МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ПӘНІНЕН ДӘРІС ӨТКІЗУ

331
 
 
Объектілі-бағытталған  бағдарламалау,  бағдарламалау  технологиялары  және  тілдері,  ақпараттану 
және т.б. тақырыптарына қолдануға болады. 
  бинарлы  (дәріс-диалог)  әдіс  материалды  екі  оқытушының  диалогы  түрінде,  мысалы  екі  ға-
лымның,  екі  ғылыми  бағытта  жұмыс  істейтін  ғалымдардың  пікір  таласына  бағытталған.  Бағдарла-
маларды ӛңдеудің құрал-жабдықтары пәні, объектісі және құрамдас бӛліктері тақырыбына қолдануға 
болады. 
  арнайы арандату әдісі алдын-ала оқушының білетін материалының бір бӛлігінен әдейі қате 
жіберу  арқылы  немесе  берілетін  материалдың  дәлдігі  дұрыс  болмауы  мүмкін  ақпаратпен  жұмыс 
істету  арқылы  дәріс  тыңдатуға  арналған.  Дәріс  соңында  қателер  кӛрсетіледі  және  қатемен  жұмыс 
істетіледі.  Бағдарламаларды  ӛңдеудің  құрал-жабдықтарындағы  процестер  және  оларды  автоматтан-
дырудың қажеттілігі.   
  конференция  әдісі арқылы  ғылыми-зертханалық  сабақта  студенттердің ғылыми  жобалармен 
және  студенттерге  алдын  ала  қойылған  мәселелік  бойынша  пікірлер  айтуға  арналған.  Бағдарлама-
лардың ӛмірлік циклын қамтамасыздандыру және бизнес - үдерістерді моделдеудің негіздерін меңге-
ру  және  жобалаудың  қазіргі  заман  талабына  сай  технологиялары  (Computer-Aided  Software/System 
Engineering (Case) технологиялар) тақырыптарын  қолдануға болады. 
  консультация әдісті сұрақ-жауап немесе сұрақ, жауап және пікірталас күйінде баяндалады.  
  Барлық  белгілі  оқу  тәсілдері  мен  құралдарын  толық  қолдану,  студенттің  сабаққа  табысты 
дайындалуына кӛмек береді, себебі оқу дәрісін ұйымдастыру үшін дайын жоспар қолданылады. Оқу 
дәріс әдісін ұйымдастыру тӛменде кӛрсетілген.[3] 
Оқу дәріс әдістемесін ұйымдастыру: 
I. Дәріс тақырыбы. Тақырыпты таңдау негізі 
1. Толық курс жүйсіндегі тақырыптың алатын орны және мағанасы. 
2. Оқулықтарды таңдау (оқытушы және студент үшін ұсынылатын әдебиеттер). 
II.Дәрісті ұйымдастыру түрі 
1. Дәрісхана(тыңдаушылардың дайындық мінездемесі мен деңгейі). 
2. Дәріс мақсаты (ойластыру, барлық пәндік мазмұнды біріктіретін дәріс негізгі ойы). 
3. Негізгі ойластыруды ұйымдастыратын, дәріс мақсаты: 
а) есеп құрамы және тізбегі; б) есеп мінездемесі (ақпараттық, аналитикалық, жүйелендірілген, 
мәселелік); в) кӛрсетілген есепті шығару үшін студенттерге қажетті құралдар (категориялары, кескін-
деу жүйелері, функционалдық, генетикалық, жүйелік, ықтималдық, байланыстыратын салдарлары). 
4. Дәріс қалпын ұйымдастыру: а) монологтік сӛйлем; б) аудиовизуалдық құралдарға сүйенетін 
монолог; в) эвристикалық  кездесу элементерімен монолог; г) эвристикалық  кездесу. 
III. Дәріс мазмұны 
1. Дәріс құрамының жоспары мен конспектісі. 
2. Бүтіндікті, жүйелікті,  тізбектілікті,  мүмкіндікті,  кӛркемдікті, дәлелденетіндікті    қамтамасыз 
ететін оқу құралдары мен   дидактикалық  мәселелер. 
IV. Оқытушының дәріс процесіндегі бүтіндік кескіні 
1.  Дәріс  құрамындағы  әр-бір  бӛлімдегі  есептерді  шығару  жолындағы  оқытушы  мен  студент 
арасындағы келісім формалары. 
2. Сӛйлемдегі тілдік форма (лексика, грамматика, стилистика). 
3. Оқытушының  аудиториямен  эмоционалды-кескінді,  вербалды  емес  қарым-қатынас  жасау 
құралдары.[3] 
Қорытынды 
Бағдарламаларды ӛңдеудің құрал-жабдықтары пәнінде дәріс құрылымы бойынша үш бӛліктен 
тұратыны қарастырылған: кіріспе, негізгі және қорытынды бӛлігі. Кіріспе бӛлігінде дәріс тақырыбы, 
жоспары  және  есебі  қойылады,  әдебиеттер  (негізгі  және  қосымша)  айтылады,  ӛтілген  материалдар-
мен байланыстырып, теоретикалық және тәжірибелік мәнін ашып кӛрсету керек. Негізгі бӛлікте не-
гізгі ойының кӛмегімен мәселенің мағынасын ашып, байланыстарды белгілеп, жағдайға байланысты 
бағалап, мәселенің болашағын болжайды. Ал қорытынды бӛлігінде дәріс қорытындылап, негізі қыс-
қаша қайталанып және түйінделеді.  
 
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети. Учебник. СПб: Издательство "Питер", 1999. 
2. Петров В.Н.Информационные системы.Учебник. СПб:Издательство "Питер", 2002. 
3. Филимонов А.Ю. Протоколы Интернета.- СПб:БХВ-Петербург,2003. 

332
 
 
4. Найк Д. Стандарты и протоколы Интернета. Пер. с англ.-М.:1999. 
5. Ганеев Р.М. Проектирование интерактивных WEB-приложений. М.: 2011. 
6. Успенский И.И. Интернет как инструмент маркетинга.-СПб: БХВ-Петербург,2000 
7. Николенко Д.В. Практические занятия по Іауа.СПб.:2002. 
8. Гультяев А.К., Машин В.А. Уроки WЕВ-мастера.СПб.: 2002. 
9. Рик Дарнелл. Javascript-справочник.2001. 
 
 
 
УДК 004.35.1 
 
ОБ ИСПОЛЬЗОВАНИИ ПРОГРАММНОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ VOTUM В 
ОБРАЗОВАНИИ 
 
Избасаров Е.Ж. старший преподаватель, Канакбаева М.К. студент группы ВТиПО 
Алматинский технологический университет, г.Алматы, Республика Казахстан 
E-mail: erlan_1081@mail.ru, kanakbaevamaygul@mail.ru  
 
В  настоящее  время  появляются  новые  современные  средства  контроля,  способные  оказать 
существенное влияние на изменение деятельности преподавателя, инициировать распространение не-
традиционных  моделей  занятий  и  форм  взаимодействия  преподавателя  и  учащихся,  основанных  на 
сотрудничестве,  а  также  способствовать  появлению  новых  моделей  контроля.  На  рынке  образова-
тельных услуг появилось несколько видов, так называемых, систем голосования, которые в образова-
нии стали использоваться как средство автоматизированного контроля. Это системы Mimio, Триумф, 
VOTUM  и  др.  Как  показывает  практика,  наиболее  эффективным  средством  автоматизированного 
контроля для образования является система VOTUM. 
Принципиальной  особенностью  данных  систем  является  то,  что  для  осуществления  одновре-
менного  контроля  всех  учащихся  в  аудитории,  преподавателю  необходим  всего  один  компьютер. 
Количество учащихся может быть любым. Ответы учащиеся представляют с помощью специальных 
пультов. Отличительной технической особенностью VOTUMа, по сравнению с аналогичными систе-
мами,  является  то,  что  у  этих  пультов  есть  экран,  позволяющий  студенту  контролировать  данные 
ввода. 
Рассмотрим  потенциал  системы  VOTUM  с  точки  зрения  обеспечения  выполнения  всех  пере-
численных требований при реализации контроля. 
Первым требованием является регулярность осуществления контроля степени усвоения учащи-
мися  учебного  материала.  Система  VOTUM  позволяет  осуществлять  контроль  на  каждом  уроке,  а 
также  несколько  раз  провести  диагностику  усвоения  отдельных дидактических  элементов  (каждого 
правила,  отдельных  операций,  действий  и  др.)  за  один  урок.  Система  не  требует  никакого  допол-
нительного  оборудования  кроме  одного  компьютера  преподавателя,  экрана  и  проектора.  На  ввод 
любых данных (от-ветов) требуется всего несколько секунд. Свои ответы учащиеся представляют со 
своих рабочих мест. Не надо тратить время на пересаживание студентов за компьютеры и обратно за 
рабочие  столы  и  т.д.  Все  это  позволяет  сократить  время  на  организационные  моменты  при 
проведении контроля и осуществлять его практически на каждом занятий. Необходимо отметить, что 
одни и те же пульты можно использовать в разных классах разными педагогами. 
Следующим требованием является объективность контроля. Главное преимущество всех авто-
матизированных  систем  контроля  является  то,  что  у  них  отсутствует  субъективный  подход  к  лич-
ности  студента.  Им  все  равно  кто  тестируется  –  отличник  или  двоечник,  хулиган  или  примерный 
студент.  Кроме  этого,  на  объективность  оценки  оказывает  влияние разнообразие  заданий  по  содер-
жанию и формам, а также количество заданий. 
Система  VOTUM  позволяет  (в  отличие  от  других  систем  такого  типа)  создавать  задания  7 
типов: 
-  одиночный выбор; 
-  множественный выбор; 
- установление порядка следования; 
-  установление соответствия; 
-  указание истинности или ложности утверждений; 

333
 
 
-  ввод числа (чисел); 
-  ввод букв, слов. 
Сами задания в данной системе могут содержать текст, графические изображения, анимирован-
ные  объекты,  видеообъекты,  формулы,  что  расширяет  спектр  содержания  заданий  и  увеличивает 
степень объективности знаний учащихся. 
Система позволяет проводить контроль в различных режимах: оценки, опроса, соревнования и др. 
Возможен  контроль  во  фронтальном  режиме,  когда  на  экране  представлено  задание  и  все 
учащиеся одновременно отвечают на него, возможен вариант индивидуального тестирования. В этом 
случае каждый учащийся получает персональный вариант контроля на отдельном листе и отвечает на 
задания индивидуально с помощью пульта. 
Система позволяет создавать банк заданий любого количества. 
Широкий спектр видов заданий позволяет обеспечить более качественный контроль знаний и 
умений учащихся и повысить степень объективности оценки. 
Большим  преимуществом  программного  обеспечения  e-Rating  системы  VOTUM  является  то, 
что она позволяет педагогу увидеть, какие именно компетенции не усвоены учащимися или усвоены 
не в достаточной степени и своевременно скорректировать учебный процесс. 
Следующее  требование  к  контролю  это  –  всесторонность,  которая  должна  обеспечивать 
полноту охвата всего содержания обучения. Реализовать это требование системе VOTUM позволяет 
возможность одновременного хранения в базе тестов системы заданий по всему изучаемому курсу по 
различным дисциплинам. Программное обеспечение системы позволяет учителю к каждому занятию 
формировать свой набор тестов, как по занятию, так и по теме, разделу, за семестр и т.д. При этом 
задания можно отбирать как по определенному содержанию, так и по определенным компетенциям. 
Очень важным требованием к контролю является индивидуальность. Преподаватель должен ре-
гулярно  диагностировать  степень  усвоения  учебного  материала  у  каждого  учащегося  в  группе. 
Традиционные формы контроля этого не позволяют. Система VOTUM позволяет опрашивать одно-
временно всех учащихся группы как по одинаковым заданиям, так и по разным заданиям в индиви-
дуальном  режиме  тестирования  с  учетом  особенностей  каждого  студента.  Для  этого  преподаватель 
распечатывает  из  базы  тестов  индивидуальные  тесты  и  раздает  их  студентам.  Каждый  учащийся 
отвечает с помощью пульта на задания своего теста со своего рабочего места. 
Еще  одно  требование  к  контролю  –  оперативность.  Система  VOTUM  позволяет  сразу  по 
завершении тестирования получить результаты по каждому учащемуся на экране преподавательского 
компьютера.  При  необходимости  преподаватель  может  вывести  их  на  доску  для  демонстрации 
студентам. Эти результаты могут быть представлены в различных видах: числах, баллах, диаграммой. 
Следующим  требованием  к  контролю  является  экономичность.  Результаты  тестирования 
представлены по каждому заданию. И преподаватель и учащиеся сразу же после тестирования могут 
увидеть какие компетенции на каком уровне усвоены каждым студентом. Кроме этого преподаватель 
сразу получает данные о степени усвоения учебного материала по группе в целом по каждой форми-
руемой  компетенции.  На  основании  этих  данных  преподаватель  может  оперативно,  при  необхо-
димости, откорректировать учебный процесс или организовать дополнительную работу с отдельными 
учащимися. Система VOTUM интегрируется с несколькими системами электронных дневников, что 
позволяет сразу заносить результаты тестирования в электронный журнал. Программное обеспечение 
e-Rating  системы  VOTUM  позволяет  педагогу  самому  определить  систему  оценивания  и  регламент 
отметки.  Если  педагог  работает  с  электронным  журналом,  то  он  может  экспортировать  отметки 
непосредственно в электронный журнал. 
Программное обеспечение e-Rating системы VOTUM позволяет легко формировать и редакти-
ровать базу тестов, а также формировать необходимый комплект тестовых заданий для решения кон-
кретных  педагогических  задач:  диагностика  остаточных  знаний,  текущий  контроль,  тематический 
контроль и т.д. 
Система работает в трех основных режимах: контроль, анкетирование, соревнование. 
Подводя  итог  вышесказанному,  хочется  отметить,  что  дидактический  потенциал  у  системы 
VOTUM большой и позволяет выполнить все требования к организации и проведению контроля, что 
невозможно сделать при использовании других автоматизированных систем данного типа. 
Вместе с тем необходимо отметить, что для обеспечения качественного контроля с использова-
нием системы следует уделять большое внимание его содержательной части. База тестовых заданий 
должна  быть  полной  и  содержать  систему  заданий  по  каждой  теме, составленных  в  соответствии с 
требованиями тестологии. 

334
 
 
Конечно, не все содержание обучения и не все компетенции могут быть проконтролированы с 
помощью автоматизированных систем, но достаточное большое их количество автоматизации подле-
жит, надо только уметь формулировать задания так, чтобы их можно было бы проверить с помощью 
автоматизированного контроля. 
 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 
1. [Интернет ресурс]: Режим доступа. https://infourok.ru/material.html?mid=1483 
 
 
 
ӘОЖ 378.147: 001. 895 (574) 
 
БІЛІМ БЕРУ БАРЫСЫНДА ТРЕНИНГ ЭЛЕМЕНТТЕРІН ҚОЛДАНУ 
 
Игембаева К.С., Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті,  
Қарағанды қ., Қазақстан Республикасы  
E-mail: Igembaeva.K_1981@mail.ru 
 
Білім беру процесі әрбір қоғамның дамуында ерекше орын алатын компонент болып табылады. 
Әрбір елдің әлеуметтік-экономикалық дамуы, ең алдымен сол қоғамның азаматтарының педагогика-
лық  және  психологиялық  мәдениеттілігіне байланысты  болады.  Нақтырақ айтқанда,  елдің  гүлденуі, 
оның  экономикасының  әлемдік  деңгейге  шығуы  ең  бастысы,  оның  азаматтарының  білім  деңгейіне 
байланысты.  Адамзаттың  білім  деңгейі  мектеп  қабырғасында,  білім  беру  процесінде  алған  білімдік 
қорына  байланысты  қалыптасады.  Сонымен  қатар,  адамның  білімімен  қоса,  оның  психологиялық 
ӛзін-ӛзі сезінуі де ӛте маңызды. Осыған орай, біздің тақырыбымыздың қазіргі таңда ӛзектілігі, бұл та-
мақтану ӛндірісінде қызмет ететін болашақ мамандарды дайындау барысында, білім беру процесінде 
психологиялық тренинг элементтері арқылы жүзеге асыруға негізделуінде. 
Қазақстан  Республикасының  білім  берудің  дамуының  мақсатын,  міндеттерін,  құрылымын, 
мазмұнын және негізгі стратегиялық бағыттарын анықтайтын ғылыми-теориялық, әдіснамалық құжат 
болып  табылатын,  мемлекет  тәуелсіздігінің  нығаюын,  елдің  қарқынды  дамуының  негізі  ретінде, 
Қазақстан Республикасында білім беруді дамыту концепциясында орта білім берудің мақсаты анық-
талған: рухани жан дүниесі бай, халқын сүйген, ата-баба жерін қадірлейтін, ӛз елін мақтан тұтатын, 
еркін  бағдарлана  алатын,  ӛз  еркімен  маңызды  шешім  қабылдай  алатын,  адамгершілігі  мол,  білімді, 
саналы, іскер және қазіргі қоғам дамуына сай жеке тұлғаны қалыптастыру.  
2030  -  бағдарламасы  Қазақстан  Республикасының  жарқын  болашағының  бейнесі.  Бұл  бағдар-
ламаны жүзеге асыратын қазіргі ұрпақ пен келер жас ұрпақ екені сӛзсіз. Жоғарыда атап ӛткеніміздей 
еліміздің дамып гүлденуіне білімді де білікті, іске де шебер азаматтар қажет. Осыған орай, тақырып-
тың ӛзектілігі психологиялық толыққанды тұлғаны қалыптастырумен анықталады. 
Осыған орай, біз бұл мақалада тақырыпты эксперименталдық тұрғыда зерттемес бұрын, білім 
беру процесінде тренинг элементтерін қолдану қаншалықты маңызды екендігіне, теориялық тұрғыда 
тоқталғанды жӛн кӛрдік.  
Қазақстан  Республикасының  «Білім  туралы»  Заңында  «Білім  беру  жүйесінің  басты  міндеті-
ұлттық  және  жалпы  адамзаттық  құндылықтары,  білім  алу  үшін  қажетті  жағдайлар  жасау,  оқытудың 
жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық 
желілерге шығу» деп, білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттері кӛзделеді. Сол себепті, жас мем-
лекетіміздің  болашағы-бүгінгі  жастар,  яғни  болашақ  мамандар.  Болашақ  мамандарға  бірдей  талап 
қойып, олардың табиғи қабілеттерін, нақты мүмкіндіктерін анықтап, соған негіздеп оқыту - бүгінгі күн-
нің ӛзекті мәселесі.  
Қазіргі таңда оқу процесінде, студенттердің белсенділігін арттыруға негізделетін әртүрлі инно-
вациялық  технологиялар  қолданылып  келеді.  Соның  бірі,  студенттерді  дайындау  барысында,  оқу 
процесінде психологиялық тренинг элементтерін қолдану болып табылады.  
«Тренинг» - бұл топтық жұмыстың белсенді әдісіне негізделе отырып, психологиялық әсер ету 
тәсілі.  Білім  беру  барысында  тренинг  адамның  бір  немесе  бірнеше  әрекет  түрлерін  нәтижелі  орын-
дауынан,  білім  мен  дағдыны  меңгеру  мүмкіншілігіне  бағытталады.  Білім  беру  барысында,  кӛбінесе 
оқыту тренингтері қолданылады. Оқыту тренингтері – мамандыққа керек дағдыларды жетілдіруге ба-
ғытталған жаттығулар жиынтығы. Оқуты процесінде тренинг элементтерін қолдану, тұлғаны дамы-

335
 
 
туға, болашақ мамандардың компетенттілігін кӛтеруге, әлеуметтік позицияны кӛтеруге, ӛзін-ӛзі және 
топ мүшелерін толық тануға мақсаттарын кӛздейді.  
Тренинг элементтерін қолдану, білім бері барысында, студенттердің бойында қажетті сапалар-
ды дамытуға, ӛз бойларында жаңа іскерліктерді үйренуге және жаңа білімдік қорды алуға мүмкіндік 
береді.  Психологиялық  тренинг  элементтері  ең  әуелі  ӛзінің  жеке  даралық  қасиеттері  арқылы, 
тұлғаның ӛзін-ӛзі дамуына негізделеді [1]. 
Білім беру барысында тренинг элементтерін қолданудың мақсаты – адамды нақты тапсырманы 
орындауға  қажетті  білім,  шеберлік  және  бағытпен  қамтамасыз  ету.  Сабақ  барысында  тренинг  эле-
менттерін  қолдануда  ӛзгеріс,  нәтиже  бірден  кӛрінеді.  Осы  міндеттерді  шешу  кезінде  ұйымдас-
тырылатын тренинг теңдігі түрлері де ерекшеленеді. Рольдік тренинг, видеотренинг, қарым-қатынас 
тренингі, іскерлік қарым-қатынас тренингі, мәдениетаралық ӛзара әрекет және т.б. Тренингтер белгілі 
бір  ортадағы  мәселелер  мен  қиындықтарды  түзету,  ӛзін-ӛзі  шығармашылық  тұрғыда  дамытуға, 
тұлғаның  әлеуметтік  ортада  ӛзіндік  реттелуіне  мүмкіндік  болатын  қажетті  жағдайды  туғызуға 
кӛмектеседі.  
Білім беру процесі болашақ мамандардың психикалық жай күйіне түрлі әсер етеді. Күнделікті 
сабақ  процесі,  құрбыларымен  қарым  қатынас,  қоршаған  ортадан  алған  жағымды,  әрі  жағымсыз 
әсерлер жастардың психикалық денсаулығына әсер етпей қоймайды. Тренингтің дәстүрлік оқытудан 
ӛзгешелігі  –  негізін  қалаушы  принциптердің  болуы.  Тренинг  ӛткізуде  принциптерді  жүйелі  түрде 
жүзеге асыру, дәстүрлі оқыту әдістерінің лекция, семинар, кӛркем әдебиеттерді оқыту сапа жағынан 
айырмашылығын қамтамасыз етеді. Мамандар оны топтық жұмыстың белсенді әдістеріне негізделген 
психологиялық  әсер  ету  деп  есептейді.  Бұл  –  тұлға  дамуына,  коммуникативті  дағдының  қалыпта-
суына, психологиялық кӛмек кӛрсетуге, стереотиптерді жоюға және қатысушылардың жеке пробле-
маларын  шешуге  байланысты  сұрақтар  қарастырылатын  арнайы  ұйымдастырылған  қарым-қатынас 
формасы.  С.М.Жақыпов  әлеуметтік  –  психологиялық  тренингтің  ӛзара  әрекеттестігі  және  оқытушы 
мен  студенттер  арасындағы  процестің  нәтижесінде  бірлескен  танымдық  іс-әрекет  қалыптасатын-
дығын  кӛрсеткен.  Автор мұндағы  қарым-қатынас құралдарының  аса  иілгіштігі  мен динамикалығын 
тұлғалар ерекшелігімен байланыстырады. Тренинг оқытудың бір формасы, әдісі деп қарастырғанда, 
оның тиімділігі бірлескен пікірлік, танымдық іс-әрекетерінің қалыптасуымен анықталады [2]. 
Білім беру барысында жиі қолданылатын тренинг элементтерінің бірі – бұл ойын. Ойын – оқу 
үрдісіндегі  оқытудың  әрі  формасы,  әрі  әдісі  ретінде  дербес  дидактикалық  категория.  Ойынның 
тренинг  элементі  ретіндегі  мақсаты  -  бағдарламада  алған  білімдерін  қалыптастыру,  тиянақтау,  пы-
сықтау. Ал міндеті – болашақ мамандардың қызығушылығын ояту, белсенділігін арттыру.  
Педагогикалық  тренинг  жұмысының  нәтижелі  болуы  оқыту  барысында  шешімін  табуға  тиіс 
міндеттерге жүргізушінің ықпал ете алуына байланысты. Нәтижесінде, алға қойылған мақсаттармен 
бірге, топтың әрбір мүшесі кері байланыс кӛмегімен ӛз-ӛзін жаңа қырынан ашу және ӛз-ӛзін түсіну 
тәжірибесін  игереді. Тренинг  барысында  топ  мүшелері ӛзара  үйрену  процесіне  тартылады, сондық-
танда олар әдетте жетекшіге емес бір біріне сенім артады. Сабақ, оқу процесінде ұйымдастырылған 
әлеуметтік – психологиялық тренингтер білімгерлердің қарым-қатынастары жақсарады, ӛздерін бел-
сенді қатысушы және басқаларға әсер етуші жағдайда сезінеді, топтың толық сеніміне кіреді. Әр бір 
бастаған іс-әрекеттінің толық аяқталуын қадағалайды. Ең бастысы – басқаларға ӛзінің ойы мен сезі-
мін, уайымы мен күдіктенуін сенуге қорықпайды [3].  
Әлеуметтік  психологиялық  тренинг  арнайы  ұйымдастырылған  қарым-қатынас  формасы. 
Тренингтің  бұл  түрін  тек  психология  маманының  қызметкерлері  ғана  емес  арнайы  психологиялық 
білімі жоқ мұғалімдер де сабақ беру барысында қолдана алады. Оқу және тәрбие жұмысына жағымды 
ӛзгерістер  енгізуге,  оқу  процесін  белсендіруге  тренингтердің  ықпалы  жоғары.  А.С.  Прутченков 
«Мектептегі  әлеуметтік  –  психологиялық  тренинг»  еңбегінде,  дұрыс  ұйымдастырылған  тренингтің 
білім  алушыларға  жағымды  әсері,  ұйымдастырушының  шеберлігі,  педагогикалық  қақтығысты 
реттеуші құрал екендігін атап кӛрсеткен [4]. 
Сонымен танымдық белсенділік адамның ӛмірлік іс-әрекетінің, әсіресе білім, ғылым, ӛнер сала-
ларында  бӛлінбейтін біртұтас  бӛлшегі. Топта  үйлесімді  қарым-қатынас орнауы  үшін  адамның,  оқу-
шының,  маманның  және  т.б.  іс-әркетін  сапалы  ұйымдастыру,  ақпаратты  жүйелеу,  оны  қабылдауға 
жағдай жасай отырып, бағыт, бағдар беру болып табылады. Оның дәлелі ретінде психологиялық тре-
нингтер жүргізу арқылы тұлғаның танымдық белсенділігін дамытуға тиімді қол жеткізуге болады [5]. 
Біздің  осы  тақырыпқа  байланысты  алдағы  жоспарымыз,  білім  беру  барысында  азық-түлік 
ӛнеркәсіп  саласында  оқитын  болашақ  мамандардың  сабақтарында  тренинг  элементтерін  қолданып, 
оның қандай нәтиже әкелетіндігін жан-жақты зерттеуді кӛздеп отырмыз.  

336
 
 
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1. Парыгина Б.Д. Практикум по социально-психологическому тренингу- Санк-Петербург., 2000 г. 
2.  Леванова  Е.А.  Игра  в  тренинге.  Возможность  игрового  взаимопонимания  /  Под.  ред.  Е.А. 
Левановой. – СПб.: Питер, 2006. 
3. Жақыпов С.М., Бизақова Ф. Білім беру жүйесінде қолданылатын психокоррекциялық жатты-
ғулар. Тараз 2005. 
4. Сидоренко Е.В. Мотивационный тренинг – Р; 2000 г. 
5. Выготский Л.С. Педагогическая психология.- М.,1991. 
 
 
 
УДК 330.357:339.732(574) 

жүктеу/скачать 9,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: