Электронно–методическая система

160
урокам, электронные методические системы, электронные учебники, проводятся уроки с использованием 
ресурсов сети Интернет, организуются теле-, видеокон ференции.
Наш подход связан с применением компьютера, непосредственно встроенного в управление учебным 
процессом, как информационно-обучающей среды. (Под информационно-обучающей средой понимается 
совокупность  условий,  способствующих  возникновению  и  развитию  процессов  интерактивного 
взаимодействия  между  обучаемыми,  преподавателем  и  средствами  информационно-коммуникационных 
технологий,  а  также  формированию  познавательной  активности  обучаемого,  при  условии  заполнения 
компонентов среды предметным содержанием).
Формой  реализации  информационно-обучающей  среды  мы  считаем  электронную  методическую 
систему.  Электронно-методическую  систему  (ЭМС)  (рисунок  1)  мы  рассматриваем  как  целостное 
соединение предметных областей знаний. В конкретном случае мы создали ЭМС для учащихся среднего 
профессионального  образования  по  специальности  «Преподавание  в  начальных  классах»  в  области 
«Методики обучения математике» на основе интеграции предметных знаний по «Теоретическим основам 
математики», «Психологии» и «Педагогики» (дидактики).
Электронная  методическая  система  –  это  открытая  развивающаяся  база  организованной  и 
структурированной  межпредметной  информации  как  совокупный  педагогический  опыт  организации 
обучения  по  целевому,  содержательному,  операционному  и  оценочно-результативному  компонентам 
процесса.
В  основании  педагогической  технологии  конструирования  ЭМС  находится  модульная  технология. 
Четкость  и  логичность  действий,  активность  и  самостоятельность  учащихся,  индивидуализированный 
темп работы, регулярная сверка ре зультатов (промежуточных и итоговых), самоконтроль и взаимоконтроль 
–  это  показатели  эффективности  методической  работы  в  колледже.  ЭМС  характеризуется  следующими 
компонентами.
Целевой компонент направлен на представление методической работы как системы, т.е. первичное 
структурирование информационно-обучающей среды, предполагающее:
•
выделение стержневых линий всех учебных предметов, курсов;
•
отбор содержания для каждого класса по каждой стержневой линии;
•
конструирование модулей.
Таким образом, преподаватели получают наглядное представление о со держании своего предмета и его 
месте в системе других предметов. Итогом работы является то, что каждая ПЦК составляет модуль.
Составив такую программу, учитель четко и целостно видит все содер жание с точки зрения особенностей 
и сложностей изучения явлений. Каждой модульной программе дается название, которое отража ет суть 
изучаемого явления.
Модуль  мы  рассматриваем  как  совокупность  локальных,  системных  и  функциональных  знаний, 
определяющих глубину и полноту познания сущности изучаемого явления.
Отличие  нашего  подхода  заключается  в  том,  что  методическая  подготовка  учителей  для  работы  в 
условиях ИКТ предполагает не просто владение знаниями учителями, но и способами создания модели 
изучаемого  явления  как  условие  архитектуры  структуризации  и  алгоритмизации  процесса  передачи 
знаний.  Термин  «модуль»  является  привнесенным  из  информатики  в  педагогику  и  определяется  как 
функциональный узел на основе, которого выстраивается компьютерная программа.
Содержательный компонент направлен на создание информационно-обучающего поля.
В  соответствии  с  каждым  модулем  проводится  отбор  содержания,  которое  представляет  собой 
иерархизированную информацию.
Операционный  компонент.  Составляются  задания  выходного  контроля.  Их  смысл  в  выявле нии 
степени овладения содержанием модуля.
Задания осуществляют непрерывность внутрипредметных и межпредметных связей; дифференцированы 
по содержанию и уровню познавательной самостоятельности; проблемны; ориентируют на поиск проблем 
и  их  решений;  отражают  механизм  усвоения  знаний;  включают  повторение  изученного  (составление 
таблиц, сравнительных характеристик т.д.); интегрируются целью модуля.
Деятельность учащегося проходит в зоне его ближайшего развития; ориентирована на самоуправление 
и  взаимоуправление,  формирует  навыки  общения;  дает  возможность  рационально  распределять  время; 
реализует рефлексивные способности ученика на каждом занятии. В ЭМС представлены 300 заданий.
Оценочно-результативный компонент связан с оценочной деятельностью и направлен на мониторинг 

161
качества знаний учащихся.
При  этом  входной  и  выходной  контроль  более  жесткий,  осуществляется  автоматически,  а  текущий 
и  промежуточный  в  ходе  выполнения  заданий  -  мягкий,  проходит  в  виде  само-  и  взаимоконтроля, 
предполагает справку в форме точных и расширенных ответов.
Масштабы создания ЭМС могут быть разными: от урока и системы уроков до крупномасштабной ме-
тодической  системы  обучения,  содержания  обучения,  учебного  про цесса,  проектирования  организации 
образования нового типа.
Основным  ме тодологическим  принципом  создания  технологии  ЭМС  является  принцип  открытости. 
Под открытой системой понимается информация в области предметных знаний, система педагогических 
заданий  и  упражнений,  тесты,  которые  любой  пользователь  (учитель,  учащийся)  может  дополнить  с 
учетом  своего  методического  опыта.  При  открытости  ЭМС  обес печивается  возможность  добавления 
новой педагогической информации или изменения уже имеющихся при неизменных системообразующих 
компонентах ЭМС.
Разработанная нами ЭМС явилась по своей сути технологичной, т.к. оказалась способной к воспроизведению 
в других предметных областях знаний, 11-ю кафедрами колледжа имени Ж. Досмухамедова. Например, ЭМС 
по физико-математическому циклу создали 15 преподавателей колледжа.
Во всех выпускных курсах проводится занятие по выбору, по авторской программе (д.п.н. Курманалиной Ш.Х.) 
учащиеся  знакомятся  основными  направлениями  информатизации  образования,  информационными 
ресурсами, технологией конструирования электронных учебников, ЭМС. Учатся практически разрабатывать 
модуль,  гипертекст,  задания  и  тесты.  Применять  электронные  учебники  на  уроках,  свободно  работать 
на интерактивной доске, проверять самостоятельно свою готовность к методической работе в условиях 
электронной  методической  системы.  В  становлении  профессиональной  ИКТ  компетентности  учащихся 
колледжа  большую  роль  играет  автоматизированная  программа  диагностического  изучения  готовности 
учителей (студентов) к созданию и использованию электронной методической системы.
Заслуга этой программы заключается в том, что она помогает студентам и преподавателям проверять 
свою готовность работать в условиях информатизации образования, модулировать учебную информацию, 
конструировать  информационно-обучающее  поле,  проектировать  дистанционное  взаимодействие, 
проводить  мониторинг  качества  обучения.  Программа  ориентирована  не  только  на  использование 
информационных технологий, но и на формирование управленческой культуры в условиях информационно-
образовательной среды. Разработана и апробирована технология формирования управленческой культуры 
учащихся  (мотивационный,  когнитивный,  технологический  компоненты)  на  основе  использования 
интерактивных  форм  и  методов  педагогического  менеджмента.  Студенты  активно  включены  в 
управленческую  деятельность  в  ходе  образовательного  процесса  (самоуправление,  соуправление).  В 
содержание  учебного  плана  включен  спецкурс  «Основы  педагогического  менеджмента».  В  результате 
выпускник владеет основными компетенциями для его успешной социальной адаптации, самореализации, 
само и соуправления, для работы в команде, подчинения и руководства.
На основе комплексного изучения основных показателей профессиональной деятельности определяется 
рейтинг педагога.
Для  определения  рейтинга  рассматривается  деятельность  педагогов  по  следующим  показателям: 
уровень профессиональной компетентности преподавателя; результат профессиональной педагогической 
деятельности;  организация  научно-исследовательской  и  опытно-экспериментальной  работы;  умение 
работать с документацией; работа в учебных кабинетах; трудовая дисциплина.
Результат  профессиональной  педагогической  деятельности,  организация  научно-исследовательской 
и  опытно-экспериментальной  работы,  умение  работать  с  документацией,  работа  в  учебных  кабинетах 
накапливается в портфолио каждого педагога. С помощью портфолио педагоги стремятся конструировать 
и  реализовывать  не  только  собственные,  но  и  индивидуальные  образовательные  маршруты  развития 
учащихся.  При  этом  кроме  «накопительной»,  портфолио  выполняет  модельную  функцию,  показывает 
особенности его общей культуры, отдельных сторон интеллекта, помогает учителю проводить рефлексию 
собственной деятельности, служит формой обсуждения и самооценки результатов работы в течение года.
Рейтинг  педагога  подводится  из  четырех  оценок:  самооценки,  оценки  заведующих  кафедр,  оценки 
заместителей и директора.
Проведение  диагностических  мероприятий  направлено  не  только  на  улучшение  профессиональных 
и  личных  качеств  педагога,  способствующих  оптимальному  протеканию  учебно-воспитательного 

162
процесса, но и в конечном счете, на формирование и развитие у педагога такого важнейшего навыка, как 
самодиагностика,  т.к.  владение  таким  навыком  избавляет  педагога  от  мелочной  опеки,  позволяет  ему 
самостоятельно  анализировать  и  вносить  необходимые  коррективы  в  учебно-воспитательный  процесс, 
генерировать мероприятия по улучшению своей деятельности. При этом педагог выходит на новый уро-
вень самоорганизации — в режим непрерывного педагогического совершенствования и поиска.

163

164

165
«МҰҒАЛІМНІҢ КӘСІБИ ДАМУЫ:
 ДӘСТҮРЛЕРІ МЕН ӨЗГЕРІСТЕРІ» 
АТТЫ КОНФЕРЕНЦИСЫНЫҢ ҚАТЫСУШЫЛАРЫНЫҢ ҰСЫНЫМДАРЫ
  «Мұғалімнің  кәсіби  дамуы:  дәстүрлері  мен  өзгерістері»  атты  халықаралық  ғылыми-тәжірибелік 
конференцияда (бұдан әрі – Конференция) педагогикалық шеберлікті дамыту жобасының ауқымдылығы 
және өзектілігі атап өтілді. 
Конференция  барысында  педагогтар  ортасының  өзекті  проблемаларын,  педагогтарды  даярлау  және 
біліктілігін  арттырудың  қазақстандық  және  шетелдік  жүйелерінің  үрдістерін,  мұғалімдерді  кәсіби 
жетілдірудің болжалды тетіктерін талқылап, қатысушылар мынадай ұсынымдар жасады:
І. Мұғалімді кәсіби дамыту бойынша:
1) қазақстандық педагогтардың кәсіби проблемаларын анықтау мақсатында зерттеулер жүргізу;
2)  мұғалімдердің  кәсіби  қажеттіліктерінің  мониторингі  нәтижелері  негізінде  біліктілікті  арттыру 
курстарының мазмұнын қалыптастыру;
3)  біліктілікті  арттыру  курстарының  оқу  бағдарламаларында  міндетті  және  ұсынымды  бөлімдерді 
қарастыру;
4)  тәжірибе  алмасу  және  үздік  практикаларды  енгізу  мақсатында  педагог  кадрлардың  біліктілігін 
арттыру жүйесінің халықаралық ұйымдармен ынтымақтастығын дамыту;
5)  педагог  кадрлардың  біліктілігін  арттыру  бағдарламаларын  әзірлеуге  озық  қазақстандық  және 
халықаралық сарапшыларды тарту;
6) педагог кадрларды даярлау және олардың біліктілігін арттырудың кешенді жүйесін құру жұмысын 
ұйымдық-әдістемелік тұрғыдан қамтамасыз ету;
7) мұғалімнің үздіксіз кәсіби дамуы үшін жағдай жасау;
8)  мұғалімдердің  жұмыс  жағдайын  жақсарту  (мұғалімді  қажетті  оқу  жабдықтарымен  және  шығыс 
материалдарымен  қамтамасыз  ету).  Мектептер  бюджеттеріне  педагогтік  басылымдарға  (қағаз  және 
электронды тасымалдағыштарда) жазылуға жеткілікті қаражат бөлу;
9) жүйені үнемі жетілдіріп отыру мақсатында педагогтардың біліктілігін арттырудың кешенді жүйесінің 
аясында оқытудан өткен мұғалімдердің кәсіби қызметінің мониторингін жүргізу;
10)  озық  педагог  кадрлардың  ұлттық  қорын  қалыптастыру  мақсатында  жаңашыл-педагогтардың 
дерекқорын құру және оны жүйелі толықтырып отыру;
11) қазақстандық жаңашыл-педагогтардың үздік педагогикалық тәжірибесін және үздік халықаралық 
тәжірибені жыйнақтау және Қазақстанда тарату;
12)  мұғалімдердің  кәсіби  қоғамдастықтарының  дамуына  жағдай  жасау  және  оларды  білім  беру 
бағдарламаларының, оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдардың сараптамасын жүргізуге және талдау 
жасауға тарту; 
13)  оқыту  материалдарының  теориялық  және  практикалық  мазмұнының  және  педагогтарды 
оқыту  нәтижелерінің  мониторингі  негізінде  педагогтардың  біліктілігін  арттыруға  арналған  білім  беру 
бағдарламалары  мен  оқу  материалдарын  әзірлеу  және  сараптамасын  жүргізуге,  өзінің  педагогикалық 
тәжірибесін кеңінен таратуға жаңашыл педагогтарды тарту;
14) негізгі педагогикалық жүктемені қысқарта отырып, орта білім беру ұйымдарында тәлімгер-педагог 
мектебін құру және оған еңбекақы төлеуді қарастыру;
15)  Қазақстан  мұғалімдерінің  танымал  халықаралық  білім  беру  ұйымдарында  тағылымдамасын 
ұйымдастыруды қамтамасыз ету;
16)  педагог  кадрлардың  біліктілігін  арттыру  саласында  қызмет  көрсететін  баламалы  ұйымдардың 
жұмыс істеуіне жағдай жасау;
17)  педагог  кадрлардың  біліктілігін  арттыру  саласында  қызмет  көрсететін  білім  беру  ұйымдарын 
аккредитациялау рәсімінің нормативтік, құқықтық базасын әзірлеу және бекіту;
18) ата-аналар мен жергілікті қоғам көшбасшылары арасында мұғалімдердің біліктілігін арттырудың 
жаңа бағдарламасы туралы түсіндіру жұмысын жүргізу;
19) педагог кадрларды даярлау және біліктілігін арттыру жүйелерінің сабақтастығына ықпал жасау;
20) мектептердегі психологиялық-педагогикалық қызметті кеңейту;

166
ІІ. Педагог кадрларды даярлау бойынша:
21) қазіргі заманғы мектеп қажеттіліктеріне сәйкес жоғары педагогикалық білімнің мазмұнын айқындау;
22)  қазіргі  заманғы  талаптарды  ескере  отырып,  мектептердің  педагог  қызметкерлерінің  біліктілік 
сипаттамасын әзірлеу;
23)  педагогтарды  даярлау  мен  біліктілігін  арттыру  жүйелерін  жетілдурі  жөніндегі  қазақстандық 
бағыттың түбегейлі жаңалықтарын ескере отырып, Жаңа формация педагогының үздіксіз кәсіби білім алуы 
тұжырымдамасын әзірлеу;
24) педагогикалық мамандықтар бойынша кадрлар даярлайтын ЖОО-лардың білім беру қызметтерінің 
мониторингін жүргізу;
25)  педагог  мамандығын  жүрек  қалауымен  таңдаған  дарынды  талапкерлерді  тарту  үшін  мектеп 
оқушылары арасында кәсіби бағдар беру жұмыстарының сапасын күшейту;
26) диплом жұмыстарында, магистрлік және докторлық диссертацияларда педагогтардың үздіксіз кәсіби 
дамуы, білім беру менеджментін жетілдіру мәселелерін қарастыру;
27) негізгі орта білім беру ұйымдарымен ынтымақтастық арқылы педагогикалық мамандық студенттерінде 
мұғалім мамандығына қызығушылық пен оң көзқарас қалыптастыру;
28)  жоғары  педагогикалық  білім  беру  бағдарламаларында  студенттердің  педагогикалық  тәжірибесіне 
және интернатурадан өтуіне арналған уақыттың өсуін көздеу;
29) магистратураның педагогикалық мамандықтары бойынша мемлекеттік гранттар санын ұлғайту;
30)  педагогикалық  ЖОО  талапкері  үшін  өлшемдер  әзірлеу  және  соның  негізінде  педагогикалық 
мамандықтар бойынша студенттер құрамын қалыптастыру тәжірибесін қайта қарау;
31)  педагогикалық  ЖОО-ларда  студенттердің  қорытынды  аттестациясын  жүргізудің  мазмұнын  қайта 
қарау;
32) педагогикалық ЖОО-ларды бітірушілер үшін біліктілік емтихандарын енгізу және ЖОО рейтингілерін 
белгілеу кезінде олардың нәтижелерін ескеру;
33) тілдік пәндер бойынша оқу бітірушілер үшін тілді білу деңгейін анықтауға емтихан енгізу;
34)  мұғалімдер  даярлауды  үнемі  жетілдіру  үшін  қазақстандық  педагогтардың  мектептегі  кәсіби 
проблемаларын және мектептерде болып жатқан өзгерістерді анықтау мақсатында педагогикалық ЖОО-
ларда зерттеулер жүргізу;
ІІІ. Ақпараттық технологияларды қолдану бойынша:
35)  ақпараттық-коммуникациялық  ресурстарды  дамыту  саласында  пайда  болған  жаңа  білім, 
технологиялар, инновацияларға сәйкес педагог мамандықтардағы студенттерді оқыту мазмұнын жаңарту 
және ортасын жобалау;
36) педагогтарды кәсіби қызметінде мамандандырылған электронды ақпараттық ресурстарды қолдануға 
даярлауға көмектесетін оқыту бағдарламаларын қолдануға мұғалімдерді жаппай даярлауды ұйымдастыру;
37)  мектептердің  мультимедиялық  жабдықталуының  бағдарламалық  ресурстарын  сатып  алу,  оқыту 
процесіне  электронды  және  желілік  ресурстарды  пайдалануды  енгізуді  талдау  және  ұсынымдар  әзірлеу 
жүйесін құру;
38) Педагогикалық шеберлік орталығы веб-сайтының жұмысы арқылы біртұтас желілік ғылыми-білім 
беру қоғамдастығын құруға және электронды сұхбаттасу алаңының жұмыс істеуіне көмектесу;
39)  бірінші,  екінші  және  үшінші  біліктілік  деңгейлер  мұғалімдерінің  біліктілігін  арттыру  курстары 
шеңберінде онлайн-оқытуды жүзеге асыру үшін білім беру платформасының жұмысын қамтамасыз ету;
40) біліктілікті арттыру курстарының білім беру бағдарламаларында заманауи білім беру технологияларын 
ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың жаңа жетістіктерімен ықпалдастыру;
41)  біліктілікті  арттыру  жүйесіндегі  жұмысқа  оқытуда  ақпараттық-коммуникативтік  ресурстарды 
пайдалану саласындағы сарапшы мамандарды тарту;
42)  желілік  кеңістікте  қазақстандық  және  халықаралық  озық  педагогикалық  тәжірибе,  білім  берудегі 
менеджмент жетістіктері мәселелері бойынша баспа-ағарту қызметін жүргізу;
43) оқыту процесін ақпараттандыруды ескере отырып, жаңашаландырылған, қазақстандық жағдайларға 
бейімделген педагогтарды даярлау және біліктілігін арттырудың білім беру бағдарламаларын әзірлеу және 
енгізу;
44) педагог мамандықтары бойынша кадрлар даярлау курсының өн бойында ақпараттық-коммуникациялық 
технологияларды игеру құзыреттілігін қалыптастыратын және дамытатын пәндерді енгізу;

167
45) өңірлік мектептер базасында компьютерлік білімді жинақтау және тарату құзыреті орталықтарын 
құру. Бұл орталықтар өздерінің жинақтаған тәжірибелерін аудандық және шалғайдағы өңірлер мектептеріне 
тарататын және оқу бағдарламалары мен материалдарын даярлауға көмек көрсететін болады;
46)  микро-қоғамдастықтарды  макро-қоғамдастықтарға  біріктіру  үшін  жекелеген  өңірлердегі  микро-
қоғамдастықтар мониторингін жүргізу;
47) мектептердің техникалық базасын нығайту үшін жергілікті атқарушы органдарға «Әрбір мұғалімге 
бір ноутбук» бағдарламасы бойынша нысаналы қаржыландыру көздеу;
48) заманауи инновациялық мультимедия кешендерін пайдалану арқылы қазақ және ағылшын тілдері 
бойынша біліктілікті арттыру курстарын ұйымдастыру.
 

168

жүктеу/скачать 38,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: