Бураева жанат бауыржановна бoлaшaқ информатика мұғалімдерінің педагогикалық креативтілігін қалыптастыру

112 
Болашақ информатика мұғалімдерінің педагогикалық креативтілігі
дидактикалық және коммуникативтік іс-әрекеттегі жаңалықтарды жасау 
қабілеті ретінде, сондай-ақ ӛзіне, оқушылармен ӛзара әрекеттесуге және 
жағдаяттарды шешуге шығармашылық қабілеттің бір түрі ретінде 
қалыптасты. Рефлексивті-инновациялық технологиялардың кӛмегімен 
болашақ информатика мұғалімінің тез ӛзгеретін жағдайларға бейімделуінің 
жоғары 
деңгейіне 
қол 
жеткізілді. 
Рефлексивті-инновациялық 
технологияларды қолдану креативтік білім беру ортасын құруға ықпал етеді, 
әрі онда келесі негізгі ұстанымдарды сақтауға болады. 
1. 
Болашақ 
информатика 
мұғалімдерін 
танымдық 
іс-әрекетте 
креативтілікке ынталандыру, ұсынылған оқыту мазмұнына немесе іс-
әрекеттерге эмоционалды және құндылық қатынасын қалыптастыру. 
2. 
Сұхбат, субъект-субъект ӛзара іс-қимыл қатынастарын құру. 
3. 
Білім беру үдерісінде іздеу және ашу контекстін қамтамасыз ету. 
4. 
Салыстыру, дәлелдеу, таңдау жасау, негіздеу, ұсыну және ӛз нұсқасын 
іске асыру сияқты іс-әрекеттерді ұсыну. 
5. 
Сабақтарды ұйымдастырудың негізгі формалары: зерттеулер, 
эксперименттер жүргізу; проблемалық міндеттер мен жағдайларды шешу, 
жобаларды қорғау және т.б.. 
Осы орайда, болашақ информатика мұғалімінің педагогикалық
креативтілігін қалыптастыруға ықпал ететін креативті білім беру ортасын 
құрудың мүмкін жолдарын қарастырайық. 
Креативті білім беру ортасының сипаттамалары: 
1) креативті білім беру ортасы әрбір білім алушы үшін жеке, оның 
сұраныстарына, ұмтылыстарына, қажеттіліктеріне икемді ден қоятын, оның 
құндылықтар жүйесіне, мотивтеріне сүйенетін және ӛзін-ӛзі ұйымдастыру 
қабілетіне ие жеке кеңістік болып табылады.
2) ізгілендіру креативті білім беру ортасын жобалаудың жүйе құраушы 
факторы болып табылады. Бұл ізгілендірудің негізгі кӛрінісі жеке тұлғаның 
дамуы болып табылатындығымен негізделеді. Бастапқыда педагогикалық 
креативтілікке бейімділігі әр білім алушыға тән деп саналады.
Бірақ ол ӛсетін, оқытылатын, тәрбиеленетін ортаның әсері, кӛптеген 
тыйымдардың, әлеуметтік үлгілердің болуы педагогикалық креативтіліктің 
кӛрінісін баяулатады. Сондықтан кӛбінесе педагогикалық креативтіліктің 
қалыптасуына оң серпін беру үшін білім алушыны орта мектепте алған алған 
психологиялық кедергілерден босату жеткілікті. Білім беруді ізгілендіру бұл 
үдерісте жетекші рӛл атқаруы керек. 
3) Педагогикалық креативтілік қалыптастырылатын орта белгісіздіктің 
жоғары дәрежесіне, әлеуетті кӛпнұсқалылыққа және белгісіздікке ие болуы 
тиіс. Белгісіздік білім алушыларды дайын бағдарларды пассивті қабылдауға 
емес, креативті бағдарларды белсенді іздеуге жұмылдырады, ал 
әмбебаптылық оларды табу мүмкіндігін қамтамасыз етеді, қиялдың 
шығармашылық белсенділіктің дамуын ынталандырады. 
4) Креативті білім беру ортасы үлкен еркіндік дәрежесіне ие болуы 

113 
тиіс. Еркіндіктің ерекше нысаны белсенділік болып табылады. Алайда, 
креативті білім беру ортасы болашақ информатика мұғалімінің 
шығармашылық қабілеттерін іске асыру және дамыту үшін еркіндік беріп 
қана қоймай, білім алушының ішкі еркіндігін еңсеруге де ықпал етуі тиіс. 
Білім алушылардың ішкі бостандығының болмауы, біріншіден, оларға әсер 
ететін сыртқы және ішкі күштерді түсінбеуде, екіншіден, педагогикалық 
креативтілікке бағдарланудың болмауында, педагогикалық іс әрекеттегі 
дидактикалық және коммуникативтік оқиғалардың қолайсыз бағытын 
ӛзгерте алмауда, жағдайдан шығуға ұмтылыстың азаюына әкеледі. 
Осылайша, 
болашақ 
информатика 
мұғалімінің 
педагогикалық 
креативтілігін қалыптастыруда оны еркін ортада әрекет етуге үйрету 
маңызды.
Болашақ информатика мұғалімдерінің педагогикалық креативтілігін 
ағылшын тілінде меңгерілетін пәндерді оқытуда қалыптастыруда білім 
алушылар қойылған мақсатқа жету жолдарын таңдау еркіндігіне ие болып 
қана қоймай, ӛздері де білім беру мақсаттары жүйесін қалыптастыруға, 
мақсат қоюға белсенді қатысатын орта шынайы креативті болып табылады. 
Бірақ мұндай іс-шараларға білім алушылар арнайы дайындалды. Сондықтан 
ЖОО-ның білім беру ортасы педагогикалық креативтілікті дамыту үшін 
қажетті мынадай негізгі талаптарға сәйкес келуі тиіс деп тұжырымдаймыз: 
- білім алушылардың іс-әрекеттерін, олардың ой-пікірінің барысын, 
таным жолдарын реттейтін ережелердің болмауы; білім алушыларға 
еркіндік пен дербестік беру; 
- барлық қажетті мәліметтерді алуды қамтамасыз ететін үлкен 
ақпараттық қордың болуы; 
- педагогикалық шығармашылық қызметтің оң озық үлгілерінің болуы 
және оның нәтижелерін бағалау мүмкіндігі; 
- үлгілі 
емес 
нәтижеге 
қол 
жеткізуге 
ұмтылу 
арқылы 
ынталандырылатын белсенді іздестіру қызметі барысында әрбір білім 
алушының шығармашылық әлеуетін барынша ашу үшін жағдай жасау; 
- шығармашылықтың еркін ахуалын құруға мүмкіндік бермейтін 
уақыт шектеулерінің болмауы. 
- болашақ информатика мұғалімдердің педагогикалық креативтілігін 
қалыптастырудың ӛзіндік ерекшеліктерін анықтау креативтілікті болашақ 
информатика мұғалімінің креативтік іс-әрекетінің тиімділігін қамтамасыз 
ететін тұлғаның кіріктірілген дамымалы сипаты ретінде, әр түрлі кәсіби оқу 
іс-әрекетінде креативтік ӛзін-ӛзі жүзеге асырудың кӛрінісі ретінде 
қарастыруға мүмкіндік береді. 
Жоғарыда 
айтылғандардың 
негізінде 
болашақ 
информатика 
мұғалімдерінің педагогикалық креативтілігін қалыптастыруда келесілер 
басшылыққа алынды: 
1) білім алушының ӛзі болуға ұмтылысын, оның ӛзінің «Мен» сӛзін 
тыңдай білуі және оның педагогикалық іс әрекеттегі дидактикалық және 
коммуникативтік мәселелердің шешудегі кӛзқарастары мен шешімдерін 

114 
кӛтермелеу; 
2) білім алушының жеке басына, оның бірегейлігіне, даралығына құрмет 
кӛрсету; 
3) педагогикалық креативтіліктің құндылығына сүйену;
4) пікірталастарды дұрыс жүргізу; сынға тыйым салу;
5) білім алушылардың тәуекелге бейімділігін, бірегей іс-әрекеттері мен 
мәселелердің шешімдерін іздестіру бағыттарын ынталандыру;
6) бастамаға, дербестікке сүйену, білім алушының ӛзін-ӛзі жетілдіруге, 
ӛзін-ӛзі бағалауға, ӛзін-ӛзі танытуға, саналы белсенді ӛзіндік ұмтылысын 
кӛтермелеу; 
7) білім алушылардың ӛзін-ӛзі анықтау, ӛзін-ӛзі ұйымдастыру, мақсат 
қою, 
креативтілік, 
мақсаткерлік, 
рефлексия 
және 
т.б. 
сияқты 
ұйымдастырушылық іс-әрекет қабілеттерін дамыту; 
8) қиялға бейімділікті, ойдың ұшқырлығын ынталандыру; 
9) білім алушының тұрақты белсенділігін қамтамасыз ететін әдістерді 
пайдалану, мысалы, жаңа білімді ӛз бетінше меңгеруге ынталандыратын 
оқытудың проблемалық әдісін қолдану; 
10) уақыт 
тапшылығы және шектеулі құралдар жиынтығы 
жағдайында жаңа, тың емес шешімдерді іздеуді талап ететін қызметтің 
тӛтенше жағдайларын модельдеу; 
11) мүмкін болатын шешімдердің (болжамдардың) барынша кӛп санын
білім алушылардан дербес шығармашылық шешімдер, ӛзіндік шешім 
қабылдауды талап ететін жағдайларды жасау. 
Оқыту әдістері - оқушылардың білім беру мазмұнын дұрыс игеруін, 
ақыл-ой күші мен ерекше қабілеттерін дамытуды, олардың ӛзін-ӛзі 
тәрбиелеуі және ӛзін-ӛзі тануы құралдарын қамтамасыз ететін ұстаз бен 
шәкірттің дәйекті әрі ӛзара байланысты әрекеттерінің жүйесі. Оқыту әдістері 
оқудың мақсатын, оны меңгеру амалдарын және оқыту субъектілерінің ӛзара 
әрекеттесу сипатын кӛрсетеді.

жүктеу/скачать 3,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: