Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілік арттырудың Ұлттық орталығЫ

90 
 
психологиялық  талдау  жасай  отырып,  білім  мазмұнын  жаңартуда  дамыта  оқыту 
жүйесінің мәні мен міндеттерін айқындап алу керек.  
Мұғалім  жұмысының  шығармашылық  сипаты  ерекше  болуы  тиіс.                                                                                                                                                                 
Ұлы ұстаз Ахмет Байтұрсынов : «Білім- біліктілікке жеткізер баспалдақ, ал біліктілік- 
сол  білімді  іске  асыра  білу  дағдысы»  -  деп  бекер  айтпаған.Ал  «біліктілік»  -  деп 
қандайда  бір  еңбектің  түріне  дайындалудың,  дайындық  дәрежесінің  деңгейін 
айтады.Әрбір  мұғалім  біліктілігін  ұдайы  жетілдіріп  отыруы  қажет.  Білім  сапасын 
арттырудың  кілті  педагог  қолында  десек,  оның  білімін  жетілдіру  -  басты  рөл 
атқармақ.Егер  педагог  мамандардың  біліктілігін    жүйелі  арттырса,  онда  үлкен 
жетістікке 
қол 
жеткізуге 
болары 
анық.Мұғалімдердің 
кәсіби 
дамуын 
жетілдірудеатқарылатын жұмыстар оның жұмысының мәнін үйлесімді өзгертуде, яғни 
басты  қызметтік  нұсқауды  орындау  емес,  күтетін  нәтижеге  жету  үшін  оқу  үрдісін 
шығармашылықпен  үйлестіруде  болып  табылады.  К.Ушинскийдің  «Мұғалім-өзінің 
білімін  үздіксіз  көтеріп  отырғанда  ғана  мұғалім.Оқуды,ізденуді  тоқтатысымен  оның 
мұғалімділігі  де  жойылады»  -  деген  сөзін  еске  алсақ,  ұстаздар  үздіксіз  ізденіп,  өз 
білімін  үнемі  жетілдіріп,  жаңа  педагогикалық  әдіс-тәсілдерді  қолданып  отырса  ғана 
өзінің кәсіби шеберлігін арттырады. 
Қазіргі  заман  сұранысына  орай,  біз  педогогикалық  шеберлікті  негізгі 
инновациялық  іс-әрекет  деп  тұжырымдаймыз.  Тек  жаңашылдыққа  деген  талпыныс, 
үздіксіз  ізденіс  мұғалімді  өз  ісінің  биік  шыңына  жетелейді.  ХХІ  ғасыр  дағдылары 
жүйесі  мұғалімдер  арасындағы  ынтымақтастық  аясын  кеңейтуді  көздейді.                                                                                                                                                     
.Мен  қазақ  тілі  пәнінің  мұғалімі  болғандықтан  бүгінгі  ұлттық  білім  беру  жүйесінде 
қазақ  тілін  оқытуда  жаңа  технологияларды  сабақта  қолдану  жаңа  оқытудың  заман 
талабы  екендігін жақсы түсінемін. Сабақта жаңа технологияларды  қолдану сабақтың 
құрылымын  өзгертпейді  негізгі  кезеңдер  сақталады,  тек  уақыт  сипаттамасы  өзгереді. 
Бұл – оқушының оқытуда білімін толықтыруға деген қызығушылығын, шығармашылық 
қабілетін  көтерудегі  қажетті  шарты.  Өз  тәжірибемде  көбінесе  оқушылармен  бірлесіп, 
ұйымдасып,  топтасып  жұмыс  істеуіне  көп  көңіл  бөлемін.Бүгінгі  ұлттық  білім  беру 
жүйесінде қазақ тілін оқытуда жаңа технологияларды сабақта қолдану- жаңа оқытудың 
заман  талабы.  Осындай  іргелі  технологиялардың  бірі  –  ақпараттық-коммуникативті 
технология  болып  табылады.  Қазақ  тілі  сабақтарында  жиі  қолданылатын 
мультимедиялық  технология.  Оны  сабақта  қолдану  сабақтың  құрылмын  өзгертпейді 
негізгі  кезеңдер  сақталады,  тек  уақыт  сипаттамасы  өзгереді.  Ынталандыру  кезеңінің 
ұзаратындығын  атау  қажет.  Бұл–оқушының  оқытуда  білімін  толықтыруға  деген 
қызығушылығын, 
шығармашылық 
қабілетін 
көтерудегі 
қажетті 
шарты. 
Мультимедиалық  презентация  жүйелі,  аналитикалық  ойлауды  дамытады,  сонымен 
қатар,  презентацияның  көмегімен  танымдық  қызметін  ұйымдастырудың  әр  түрлі 
фронтальды,  топпен,  жекеформаларын  қолдануға  болады.  Сонымен,  мультимедиалық 
презентация  сабақтың  үш  мақсатына  сәйкес  келеді.Мультимедиялық  презентация 
сабақтың  дидактикалық  мақсатына  барынша  қолайлы  әрі  тиімді  болып  сәйкес  келеді: 
Білімділік  аспект:  оқу  материалын  оқушының  саналы  игеруі.    Дамытушылық  аспект: 
оқушының  танымдық,  қорыта  білу,  талдау,  салыстыру,  шығармашылық  қабілетін 
белсендіру,  дамыту.  Тәрбиелік  аспект:  ғылыми  көзқарасын,  өзіндік  және  топтық 
жұмысты  ұйымдастыра  білуге,  өзара  көмек  көрсетуге  тәрбиелеу.  Инновациялық 
үрдістің  негізі  –  жаңалықтарды  қалыптастыру,  қолдану,  жүзеге  асырудың  тұтастық 
қызметі.  Ол  жағдайда  мұғалімдер  бірлесіп  жұмыс  істеп,  инновациялық,  тиімді 
идеялармен  алмаса  алады,  сол  арқылы  күнделікті  сабақта  қолданатын  оқыту  мен 
оқудағы  тәсілдердің  ықпалын  күшейте  түседі.  Инновациялық  іс-әрекет,  кәсіптік  білім 
мен  іскерліктерсіз  және  тұлғалық  қасиеттерсіз  жүзеге  асуы  мүмкін  емес.  Әсіресе, 
қазіргі  таңда  мұғалім  шеберлікке  қол  жеткізу  үшін  өзін-өзі  басқара  алуы  керек, 
бойында  оптимизм,  лидерлік  қасиет,  тәуекелге  бел  буа  білу,  қуаттылық,  төзімділік 
сияқты  тұлғалық  қасиеттері  болуы  тиіс.  Аталған  қасиеттер  мұғалімді  жаңашылдыққа 

91 
 
жетелейді,  жаңаны  жасауға  ынталандырады.Педагогикалық  шеберлік-  бұл  мұғалімнің 
кіріктірілген  қасиеті,  өйткені  ол  өзінің  құрамына  өзара  тәуелді,  тығыз  байланысты 
бірліктерді,  яғни  білім,  іскерлік,  қабілет  пен  қасиеттерді  қамтиды.  Әрине, 
педагогикалық  шеберлік  күрделі  құрылым  болғандықтан,  оның  мәнін  ашуды,  оны 
түсінуге  деген  әр  түрлі  көзқарас  тұрғылары  қалыптасқан.  Білім  мазмұнын  жаңартуда 
мұғалімнің  шығармашылық  қабілеті,  жаңашылдық  әрекеттері,  біліктілігі  де  ерекше 
орын  алады.  Педагогикалық  процесте  инновация  оқыту  мен  тәрбиенің  тәсілдері, 
түрлері  мақсаты  мен  мазмұнына,  мұғалім  мен  оқушының  бірлескен  қызметін 
ұйымдастыруға  жаңалық  енгізу  деген  ұғымды  танытады.  Жаңашылдық  адамдардың 
кәсіптік  қызметінің  бәріне  тән  болғандықтан  ол  зерттеу  мен  талдаудың  және 
тәжірибеге 
енгізудің 
нысанына 
айналған. 
Жаңашылдық 
өздігінен 
пайда 
болмайтындығын білеміз, сондықтан ол ғылыми ізденістің, жекелеген мұғалімдер мен 
тұтас  ұжымның  әрекетінің нәтижесі  ретінде  басқаруды  қажет  етеді.Инновация  ұғымы 
көпшілік  жағдайда  техникалық  өндіріске  қатысты  қолданылып  келгенімен,  кейінгі 
жылдары педагогикалық әдебиеттермен білім беру тәжірибесінде кеңінен көрініс тауып 
отыр. 
Оқытуды  әлемдік  тәжірибеге  негіздеп  ұйымдастыру  мұғалімнен  біліктілікті 
талап  етеді.  Инновация  мәселелерін  өз  еңбектерінің  арқауы  етіп  жүрген  бірқатар 
ғалымдардың  еңбектерін,  жазған  анықтамаларын  қарастыра  отырып,  талдай  келе,  бұл 
ұғымның белгілі уақыт арасында жаңашыл идеяны қайта қарау, жаңалау деп айтқанды 
жөн көрдік. Сәл ертерек кездің өзінде белгілі қолданып жүрген идеялар жаңа бағытта 
ұсынылса,  мұның  өзі  инновациялы  деп  аталған.  Осыларды  негізге  ала  отырып, 
инновацияны  «жаңалық»,  «жаңа  әдіс»,  «өзгеріс»,  «әдістеме»,  «жаңашылдық»,  ал 
инновациялық  үрдісті  «жаңа  әдістеме  құралы»  ретінде  ұғынатын  боламыз. 
Инновациялық  үрдістің  негізі  –  жаңалықтарды  қалыптастыру,  қолдану,  жүзеге 
асырудың  тұтастық  қызметі.  Кез-келген  жаңа  әдіс  жекелік,  сондай-ақ  уақытша 
жоспарға  жатады.  Бұл  яғни,  педагог  үшін  тапқан  әдіс,  жаңалық  басқа  педагог  үшін 
өтілген  материал  тәрізді.Сапалы  оқыту  білім  алуға  мүмкіндік  беретін  нақты 
жағдайлармен  қатар,  сол  жағдайлардың  өзімен  тығыз  байланыста  болады.  Құзырлы 
мұғалім  оқушыларға,  ортаға  және  ресурстарға  лайықтап  және  нақты  кезеңде 
қолданылуы тиімді оқыту элементтерін «реттеп» отырады.  
Расында, оқытудың сапалы және табысты болуы белгілі бір деңгейде мұғалімнің 
кәсіби  дамуында  білім  мазмұнын  жаңарту  негізі  екенін  анықтап  береді.                                                                                                                                                                                 
Сөзімді  қорытындылай  келе,  тәуелсіз  елдің  ұрпағына  тәрбие  мен  білім  беруде  әрбір 
мұғалім  өз  ісіне  үлкен жауапкершілікпен  қарап,  дүние  жүзіне  әйгілі озық  идеялармен 
сусындап, сол идеяларды жүзеге асыру үшін батыл қадам жасайды.Ол үшін оқыту мен 
оқу  сапасын  көтеруде  мұғалімнің  кәсіби  шеберлігі  шыңдалады.  Сапалы  оқыту  білім 
алуға мүмкіндік беретін нақты жағдайларды жасаумен қатар, сол жағдайлардың өзімен 
тығыз  байланысты  болады.  Жаңашылдық  Әлемге  белгілі  педагогикалық  пікірлерді 
ұлттық  педагогикалармен  салыстыру  және  екеуін  ұштастыру  ХХІ  ғасыр  мұғалімінен 
күтілетін  талаптардың  бірі.  Сондықтан  мұғалім  тек  білімді  емес,  білікті  болуы  абзал. 
Шульман атаған  Бас, Қол, Жүрек «үш көмекші» қасиеттер болған жағдайда ғана оқыту 
жақсы болып саналады дейді. Ал, данышпан ұлы Абай: «Адамның үш-ақ нәрсе қасиеті: 
нұрлы ақыл, ыстық қайрат және жылы жүрек» - дейді. Абай және Шульман айтқан үш 
көмекші  бүгінгі  мұғалімнен  ғана  емес,  барша  ұрпақ  бойынан  табылатындай  етіп 
тәрбиелейді.   
                                                                                         
 Пайданылған әдебиеттер тізімі: 
      1.Мұғалімге арналған нұсқаулық. Екінші (негізгі) деңгей, 4-бет  
2.Жүнісханов Қ.М., Дзюбина А.В. Қазақ тілін оқыту жүйесіндегі ақпараттық технология  
3.Мухаметжанова  С.Т.,  Жартынова  Ж.А.  Интерактивті  тақта  білім  беру  аясында. 
Әдістемелік құрал. Алматы, 2009 

92 
 
4.«Қазақ тілі мен әдебиеті орта мектепте» жураналы, 2014жыл №4 
5.Жанәбілов  А.  Жазба  жұмысының  инновациялық  түрлері  арқылы  тіл  дамыту 
технологиясы // Қазақ тілі мен әдебиеті орыс мектептерінде, 2008 №8 
6.Исабек  Н.  Компьютерлік  технологиялардың  бағдарламалары  негізінде  оқыту.//  Қазақ 
тілі мен әдебиеті орыс мектептерінде, 2009 №7 
 
 
ИННОВАЦИОННЫЕ МЕТОДЫ ОБУЧЕНИЯ В НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЕ, 
КАК ОДИН ИЗ ПУТЕЙ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОГО РАЗВИТИЯ МЛАДШИХ 
ШКОЛЬНИКОВ 
 
Макажанова Кайнеш Галымжановна, 
учитель начальных классов 
КГУ «Средняя школа №1 города Атбасар    
отдела образования Атбасарского района» 
Акмолинская область 
 
 
За  последнее  время  существенно  изменилось  содержание  образования  и 
подходы к его построению, традиционные способы информации - устная и письменная 
речь уступили место компьютерным средствам обучения, а личность ученика признали 
высшей  ценностью  и  провозгласили  важнейшей  составляющей  педагогического 
процесса.  Стоит  ли  говорить,  что  традиционная  –  классно-урочная  система, 
рассчитанная  на  усредненного  ученика  и  отличающаяся  своей  однообразностью, 
изжила  себя,  открыв  тем  самым  дорогу  широкому  спектру  новых  педагогических 
технологий, получивших название инновационных. 
Попытаемся разобраться в терминологии. 
Термин  «технология»  взят  из  сферы  производства,  где  он  обобщенно  означает: 
«совокупность методов обработки, изготовления, изменения состояния, свойств, формы 
сырья,  материала  или  полуфабриката,  осуществляемых  в  процессе  производства 
продукции.  Задача  технологии  как  науки  —  выявление  физических,  химических, 
механических  и  других  закономерностей  с  целью  определения  и  использования  на 
практике  наиболее  эффективных  и  экономичных  производственных  процессов»    
[4,с.67] 
         Информация    в  наше  время  становится  ресурсом  развития  общества,  но  она 
быстро  теряет  свою  актуальность,  устаревает  и  требует  постоянного  обновления. 
Результатом  обучения  и  воспитания  в  школе  должны  стать  умения  находить  нужную 
информацию  и  способность  участвовать  в  совместном  принятии  решений.  А  это 
означает  переход  с  объяснительно  -  иллюстративного  способа  обучения  на 
деятельностный,  при  котором  ученик  становится  активным  субъектом  учебного 
процесса. 
Инновации - это движение вперёд. 
Главной  целью  инновационных  технологий  образования  является  подготовка 
человека  к  жизни  в  постоянно  изменяющемся  мире.  Целью  инновационной 
деятельности  является  качественное  изменение  личности  учащегося  по  сравнению  с 
традиционной  системой.  Развитие  умения  мотивировать  действия,  самостоятельно 
ориентироваться в получаемой информации, формирование творческого нешаблонного 
мышления,  развитие  детей  за  счёт  максимального  раскрытия  их  природных 
способностей,  используя  новейшие  достижения  науки  и  практики,  -  основные  цели 
инновационной деятельности. 
 Образовательные инновации - результат творческого поиска учителей и ученых: 
новые идеи, технологии, подходы, методики обучения. 
Мудрость обитателей пустыни говорит: «Можно привести верблюда на водопой, 
но  нельзя  заставить  его  напиться».  Эта  пословица  отражает  основной  принцип 

93 
 
обучения  -  можно  создать  все  необходимые  условия  для  обучения,  но  самопознание 
произойдет  только  тогда,  когда  ученик  захочет  узнать.  И  поэтому,  одним  из  путей 
повышения  результативности  в  изучении  школьных  предметов  является  внедрение 
активных инновационных форм работы на разных этапах урока. 
 В настоящее время существует множество способов инновационного обучения, 
например  такие,  как,  модульное  обучение,  проблемное  обучение,  дистанционное 
обучение, исследовательское методическое обучение, метод проектов, информационно 
– коммуникационное обучение и т.д. [4,с.56] 
В  ходе  своих  исследований  выдающийся  швейцарский  психолог  Жан  Пиаже 
высказал  мнение,  что  логика  не  является  врожденной,  а  развивается  постепенно  с 
развитием  ребенка.  Поэтому  на  уроках  во  2  -  4  классах  нужно  использовать  больше 
логических  задач.  Задачи  требуют  выполнения  конкретных  операций:  интуитивное 
мышление, опирающееся на детальные представления об объектах, простые операции 
(классификация, обобщение, взаимно однозначное соответствие). 
В  связи  с  компьютеризацией  школ  стало  возможным  использование 
информационно  –  коммуникационных  технологий  в  обучении.  Все  учащиеся  очень 
любят  компьютер  и  современного  ребёнка  нельзя  обучать  без  современных 
компьютерных  технологий.    Информационно  –  коммуникационные  технологии 
постепенно  становятся  главной  составляющей  работы  учителя,  так  как  позволяют  на 
уроках  пробудить  интерес  к      изучаемому  событию,  актуальному  вопросу,  проблеме. 
Применение    информационно  -  коммуникационных  технологий  в  образовательном 
процессе не замыкается лишь на использовании компьютера как печатной машинки для 
подготовки  каких-либо  иллюстративных  материалов.  И  не  ограничивается  только 
демонстрацией  презентаций.  Это  использование  всего  потенциала  цифровых 
образовательных  ресурсов:  это  применение  компьютерных  игровых  программ, 
способствующих  лучшему  усвоению  учебного  материала.  В  процессе  совместной 
компьютерно  -  игровой  деятельности  возникает  «эффект  кооперации».  Обучающие  и 
контролирующие  программы,  программы  -  тесты,    стимулируют  интерес  младших 
школьников  к  учебной  деятельности,  способствуют  формированию  логического, 
творческого мышления, развитию интеллекта учащихся. 
 К  тому  же,    учащиеся  не  только  смотрят  научно-популярные  фильмы, 
видеоуроки, предлагаемые педагогом, но и сами включаются в поиск информации (они 
сами составляют презентации). 
Использование  информационных  технологий  на  уроках  в  начальной  школе 
является одним из самых современных средств интеллектуального развития младшего 
школьника,  формирования  его  информационной  культуры,  самостоятельности, 
уверенности в себе, способности к самореализации. 
 Особую  значимость  для  формирования  учебных  умений  младших  школьников 
имеют  исследовательские  проекты.  Реализация  метода  проектов  на  практике  ведет  к 
изменению  позиции  учителя.  Из  носителя  готовых  знаний  он  превращается  в 
организатора  познавательной  деятельности  учащихся  начальных  классов.  Другим 
становится и психологический климат в классной комнате, так как педагогу приходится 
переориентировать  свою  учебно-воспитательную  работу  и  действия  учащихся  на 
разнообразные  виды  их  самостоятельной  деятельности,  носящей  исследовательский  и 
творческий  характер.  Умение  сочетать  в  преподавании  предмета  метод  проектов  и 
информационно  -  коммуникационные  технологии    позволяет  учителю  органично 
осуществлять обучение школьников на интегративной основе. 
Использование информационно - коммуникационных технологий в организации 
проектной деятельности младших школьников способствует интенсификации учебного 
процесса,  эффективному  усвоению  учебного  материала,  возрастанию  мотивации  к 
изучению школьного предмета, формированию основ информационной компетенции. 

94 
 
А также применяя информационно  - коммуникационные технологии,  учащиеся 
получают доступ к богатым информационным ресурсам и могут обсуждать проблемы с 
любым  заинтересованным  человеком.  Такая  работа  содействует  формированию 
стимула  для  поиска  дополнительных  сведений,  ознакомления  с  различными  точками 
зрения и оценки собственного результата. [1,с.81] 
В  результате  этого  для  формирования  практических  навыков  работы  с 
портативным  компьютером  учащегося,  с  прикладным  программным  обеспечением 
учебного  назначения  -  операционной  системой,  графическим  редактором, 
педагогическими программными средствами с целью использования информационных 
технологий  для  инновационного  обучения  учащихся  начальных  классов  мною 
проводился курс по выбору «Страна Информика». 
Дистанционное  обучение  –  технология  обучения,  которая  позволяет:  снизить 
затраты  на  проведение  обучения;  проводить  обучение  большого  количества  человек; 
повысить  качество  обучения  за  счёт  применения  современных  средств,  объёмных 
электронных библиотек; создать единую образовательную среду. [5] 
Дистанционное  образование  на  современном  этапе  развития  общества 
рассматривается как одно из направлений интеллектуального развития обучающегося. 
Ведь успешность учащегося начальной школы выражается не только в отметках, но и в 
желании участвовать в конкурсах, олимпиадах, в желании проявить себя, в стремлении 
к новым победам… 
Кому  как  не  педагогам  начальной  школы  необходимо  активно  внедрять 
дистанционное  образование  в  практику  работы  школы?!    Ведь  именно  в  начальной 
школе  закладываются  основы  интеллектуальной  культуры,  интеллектуального 
становления;  именно  на  начальном  этапе  общего  образования  формируются  азы  
информационной 
и 
компьютерной 
грамотности, 
демонстрируются 
пути 
самостоятельного  получения  необходимых  знаний,    формируется  умение  творчески 
работать с информацией. [3] 
Но  именно  педагог  начального  звена,  осознавший  важность  дистанционного 
образования  и  желающий  внедрить  его  в  школьную  практику,  сталкивается  с  рядом 
проблем: 
очень  малое  количество  разработанных  и  апробированных  дистанционных 
образовательных конкурсов, олимпиад, ориентированных на младшего школьника. 
Стоит сказать,  что новое для современной школы направление – дистанционное 
образование, которое внедряется по своему индивидуальному маршруту. 
Поэтому мои дети уже второй год участвуют в международных дистанционных 
олимпиадах, конкурсах и играх: «Русский медвежонок», «Пони», «Человек и природа», 
«Золотое руно» и другие. 
Но  особенно  нужно  отметить,  что  большое  внимание  следует  уделять  
технологиям сотрудничества и групповым формам работы, так как цель и той и другой 
технологии  обучение  и  воспитание  подлинно  свободной  личности,  умеющей  
самостоятельно  мыслить,  добывать  и  применять  знания,    эффективно  сотрудничать  в 
разнообразных по составу и профилю группах, быть открытыми для новых контактов и 
культурных  связей.  Особенно  любимы  такие  приёмы,  как  «аквариум»,  «вертушка», 
«пила»,  «мозговой  штурм».  Учитель  и  учащиеся  совместно  вырабатывают  цели, 
содержание, дают оценки, находясь в состоянии сотрудничества, сотворчества[3].  
 Обеспечение  разнообразия  организационных  форм  и  учет  индивидуальных 
особенностей  каждого  обучающегося,  рост  творческого  потенциала,  познавательных 
мотивов,  обогащение  форм  взаимодействия  со  сверстниками  и  взрослыми  в 
познавательной  деятельности  являются  одним  из  путей  интеллектуального  развития 
младших школьников. 
. 
 

95 
 

жүктеу/скачать 5,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: