Резюме  Пути развития словарного запаса детей дошкольного возраста

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
375 
,ОЖ: 371.38 
 
ҰЛТТЫҚ ҚОЛӨНЕР АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРҒА ЭСТЕТИКАЛЫҚ  
Т,РБИЕ БЕРУДІҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ 
 
Қ.Р. Қобланов – аға оқытушы, Евразия дизайнерлер одағының мүшесі,  
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті 
 
Мақалада халқымыздың ұлттық мұрасы арқылы оқушылардың эстетикалық қажеттіліктерін қанағаттандыру 
арқылы  көркем  тұрмыстық  безендіру  мүмкіндігіне  сай  қолөнердің  түрлерін,  көлемін,  реңдік  қатынастардың 
ерекшеліктері  қарастырылған.  Ұлттық  мектептің  өзекті  мақсаты-адамзаттық  ж`не  ұлттық  құндылықтарды 
бойына дарытқан жоғары интеллектуалды, парасатты тұлғаны т`рбиелеу м`селесі көрсетілген.  
Тірек сөздер: өнер, қолданбалы өнер, ұлттық, т`рбие, эстетика, тұлға, педагогика, психология, сабақ, үрдіс. 
 
Болашағынан  зор  үміт  күтетін  кез-келген  т`уелсіз  елдің,  азат  өмір  сүру  жолындағы  кез-келген 
ұлттың ең қастерлі міндеті - өткен тарихымен үндес бола алатын, жас ұрпақтың санасын шыңдауға 
қызмет  ететін  білім  жүйесін  қалыптастыру.  Ал  мұндай  білім  жүйесі  сол  ұлттың  төл  болмысымен 
санасу арқылы жүзеге асады. Өйткені, өткен тарихтың сын көзінен өткен құнды ұлттық дүниетаным 
мұралары жас буынның рухына негіз болып қаланып, болашаққа бағыт жасап отырған жағдайда ғана 
ұрпақтар  арасындағы  сабақтастық  үзілмейді.  Жастарды  халықтық  т`рбиенің  негізінде  оқытуда 
ұлттық өнердің өркендеуіне жол ашу қажеттілігі туып отыр. Бұл м`селе Қазақстан Республикасының 
«Білім  туралы»  заңында  білім  беру  жүйесінің  басты  міндетінің  бірі  ретінде  көрініс  тапқан.  Атап 
айтқанда, Қазақстан Республикасының бұл заңында: «Ұлттық ж`не жалпы адамзаттық құндылықтар, 
ғылым  мен  практика  жетістіктері  негізінде  жеке  адамды  қалыптастыруға,  дамытуға  ж`не  к`сіби 
шыңдауға  бағытталған  білім  алу  үшін  қажетті  жағдайлар  жасау»  керектігі  белгіленген.  Қазақстанда 
мемлекет  т`уелсіздігін  нық  ұстап  тұру  мақсатымен  жүргізіліп  жатқан  шараларға  қатысты  ұлттық 
м`дениеттің қайта өркендеуіне кеңінен жол ашылды. Оған Ел басымыз президенті Н.d.Назарбаевтың 
«Қазақстанның  болашағы  қоғамның  идеялық  бірлігінде»  атты  еңбегіндегі:  «М`дени  д`стүрлер 
қашанда  `леуметтік  қайта  түлеудің  қайнар  көзі  болып  келді.  Өзінің  тарихи,  м`дени  тамырларына 
қайта оралу - бұл `рине, оң процесс... Қазақстанда ұлттық тілді, м`дениетті, экономиканы ... дамытуға 
барынша  қолдау  жасалып  отыр»,-  деген  сөзі  мұның  айғағы.  Қазақстанның  XXI  ғасырда  өркениетті 
`лемнен  орын  алып,  дамыған  елдер  деңгейіне  жетуіне  ықпал  етер  бірден-бір  құдірет-білімді  ұрпақ 
болмақ.  
Қазіргі кезде Қазақстан сияқты көп ұлтты мемлекет алдында, біріншіден, біртұтас білім кеңістігін 
қалыптастыру  міндеті  тұрса,  екіншіден,  ең  негізгісі-ұлттың  этнопедагогика  мен  этнопсихологияның 
озық  д`стүрлеріне  сүйене  отырып,  жеткіншектер  санасына  туған  халқының  дүниетанымына  деген 
құрметпен мақтаныш сезімін ұялатып, ұлттық рухты сіңіру, сондай-ақ ұлттық салт-д`стүрін меңгеру, 
тілі мен `дебиетін, тарихы мен өнерін қастерлеу тарихи қажеттілік болып отыр.  
Қазіргі  кезде  `рбір  халық  үшін  өзінің  тарихына  тереңірек  үңіліп,  ата-бабалардың  ғасырлар  бойы 
ұрпағына қалдырған т`жірибесі мен білім жөніндегі өмір мектебін зерделеп, оның қажеттерін қоғам, 
орта  талаптарына  сай  сұрыптап,  мектептің  оқу-т`рбие  ісіне  ендірудің  қажеттілігі  анықталды  [1]. 
Халқымыздың  ұлттық  дүниетанымының  мол  мұрасын  толық  зерттемей  ж`не  оны  күнделікті  оқу-
т`рбие процесіне пайдаланбай, жан-жақты жетілген ұлтжанды жастарды т`рбиелеу мүмкін емес. Жас 
ұрпаққа  білім  мен  т`рбие  беру  барысында,  біріншіден,  бүгінгі  өркениетті  дүниеде  болып  жатқан 
өзгерістерді ескеріп отыруға, екіншіден, өз халқының ұлттық м`дени –тарихи, `леуметтік –экономи-
калық ахуалын терең танытуға айрықша назар аудару қажет. Мұндай мұраттар басшылыққа алынған 
жерде, ұлттық мектептің өзекті мақсаты-адамзаттық ж`не ұлттық құндылықтарды бойына дарытқан 
жоғары интеллектуалды, парасатты тұлғаны т`рбиелеу болып табылады.  
Ұлттық м`дениет халықтың ежелден келе жатқан өзіне т`н өнері, `дет-ғұрып, салт-д`стүрі есебін-
де  жетілетіні  белгілі.  Оған  қоса  ғасырлар  сынынан  өткен,  ұрпақтан  ұрпаққа  ұласып  келе  жатқан 
халық мұраларындағы озық үлгілер жеке тұлғаның жан-жақты дамуына септігін тигізеді. Сол себепті, 
бүгінгі  таңда  халықтың  д`стүрлі  өнер  түрлерін  жинақтап  зерделеудің,  оның  айналасындағы  т`лім-
т`рбиесі  мол  т`жірибесі  негізінде  жас  өспірімдерді  т`рбиелеудің  қажеттігі  өсе  түсуде.  Сондай-ақ, 
еліміздің  қоғамдық-экономикалық  өміріне  нарықтық  қатыстардың  енуіне  байланысты  өзгеріске 
түскен саяси экономикалық, `леуметтік-м`дени, рухани жағдайлар жас ұрпақ т`рбиесінің проблема-
ларын  жаңаша  ойластыруды  талап  етуде.  Демек,  оқушыларға  `лемдік  деңгейде,  өркениетті  негізде 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
376 
білім-т`рбие  беру  ғаламдық  м`ні  бар  проблемаға  айналып  отыр.  Сондықтан  оқушылардың  алатын 
білім  мен  т`рбиесінің  сапалығын  жетілдіруде  олардың  дүниетанымын  қалыптастырудың  ғылыми 
негіздері  үлкен  роль  атқарады.  Алайда  бүгінгі  күні  ғылымның  м`дени  дүниетанымдық  мүмкіндік-
терін асыра бағалауға болмайтындығы байқалды. «Дүниетаным саласында тек ғылымға бағдарлау, ал 
дін,  философия,  өнер  сияқты  м`дениеттің  басқа  нысандарының  дүниетанымдық  маңыздылығын 
төмендетудің немесе мүлде жоққа шығарудың зияндылығы белгілі болды. 
Қазіргі дүниетанымды қалыптастыруда ғылымның басқа да м`дени нысандарымен бірге аса қажет 
екендігі анықталып отыр. Адамды `деттегі үйреншікті сана-сезім шеңберінен алып шығып, м`дениет-
тің биік `леміне көтеру, өз дүниетанымымызды қалыптастыруға мүмкіндік тудырып, адамзат табыс-
тарына негізделген өзіндік сенім-көзқарастарын тудыру білім берудің маңызды мақсаты» деп негізгі 
білім бағытында жарық көрген құжаттарда белгілінген.  
Осындай талаптың күшейген кезеңінде мектептерде оқу процесін диалектикалық тұрғыдан қайта 
қарастыру  жергілікті  халықтың  ерекшеліктері  мен  д`стүрлерін  тиімді  қолдануды  жетілдіру, 
оқушыларды ұлттық м`дениетке баулу маңыздылығы жөніндегі м`селелер оңды шешім тауып отыр. 
Ұрпақтарымызды парасатты да білікті, м`дениетті де білімді етіп т`рбиелеп олардың дүниетанымын 
адамзаттық деңгейде дамытамыз десек, бойында ұлттық ж`не азаматтық намысы бар ұрпақ өсіргіміз 
келетін  болса,  онда  бүгінгі  қоғамның  барлық  күшін  ұлттық  мектептеріміздің  жалпы  оқу-т`рбие 
саласына  жұмылдыруымыз  қажет  [2].  Сондықтан  білім  берудің  түрлері  мен  `дістерін  жаңартудың 
негізгі  мақсаты  `рбір  оқушының  шығармашылық  қабілетін  барынша  дамыту,  ұлттық  өнердің  түрлі 
жанрларын, сайып келгенде, жалпы ұлттық м`дениетке баулу болып табылуы тиіс. Осы орайда айта 
кететін бір жайт, `р оқушының шығармашылық қабілеттері тек оның жеке басының туа біткен қабі-
леттеріне  ғана  емес,  сондай-ақ  оны  т`рбиелеп  отырған  қоғамдық  ортасының  тарихи  қалыптасқан 
д`стүрлі  ұлтының  дүниетанымына  да  байланысты.  Ал  қазақтың  ұлттық  дүниетанымы  ежелден  келе 
жатқан, д`стүрге айналған рухани қазынасы арқылы қалыптасатыны анық. Мұндай жағдайда жеткін-
шек ұрпақтың өз халқының ұлттық м`дениетімен, `дет-ғұрып д`стүрімен неғұрлым тереңірек танысу 
қажеттігі бірінші орынға қойылып отыр. 
Зерттеу  проблемасы  саласында  жарық  көрген  еңбектерге  жасаған  талдау  эстетикалық  циклдағы 
п`ндер,  оның  ішінде  енбекке  баулу  п`нінің  оқыту  т`рбие  процесі  барысында  бастауыш  сынып  оқу-
шылары ерекше назар аударады. Халық өнер арқылы дүниетанымын қалыптастыру м`селесі ғылыми 
–  теориялық  тұрғыдан  `лі  де  болса  өз  деңгейінде  ашылмағандығын  айқындайды.  Сонымен  бірге 
мазмұн,  көлем,  тұрақтылық  жағынан  бастауыш  сынып  оқушыларының  дүниетанымы,  даму  үрдісі 
ерекше назар аударады. Бұл салада көптеген зерттеулерде Абдуллаев А.К, Л.А. Гордан, А.Х. Аринова 
т.б.  жұмыстарын  атаған  жөн.  Бастауыш  сынып  оқушылары  өзінің  табиғатына  қарай  жаңаны  тез 
қабылдап  оны  ерекше  сезінеді.  Қызығушылығы  мол,  интелектуалды  белсенділігі  арта  түседі. 
Сондықтан да балалардың қабілетін тек оқу процесінен шектемей, біздің ойымыз ша, сыныптан тыс 
жұмыстарға көбірек көңіл бөлген дұрыс. Іс-`рекетінің мүмкіншілігі көп екендігін біршама зерттеулер 
д`лелдейді (Абибулаева А.Ж. Көшербаева Г.Н.). 
Сонымен,  еліміздің  `леуметтік-экономикалық  дамуын  жақсарту  қоғамдық  өмірдің  барлық  сала-
сында түбегейлі терең өзгерістер жасауда, ең алдымен жас өспірімдердің санасын шыңдауды, жаңаша 
ойлар  қалыптастыруды,  қазақ  халқының  өткен  тарихи-м`дени  мұраларын  игере  отырып,  шығарма-
шылықпен  еңбек  етуді  талап  етеді.  Өз  ойымызды  тұжырымдай  келе,  бастауыш  мектеп  алындағы 
басты  міндет  –  оқушыларды  халқымыздың  ұлттық  игіліктері  мен  адамзат  м`дени  мұралардың 
сабақтастығын сақтай отырып т`рбиелеу мен оқыту ж`не оның дүниетанымының қалыптасуына жан 
–  жақты  мүмкіндік  жасау.  Халық  өнер  құралдары  бастауыш  сынып  оқушылырының  дүниетанымын 
қалыптастыру  жұмыстары  осы  күнге  дейін  ғылыми  практикалық  деңгейде  жан-жақты  зерттелмеуі 
аталған м`селенің өзектілігін көрсетеді.  
Қазақ  халқының  қолөнері  деп  –  халық  тұрмысында  жиі  қолданылатын  өру,  тігу,  тоқу,  мүсіндеу, 
құрастыру,  бейнелеу  сияқты  творчестволық  өнер  жиынтығын  айтады.  Шын  м`нінде  қолөнер 
түрлерінің `рқайсысының талай ғасырлық тарихы бар.  
Қазақ  халқы  өзінің  күн  көріс  тіршілігіне  қажетті  үй-жай  салуды,  киім-кешек  тігуді,  азық-түлік 
өндіруді  өзінің  тұрмыстық  к`сібі  етіп,  оларды  күнбе-күнгі  тіршілік  барысында  орынды  пайдаланса, 
`сем  бұйымдар  жасап,  өмірді  с`н-салтанат  та  құра  білді.  Бұдан  біз  халық  творчествосының  қандай 
түрі  болса  да,  халық  өмірімен,  сол  халықтың  қоғамдық  тарихымен,  күн  көрісімен,  к`сібімен  тығыз 
байланысты екенін көреміз.  
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
377 
«Халықтың  қолөнеріне  `дет-ғұрып  жабдықтарымен  қатар,  аң  аулауға,  мал  өсіруге  ж`не  егінші-
лікке қажетті құрал-жабдықтар да кірді. Киіз үйдің сүйеі, ағаш кереует, кебеже, сандық жасап, кілем 
сырмақ, алаша, ши, түрлі бау-басқұрлар тоқып, арқан, жіп, есіп, көннен ж`не илеулі теріден қайыс, 
таспа тіліп, өрім өріп қолдан `р алуан ыдыс-аяқ, адалбақан, асадал, бесік ж`не т.б. көптеген заттарды 
халық шеберлері, өнерпаздар өз қолдарымен жасап, түрлі нақыштарымен `шекейлейтін болды. Қол-
өнерінде  көңілге  қонымды  м`нерлер  мен  ондаған  қолданылған  `дістер  архитектурада  кеңінен 
қолданылып келеді».  
Ертеден біздің заманымызға дейін сақталған мазарлар мен ескерткіштердегі, діни `р түрлі құры-
лыстардың қабырғалары мен мұнараларындағы с`нді ою-өрнектер, ағаштан қиюлап, тастан қашалып 
жасалған діңгектер – халық қолөнерінің тамаша туындылары.  
Халықтың қолөнеріндегі мүліктердің бір тобы үй іші жабдықтары болса, екінші тобы – қайыс өру, 
қару-жарақ, көшу-қону, жол-жорық жабдықтары еді. Шеберлер тас қашау, сүйек ою, ағаш ию, мүйіз 
балқыту, металды өңдеп өрнектеу сияқты ауыр к`сіппенде шұғылданады.  
Сондықтан,  қолөнер  «еркектерге  т`н  іс»,  «`йелдерге  т`н  іс»  деп  екіге  бөлініп  келеді.  Мысалы, 
тастан,  балшықтан,  сүйек  пен  мүйізден,  металл  мен  ағаштан  бұйымдар  жасап,  оны  `семдеу  сияқты 
ауыр  жұмысты  еркектер  атқарады.  Кесте  тігу,  жиек  жүргізу,  өрмек  тоқу,  ши  орау,  сырмақ  сыру, 
оюлау, шілтер шалу, тері киім тігу сияқты н`зік жұмысты `йелдер атқарады. Тері илеу, киіз басу, ши 
тарту, шом, жазы жасау жұмыстарын еркектер мен `йелдер бірлесіп істеді.  
ХIХ ғасырда ж`не ХХ ғасырдың бас кезінде қазақ халқының қолөнері ішінде киіз үйдің сүйегін, 
ағаш төсек жасау, ағаш өрнектеу, кесте тігу, өрмек тоқу, киіз басу кең өріс алды. Бұл кезде жастарға 
арнап ер-тұрман мен белдік, қыз-келіншектерге арнап с`укеле, шашбау, білезік, сырға, жасап оларды 
түрлі түсті өрнектермен `шекейлеу өнері де өрістей түсті [3]. 
Қолөнер  –  халқымыздың  ұлттық  мұрасы.  Қазақтың  ұлттық  қолданбалы  өнер  тарихы  көшпелі 
өмірдің  салт-д`стүрімен  тығыз  байланысты.  Халық  шеберлері  ұлттық  қолөнер  мұраларын  өмірге 
`келді.  Яғни,  ұста,  ағаш  шебері,  зергер,  ісмерлердің  тынымсыз  еңбегі  арқылы  қазақ  қолөнерінің 
көркем туындылары пайда болды.    
Өнердің  қай  саласында  болмасын  оның  қазіргі  қалпын  жақсы  түсіну  үшін  өткен  тарихын,  тегін 
тереңірек  зерттеп  білудің  қажеттігі  белгілі.  Сондықтан,  біз  бұл  еңбегімізде  қазақтың  халықтық 
қолөнерін тарихи тұрғыда зерттеуді алдымызға негізгі мақсат етіп қойдық. Революцияға дейін қазақ 
қолөнерінің  бірнеше  салалары  болды.  Біз  оның  ішінде  ағаш,  металл,  тас,  сүйек,  мүйіз,  тері  мен 
былғарыдан  `р  түрлі  үй  бұйымдарын,  шаруашылық  құрал-саймандарын,  сан  алуан  ескерткіштер 
жасауға байланысты қалыптасқан қолөнер түрлерін қарастыруды жөн көрдік [4]. Халық өнері арқылы 
сыныптан  тыс  жұмыстарда  бастауыш  сынып  оқушыларының  дүниетанымын  қалыптастырудың 
ғылыми  педагогикалық  негіздері  айқындалып,  мазмұны  мен  `дістемесі  жасалса,  халық  өнер  туын-
дылары оқушылардың сезімталдығын ояту ж`не шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталса, 
онда  т`рбие  үрдісінде  халық  өнері  арқылы  оқушылардың  дүниетанымын  қалыптастырудың  тиімді-
лігін арттыруға мүмкіндік береді. 
 
 
1 Х. Арғынбаев. «Қазақ халқының қолөнері». Алматы: «Өнер» 1987 ж. 
2 Өмірбекова М.Ш. «Қазақтың ою-өрнектері». Энциклопедия. Алматы: «Алматыкітап». ААҚ, 2003 жыл. 
3  nлима Ысқаққызы. «Сырмақ өнері». Алматыкітап, 2007жыл.  
4 Нұрпейісов n. «Қазақ халқының  ою-өрнегі». Алматы: «Өнер», 2002 жыл. 
 
 
 
Резюме 
Значимость эстетического воспитания учащихся через народно-прикладное искусство 
К.Р. Кобланов – старший преподаватель, член дизайнеров евразии 
В данной статье рассматривается  стремление учащихся к удовлетворению эстетических потребностей а так 
же  максимальное  использование  имеющихся  возможностей  для  художественного  оформления  быта,  которое 
вызвало  к  жизни  различные  виды  декоративно-прикладное  искусство  и  отмечено  изяществом,  богатством 
форм, четкостью орнаментальных мотивов, цвета и разнобразие тонов.     
Ключевые  слова:  искусство,  прикладное  искусство,  национальный,  воспитание,  эстетика,  личность,  
педагогика, психология, урок, процесс. 
 
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
378 
Summary 
The importance of pupils’ aesthetic upbringing through the national and applied art 
K.R. Koblanov – senior teacher, member of the Eurasian union of designers 
Striving to meeting of aesthetic to needs to maхimum using of available opportunities for the decoration everyday 
life  brought  to  life  various  kinols  of  decorative  applied  art.  It  was  noted  by  the  elegance  and  richness  of  forms, 
ornamental motifs clarity, color, variety of tints.  
Keywords: art, applied art,  national, upbringing, aesthetics, personality   pedagogics, lesson process
. 
 
 
,ОЖ: 324, 21 (574)  
 
МЕКТЕПТЕГІ ПРАКТИКАЛЫҚ ПСИХОЛОГТЫҢ ІС-,РЕКЕТІНІҢ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ 
 
А.Болат – Магистрант, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті 
e-mail: boa758@mail.ru 
Ұ.С. Нұрғалиева – психол.ғ.к., профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ Жалпы ж`не қолданбалы 
психология кафедрасының меңгерушісі, e-mail: ulmeken_01@mail.ru 
 
Мақалада  мектеп  психологы  іс-`рекетіндегі  жаңа  технологияны  қолдануының  айқын  мақсатын  анықтау 
болып табылады. Практикалық  психолог  іс-`рекетінің технологиясының түрлері  берілген.  Мектептегі  практи-
калық  психологтың  жұмысының  ерекшелігі,  ол  `ртүрлі  технологияларды  пайдалануы,  сондай-ақ  психология-
лық  `діс-т`сілдерді,  оларды  құрастырып  өзгертуді  ж`не  қолдануды  жүзеге  асырудың  маңыздылығы  көрсетіл-
ген.  
Мектептегі  психолог  балалармен  күнделікті  жұмыс  істейді  ж`не  олардың  тұлғалық  құрылымын  бағдар-
лаумен айналысудың маңыздылығы айтылады. Баланың жеке тұлға болып қалыптасуында, практикалық психо-
логтың технологияларын қолдануының маңызы өте зор екендігі қарастырылғын. 
Түйін сөздер: технология, арттерапия, психотерапия, позиция, психодиагностика, психокоррекция. 
 
Технология – бұл  адамның еңбек функциясында т`сілдерді қолдана алуы, оның білімі, дағыдысы 
мен `леуметтік шындық пен еңбек заттарын қайта жасаудағы т`жірибесі болып табылады. Психотех-
нологиялар  - бұл  обьектісі  нақты  тұлғаның  психикалық  шынайылығы,  ал  п`ні-адам  мінез-құлқына 
`сер  ететін  бұл  психологиялық  нақтылықтың  кез-келген  шектерінің  өзгерісі  блып  табылатын 
диагностикалық , позициялық-дамытушылық ж`не психотерапиялық процедуралар. 
Мектептегі практикалық психологтың іс-`рекетінде қолданылатын технологияларға келсек:  
Даму  технологиясы баланың  индивидуалды  мүмкіндіктері  мен  жас  талаптары  мен  с`йкестікте 
психикалық  процестердің,  қасиеттердің  ж`не  тұлға  сапаларының  қалыптасуына  бағытталған  техно-
логия түрі. 
 Психопрофилактика  технологиясы  -  бұл  диагностикалық  ортаның  психогигиенасын,  бала 
дамуының  оптимальды  `леуметтік  жағдай  жасауға  бағытталған,  психология-педагогикалық  өлшем-
дер  жүйесі.  Профилактика-бұл  бала  дамуында  кез-келген  жетіспеушілік  тудыратын  сыртқы  себеп-
тері,  факторлары  ж`не  шарттарын  жою  мен  байланысты  ескерту  шаралары.  Ол  `лі  туындамаған 
м`селені шешуді қарастырады. 
Психологиялық  ақпараттандыру  технологиясы өзінің  мазмұны  бойынша  педагогикалық, 
оқытушы  болып  табылады.  Психологтың  оны  қолдану  кезіндегі  құралдар  педагогикалық  (`ңгіме, 
лекция,  м`селелі  жағдайды  талдау,  іскерлік  ойын)  ж`не  психологиялық  (диагностикалық  ж`не 
консультативті `ңгіме, «сенім телефо-ны» ж`не т.б)болуы мүмкін. 
Психологиялық  кеңес  беру  технологиясы  - бұл  эмоционалды  жауап  қайтару,  мағынаны 
анықтау,бұл  м`селені  рационали-зациялау  ж`не  оны  шешу  нұсқаларын  табуға  психологиялық  жағ-
дай тудырудың мақсатты процедурасы (клиенттің м`селесі мен жағдайына шартталған). 
Психологиялық  коррекция  жgне  психотерапия  технологиясы  - бұл  психологиялық  – 
педагогикалық  себептерді  немесе  жетіспеушіліктерді  жоюға  бағытталған  психологиялық  немесе 
психотерапиялық  құралдар  жүйесі.Оны  қолданудың  н`тижесі  баланың  күйіне,  іс-`рекетіне,  қаты-
насына  ж`не  мінез-құлқына  позитивті  `сер  ететін,  баланың  психикасындағы  өзгерістер  болып 
табылады. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
379 
Психологиялық қолдау технологиясы - бұл жалпы педагогикалық процестің барлық мүшелерін 
оптималды  `леуметтік-психологиялық  жағдайлармен  қамтамасыз  ету  мақсатында  бала  тұлғасының 
толық дамуын ж`не психологиялық денсаулығын сақтау үшін жүзеге асырылатын түрлі технология-
лармен ұсынылған өзара шартталған ж`не өзара байланыс `рекеттерінің кешені. 
Психологиялық  тgжірибеде  gдіс  - бұл  практикалық  психологиялық  міндеттерді  шешетін  т`сіл-
дердің  жиынтығы.  Практикалық  психологияда  негізгі  `дістерді  жіктеу  екі  параметрге  негізделген: 
ауыспалы  мағынада  (педагогикалық,  `леуметтік-педагогикалық,  жеке  психологиялық)  ж`не  к`сіби 
`рекет бағытында (психологилық сараптама, психокоррекция ж`не т. б) [1].  
Арттерапия –  психикалық  қысымды  түсіру,  тынышталу,  босаңсу  мақсатында  қолданылатын 
эмоциялық күйге өзгеріс орнатуға ықпал ету құралы. Бұл үшін к`сіби суретші болудың қажеті жоқ, 
қолға  қаламсап  немесе  қарындаш  алып,  қағаз  бетіне  бірнеше  сызбалар  жасасаңыз  болғаны.  Өнер 
терапиясы ішкі қысым мен уайымдауларды қағаз бетіне бейнелеуді мақсат етеді, мұның барлығы жас 
ерекшелігіне, жынысына, ауру түріне немесе сезімдер мен уайымдауларға т`уелсіз жүргізіледі [2]. 
Психологиялық  қолдау  технологиясы-бұл  жалпы  педагогикалық  процестің  барлық  мүшелерін 
оптималды  `леуметтік-психологиялық  жағдайлармен  қамтамасыз  ету  мақсатында  бала  тұлғасының 
толық  дамуын  ж`не  психологиялық  денсаулығын  сақтау  үшін  жүзеге  асырылатын  түрлі  техноло-
гиялармен ұсынылған өзара шартталған ж`не өзара байланыс `рекеттерінің кешені. 
 
Психолог қолданатын инновациялық технологиялар мен .дістердің жіктелуі 
 
Психологиялық 
,леуметтік-педагогикалық 
Педагогикалық 
Психодиагностикалық 
gдістер. 
Қабілеттер мен ақыл-ой 
тестісі, жекелік 
сауалнамалар, жетістіктер 
тесті, жобалық тестер, 
сурет тесттері 
социояметрия. 
Психологиялық кеңес 

жүктеу/скачать 13,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: