Жолбарысты жуасыту

35 
 
Бірақ Ашраф Лоусидің мұндай мысқылды сын-ескертпелерін құлағына 
қыстырмайтын. Ол үлкен табыстарға қол жеткізіп, атаққа бөленіп жүрді. Жылдар жылжып 
өте берді, ал Лоуси асықпай өзінің жұлдызды сәтін күтті және енді сол сәт келіп жетті. Ол 
менің көмегіммен таразы басын өзіне қарай тартуға және оның техникасы мен үйрету 
тәсілдерінің Ашрафтікінен әлдеқай артық екенін дәлелдеуге тырысты. Ал енді осының 
бәрін жақын арада жүзеге асыру менің мойныма жүктелген еді. Раани Ашрафтың 
болашағынан үлкен үміт күттірген шәкірттерінің бірі болатын. Әсіресе ол маймыл 
стилінде табысты өнер көрсететін. 
 
–
 
Ашраф Раани екеуіңді лайықты қарсыластар деп санайды, – деді Лоуси біз 
Пакистанға бет алып бара жатқан кезде.
 
Рааниді көрген кезде мен оның дене бітіміне назар аудардым. Оның денесі менікіне 
ұқсайды, жалғыз айырмашылығы – Раанидің бойы менен аздап ұзын екен. 
Ұстаздарымыздың күткеніндей-ақ, екеуміз ақтық сында кездестік. Жарысқа он бес шақты 
ұрыскер қатысқан болатын. 
 
Алаңға бірінші болып мен шықтым. Залдың әр жерінен қолдаған шашыраңқы 
үндер естілді. Шаршы алаңға жақын маңда Ашрафтың жанында отырған Лоуси менен 
көзін алмай қарап қалыпты. Мен күтіп тұрдым. Раани шыққан кезде көреремендер қатты 
айқайлап, оған қол соғып құрмет көрсетті. Ол менің алдыма келіп тұрды және бір 
қолымыздың жұдырығын екінші қолымыздың алақанына тигізу арқылы бір-бірімізге 
құрмет көрсеттік. Қарсыласым қолапайсыз шаруа киімін киіп алыпты. Тұрпаты 
қарапайым, салақ секілді көрінеді, бірақ ол көпшілікке ұнайтын. Бұл олардың 
қаһармандары еді. Залдағы адамдар тыныштала алмай: «Раани, Раани», – деп айқайлайды. 
Мені қолдаған ешкім жоқ. Мен өзімнің қожайыныма көз тастадым. Ол сенімді және 
жайбарақат күйде отыр. Мұндай қолдау маған әбден жеткілікті еді. 
 
Денью атты төреші тым кішкентай адам екен. Ол қолдарын жоғары көтеріп, 
көпшілікті тыныштандырды да, Раани екеумізді айқасқа дайындалуға шақырды. Адамдар 
абыр-дабыр болып бәс тігісіп жатты. Денью алақанымен алақанын салып қалды да, 
жиналғандардың бәрінің назары шаршы алаңға ауды. 
 
Раанидің соққыларын қайтару үшін мен қолдарымды жолбарыстың тырнақтарына 
ұқсата жоғары көтеріп, жолбарыстың ұрыс қалпын ұстандым. Онымен шайқаста мен өзім 
жақсы көретін жолбарыс пен қабылан стилін араластыра қолданбақ болдым (жолбарыстан 
күші аз болғанымен, қабыланның қимылдары мен соққыларының жылдамдығы одан үш 
есе жылдам). Біз бір-біріміздің көздерімізге тура қарадық, содан соң мен абайлап оған 
жақындай бастадым. Ол аттың өте төмен қалпын ұстанды. Менің шабуылымды күткен ол 
иығын алға қарай төсеп, денесінің салмағын артқа созылған аяғына түсірді. Мен оның 
қорғаныс қалпындағы әлсіздіктерді бірден байқадым. Мұндай олақ қалып үшін Лоуси 
мені өлтіре сабаған болар еді. Раани аяқтарын тарпылдатып, қолдарын сермей секіріп-
секіріп қояды. 
 
Бір-бірімізден көз айырмаған күйі біз біртіндеп жақындаса бердік. Адамдар 
демдерін іштеріне тартып, сүйіктілері Раанидің мені алдаусырата қалай айналып жүргенін 
бақылап отыр. Раани кенет солға қарай алдамшы қимыл жасады. Мүмкін болатын 
соққыны қайтару үшін қалпымды өзгерткенше, Раани маймыл стилімен мені аяқтан 
шалып құлатуға талпынды. Мен дереу жоғары қарғып, оның үстіне секіріп кеттім, бірақ 
ол сол аяғымнан ұстап үлгеріп қалды. Бұған жауап ретінде мен оң аяғымның өкшесімен 
оның қолынан тептім. Екеуміз де жерге құлап түстік, біздің әрі қарай не істейтінімізді 

36 
 
күткен адамдар орындарынан тұрып кетті. Орнымнан қарғып тұрып, қабыланның қалпын 
ұстандым және орнынан көтеріліп келе жатқан «маймылға» аяғыммен бірнеше қысқа 
соққылар жасадым. 
 
Раани артқа шегіне отырып, менің аяқпен жасаған соққыларымды жақсы 
қайтаруда. Міне, ақыры ол алаңның жиегіне жетті. Мен бір сәтке абдырап қалдым. 
Шынымен де ол осылай оп-оңай беріле салмақшы ма? Маған оның яғы алаңның жиегінен 
сыртқа шығып кеткендей болып көрінген сәтте Раани кенеттен маған қарай тап берді. Мен 
дереу қарсы шабуыл жасап, шабынан тептім. Менің осындай соққы жасайтынымды алдын 
ала сезіп қойған ол сол жақ жеңімнен ұстап үлгерді. Оның бұл алдамшы қимылы тамаша 
еді, бірақ мен қауіптілікті бірден сездім. Раанидің қулығын аңғармайтындай мен атамнан 
аз таяқ жеген жоқ едім. Лоуси осы тәсілді өте жиі жасайтын және мен оның тым ауыр 
салдарын өз басымнан көп өткерген едім. 
 
Қарсыласым мені жеңімнен тарта төмен қарай сырғыды да, аяғымен шабымнан 
аямай теуіп өтті. Соққының қатты болғаны сондай, менің көз алдым қарауытып кетті. 
 
Бірақ мен есімді дереу жидым да, шыр айнала секіріп келіп аяқтарыммен жерге 
түстім. Бұған қоса тепе-теңдікті сақтап қала алғанымды көргенде көрермендер 
таңданыстан демдерін іштеріне тартып отырып қалды. Мен бір аяғыммен алаңда, ал 
екінші аяғыммен тақтай үстелде тұр едім. «Маймыл» қайта шабуылға шығып, мені 
алаңның шетіне ығыстырып шығаруға талпынды. Мен имек көлденең ағаштың үстімен 
бірнеше жылдам қадамдар жасадым. Алдамшы қимыл жасайтын кезек енді менікі еді. 
Мен шабымнан ұстап, екі бүктелдім де, ауруға шыдамай құлап түсетін секілді түр 
көрсеттім. Шынымды айтсам, арудың жан шыдатпай тұрғаны рас еді. Бірақ «маймыл» әп 
сәтте артқа айналып, келесі соққы жасау үшін жаныма жетіп келгенде мен белтемірде 
шыр айналып келіп оның қолдарын қағып жібердім де, содан соң қабылан стилінің 
тәсілімен Раанидің тамағынан ұрдым. Ол көздері аларып, дүрс етіп құлап түсті. 
 
Көрермендер демдерін іштеріне тартып, бір сәтке тынып қалды. Денью: «Бір... екі... 
үш! Аут!» – деді де, жеңімпаз ретінде менің қолымды көтерді. Көрермендер ду қол соқты. 
Мен адал еңбегіммен олардың құрметтерініне ие болдым. Менің соққымнан кейін Раани 
өз-өзіне келді, бірақ менің көзіме тура қараудан қашқақтап, тағы біраз уақыт есеңгіреп 
отырды. Мен өз құрметімді білдіру үшін Лоусиге және өзге ақсақалдарға бұрылдым. 
Менің қожайыным орнынан тұрып қол соқты. Мен үшін бұл ең үлкен құрмет еді. 
 
Бірнеше айдан кейін тағы бір жарыс ұйымдастырылды. Лоуси екеуміз тағы да 
Пакистанға жол тарттық. Бұл жолы онда мені Раанидің ағайы Аднанмен жекпе-жек 
өткізуге шақырған еді. Біз бір-бірімізге көп жағынан сәйкес келмейтіндіктен, бұл тең 
дәрежедегі айқас емес еді және енді менің беделім сынға түсіп отырғандықтан, мен бір 
шама алаңдаулы едім. Мүмкін, бұл маған кезекті сабақ беруді қалаған Лоусидің айла-
тәсілдерінің бірі болар. Ол Аднанмен жекпе-жекте мені жеңеді деп үміттенді ме, онысын 
біле алмадым, себебі тау құтаны стилінің шебері болып табылатын Аднанның 
мүмкіндіктері зор еді. Біріншіден, ол тәжірибелі ұрыскер, екіншіден – техникасы жоғары 
болатын.   
 
–
 
      Бұл көпшілік көретін жекпе-жек емес, – деді Лоуси.
 
Жабық есік жағдайында өтетін кез келген жекпе-жектен өте үлкен бәстер тігіледі. 
Адамдар орасан зор ақша тіккен жерде биліктің де қатысы болады. 
 
Аднанның түрі дәл немере інісі Раанидікі секілді қарапайым көрінеді екен. 
Көздеріміз кездесіп қалған кезде, қарсыласымның жел қаққан түсі маған өте кесімді, 

37 
 
жинақы және теріс ниетті болып көрінді. Бұл түрі арқылы ол өз қожайынының абыройына 
қауіп төніп тұрғанын және өзінің ештеңеден аянып қалмайтынын бәріне білдіргісі 
келетіндей.  
 
Жолбарыс ретінде, маған Аднанмен ұрысты күшті шабуылмен жақын 
қашқықтықта жүргізу қажет болды. Сонымен қатар мен жақын ұрыстан аулақ болу үшін 
қарсыласымның құтан стилін таңдайтынын да түсіндім. Ол алдамшы қимылдар жасап, 
қаша ұрыс салады,  содан кейін өзінің сүйікті соққысын жасайды. Қысқасы, бұл жерде 
мені күтіп тұрған қолайсыздықтар жеткілікті болатын. Мен жолбарыс пен құтанның 
аралас стиліне жаттықтым, бірақ осы екі стильді ұстанатын ұрыскерлердің бір-бірімен 
төбелесін ешқашан көрмеген едім. 
 
Бәрі менің ойлағанымдай болды. Мен Аднанды талмай қуалаумен болдым, ал ол 
менің «жолбарыс» соққыларым мен «арбайған тырнақтарымды» денесіне дарытпай, ауада 
қалықтап ұшып жүргендей болды. Мен Аднанға қарағанда күшті соққылар жасадым, бірақ 
олардың ешқайсысын қарсыласымның денесіне дарыта алмадым. Қолданған тәсілім 
дұрыс болмады, сондықтан оны ұрыс барысында өзгертуіме тура келді. Менің 
қорғалақтағанымды байқаған Аднан тәуекелге бел буды. Менің соққымнан әдемі 
жалтарып кеткен ол «құтанның қанаттарын» пайдаланып, көздерімнен жанай ұрып өтті. 
Бір сәтке көздерім көрмей қалған мен жағдайды бақылауымнан шығарып алдым. 
 
Ұзын, арық «құтан» мұны дереу пайдаланды. Бір тізесін бүге қолымен жер тіреп 
жатқан ол мені екінші аяғымен жерді сыпыра теуіп қалды. Менің аяқтарым көкке 
көтеріліп, жерге арқаммен топ ете түстім. Аднан бар салмағымен үстіме құлады. Сол 
кезде Лоусидің отырған орнынан қарғып тұрғанын байқап қалдым. Менің ұстазымды 
масқара етуге қақым жоқ еді. 
 
Мен орнымнан дереу қарғып тұрып, қорғаныс қалпын ұстандым. Аднан тағы 
шабуылдады. Есімді жиғызбастан «құтан» басыма бірнеше соққылар жасады. Ол мені 
айнала қалықтап жүрген кезде, мен бағытты жоғалтып алмауға бар күшімді салдым. 
«Құтанның» соққыларынан басым айналды және сол сәтте бойымда ашу бас көтере 
бастады. Аднан кезекті рет жақындаған кезде оң қолыммен оның сол жақ білегінен шап 
беріп ұстадым да, қатты қысып қалдым. Бұл Аднан үшін мүлде күтпеген жағдай болды. 
Ауру жанына батқан ол қолын жұлып алуға тырысты. Мен аттың ең төменгі қалпын 
ұстанып, «құтанның» қолын арқасына қайырдым да, оны біртіндеп жерге қарай тұқырта 
бердім. Қолы артына қатты қайырылып, жерге тізерлей отырған ол бір кезде ауруға 
шыдай алмай:
 
–
 
Жеңілдім! Жеңілдім! – деп айқайлап жіберді. 
 
Кейінірек атаммен кездескен кезде мен оның көздерінен бұрын өзім ешқашан 
көрмеген тентек ұшқынды байқадым. Ол шапанының қалтасын қолымен басып-басып 
қойды. Кейін білгенімдей, менің жеңісім атама оның жылдық табысына тең қаражат 
әкеліпті. Сол кезде мен атамның маған бәс тігу арқылы ешқашан ұятқа қалмайтынын 
түсіндім.
 
Англияға қайтып оралғаннан кейін Чжан мырзаның мектебіндегі жұмысымды 
жалғастырдым. Әкем күн санап нашарлай бастады. Оны орнынан көтеріп тұрғызып, 
серуендеуге алып шығып жүрдім. Анам бұрынғысынша үйде көп болмайтын. Біраз уақыт 
бірге тұрғаннан кейін, мен олардың ара  қатынастарын біртіндеп түсіне бастадым. Олар 
түсініксіз жұп болып көрінетін. Екеуі де Англияда дүниеге келген, бірақ біреуі италиялық, 
ал екіншісі – қытайлық дәстүрге сай тәрбие алған. Олардың некесін екі отбасы да 

38 
 
құптамаған және олар екі таптан да қуғын көрген. Олардың мәдениеттерінде ұқсастықтан 
гөрі өзгешеліктер басым еді. Анам бұрынғысынша өз шыққан тегін мақтан тұтатын және 
оның менмен қылықтары айналадағыларды одан кері итеріп тұратын. Анамның талғамы 
жоғары еді, ол сәнді киінгенді ұнататын және бұл оның өзін еркін ұстауына мүмкіндік 
беретін. Бірақ әкем науқасқа шалдығып, жұмыс істей алмай қалғаннан кейін оның 
молшылықтағы өмірге деген ұмтылысынан бас тартуына тура келді. Бірақ анамың 
бұрынғы әдеттері қалған жоқ. Ол Найтсбридждегі және Риджент-стриттегі қымбат 
дүкендерге әлі де барып тұрады. Бірақ бәрібір ол арзанқол пәтерге қайтып оралуға және 
қалалық кеңестің жәрдеміне иек артуға мәжбүр болатын. Басқа ешқандай амал жоқ еді.
 
Уақыт елеусіз өте берді. Мектептегі жұмысым көбейе түскендіктен, Чжан мырза 
менің жалақымды бірнеше рет көтерді. Мен бар табысымды ата-анама беретінмін. Айта 
кететін нәрсе, менің шет елдерге жарысқа барған сапарларымның ақшасын МФКФ 
төлейтін. Мен әлі жеңілістің дәмін татып көрмегендіктен, МФКФ менің болашағыма 
қызығушылық таныта бастады. Арада көп өтпей мені кун-фудан өтетін әлем 
чемпионатына қатысуға көндірді. Алғашында бұл ұсыныс маған ұнай қойған жоқ. Атақты 
кун-фу шеберлерінің көпшілігі МФКФ өткізетін чемпионаттардың ешқайсысын 
мойындамайды. Чемпионат деген атаудың өзінің кун-фу ұрыс өнеріне ешқандай қатысы 
жоқ. Шеберлер өз шәкірттерін жарыстарға, тек бір ғана мақсатпен: олардың ұрыс 
техникаларын жетілдіру үшін жібереді. Бүкіл әлемнің мойындауы, мақтау мен оларға 
табыну Ұлы шеберлер үшін түкке тұрмайды. Чжанның мектебінен үйге қайтып келе 
жатқан кезімізде:
 
–
 
Менің ойымша, әлем чемпионы атағын тек өз-өзін тым жоғары бағалайтын, 
менмен адамдар ғана жақсы көреді, – дедім мен досым Кингслейге. – Мен 
жарыстарға тек ұстазым Лоусидің атағын шығару үшін ғана түсемін. 
 
–
 
Қойшы... Нең кетеді? Келіс... сонда ұстазыңның атын бүкіл дүние жүзіне 
шығаруға мүмкіндік аласың! – деді Кингслей қызбаланып. Содан соң 
күлімсірей бүйірімнен түртіп қалды. – Содан соң, Тони, жүлдеге алатын он мың 
фунт ақшаны қайда жұмсайтының туралы ойлан. Әлде, сен мұны ендігі 
ойластырып қойдың ба?
 
Кингслей мені кез келген жағдайда да күлдіре алатын еді. Мүмкін, оның айтып 
тұрғаны дұрыс шығар. Мұны Лоусимен ақылдасқан жөн болар еді.
 
Мен әлем чемпионаттарына қатарынан үш жыл қатыстым. Оның бірі Тайландта, ал 
екеуі – Гонконгте өтті. Мұндай жарыстар әдетте «контактісіз жекпе-жек» болып келеді, 
яғни, «контактілі жекпе-жектен» айырмашылығы, оларда ауыртатын тәсілдер 
қолданылмайды. Осылайша, ұрыскерлер ауыр жарақаттар алмайды, олар өз-өздерін 
бақылауда ұстайды және тамаша техника көрсетеді. Осы чемпионаттардың бәрінде мен 
ақтық кезеңге шықтым және бұдан үлкен ләззат алдым. Атақты шебер Гок Сю Фунның 
шәкірті, Сяндік Ли Чжан По менің қарсыластарымның ішіндегі ең мықтысы еді. Осы 
жылдардың ішінде біз буддалық ордалардағы түрлі жарыстарда жиі кездесіп жүрдік және 
бір-бірімізді қатты құрметтейтінбіз. Әңгіме өзара құрмет туралы болған кезде, 
бақталастық сезіміне орын қалмайды. Біз екеуміздің де қатаң жаттығудан өткенімізді 
түсінетінбіз және кез келген жекпе-жекке бірдей құлшыныспен кірісетінбіз. Біздің жекпе-
жектеріміз қатаң сценарий бойынша өтіп жүрді және мен оны екі жыл қатарынан жеңдім. 
Мен қатысқан үшінші чемпионатқа Ли Чжан По келген жоқ. Сондықтан бұл жолы мен 
жеңіске оңай қол жеткіздім. 
 

39 
 
Ақшалай сыйлықты атамның қолына табыс етті. Әрине, атам олардың көп бөлігін 
маған жіберді, ал мен олардың басым бөлігін ата-анама бердім. 
 
Дәл осы кездері маған МФКФ-да жұмыс істеуге ұсыныс жасады. Мен жер жүзін 
аралап, кун-фу мектептерінің жұмыстарына бақылау жасап жүрдім және ондағы 
ұстаздарды тіркеуге алдым. МФКФ-ның негізгі жұмысы – бұл кун-фу ұрыс өнерінің 
шынайы жолын сақтай отырып, білім мен тренингті ұштастыра дамыту болып табылады. 
Ұйымды негізінен өзі құрған күзет агенттіктері қаржыландырады. Бұл күзет агенттіктері 
өкіметтік ұйымдарды және күзетке мұқтаж жеке тұлғаларды күзетумен айналысады. 
МФКФ-ға жұмысқа тұрғаннан кейін мен жаңа қызметкерлерді қоян-қолтық ұрыс 
тәсілдеріне үйрете бастадым. Маған жалақыдан өзге түрлі жеңілдіктер жасалатын. 
Астыма мотоцикл, Женевадағы бас оқу корпусына жақын маңнан қызметтік пәтер берді. 
МФКФ шәкірттерді негізінен бұрынғы әскери қызметкерлерден қабылдайтын, сондықтан 
мен бұл жерде әр түрлі ұлттың адамдарымен таныстым. Олардың қоғамдағы орындары да 
әр түрлі болатын. Олар француздық Шетелдік легионнан, британдық десантура мен 
Америка қарулы күштерінен келген өңшең мықты жігіттер болатын. Олардың барлығы 
әскери ұрыс дайындықтарынан өткен, қоян-қолтық ұрыс тәсілдерін меңгерген және түрлі 
әскери техника қару-жарақтарды қолдана біледі. Бірақ МФКФ-те оқытудың мақсаты түрлі 
нысандар мен жеке тұлғаларды күзету үшін олардың кәсіби шеберліктерін шыңдай түсу 
болып табылады. Әрине, бұл жігіттердің бірінші кезекте әлемдегі ең бай, ең құдіретті 
адамдардың өмірлері үшін жауап бергендері түсінікті. 
 
Менің шәкірттерімнің әрқайсысы кезінде әскери дайындық базаларында арнайы 
дайындықтан өткен, ал менің міндетім оларға қауіпті сәттерде қоян-қолтық ұрыстың да 
пайдасы өте зор екенін көрсету болатын. Оларға қоян-қолтық ұрыстың басты тәсілдерін 
үйретуге бірнеше апта уақытым кетті.  Олар қарсыласпен бетпе-бет кездескен кезде әрекет 
ету дағдыларына жаттықты, кепілге алынғандарды азат етуге, қылмыскерлердің ізіне 
түсуге, өздеріне сеніп тапсырылған тұлғаларды құтқару операцияларына қатысты. 
 
Уақыт өте келе біздің арамызда достық қатынас орнай бастады. Мен кун-фу өнерін 
үйретіп жүрген мықты жігіттер сауық кештеріне жиі барғанды ұнататын. Сабақтан 
қолымыз босаған кезде біз жергілікті клубтар мен барлардан шықпайтынбыз. Біздің 
жігіттердің көпшілігі есірткіні ермек ететін және естерінен айырылғанша ішімдік ішетін, 
бірақ менің жеке басым ондайларға құмарлығым мүлде болмады. Тіпті осындай кездердің 
өзінде жеке дайындығыма күніне бес-алты сағаттан кем емес уақыт жұмсап жүргенімді 
айта кетуге тиіспін. Мен үнемі жоғарғы дайындықта жүруге тиіс едім, ал бұл тек ми тұнық 
болған кезде ғана мүмкін болады. Сонымен бірге мені оққағардың өміріндегі көп нәрсе 
қызықтыратын. Мысалы, бүкіл жан дүниеңді баурап алатын қауіптілік сезімі. Мұның 
сыртында, оққағарлар әлемдегі ең бай адамдардың ортасында жүреді және клиенттерінің 
салтанатты өмір сүрулеріне мүмкіндік беретін нәрселердің барлығы олардың қарамағында 
болады. 
 
Мен канадалық Джин Ломммен жақын дос болып кеттім. Ол ұзын бойлы, 
толқынды қалың қара шашты, езуінен күлкі кетпейтін жігіт болатын және 
қалжыңдасқанды өте ұнататын еді. Ол бұрын француз Шетелдік легионының оқу 
базасында дайындықтан өткен, ал кейінгі жылдары түрлі қауіпсіздік қызметтерінде агент 
болып жұмыс істеген. Бірде кешкісін Джин, бельгиялық Саша және үндістандық 
Мохаммед төртеуміз кешкі ас ішуге бардық. Ештеңеге алаңдамай, еркін отырған мен 

40 
 
жігіттердің әңгімелеріне құлақ түрдім. Олар бір-бірлеріне өз қожайындары жайлы айтып 
жатты.
 
–
 
Менің жолым болды! – деді Джин мақтанып. – Үш ай бойы Маврикия 
жағажайында болдық. Адамға бұдан артық не қажет? Теңіз жағалауындағы 
үлкен үй, яхта және «ягуар» немесе «БМВ-7», қалағаныңды мінесің. Тамаша 
жұмыс! 
 
–
 
Осыны да жұмыс деп отырсың ба? Түкке тұрмайтын нәрсе! Одан да сен нағыз іс 
туралы айт, – деді Мохаммед оны қоздырып. – Яхтаның палубасында күнге 
қыздырынып жата беру... мен ішім пысып өлер едім!
 
Джин өкпелеп қалған түр көрсетті.
 
–
 
Есесіне есте қалатын нәрселер көп болды. Қожайыным үлкен кәсіпкер 
болатын...
 
–
 
Әрине... қожайыныңның саған тапсырған ең қызықты жұмысының жүзу үшін 
қайықты суға түсіру болғанына бәс тігемін!
 
–
 
Ал тапаншаны, сірә, ішкиіміме жасырып жүрген болармын? – Джин қаруды 
алған түр көрсетті де, оны Мохаммедтің маңдайына тақаған болды. Мохаммед 
қарқылдап күліп жіберді.
 
–
 
Уайымдамай-ақ қойыңдар! Мен қажеттінің бәрін өзіммен бірге алып жүремін, – 
деген үнділік кеуде тұсын қолымен басып қойды. Оққағар қандай жағдайда да 
қаруынан ажырамауы тиіс.
 
–
 
Тыңдашы, Тони... Сен неге жүрексініп жүрсің? – деп сұрады Саша 
жанындағыларға көзін қысып қойып. – Шынымен-ақ осы болмашы 
жұымысыңды тастап, нағыз іспен айналысқың келмей ме? 
 
–
 
Ол дұрыс айтады, – деді Мохаммед. – Сен уақытыңды бекерге өткізіп жүрсің. 
Өздерін сен секілді әдемі жігіттің күзеткенін армандайтын жалғызбасты бай 
әйелдер туралы ойлап көрші.
 
Бәрі күліп жіберді.
 
–
 
Иә, әрине, мен де сендерге ұқсап бай әйелдің сәндік бұйымына айналуды 
армандап жүрмін, – дедім мырс етіп.
 
Әңгіме лезде өз оққағарларымен қымбат сырға немесе жанат ішік сатып алғандай 
мақтанатын ауқатты әйелдер туралы аңыздарға ауысып кетті. Бірақ бұл жерде бәрі анау 
айтқандай оңай емес еді. Шындығына келгенде, бұл адамдардың әлемдік деңгейдегі 
беделді тұлғалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шараларына қатыса алатындарын 
түсінетінмін. Бұларды лаңкестік шабуылдарға қарсы тұра алатын, әлемге белгілі 
адамдардың, дипломаттардың, корольдік отбасылардың мүшелері мен жоғарғы қызметтегі 
шенеуніктердің қауіпсіздіктерін сақтап, олардың өмірлері үшін жауапкершілікті өз 
мойындарына ала алатын кәсіби шеберлер деп батыл түрде айтуға болатын. Иә, мен 
олардың жұмыстарының қандай екенін көз алдыма толықтай елестете аламын. 
 
МФКФ менің күзет жүйесіне ауысам деген ниетімді қолдады және оққағар 
дәрежесіне қол жеткізуге қажетті барша сабақтар мен жаттығулардың ақысын төлеп берді. 
Менің көп нәрселерді үйренуіме тура келді. Мен атыс қаруларының жүйелері мен түрлері 
жайында ештеңе дерлік білмейтінмін, бірақ тәп-тәуір мерген болып шықтым және арада 
көп өтпей көптеген қару түрлерін қолдануды үйреніп алдым. Біз дүрбілі мылтықтарды 
(мергендерге қарсы қолдану мақсатында), жылдам ататын жарты автоматтарды (нысананы 
қашықтықтан жою үшін), он екінші калибрлі бытыра мылтықты және мылтықтардың, 

41 
 
тапаншалар мен нагандардың басқа да көптеген түрлерін қолдануды үйрендік. Әйтсе де, 
мен өзімді бұрынғыдай қоян-қолтық шайқаста сенімді сезінетінмін. Мен қашан да суық 
қаруды артық көретін едім. Бұл жағынан өзімізге пышақтар мен өзге де суық қарулардың 
түр-түрін қалай дұрыс қолдануға болатынын үйрететін нұсқаушымызға ұқсайтынмын. 
Бирмадан келген ол да мен секілді бала кезінен бастап жаттығыпты. Бұл жерде кун-фу 
ұрыс өнеріндегі белгілі жолбарыс стилінің көне Бирмада бастау алғанын айта кету қажет 
және нұсқаушымның маған  жолбарыс стиліндегі шабуыл мен қорғаныс тәсілдерін жиі 
қайталатқанына таңдануға болмайды. 
 
Мұның артынан мен көлік жүргізу қауіпсіздігі, сыртқы бақылау, дабыл беру 
жүйелеріне қызмет көрсету, халықаралық қылмыстық құқық, лаңкестікпен күрес жүргізу, 
жарылғыш заттармен жұмыс істеу курстарынан өттім. Талмай, ұзақ үйренуге тура келді. 
Әсіресе жазба жұмыстар көп болды. Мұның бәріне қоса біз шетел тілдерін үйрендік. Мен 
бұл қиындықтардан қорыққан жоқпын, барлық пәндерден жоғары бағалар алдым. Уақыт 
зымырап өтті де, мен оққағардың антын қабылдауға дайын болдым. Біздің «Тек Құдайдан 
ғана қорқамыз» деген ұранымыз менің күлкімді келтірді: себебі мен ешқандай Құдайдан 
қорықпайтын едім, мен үшін ішкі дүниемдегі Құдайдан өзге ешбір құдай жоқ болатын. 
 
Алғашқы жаттығу жұмысымды Уинстонмен бірге атқардым. Чикагода туған ол 
тәжірибелі оққағар болатын және көп жылдар бойы тек бір ғана әйелдің күзетшісі болып 
істеп келген. Швейцарияда тұратын голландтық Диана ханым өте ауқатты әйел болатын. 
Оның биік тауда орналасқан зәулім сарайын алғаш көргенде мен қатты таңдандым. 
Мұндай байлықты бұрын ешқашан көрмеген едім. Жалпы Диана ханым тұйық өмір 
кешетін. Ол жасынан ерте дамыған Грегори атты ұлымен бірге тұратын және үй 
қызметшілерін ұстайтын. Ол ара-тұра дүкендерге және өнер туындылары сатылатын 
көрмелерге барғаннан өзге ешқайда шықпайтын. Уинстонмен бірге жұмыс істеу жайлы 
еді. Мен одан күзетті және қауіпсіздікті қамтамасыз ету, сырттай бақылау қиын 
жағдайларда қарамағыңдағы маңызды тұлғаларды қалай қорғау керектігі жайындағы 
көптеген нәрселерді үйрендім. Ал енді Диана ханымның үйіндегі шынайы жағдайға 
келетін болсақ, онда бала тәрбиесіне деген қауіп ажырасқан күйеуінің тарапынан 
болатынын тез байқадым. Соттың шешімі бойынша Грегори анасымен бірге тұруға тиіс 
болатын, бірақ Диана ханымның күйеуі атақты бандит еді және оның өз мүмкіндігін 
жібере қоймайтыны түсінікті. Үйдегілердің барлығы ол қандай да бір жолмен баланы 
ұрлап әкете ме деп қорқатын. Бірақ олардың үйлерінде Уинстон жұмыс істеп жүргенде 
ешқандай оқиға болған жоқ. МФКФ басшылығы менің Диана ханымның сарайындағы іс 
жүзінде дағдыланып үйренуімді үлкен қауіппен байланысты деп есептеді, ал оқу 
бағдарламасына қажеттінің өзі де осы болатын. Мен нысанның тікелей қауіпсіздігін 
сырттай бақылаудың бес күзет орнынан бақылап отыратын толықтай жабдықтаған топпен 
жұмыс істейтін сәтті асыға күтумен болдым. Мұндай жағдайларда топ жетекшісі болу 
бәрінен де қауіпті, өйткені көбіне жалдамалы кісі өлтіргіштердің нысанасына бірінші 
болып дәл осы топ жетекшілері ілігеді. 
 
Арада біраз уақыт өткеннен кейін Уинстонды басқа нысанға ауыстырып жіберді де, 
мен жалғыз қалдым. Бір күні басты қақпадағы күзетші рациямен байланысқа шығып:
 
–
 
Тони, әлдебіреулер шаруашылыққа қажетті бір нәрселер алып келді, – деп 
хабарлады.
 
–
 
Не алып келді?
 

42 
 
–
 
Білмеймін. Кір жуу орнынан немесе соған ұқсас бір жерден жеңіл жабық көлік 
келді. Алдында ақ халат киген екі жігіт отыр. Қысқасы, өзің де түсінген 
боларсың...
 
–
 
Жоқ. Олардың кім екендерін және не үшін келгендерін анықта.
 
–
 
Кешір, Тони, бірақ мен оларды өткізіп жібердім.
 
–
 
Нақұрыс! Осы сен не ойлап тұрасың? –  Мен қатты ашуландым. Диана ханым 
үйде жоқ, ал Грегори күтушісімен бірге екінші қабатта. Мен дереу соларға 
қарай жүгірдім. Есі шығып кеткен қызға:
 
–
 
Бөлмеден аттап шықпаңдар, – деп айқай салдым да, бүкіл теориялық дайындық 
пен хаттаманы бір шетке ысырып тастап, баспалдақпен төмен қарай жүгіре 
жөнелдім. Әрине, мен баланың жанында қалып, дереу полиция шақыруға тиіс 
едім. Бірақ мен бірінші кезекте қаскүнемдер жайында ойладым. 
 
Алдыңғы есікті ашып қалған кезде тура бетіме кезеніп тұрған қосауыз мылтықты 
көрдім. 
 
–
 
Біз баланы алып кетуге келдік, – деді мылтық ұстаған адам француз тілінде. 
 
Мен есіктің арғы жағын көре алмадым, сондықтан оның артында қанша адам барын 
білмедім. Қақпадағы күзетшінің айтуы бойынша жабық жеңіл көлікте ақ халат киген екі 
адам отырған. Мен қаскүнемнің бетіне тура қарадым және екіншісінің оның артында, сол 
жақта тұрғанына сенімді болдым. Ал қалғандары жабық жеңіл көліктің жабық қорабында 
жасырынып отырған болар. Мен тез әрекет жасауға кірістім. 
 
Мен қосауыз ұстап тұрғанға қарай ұмтылдым және бұл жолдың ашылуына 
мүмкіндік берді. Менің есебім дәл келді: алдымда тұрған бұзақы оқ атуға үлгермеді,  
осыны пайдаланып олардың қанша екендерін бағамдап үлгердім. Олардың бірі сол жақта, 
тағы үшеуі – оң жақта тұр екен. Сол жақта тұрған екінші қаскүнемнің қолына бір нәрсе 
ұстап тұрғанына қарамастан, сол сәтте маған олар қарусыз секілді болып көрінді. Шалт 
қимылдап мылтықты қағып жібердім де, оны айналдырып әкеліп ұңғысын тура бандиттің 
бетіне тақадым. Содан соң қаруын кезене берген екіншісін шірене тепкен кезімде қолынан 
алтыатары ұшып кеткен ол кескен теректей гүрс ете құлады. Бұл менің тарапымнан 
жасалған сәтсіз қадам еді. Енді алтыатарға бірінші болып жеткен олардың кез келгені мені 
атып тастай алады. Бірінші бұзақыны мылтықтың дүмімен ұрып қалдым да, маймылдың 
стилімен соққылар жасап қалған үшеуіне қарай ұмтылдым. Олардың үшеуі де жерге құлап 
түсті. Осы сәтте мен бірінші болып құлаған бұзақының еңбектей қаруға қарай ұмтылып 
бара жатқанын байқап қалдым да, секіріп барып «жолбарыстың» стилімен желкесінен 
тептім. Ол ыңырсып жатқан қалғандарының жанына барып етбетінен құлады.
 
Бұл уақытта әлдененің болып жатқанын сезген күзетші рация бойынша асүймен 
байланысады да, аспаз полицияға қоңырау шалады. Полицейлер келген кезде соққыға 
жығылған қаскүнемдер үйге кіретін баспалдақтың үстінде жатқан болатын. Мен олардың 
өздерінің қосауыз мылтықтарын ұстап күзетіп тұрдым. 
 
Өзіме көңілім толмады. Мен қарамағымдағы адамды қараусыз қалдырдым және сол 
арқылы оққағардың бірінші ережесін бұздым. Ана сүті аузымнан әлі кеппеген өзіме тым 
сенімді болдым және шайқасқа араласуға асықтым. Егер де жағдай басқаша өрбіген болса, 
онда Грегоридің және бүкіл күтушілердің өмірлеріне үлкен қауіп төнген болар еді. 
Мұндай жағдайларда ешкімнің ережені бұзуына ерік берілмейді. Осы жағдайдан бүкіл 
өміріме сабақ алдым.
 

43 
 
Бұдан кейінгі жылдары қызмет бабында тез көтеріле бастадым. Қарауыма берілген 
адамдардың көпшілігі үнемі ұрлап әкету, кек алу немесе өлтіріп кету қаупімен өмір 
сүретін адамдар болатын. Бірақ ең қиын деген жағдайлардың өзінен абыроймен шығып 
жүргендіктен МФКФ-нің күзет кәсібіндегі басты мамандардың біріне айналдым және 
әлемдегі ең ықпалды адамдардың айрықша тапсырмалары бойынша жұмыс жасай 
бастадым. 
 
Бірнеше ай бойы американдық Уильям Блэкпен жұмыс істедім. Бұл түсінігі мол, 
іскер адам болатын. Ол өз қаржысын Манхеттеннің ортасындағы алып ғимараттар 
құрылысына салатын. Мен оның бас оққағарына айналдым. Ол мені өзінің «көрсеткіші» 
деп атағанды ұнататын. Сірә, бұл менің өзім сөйлесіп отырған адамға саусағымды безеп 
отыратын әдетіммен байланысты болса керек. 
 
Қызмет бабына байланысты мен ол туралы бәрін білуге міндетті болатынмын. Бұл 
жердегі айрықша баптардың бірі – әйелдер. Уильям аса әйел құмар адам еді. Менің 
қытығыма тиетін нәрсе – оның өткінші махаббаттарының көп жағдайда оның өз 
жоспарларын бұзатыны болатын. Соның нәтижесінде күннің барысында белгіленген 
бағытымызға өзгерістер енгізуге мәжбүр болатынбыз. Мұның бәрі маған ғана емес, 
тобымыздың өзге мүшелеріне де қолайсыздықтар туғызатын. Қайда және не үшін кетіп 
бара жатқанымызға қарай оққағарлардың саны өзгеріп отыратын – кейде көмекшім 
екеуміз ғана боламыз, ал кейде менің қарамағымдағы бес адамнан тұратын топ түгелдей 
шығады. 
 
Жалпы, Құрама Штаттардың аумағында жүрген кезінде менің қамқорлығымдағы 
адамның өмірі біршама қауіпсіздікте болатын. Бірақ бөтен елге келіп, ұшақтан түсе 
салысымен-ақ оның кез келген оқыс жағдайларға тап болуы мүмкін. Аса бай, жоғары 
деңгейдегі кәсіпкер үшін саяхат жасау, әсіресе Америкаға қарсы саясатты ұстанатын 
елдерге бару қауіпті болып табылады. 
 
Бірде мен Уильямның дербес хатшысынан хабарлама алдым. Уильям Сауд 
Аравиясына келіссөз жүргізуге бармақшы екен. Хабарламаны оқып шығып оны үстел 
үстіне лақтырып жібердім. 
 
–
 
Не болды? Қолайсыз бір нәрсе ме? – деп сұрады әріптесім Генри. 
 
–
 
Бізді Сауд Аравиясына жібермекші. Дайындыққа бір апта уақыт беріледі! – деп 
жауап бердім ашулы үнмен. – Бұл өте аз. Олар не, мұны түсінбей ме?
 
Сол күні мен жұмыста түннің бір уағына дейін қалып, былайша айтқанда, Уильям 
Блэкпен Сауд Аравиясында болуы мүмкін қауіпті нәрселерді сарайға салуға мәжбүр 
болдым. 
 
Уильям Эр-Риядта аттары шулы ағайынды Фахалилермен кездесуге тиіс болатын. 
Ағайындылар фирмаларының бірінің осыдан бірнеше ай бұрын Уильямның ұйымына 
сіңіп кеткеніне ашулы еді. Отбасылық мұраны өздеріне қайтару үшін олар Уильямды 
бетпе-бет кездесуге шақырды. Менің қожайыным ағайындылармен тиімді келісім-шартты 
бұзғанды қаламайтын, бірақ бір қиыны, әлгі фирма қайта сатылымға шығарылып та 
қойған болатын. Қысқасы, шегінерге жер жоқ болады. Келіссөздерді бастау қажет 
болатын, ал Уильямның аяқ-қолдары матаулы еді. 
 
Отбасылық маңызы бар бұл кәсіп менің қожайыныма қолайсыздық туғызды. Мен 
Таяу Шығыстағы елге осы сапардың аса қауіпті болатынын жақсы түсіндім. Менің 
ойымша, біз қастық ниеттегі жұмбақ ортаға бара жатырмыз. Өз басшылығыма жолдаған 
баяндамамда Сауд Аравиясына барудың Уилья үшін қауіпті шаруа екендігіне баса 

44 
 
айттым. Бірінші кезекте мен оның жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиіспін. 
Егер кездесуге Уильямның тікелей өзінің қатыспай-ақ қоюы еш мүмкін болмаса, онда 
кездесуді бейтарап аймақта өткізуге күш салуға ұсыныс жасадым. Ал егер кездесу орнын 
өзгертуге болмайтын болса, онда мен тобыммен бірге ол жерге қожайынымнан бұрын 
баруға тиіспін. Себебі, қажетті тексеру жұмыстарын жүргізу және ұйымдастыру 
шараларын өткізу көп уақытты талап етеді. 
 
Жауапты факспен дәл сол күні-ақ алдым. Менің баяндамамды Уильямның юристік 
бюросына жіберіпті, бірақ ондағылар ұсыныстарыма немқұрайды қараған. «Блэк 
мырзаның кеңесшілері ағайынды Фахалилерге ықпал жасау тетіктеріміз жеткілікті және 
бұл жерде айтарлықтай қауіп жоқ деп есептейді, – делініпті жауапта. – Сонымен, МФКФ-
нің  Блэк мырзамен жасаған келісім-шартына нұқсан келмеуі үшін, сізден Сауд 
Аравиясына жол жүруге жүруге дайындықты дереу бастауыңызды өтінеміз». 
 
Әрине, мен дереу Швейцариядағы Сандра Зэплге наразылық танытып факстер 
жолдадым. Шетелге сапарларды ұйымдастыру кезінде туындайтын қиындықтарды 
талқылау қажет болғанда мен бас кеңсемізбен дәл осы Сандра арқылы байланысатынмын. 
Содан соң телефон арқылы Генриге тездетіп маған келуді бұйырдым. 
 
Ол келгеннен кейін екеуміз Сандраға қоңырау шалдық. Тұтқадан оның:
 
–
 
Сәлеметсіңдер ме, қымбатты достарым! – деген дауысы естілді. 
 
Генри екеуміз бір-бірімізге қарап күлімсіреп қойдық. Біз Сандраны ешқашан 
көрген емеспіз, бірақ оның дауысы қашан да сергек әрі көңілді естіледі.
 
–
 
Қайырлы күн, Сандра, – деп жауап бердім мен. – Шаруа әбден былықты, ал оны 
ретке келтіру біздің мойнымызға жүктеледі.
 
–
 
Иә, қымбаттым, бірақ біз өзімізге бұйырылғанды істейміз. Клиенттеріміз сондай 
болса не істей аламыз?
 
–
 
Жарайды, Сандра, шаруамыз шаш етектен, – дедім мен іске көшіп. – Блэктің 
адамдары бүкіл топты алуға рұқсат етпейді, сондықтан Эр-Риядқа Генри 
екеуміз және Блэктің екі әріптесі ғана барады. 
 
–
 
Сірә, олар өздерінің қандай жағдайға тап болулары мүмкін екенін түсінбейтін 
сияқты, – деді Генри мырс етіп. – Біздің жылдам әрі батыл әрекет етуімізге тура 
келетін сияқты, жағдайдың ушығып кетуі мүмкін, ал біз екеу-ақпыз. 
 
Генри жақсы дос және кәсіпқой оққағар болатын. Англияға ол Непалдан келген 
және сол жақта жақсы дайындықтан өткен. Ол менен әжептеуір бойшаң әрі күштірек 
болатын. Оның үстіне оның тәжірибесі мол еді. Мен көп адамдарға сене бермейтінмін 
және Генри сол мен сенетін адамдардың бірі болатын. 
 
Біз Сандрамен алдағы жұмыстың егжей-тегжейін нақтыладық және әркімнің нақты 
міндеттерін айқындадық. 
 
–
 
Жергілікті тұрғындардың арасында біздің бір тыңшымыз бар, – деді Сандра. – 
Аты-жөні – Абдулла Алькаф. Суретін пошта арқылы жіберемін, бірақ естеріңде 
болсын: ол басқа түрге енудің шебері. Сырттай қарағанда ол қарапайым 
шаруаға ұқсайды, бірақ Абдулланың қолынан келмейтін нәрсе жоқ, ол сендерге 
дим-самнан (түшпараға ұқсас қытай тағамы) бастап басқарылатын зымыранға 
дейін тауып бере алады. 
 
–
 
М-мм, Сауд Аравиясындағы дим-сам, оның дәмін татып көруге болады, – дедім 
мен. 
 

45 
 
–
 
Абдулла сендерді байланыс құралдарымен қамтамасыз етеді және жергілікті 
жүргізушілерді тауып береді. 
 
–
 
Онымен мен арқылы байланысып тұратын боласыңдар, – деді Сандар сөзін 
жалғап. – Ертең осы уақытта мен сендердің бағыттарыңның нақты жоспарын 
және нысан белгіленген сол жердің картасын әзірлеп қоямын. 
 
Біздің Сауд Аравиясында болу уақытымыз келген сәттен бастап үш күнен аспауы 
тиіс болатын. Ұшу өте ұзақ әрі ауыр болды: біз Ұлыбритания мен Бахрейнге жанармай 
құюға қондық. Ұшу сапарымыз он екі сағатқа созылды. Бірақ сапар алдыда бар 
уақытымыз жолға дайындықпен өтіп әбден шаршағандықтан, Генри екеуміз ұшу кезінде 
біраз тынығып алатынымызға қуандық. 
 
Эр-Риядқа қонған кезімізде жүрегім дүрсілдей соқты. Мен өте сақ болдым. Әрине, 
шаршаудың салдарынан бойымды сәл мазасыздық биледі, бірақ сонымен қатар мен осы 
сапардың басында жаман бір нәрсенің болатынын сезінген едім.
 
 

жүктеу/скачать 1,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: