности в своих силах, желания добиться больших результатов;
Тип урока: обобщение и систематизация полученных знаний
Средства обучения: таксономия Блума, ТРО
Ход урока:
І. Организационный момент. Психологический настрой.
- Ребята, сейчас мы выполним упражнение «Барометр настроения», с целью
определения вашего настроения. Сначала дайте толкование слова «барометр» (ответы
уч-ся). Молодцы, итак начнем. Чем ближе руки будут соприкасаться друг с другом, тем
хуже ваше настроение. Чем шире расстояние между рук, тем лучше ваше настроение.
Покажите, пожалуйста, какое сейчас у вас настроение. Я рада, что у большинства из вас
хорошее настроение. Надеюсь, что к концу урока хорошее настроение будет у всех.
ІІ. Целеполагание. Этап подготовки учащихся к активному усвоению знаний
- Сегодня на уроке мы закрепим знания по теме «Главные члены предложения»
- Скажите, какие цели урока вы поставите перед собой?
- Чтобы закрепить свои знания и умения мы постараемся подняться по шести
ступенькам. На каждой ступеньке нас ожидает определенное задание. Чтобы подняться
на новую ступеньку мы должны правильно выполнить задание. Сегодня мы будем
работать по маршрутному листу.
По мере выполнения заданий вы будете отмечать баллы в индивидуальном
оценочном листе.
Будем подниматься по лесенке вверх от легкого к сложному.
Итак, 1 ступенька – Знание
На данном этапе мы определим, на сколько вы усвоили изученный материал, и
предлагаю вам игру «Мнемотурнир». Работаем в парах. Я предлагаю вам 3 вопроса.
Проверьте себя по эталону и оцените согласно полученным указаниям. Запишите свои
баллы в оценочный лист.
№ зад.
Незаконченное
предложение
Ответы
Степень
уверенности
Оценка
прав.
1
І)
…
обычно
выражается … или
… в именительном
падеже.
ІІ)
…
обычно
выражается …
І)1)__________________
2)____________________
3)____________________
ІІ)1)__________________
2)____________________
2
1 Главные члены
предложения …и ….
1)____________________
2)_____________________
2 ступенька – Понимание
На данном этапе мы повторим изученные понятия, а именно правильно
определять главные члены предложения. Работаем индивидуально. Я предлагаю вам
текст с разноуровневыми заданиями. Ваша задача выполнить задания от простого к
сложному. Далее осуществить самопроверку и записать свои баллы в оценочный лист.
Выборочный диктант
Деревья освободились от снежного плена. Показалось солнце.Ожила земля.
Радует нас чудное пение птиц. Быстро кружат в воздухе ласточки. На лету они пьют
воду, ловят мошек. Я люблю смотреть на птиц.
3 ступенька – Применение
На данном этапе мы закрепим изученные понятия и применим теоретические
знания на практике. Вам предлагаются разноуровневые задания. Ваша задача
выполнить задания от простого к сложному. Далее осуществить самопроверку и
записать свои баллы в оценочный лист.
147
Творческий диктант.
Пришла, зазеленела, прилетели, запели.
Составь и запиши три-четыре предложения о
весне, используя данные слова. Подчеркни
главные члены предложения. Обозначь, чем
они выражены
… весна. Подул теплый … … первые цветы.
Громче зазвенели …
Слова для справок: ручьи, наступила, зацвели,
ветер.
Спиши,
вставляя
пропущенные
слова.
Подчеркни главные члены предложения.
Обозначь, чем они выражены
Высоко на старой березе сидел любопытный
скворец.
Он с интересом наблюдал за детьми под
деревом.
Спиши.
Подчеркни
главные
члены
предложения.
4 ступенька – Анализ. На данном этапе мы закрепим способы выражения главных
членов предложения. Далее осуществим самопроверку. Запишите свои баллы в
оценочный лист.
Распределительный диктант. Вот так весна выдалась в Казахстане. Пришли
щедрые, тѐплые дожди. В небе медленно плыли груды облаков. Они посылали людям
свежесть и спасительную тень
5 ступенька – Синтез. Составить синквейн для каждого варианта разное слово.
Оцените себя согласно критериям и результат отразите в оценочном листе.
6 ступенька – Оценка. На последнем этапе мы подсчитываем баллы, которые вы
получали в течение урока, и соотнесите их с оценкой. Чтобы подвести итог урока я
предлагаю вам игру «Шкала мнений».- Играют ли важную роль главные члены
предложения в нашей речи?- Нужно ли изучать главные члены предложения?
(Почему?)- Довольно ли вы своими знаниями?7. Подведение итогов урока. До
свидания!
Таксономическая карта к уроку по теме: «Главные члены предложения»
Название этапа
Задания
Баллы
Уровни заданий
ЗНАНИЕ
Микроцель: повторить знания, необходимые для закрепления данной
темы.Метод – поисковый. Форма обучения – индивидуальная.Баллы –
5.Время – 5 мин. Система- ученик- ученик
Мнемотурнир
( работа в группах)
Критерии:
5б. – 5в.
4б. – 4в.
3б. – 3в.
2б. – 2в.
1б. – 1в.
Задания
одинакового уровня
ПОНИМАНИЕ
Микроцель:1) Знания - повторить изученные понятия,
2) Умения – правильно определять главные члены предложения.
Метод – проблемно-поисковый. Время: 7 мин. Форма обучения:
индивидуальная.
Баллы: 5. Система- ученик- текст
Выборочный диктантДеревья
освободились от снежного плена.
Показалось солнце. Ожила земля.
Радует нас чудное пение птиц.
5
Спиши. Подчеркни
главные члены
предложения.
Укажи, чем
148
Быстро кружат в воздухе
ласточки. На лету они пьют воду,
ловят мошек. Я люблю смотреть
на птиц.
выражены главные
члены
предложения?
4
Спиши. Подчеркни
главные члены
предложения.
Поставь к ним
вопрос.
3
Спиши. Подчеркни
главные члены
предложения.
ПРИМЕНЕНИЕ
Микроцель:1) Знания – закрепить способы выражения главных членов
предложения.2) Умения – применять теоретические знания на
практике.Метод – проблемно-поисковый. Время:15 мин.Форма обучения:
индивидуально-дифференцированная. Баллы: 5.Система- ученик- текст
Творческий диктант. Пришла,
зазеленела, прилетели, запели.
5
Составь и запиши
три-четыре
предложения
о
весне,
используя
данные
слова.
Подчеркни главные
члены предложения.
Обозначь, чем они
выражены
… весна. Подул теплый … …
первые цветы. Громче зазвенели
…
Слова для справок: ручьи,
наступила, зацвели, ветер.
4
Спиши,
вставляя
пропущенные слова.
Подчеркни главные
члены предложения.
Обозначь, чем они
выражены
Высоко на старой березе сидел
любопытный скворец. Он с
интересом наблюдал за детьми
под деревом.
3
Спиши. Подчеркни
главные
члены
предложения.
АНАЛИЗ
Микроцель:1) Знания – закрепить способы выражения главных членов
предложения 2) Умения – правильно определять грамматическую основу.
Метод – проблемно-поисковый Время:5 мин. Форма обучения:
индивидуальная. Баллы: 5. Система- ученик- текст
Распределительный диктант.Вот
так весна выдалась в Казахстане.
Пришли щедрые, тѐплые дожди.
В небе медленно плыли груды
облаков. Они посылали людям
свежесть и спасительную тень
5
Выполнить задание
№3
4
Выполнить задание
№2
3
Выполнить задание
№1
СИНТЕЗ
Микроцель:1) Знания – систематизировать знания о главных членах
предложения 2) Умения – раскрывать тему через составления
синквейна.Метод – творческий. Время: 8мин. Форма обучения:
индивидуальная. Баллы: 5. Система- ученик- памятка
Составьте «Синквейн»
5б. – если
соблюдены пять
Задания
по
вариантам 1вар. –
149
пунктов;
4б. – 4 пункта;
3б. – 3 пункта;и
т.д.
подлежащее 2 вар.-
сказуемое
ОЦЕНКА
Микроцель: обобщить знания по теме. Метод – интерактивный Время: 3
мин. Форма обучения: коллективная игра. Баллы: 5. Система - ученик -
игровой бланк
Игра «Шкала мнений»
- Играют ли важную роль
главные члены предложения в
нашей речи?
- Нужно ли изучать главные
члены предложения? (Почему?)
-
Довольно ли вы своими
знаниями?
(
Учащиеся
аргументируют свои мнения.
Потом учитель собирает общее
мнение класса )
Критерии:
23-25б. – «5»
18-22б. – «4»
13-17б.– «3»
12 и меньше –
«2»
Использованная литература:
1. Соловейчик С.Л От интересов к способностям - М. 2001г
2. Лейтес Н.С. Умственные способности и возраст.
3.А.А. Жапалова, Г.А.Рудик Педагогика 21 века на пороге школы. Алматы 2009 г.
4. Рудик Г.А., Шакирова Д.М. Инжиниринг процесс обучения в координатах
таксономии Блума и европейских компетенций. Алматы, 2011 г.
ҚАЗАҚ ЭТНОПЕДАГОГИКАСЫ- ҦЛТТЫҚ ТӘРБИЕ НЕГІЗІ
Хасенова Ж.Т.,
музыка пәні мұғалімі,
№24 лингвистикалық мектеп- гимназия,
Қазақстан, Ақтӛбе
Әр халықтың ғасырлар бойы жиналып, бейне бір арнасы кең ӛзендей асқар -асқар
таудай болып қалыптасқан ӛзіне тән салт-сана, дәстҥрі болады. Бҧл салт-сана,
дәстҥрлер сол халықтың адам тәрбиесі, адамгершілік дҥниеге, ӛмірге кӛзқарасы мен
рухани кҥйіне туған. Сол ҥшін де ол халықтың жан дҥниесінің айнасы, ҧрпақтарының
қадір тҧтар мҧрасы болып қалады.
Бірақ салт-сана, дәстҥр біткеннің бәрі табжылмайтын, ӛзгермейтін, қатып қалған
дҥние деп қарауға әсте болмайды, ол дәуірден –дәуірге, ҧрпақтан-ҧрпаққа ӛткен сайын,
сол ӛзі ӛмір сҥрген заманның, ортаның кӛзқарасын, қажетіне қарай мазмҧн мағына
алып, байып, жаңғырып отырады, жаңа, жас сипат алады. Яғни керектісі сақталады да,
тозғаны ӛмір кешіне ілікпей қала береді. Мҧның ӛзі табиғи тҧрғыдан алып қарағанда
заңды да. ӛйткені адамның тыныс- тіршілігі сол ӛмір сҥрген қоғам ӛмірімен тҧтасқан.
Кісі ӛзінің жеке басының қамы ҥшін емес, қоғам мҥддесі, ҧрпақ болашағы ҥшін ӛмір
сҥруге, сол ҥшін игілік жасау керек. Қазіргі кезде бҧрынғы ата-бабаларымыздан қалған
салт-дәстҥрлер бір кездері жойылып кету алдында болса, қазіргі кезде жаңаша
жаңғырып, қазіргі заманға сай ӛңделіп қайта келуде. 1998 жылғы музыка пәнінің
кластарына арналған оқулығынын «Атамҧра» бағдарламасында қазақтың салт - дәстҥр
әндері кӛрініс тапты. Жоқтау әнге Кенен Әзірбаевтың «Базар-Назар» әні берілді. Бҧл ән
тыңдауға берілген. Осы ән арқылы адам дҥниеден ӛткенде оны жоқтап, жоқтау әні
150
айтылатыны туралы балаларға тҥсінік берілетін және жеті қазынаның бірі ит те ӛз иесі
дҥниеден ӛтсе, жоқтай алатыны туралы айта келе немесе басқа да мысалдар келтіре
отырып Қорқыт атамыздың «Ҧшардың ҧлуы» кҥйін тыңдату арқылы жоқтауға кӛп
мағлҧмат бере аламыз. «Жар-жар» айту сол сияқты қыздың ҥйінен ҧзатылып кетер
алдында айтатын «Сыңсу» әні туралы да қаншама беруге болады. Бҧл салт-дәстҥр
әндерінің ҧлттық тәрбие беруге берері кӛп/іпті мысалға тек ән ғана емес қазақтың
аспаптық музыкасы кҥйді алып кӛрейік, халық кҥйі «Келіншек» кҥйінің ӛзі келіншекті
жҥрісі, шашбауының сылдырын бейнелеген/Қазақ келіндерінің әсемдігін кҥйден кӛруге
болады. Қазіргі кезде қазақ тойларында жар-жар айту, сыңсу айтуәдетке айналып
жақсы кӛрініс тауып жҥр.қалай дегенде лттық тәрбиенің алар орны ерекше.
Адамның қуаныш, қайғысы да, салтанат, кӛргісі де, барлық байлық, ырыс дәулеті
де сол болмақ. Қай дәстҥр болмасын халықтың кӛзқарасынан туып, тҧрмыстық
қажеттілік сынынан ӛтіп барып қалыптасқан.
Алдексей Максимович Горький халықтың тек материалдық байлықтарды
жасаушы қана емес, рухани байлықтың бірден –бір сарқылмас кӛзі, барлық ҧлы
поэмаларды, жердің барлық қайғы-қасіреті мен қуаныш шаттығын солардың ішінде ең
ҧлысы- дҥние жҥзілік мәдениет тарихын жасаушы, уақыт бойынша, сҧлулығы мен
данҧшпандығы бойынша да, тҧңғыш философ және ақын екендігін айтқан.
Ес біліп ақыл ҧштауда, ой дҥниесін толықтырып білім алуда ҧрпақтан-ҧрпаққа
талай қилы кезең сындардан ӛтіп ӛз мағынасын сақтап келе жатқанхалықтың жақсы
салт-сана, әдет- дәстҥрлерінің ҧрпаққа берері мол. Әрбір даналық парасаттың ӛшпейтін
себебі- сол халықтың рухани, мәдени мҧраларын сақтау, оны жаңартып, жаңа ӛмір,
жаңа адам, жаңа қоғам талаптарына қарай бағыттап, байытып қызмет істетіп
отырғандықтан екені тҥсінікті. Сондықтан да оны қадірлеп-ардақтап таза ҧстау, оған
қиянат жасамау қай ҧрпақтың болсын қасиетті борышы.
Ешбір қағаз бетіне жазылып, жарлықпен бекітілмей-ақ тҧтас бір халықтың рухани
қажетіне айналып кеткен мҧндай дәстҥрлерді неміс философы Э.Канттың, біздің
арымыз, ҧлтымыз деп есептегені де содан болу керек.
«Халық алдында ҧят деген жақсы сезім -ӛзіңнен ӛзің ҧялу, бәрінен де жақсы» -
дейді Л.Н. Толстой. Халықтың ғасырлар бойы асыл ойтамшысынан жинап, алмас
қазынадай сақтаған мҧрасын қҧрметтеу, адамгершілігін, ҧяттың не екенін естен
шығармау қасиетті сезім.
Халық дәстҥрлері жас ҧрпақты ӛз халқының тарихын, мәдениетін, рухани, табиғи
байлығын, жерін, елін сҥюге, айналасынқоршаған дҥниеге адамгершілікпен қарауға,
қҧбылыс-болмысты парасатпен табуға, әділет шапағатқа баулиды. И. Ньютон, менің
басқадан алысырақ кететін себебім-алып-тарихының ҥстінде тҧрмын деп тегін айтпаған
ғой. Сол алып, даналық пен данҧшпандық биігі-қадірлі халық одан ҥйрене жҥріп
ҥйренесің.
Әр халықтың дәстҥрі де әр тҥрлі. Оған себеп: солхалықтың ежелден келе жатқан
тҧрмысы мен тіршілік еткен географиялық ортасы, әлеуметтік- экономикалық жағдайы,
ӛмірге кӛзқарасы, шаруашылық тіршілігі т.б. Сондықтан да халық дәстҥрінің қай-
қайсысы болсын ортақ ой, ортақ ӛмірден туған ортақ қазынаға жатады.Қазақ халқы
ежелден кӛшпелі, ортақшыл ел, «Жҧмыла кӛтерген жҥк жеңіл»-деп, басқа тҥскен
қайғы-қасірет, қуаныш шаттық болсын бірге кӛтеріп келеді. Қолда барда бірден бӛліп
пайдаланған, ӛзара бір-біріне кӛмектесу сияқты белгілі бір коллективке тән дҧрыс әдет-
ғҧрыпты туғызған. Сол әдет-ғҧрыптар ҧзақ замандарға талмай жетіп, сол халықтар
ӛзіне тен берік дәстҥрінің негізін салған.
Қазақ халқының ҧлттық дәстҥрлері кӛп салалы. «Ӛнер алды қызыл тіл»-деп, әуелі
аталы сӛзді қҧрметтеген. Мҧнысы даналықты, ақыл-парасатты, тапқырлықты
қҧрметтегені. Не бір асыл ой, ардақты сезім тілмен айтылған ғой. Қырдағы халықтың
шешендік тапқырлыққа бейім келетіні- алаңсыз кӛшпелі ӛмір сҥргенінен шығар, әлде
151
ӛз кӛз алдындағы табиғаттың кӛп жҧлдыӛды ашық аспан мен ҧшы қиырсыз
жасылдаланың шабытты әсерінен шығар.
Қазақ халқының ҧлы ағартушы педагогтары, ойшылдары мен қоғам қайраткерлері
А. Байтҧрсынов, М. Жҧмабаев, Ж. Аймауытов, М. Дулатов, Х. Досмҧхамедов ӛз
еңбектері арқылы қазақ этнопедагогикасының қалыптасуына теориялық алғы шарттар
жасады. Олар бҥкіл қазақ халқына ҧлттық тәрбиенің мақсаты, міндеттері, мазмҧны,
әдістері мен және нәтижесінің негіздері. Сол арқылы олар 20-ғасырдың басындақазақ
халқының болашағын ойлап, оның мектебінің ҧлттық болуы, қазақ тілінің тазалығын,
мектептегі білім мазмҧнының қазақ халқының ҧлттық мәнімен, оның ҧлттық рухымен
бірлікте болуын дәлелдеді.
М. Жҧмабаев ӛзінің «Педагогика» атты тӛлтума оқулығанда «Әрбір ҧлттың бала
тәрбие қылу туралы ескіден келе жатқан жеке-жеке жолы бар. Ҧлт тәрбиесі баяғыдан
бері сыналып, кӛп буын қалдырып келе жол болғандықтан, әрбір тәрбиеші, сӛз жоқ, ҧлт
тәрбиесімен таныс болуға тиіс» десе, Ж. Аймауытов «Тәрбие» атты мақаласында
тәрбие ғылымын зерттеу қажеттігін. «Бҧл кҥнге дейін тәрбие ғылымы- кейінгі
басқышта жҥрген ғылым» екенін,ескерткен.
Қазақ ҧлтынан тҧңғыш педагогика ғылымдарының докторы ғылыми тәжірибесіне
ие болған профессор Т. Тәжібаев ӛзінің 60-жылдардың басында жазған «Ауылдағы
қазақ балаларының тәрбиесі және Қазақстанның мектептері» атты мақаласында
«Қазақтың мәдени ӛмірінде фольклор, музыка, қолданбалы ӛнер және халықтың
тәрбиелік дәстҥрлерібасты роль атқарған»
Қазіргі ҧлттық мектеп жасау, онда ҧлттық тәрбие беруге ерекше назар аударылып
жатқаны, қоғамымыздың болашағы сол тәрбиеге тікелей байланысты екеніне кӛзіміз
жете бастады. Дегенмен, оқу орындарында болашақ мҧғалімдерді ҧлттық тәрбиеге
дайындау проблемасы әлі де болса, ерекше зерттеуді талап етеді.
Қазақ этнопедагогикасы және оның тарихын зерттеу жҧмысы соңғыжылдары кең
қарқынды жҥргізілгені, олар ҧлттық тәлім-тәрбие берудің кӛкейкесті проблемаларына
айтуға болады. Дегенмен мектеп мҧғалімдерін жоғары оқу орындары оқытушыларын,
болашақ мҧғалімдерді ҧлттық тәрбие беруге дайындау проблемалары нашар
жҥргізілуде. Ӛйткені оларға жоғары оқу орындарында оншакӛңіл аударылмауда, себебі,
жоғары педагогикалық оқу орындарында «Этнопедагогика» кафедрасы болса.
Халық мәдениеті: этнопедагогикалық білімнен, этномәдени тәрбие беруден,
Жанҧя
мәдениетінен,
патриоттық
тәрбиеден,
ҧлттық
тәлім-тәрбиеден,
этнопедагогикалық психологиядан тҧрады.
Мемлекетіміздің соңғы стратегиялық ҧстанымы - «мәдени мҧра» бағдарламасы.
Этномәдени білім алдымен ҧлттық сипатта дамып, содан кейін 14 жастан әрі әр ҧлттың,
әлемдік халықтардың мәдениетін меңгеруге ҧмтылдырады. 14 жасқа дейін әр ҧлт
ӛкілінің баласы ӛзінің ана тілінде этникалық мәдени дҥниетанымын ӛркендетуге
міндетті.
Халық ауыз әдебиетінің ҥлгілері қҧнды мәдени мҧра. Қазақтың тҧрмыс - салт
жырлары - халық педагогикасының ҥлкен бірсаласы. Ауыз әдебиеті ҥлгілерінің
тәрбиелік мәні. Бесік жыры, шілдехана жыры, жҧбату, тілек айту. Тҧсау кесу жыры,
жаңылтпаш тіл тәсілдері, санамақтық тәрбиелік мәні.Жҧмбақтық дҥниетанымдық рӛлі.
мақал-мәтелдер-тәрбие қҧралы.Балалар жыры, мазақтамалар, ӛтірік ӛлең, ойын
ӛлеңдер, мәтінмен жҧмыс.
Қазақтың салт-дәстҥрлерінің этнопедагогикалық мәні. Этнопедагогиканың бір
саласы- қазақ халқының салт- дәстҥрлері. Қазақ дәстҥр-ізеттілік, мейірімділік,
қонақжайлылық, имандылық ҧлттық сана кӛрінісі-ҧлттық намыс, ҧлттық абырой,
рәсімдер-шілдехана, баланы қырқынан шығару, балаға ат қою, бесік тойы,
адамгершілік тәрбиесі, ар, ҧят - ҧлттық мінез, әдеп сақтау, имандылық, салауаттылық,
бата, тілек-тілеу, ат тергеу, сәлем беру, сәлем ету. Сауап, кесір, обал, ысырап- халық
152
педагогикасының уәжімдері. Оқушыларға этнопедагогикалық тәрбие берудің
педагогикалық маңызы зор.
Достарыңызбен бөлісу: |