«РІSA» ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТЕСТ ПРОЕКТІСІНІҢ ТАПСЫРМАЛАРЫН

274 
 
Тапсырма. Мәтіндегі ақпаратты сызба жүзінде көрсету. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Мәтінмен  жұмыс  жасау  барысында  екі  құбылыстың,  заттың  немесе  нәрсенің  жалпы 
байланыстыратын бір белгісін табу, анықтау дағдыларын қалыптастыруға үйретуге болады.  
«Аңшылар» атты мәтін. Мәтін бойынша берілген жаңа сөздермен жұмыс жасау, оқу , талдау, 
мазмұндау жасап болған соң, мынадай тапсырма беруге болады.  
Аталы-балалы екі аңшы ауылға түс ауа қайтты. Қатты жел тұрып, аспандағы үйір-үйір бұлттар 
көше  бастады.Ата  мен  бала  бір  шекпеннің  астына  тығылып  алып,биені  қамшылай  түседі.  Қаптың 
ішінде жалғыз бөлтірік қалтырайды... 
- Өлтіріп тастау керек. Бұл асырауға көнбейді. 
- Өлтіртпеймін! –деді Әмен арашаға шығып. 
- Өскен соң хайуанаттар бағына тапсырамын. 
- Қой, балам, тіл алсаңшы!- деді Бекект. 
- Жоқ,ата, өлтіртпеймін. 
 Әмен  бөлтірікке қолын созып еді, тістерін ырситты. 
(Зейнел-Ғаби Иманбаевтан) 
Тапсырма.  Мәтіндегі  аңшы  мен  бөлтірік  арасындағы  байланысты  Венн  диаграмма  түрінде 
көрсету. 
 
Көне түркі ескерткіштері 
Көне түркі жазба ескерткіштері үш топқа бөлінеді. Олар: Енисей,Талас, Орхон ескерткіштері. 
Енисей  ескерткіштері  –  Енисей  өзенінің  бойынан  табылған,  Талас  ескерткіштері  Жамбыл 
облысындағы Талас өзені бойынан, Орхон ескерткіштері-Орхон өзені (Монғолия) бойынан табылған 
тасқа  жазылған  жазулар.Олардың  бәрі  де  руникалық  жазумен  жазылған.  Руника  жазуын  түркі 
халықтары 1,5 мың  жыл қолданған.  
2001  жылы  Күлтегін  ескерткіштерінің  көшірмесі  Астана  Л.Н.  Гумилев  атындағы  Еуразия 
Ұлттық университетіне  қойылды.  
(9 сынып оқулығындағы мәтін.) 
Тапсырма.  
Мәтіндегі ақпаратты кесте жүзінде көрсету. 
Өзіндік  позициясы  бар,  белгілі  бір  жанрда  оқушымен  құрастырылған  мәтін,  оқушының  білім 
деңгейінің  қалыптасқан  дәрежесін  көрсетеді.  Біздің  оқулықтарда  мәтіндер  түрлі  жанрда  берілген, 
оны  біз  мынадай  тапсырма  түрінде  пайдалана  аламыз.  «Қазақстан  Республикасы  –  Тәуелсіз  ел» 
модулі  бойынша  міндетті  түрде  рәміздер  туралы  мәліметтер  беріледі.  Мемлекеттік  рәміздермен 
танысып,  толық  оқып  болғаннан  кейін,  мынандай  тапсырма  орындатуға  болады.  Оқушылар  өз 
бетінше белгілі бір жанр түрінде  рәміздер туралы мәтін құрастырады. 
 

275 
 
Жанр 
Рөлі  
Мәтін мазмұнына қойылатын талаптар  
Публицистикалық жанр. 
 «Тілші бейнематериалы» 
Тілші  
1.Сипаттау. 
2.Тарихы, шығу тегі. 
3.Көңілге түйіндеу. 
 
Сіздермен  тікелей  эфирде  тілші  Нура.  Мен  репортажды  тікелей  Рәміздердің  салтанатты 
шеруінен  жүргізіп  тұрмын.  Бірінші  қатарда  келе  жатқан  ҚР  елтаңбасы.  Ол  өзінің  сипатында 
шаңырақ,  уықтар,  қанатты  пырақтар  мен  бесбұрышты  жұлдызды  көрсетеді.  Келесі  қатарда 
көріп тұрғандарыңыз – Ту. Ол әрқашанда өзінің аспан түстес көгілдір түсімен көзге түседі. Оның 
ортасында  алтын  күн,  ал  сол  жағында  ұлттық  ою-өрнектерді  көруге  болады.  Осы  салтанатты 
шеруді көруге келген адамдар ішінде Ш. Ниязбеков, Ш. Уәлиханов, Ж.Мәлібеков бар. т.б. 
Шадиева Н. 
 
Жанр 
Рөлі 
Мәтін мазмұнына қойылатын талаптар  
«Саяхатшы» 
Рәміз рөлі 
1.Тарихын айту 
2.Сипаттау. 
3.Мәртебесін түсіндіру.  
 
Мен  –  ҚР  мемлекеттік  нышандарының  бірімін.  Менің  атым    –  Ту.  Өзім  туралы:  мен  аспан 
түстес көгілдір түстімін, тура ортамда күн , қыран құс бейнесін және сол жағымда ұлттық ою-
өрнек  бар.  Мені  ойлап  тапқан  адам,  яғни  менің  авторым  Шәкен  Ниязбеков  деген  азамат.  Мен 
барлық мекемелерде, шетелдегі елшіліктерде көтерілетін белгімін. т.б.  
Вязигин Стас. 
 
Жанр 
Рөлі 
Мәтін мазмұнына қойылатын талаптар  
Ертегі жанры 
Ту рөлі 
1.Тарихын айту 
2.Сипаттау. 
3.Мәртебесін түсіндіру.  
 
Ерте-ерте-ертеде  Орталық Азияда Қазақстан деген мемлекет болыпты. Ол елдің адамдары 
өздеріне  лайықты  Ту  іздейді  .  Көп  уақыт  іздейді.  Оларға  өздерінің  бойындағы  мейірімділікті, 
еркіндікке құштарлықты, ұлттық салт-дәстүрін көрсететін Ту керек болған. Содан кейін Шәкен 
Ниязбеков  деген  қазақтың  суретшісі  күні-түні  ойлап  тапқан  Тудың  үлгісін  ұсынды.  Бүкіл  қазақ 
халқы  осы  кісінің  Туына  қарап  өздеріне  лайықты  белгілерді  көрген  соң  қабылдап  алды.  Сол 
уақыттан бері бұл елдің туы тек биік, мәртебелі орындарда желбіреп тұратын болды. 
Омашев Ш. 
Мұндай тапсырманың ұтымды жетістігі – оқушы мәтін құрастырғанда, тақырып бойынша мән-
мазмұнын түсінбей тек жаттап алғанын емес, керісінше тақырыпты дұрыс қабылдағанын, түсінгенін 
өз мәтініне түсіреді.  
Сонымен  қатар  мәтінмен  жұмыс  жасауда  құзырлықты  айқындауға  ситуациялар  тудыру  және 
ситуациялардан шыға білуге үйрету біз үшін ең маңызды. Жаңа буын оқулықтарында міндетті түрде 
табиғат тақырыбына арналған модуль болады. 
Арал теңізі 
Арал теңізі мен Сырдария өзені күн өткен сайын тартылып барады. Теңіз суының деңгейі он 
метр  төмендеген.  Ауаға  теңіз  түбінен  миллиондаған  тонна  тұз  ұшады.  Өсімдіктер  мен  жануарлар 
құрып барады.  
Бұл апатты тоқтатуға бола ма? 
Республикамыздың экологиялық жағдайы қиын. Аралға енді Балқаш тағдыры қосылды. 
Бұл  мәтін  бойынша  ситуациялық  тапсырма  беруге  болады.  Оқушы  мәтінде  қозғалған  Арал 
теңізінің жағдайымен танысты. Енді  теңіздің жағдайын жөндеу оның мақсаты, ал қандай іс-әрекет,  
шешім қабылдайды, ол қандай нәтижеге әкелетінін оқушы өз бетінше талқылап дәлелдеуі керек.  
 
 
 
 
 
Жағдаят 
Мотив: 
“Арал теңізі” 
 
Мақсат 
Іс-әрекет, 
шешім 
 
Нәтиже 

276 
 
Жалпы  айтқанда  тапсырмалар  оқушының  тек  пән  бойынша  білімін  ғана  емес,  сонымен  бірге 
өмірлік ситуацияларға өзіндік іс-әрекеті  туралы ойлануға және ситуациядан шығатын дұрыс жолды 
анықтау қабілеттерін қалыптастырады.  
Оқушы  қай  ортада  болмасын  өзіндік  әрекеттердің  ұйымдастырушысы,  басқарушысы  болуы 
тиіс. Ал оқушыны осындай дәрежеге әкеліп жеткізу үшін сабақтың түрлері мен әдіс-тәсілдеріне баса 
назар аударып, білім сапасын арттыру керек. Сонда ғана, ұстаз, өзінің  және қоғамның мүддесін де, 
өзін-өзі белсенді етуге дайын, өзгермелі даму үстіндегі ортада өмір сүруге бейім, бәсекеге қабілетті 
және құзыретті, шығармашыл, білімді тұлғаны тәрбиелеп қалыптастыра алады. 
 
 
З.А. Иминова 
 
ӨЗГЕ ТІЛДІ ДӘРІСХАНАЛАРДА ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУ МӘСЕЛЕСІ 
 
Өзге ұлт өкілдері  қазақ тілін оқып, үйрену арқылы қазақ халқының тілін білумен қатар халқымыздың мәдениеті, 
тарихы, салт – дәстүрімен танысады. Осы танысу арқасында елімізге, мәдениетімізге, тілімізге сыйластық сезімдері, 
көзқарасы тәрбиеленеді. 
Кілт сөздер: тіл, технология, педагогика, дамыту, үрдіс. 
 
Бүгінгі  таңда  мемлекеттік  тілдің  қоғамдағы  мәні  жайында  Қазақтан  Республикасынңың 
Президенті Н.Ә Назарбаев «Біз барша Қазақстандықтарды біріктірудің басты факторларының бірі – 
еліміздің мемлекеттік тілін, барлық қазақтардың ана тілін одан әрі дамытуға күш – жігер жасауымыз 
керек», - деген болатын. Бұл қазақ тілін қоғамдағы бірліктің күші ретінде таныту қажеттігімен қатар, 
оны өзге ұлт қкілдері меңгеру керектігін көрсетке керек.  
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011- 2020 жылдарға арналған мемлекетік 
бағдарламасының негізінде міндеттерінің бірі – мемлекеттік тілді басым дамыту.  
Басқа  ұлт  өкілдерінің  мемлекеттік  тілді  үйренуі  және  мемлекеттік  тілде  сөйлеуі,  адамдардың 
бір – бірімен ізгі қарым – қатынаста болуы – бұл қоғамдық – әлеуметтік ең маңызды мәселе.  
«Тілін білмеген, түбін білмейді. 
Ондай адам күлдіремін деп күйдіреді, сүйсіндіремін деп сүріндіреді, білдіремін деп бүлдіреді, 
қуантамын деп қуартады, келтіремін деп кетіреді, жұбатамын деп жылатады». (Ғ.Мүсірепов)  
Қазақ тілін не үшін білу керек? 
1.
 
Қазақ тілі – мемлекеттік тіл 
2.
 
Тіл білу тарихы – рухани байлық 
3.
 
Қазақ халқын сыйлау үшін 
4.
 
Қазақ халқымен жақсы қарым – қатынас жасау үшін 
5.
 
Қазақ тілін білген адам қазақ халқының тарихын, мәдениетін біледі. 
Бүгінгі  таңда  өзге  тілді  аудиторияларда  мемлекеттік  тілді  меңгерту  өзекті  мәселелердің  бірі 
болып отыр. Қазіргі кездегі білім берудегі мақсат – жан- жақты білімді, болашаққа жаңа көзқараспен 
қарай білетін және өзгерістерге, өмір сүруге бейім, өзіндік ой толғамы бар, қабілетті жеке тұлғаны 
қалыптастыру.  Қазақ  тілі  сабағы  әрі  тартымды,  әрі  қызықты,  әрі  сапалы  болуы  әр  оқытушының 
өзіне, білім деңгейіне, кәсіби шеберлегіне байланысты.  
Бұл  пәннің  оқытытуына  келер  болсақ,  біздің  Алматы  аграрлық  колледжде  бұл  пән  орыс 
топтарына 1 курстың екі семестрі бойы оқытылады. «Кәсіби қазақ тілі» пәні бойынша тіл үйренуші 
өз мамандығыны саласындағы сөз мәдениеті, терминология, стилистика салаларын өз деңгейлеріне 
сай меңгереді. Белгілі бір құзыреттілік талаптарына жауап береді.  
Технология – грек тілінен аударғанда «шеберлік» деген ұғымды білдіреді. Бұл сөздің мағынасы 
педагогика саласында қолданғанда шеберлікпен өнім алу, нақты нәтижеге жету, белгілі бір жүйемен 
оқыту  деген  ұғымдарға  парапар.  Педагогика  оқыту  технологиясы  мен  білім  сапасы  бір  –  бірінен 
ажыратуға болмайтын, өзара сабақтас егіз ұғымға айналды. Себебі оқыту технологиясының тиімділіг 
сапалы нәтижелерге әкелетін факторларды үйлесімділікпен басқаруға тікелей байланысты болса, ал 
үйлесімді басқару жүйелілік арқылы сапаға қол жеткізудің басты шарты болып саналады. Сондықтан 
да, әлемдік те ғылымда педагогикалық технологияларға арналған зерттеулер аясы кеңейе түсуде.  
Тіл дамыту жұмыстарының әрбір түрі кездейсоқтықты қаламайды. Олар жүйелі, дәйекті жұмыс 
жүргізуді  керек  етеді.Өйткені  жұмыстағы  жүйелілік  –  оны  сапалы  орындаудың  кепілі.  Ортақ 
тақырыптар  төңірегінде  топтастырылған  мәтіндер  өзінің  грамматикалық  құрылысы,  лексикалық 
құрамы  жағынан  студенттерінің  тілін  дамытып,  түрлі  әдебиеттерді  оқи  алуға  дайындау  шін 
жеткілікті база болып табылады.  

277 
 
«Кәсіби  қазақ  тілінің»  мақсаты  –  мамандыққа  кіріспе  емес,  қазақ  тілін  кәсіби  деңгейде  жетік 
меңгеру талаптарын негізге алады. Бұл пәнді аяқтаған тіл үйренуші: - мемлекеттік тілде таратылатын 
мол ақпараттар толқынынан өзіне, өз мамандығына қажеттісін таңдап алып,  оны коммуникативті – 
функционалдық бағытта қолдана білуі керек; 
-
 
Мемлекеттік тілде өзіндік көзқарасын таныта білу, оны дәлелдеп, қорғай білуі; 
-
 
Мемлекеттік тілде өз мамандығы аясында шешен сөйлеуге дағдылануы; 
-
 
Кез келген жағдайда өз бетінше шешім қабылдай білуі; 
-
 
Проблеманы  танытып,  оны  шешудің  жолдарын  айқындау,  оны  мемлекеттік  тілде  көркем 
жеткізе білуі керек және т.б. 
Қазіргі  таңда  оқытудың  технологияларының  жалпы  заңдылықтары  мен  қағидалары 
нақтыланып,  оларды  қолданудың  өзіндік  жүйесі  бірізге  түсірілген  деп  кесіп  айту  орынды  болмас. 
Өйткені технология шеберлікпен, өнермен тамырлас ұғым болғандықтан, оның мүмкіндіктерінің де 
шексіз екені аян. Әйтсе де олардың аражігін ажыратып, әр технологияның өзіндік сипаттарын пәнді 
жүйесін  өзге  тілді  аудиториядағы  білім  алушыларға  жан  –  жақты,  қызықтыра,  тез  әрі  оңай  етіп 
мемлекеттік тілді үйретуге мүмкіншіліктердің тууына әкеліп отыр.  
Білім  беру  жүйесінің  әр  буынында  қазақ  тілін  мемлекеттік  тіл  ретінде  меңгерту  үдерісінде 
оқыту  технологияларын  жаңа  қырынан  қарастырған,  оларды  таңдап,  талғап  қолданудың  ғылыми 
әдістемелік  мәселелерін  арнайы  зерттеген  жұмыстар  қатарында  Ф.  Оразабаеваның  қатысымдық 
технологиясын,  М.Жанпейісованың  модульдік  технологиясын,  Қ.Қадашеваның  жаңғырта  оқыту 
технологиясын,  Р.Шаханованың  мамандыққа  бейімдеп  оқыту  технологиясын,  З.Бейсенбаева  мен 
К.Жақсылықованың  модульдік  технологияларын,  Н.Құрманованың  дамыта  оқыту  технологиясын, 
Н.Оразахынованың  сатылай  –  кешенді  талдау  технологиясын,  Н.Шадиеваның  деңгейлік  оқыту 
технологиясы,  К.Мухлистің  компьютерлік  технологиясын  зерттеген  жаңа  технологиялар 
қағидаларын атауға болады.  
Қазақ  тілін  мемлекеттік тіл  мәртебесінде  өзгетілді  дәрісханада  оқытудың мақсаты  қазақ  тілін 
меңгертуге бүгінгі күн қандай қажеттіліктер өтеледі және ертеңгі күні бойынша маманға қазақ тілі 
қандай дәрежеде керек болатындығы туралы қоғамдық пікірмен тығыз байланысты танылады.  
Қазақ  тілін  өзгетілді  дәрісханада  жобалай  оқыту  технологиясы  арқылы  меңгертуді 
ұйымдаструда студенттердің қазақ тілінен өз бетімен білім іздеу, білім мазмұнын өз бетімен жобалар 
орындау барысында меңгеру, қазақша, ауызша және жазбаша сөйлеу дағдыларын білім жобаларын 
орындау барысында игеруін мүмкін етудің арналары мол екендігі танылады. 
2006 жылы еліміздің тарихында қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде мемлекеттік қызметшілерге 
жеделдете оқыту ісіне жаңа қарқын әкелер бірнеше маңызды оқиғалар орын алды. Атап айтсақ, 2006 
жылдың  мамыр  айында  мемлекеттік  тілдің  дамуы  мен  қолданылуына  жаңаша  серпін  беретін 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә  Назарбаевтың  №127  Жарлығы  жарияланып,  2001 
жылғы  7  ақпандағы  №550  Жарлығымен  бекітіліп,  қабылданған  «Тілдерді  қолдану  мен  дамытудың 
2001–2010  мемлекеттің  тілдің  аясын кеңейтуге қатысты  ауқымды  мәселелер  көтеріліп,  мемлекеттік 
органдардағы  іс  жүргізуді  мемлекеттік  тілге  көшіру  кестесі  бекітілді.  Еліміз  бойынша  сараптау, 
зерттеу, зерделеу жұмыстары жүргізілді.  
2006  жылдың  24  қазанында  Қазақтан  Республикасы  Президентінің  Қазақстан  халықтары 
Ассамблеясының  22  сессиясында  тіл  саясатына  байланысты  айтқан  ойлары  мен  Үкіметке  берген 
нақты  тапсырмалары  жалпы  мемлекеттік  тіл  саясатының  жаңа  кезеңін  ашты.  Елбасының 
тапсырмаларын  орындауға  Үкіметтік  комиссия  құрылып,  іс-шаралар  жоспары  бекітілді.  2007 
жылдың сәуір айында Астана қаласында өткен «Мемлекеттік тіл – елдігіміздің алтын тұғыры» атты 
республикалық  мемлекеттік  тілді  оқытудағы  оқу-әдістемелік  құралдар  мен  инновациялық 
технологиялар  көрмесі  мемлекеттік  тілді  мемлекеттік  қызметшілерге  жеделдете  оқытудың  дұрыс 
бағытта дамып келе жатқандығын айғақтады.  
Мелекеттік тіл жылы ретінде танылған 2007 жылы республикалық деңгейде мемлекеттік тілді 
мемлекеттік  қызметшілерге  (ересектерге,  жеке  тұлғаларға)  жеделдете  оқытудың  Тұжырымдамасы, 
Стандарты  және  Типтік  бағдарламасын  даярлау  ісі  мемлекеттік  мәні  мен  маңызы  орасан  зор, 
шешілуі кезек күттірмейтін мәселе ретінде күн тәртібіне қойылады.  
Бүгінгі таңда оқу – әдістемелік, насихат іс- шараларын жүзеге асырып келе жатқан, әдістемелік 
әрі ұйымдастырушылық әлеуеті үлкен республика көлемінде бірден – бір құрылым болып саналатын 
Қазақстан  Республикасы.  Мәдениет  және  ақпарат  министірлігі,  Тіл  комитетінің  жанындағы 
Ш.Шаяхметов атындағы Тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру – әдістемелік орталығы осы 
ұлы  істі  лайықты  атқарып,  мемлекеттік  тілді  дамытудың  жаңа  белесінде  Мемлекеттік  тілді 
мемлекеттік  қызметшілерге,  (ересектерге,  жеке  тіл  үйренуші  тұлғаларға)  жеделдете  оқытудың 

278 
 
Тұжырымдамасы мен Стандартын, Типтік бағдарламасын даярлап, ғалымдар талқылауынан өткізіп, 
бекітті. Аталған нормативтік құжаттар қазақ тілінен білім мазмұнын, оқыту түрлері мен бағыттарын, 
оларды  зерттеу  жолдарын  үйлестіретін  мүмкіншілігі  бар  бірден  –  бір  маңызды  құжаттар  болып 
саналады. Ендігі жерде қазақ тілін мемлекеттік қызметшілерге жеделте оқыту үдерісін үйлестіру ісі 
аталған құжаттарды әдіснамалық – теориялық негіз ретінде ала отырып жүзеге асырылмақ.  
Қазақ  тілін  өзге  ұлт  өкілдеріне  үйрету  үдерісін  оқу-әдістемелік  тұрғыдан  тиісті  дірежеде 
қамтамасыз  етудің  өажеттілігін  өзінің  Қазақстан  халқына  2008  жылғы  Жолдауында  Қазақстан 
Республикасының  президенті  Н.Ә  Назарбаев  ерекше  ескертіп  өтті.  Елбасымыз:  «...  Халықаралық 
тәжірибелерге  сүйене  отырып,  қазақ  тілін  оқытудың  қазіргі  заманғы  озық  бағдарламалары  мен 
әдістерін  әзірлеп,  енгізу  қажет.  Мемлекеттік  тілді  тиімді  меңгерудің  ең  үздік,  инновациялық 
әдістемелік, тәжірибелік оқу  – құралдарын, аудио  – бейнематериалдарын әзірлеу керек»  - деп атап 
көрсетті.  
Қазақ  тілін  жобалай  оқыту  технологиясын  өолдану  арқылы  білім  алушылар  сапасын  көтеру 
үдерісі  –  осы  ұсынылып  отырған  жобалай  оқыту  технологиясы  бойынша  қазақ  тілінен  алған 
білімінің  сапасын,  қазақ  тілін  үйретуші  оқытушылардың  шығармашылық  жқмысының  сапасын, 
қазақ тілін үйрету әдістерінің сапасын танытатын, анықтайтын ерекше дидактикалық үдеріс.  
 
Әдебиеттер 
1.
 
«Қазақстан Республикасынң тіл туралы» ҚР Заңы – Алматы: Жеті жарғы, 1997ж 
2.
 
«Қазақ тілін оқытудың әдістемесі және жобалау технологиясы» - А.А Сатбекова, Алматы – 2011ж 
3.
 
Оразбаева Ф.Ш., Рахметова Р.С «Қазақ тілін оқыту әдістемесі. Оқу құралы – Алматы, 2005ж 
 
 
А.Б. Исаева, А.Д. Кошанова 
 
ЭЛЕКТРОННОЕ ОБУЧЕНИЕ КАК ОДНО ИЗ ПРИОРИТЕТНЫХ НАПРАВЛЕНИЙ 
ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПРОГРАММЫ РАЗВИТИЯ ОБРАЗОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ 
КАЗАХСТАН НА 2011-2020 ГОДЫ 
 
В статье рассматривается электронное обучение «e-learning» как один из ключевых направлении Государственной 
программы  развития  образования  в  рамках  Послания  Президента  РК  Н.Назарбаева  народу  Казахстана  «Казахстан  в 
новой глобальной реальности: рост, реформы, развитие». 
Ключевые слова:«Мәңгілік Ел», инновации, инновационный проект, информационная система. 
 
Важнейшим условием динамичного развития Республики Казахстан, в сложных экономических 
условиях  глобального  кризиса  является  осмысление  событий  и  явлений  прошлого  на  основе 
исторического  анализа  и  творческого  применения  междисциплинарных  знаний.  Формирования 
ценностных  ориентаций  и  убеждений,  развитие  интереса  и  уважения  к  истории  и  культуре  своего 
народа, а также стремления сохранить и приумножить культурное наследие своей страны. 
Послание  Президента  Республики  Казахстан  Н.  Назарбаева  народу  Казахстана  от  30  ноября 
2015  г.  «Казахстан  в  новой  глобальной  реальности:  рост,  реформы,  развитие»,  посвящено 
антикризисной  стратегии  государства,  в  связи  с  глобальным  экономическим  кризисом. 
Антикризисная  стратегия  Казахстана  основана  на  экономическом  росте,  реформах,  а  также  на 
модернизации  всех  сфер  общества,  в  том  числе  образования.  Структурные  изменения  в  сфере 
образовании,  предполагают  в  первую  очередь  «максимально  развивать  систему  подготовки 
технических кадров. Техническое и профессиональное образование должно стать одним из основных 
направлений инвестиционной политики [1, электронный ресурс]. 
С  1  января  2016  года  начался  практический  этап  выполнения  Плана  нации  «100  конкретных 
шагов  по  реализации  5  институциональных  реформ»,  который  проводится  в  контексте  послания 
Президента  РК.  Важнейшим  преобразованием  в  стране  считается  формирование  наукоемкой 
экономики, которое невозможно провести без подготовки новых конкурентоспособных кадров, чего 
можно  добиться  лишь  реформированием  и  модернизацией  системы  высшего  образования.  В 
настоящее  время  МОН  РК  проводит  работу  по  разработке  и  утверждению  новых 
гармонизированных  стандартов  обучения.  Государством  приняты  меры  по  повышению  уровня 
подготовки кадров. В 2017 году начнется реализация нового проекта «Бесплатное профессионально-
техническое образование для всех»[2, электронный ресурс]. 
Использование новейших инновационных технологий способствует решению педагогических и 
методических задач, которые сложно или невозможно решать традиционными методами. При этом 
следует  учитывать  в  методике  преподавания  исторических  дисциплин,  что  нельзя  допустить 

279 
 
разрушения  и  утраты  положительных  результатов  традиционной  системы  образования. 
Инновационные  и традиционные методы обучения должны гармонично дополнять друг друга, как 
части единой образовательной среды студента. 
Под  инновациями  в  образовании  понимается  процесс  совершенствования  педагогических 
технологий,  совокупности  методов,  приемов  и  средств  обучения.  В  некоторых  случаях  считают 
инновацией использование уже известного метода, с небольшим изменением, модификацией. 
Инновации  –  это  предмет  особенной  деятельности  человека,  которая  не  удовлетворяется 
традиционными  условиями,  методами,  способами,  и  желает  не  только  новизны  содержания,  а 
качественно  новых  результатов.  Но  необходимо  отметить,  что  не  всегда  и  не  везде  установление 
нового  обеспечивает  положительные  результаты,  не  каждое  нововведение  рациональное, 
прогрессивное,  часто  дестабилизирует  функционирование  педагогической  системы,  создает 
трудности для преподавателей и их студентов. 
Термин  «инновация»  (нововведение)  можно  трактовать  в  нашем  контексте  выход  за  пределы 
типичных,  наиболее  часто  встречающихся  совокупностей  способов,  методов,  приемов  обучения. 
Инновационное  обучение  –  процесс  и  результат  такой  учебной  и  образовательной  деятельности, 
которая стимулирует вносить инновационные изменения в существующую культуру и социальную 
среду [3, с. 2-4]. 
 Инновационные  методы  обучения  способствуют  формированию  творческого  стиля 
деятельности  будущего  специалиста  и  существенно  повышают  мотивацию,  глубину  и  полноту 
овладения профессией. 
Применяемые в учебном процессе инновационные методы обучения включают: круглые столы, 
деловые  игры,  тренинги,  ситуационные  задачи,  мастер-классы,  творческие  задания,  пресс-
конференции,  научные  конференции,  тестирование,  защиту  рефератов,  составление  аналитических 
записок, мультимедийные презентации, ГИС-технологии, междисциплинарные исследования и т.д. 
 Наиболее  распространенным  направлением  в  области  образования  является  применение 
мультимедийных  презентаций  для  подачи  учебного  материала.  Помимо  этого  сложился  метод 
тестирования.  Внедрение  новейших  информационных  и  коммуникационных  технологий  в 
образование  требует  углубленного  анализа  преимуществ  и  недостатков  использования 
мультимедийных комплексов в учебном процессе. 
Инновационные  методы  обучения  вырабатывают  у  студента  умение  ориентироваться  в 
нестандартных  условиях,  анализировать  возникающие  проблемы  самостоятельно  разрабатывать  и 
реализовывать управленческие решения. 
Содержательный  аспект  инновационных  методов:  доведение  до  обучающихся,  учебных 
материалов, в том числе с помощью электронных пособий, специализированных веб-ресурсов. 
Методический  аспектинновационных  методов  обучения:  определение  наиболее  эффективных 
способов и форм проведения занятий с использованием образовательных платформ, презентаций, а 
также работой с профессиональными Интернет-ресурсами и веб-сервисами. 
Организационный  аспектинновационных  методов  обучения:  взаимодействие  участников 
образовательного процесса, как в аудиторных условиях, так и в режиме онлайн. 
Воспитательный  аспектинновационных  методов  обучения:получение  умений  и  знаний 
обучающимся черезисторические дисциплины общечеловеческих ценностей, расширение кругозора 
(показ  видео  новостей,  социальных  роликов  по  тематике  дисциплины,  привлечение  известных 
практиков и ученых на занятия). 
Технологический  аспект  инновационных  методов  обучения:  использование  современных 
технических  средств  и  технологий,  моделей  и  программ  для  реализации  всех  составляющих 
учебного  процесса.  Именно  этот  аспект  соединяет  другие  в  единое  целое  и  дает  положительный 
эффект при получении знаний [4, электронный ресурс]. 
В настоящее время, в стране осуществляется реализация Государственной программы развития 
образования  Республики  Казахстан  на  2011–2020  годы,  в  которой  выделены  4  приоритетных 
направлений развития: 
1)
 
обеспечение  равного  доступа  всех  участников  образовательного  процесса  к  лучшим 
образовательным ресурсам и технологиям 
2)
 
обеспечение  полного  охвата  детей  качественным  дошкольным  воспитанием  и  обучением, 
равного  доступа  детей  к  различным  программам  дошкольного  воспитания  и  обучения  для  их 
подготовки к школе 

280 
 
3)
 
достижение  высокого  уровня  качества  высшего  образования,  удовлетворяющего 
потребности  рынка  труда,  задач  индустриально-инновационного  развития  страны,  личности  и 
соответствующего лучшим мировым практикам в области образования 
4)
 
обеспечение функционирования системы обучения в течение всей жизни 
Электронное  обучение 
«e-learning» 
является  одним 
из 
ключевых 
направлений  
Государственной программы развития образования на 2011–2020 гг.  
Цель электронного обучения – обеспечение равного доступа всех участников образовательного 
процесса  к  лучшим  образовательным  ресурсам  и  технологиям.  Достижение  поставленной  цели 
повысит  качество  обучения,  эффективность  управления  образованием,  информационную 
интеграцию с внешней средой. 
Задача – создание условий для внедрения автоматизации учебного процесса. 
В  Госпрограмме  определен  одни  целевой  индикатор  –  в  организациях  образования 
используется система электронного обучения (2015 г. – 50%, 2020 г.–90%). 
Внедрение  электронного  обучения  потребует  внесения  изменений  и  дополнений  в  ряд 
нормативных  документов.  Должны  быть  внесены  дополнения  в  ГОСО  высшего,  технического  и 
профессионального  образования  в  части  подготовки  педагогических  кадров  для  работы  в  системе 
электронного  обучения,  в  ГОСО  среднего  образования  –  в  части  обязательного  использования 
системы электронного обучения. 
Необходимо  разработать  и  утвердить  требования  для  создания  электронных  учебников  и 
учебно-методических  комплексов  (УМК),  используемых  в  системе  электронного  обучения, 
регламент индивидуальной и коллективной работы пользователей системы, технический регламент 
(сопровождение и эксплуатация системы электронного обучения). 
Предполагалось,  что  организационное  обеспечение  системы  электронного  обучения  будут 
осуществлять региональные центры новых технологий в образовании при управлениях образования 
городов  и  областей,  а  обеспечение  электронными   ресурсами  и  контентом  для  электронного 
образования будет осуществляться на основе ГЧП. 
Развитие  технологической  инфраструктуры  предполагает  подключение  организаций 
образования к сети Интернет с пропускной способностью от 4 до 10 Мбит/сек. 
В  2013  году  принята  Государственная  программа  «Информационный  Казахстан  –  2020», 
согласно которой в стране вводится Единая национальная научно-образовательная сеть (ЕННОС), в 
рамках которой планируется создать e-Learningпо всем уровням образования, при этом:  

 
доля  организаций  образования,  подключенных  к  ЕННОС    в  2017  году  составит  60%,  в 
2020 году – 100%; 

 
доля  обеспеченности    цифровым    контентом  в  2017  году  составит  60%,  в  2020  году  – 
100%; 

 
интеграция информационных систем организаций образования с единой интеграционной 
платформой в 2017 году составит  40%, в 2020 году –  100%; 

 
уровень компьютерной грамотности населения в 2017 году повысится до 70%, в 2020 году 
– 100%. 
Система  электронного  обучения  основана  на  стратегических  направлениях  государственной 
политики  в  области  информатизации  образования,  проанализированных  в  предыдущем  параграфе, 
теоретических  положениях  современной  педагогики  и  отражает  ее  основные  методологические 
подходы. 
Электронное  обучение  в  принципе  надо  трактовать  как  развитие,  качественное 
совершенствование,  радикальное  усиление  образовательного  процесса.  Электронное  обучение 
должно  быть  «слито»  с  процессами  социальной  интеллектуализации,  существенно  повышающей 
творческий потенциал личности. Поэтому в казахстанской модели электронного обучения во главу 
угла  ставится  взаимодействие  участников    образовательного  процесса  на  основе  принципов 
открытости и мобильности.  
Таким  образом,  казахстанская  модель  электронного  обучения  имеет  свою  научно-
педагогическую  обоснованность,  позволяющую  определить  педагогическую  архитектуру 
разрабатываемой системы e-Learning и ее содержательную наполняемость: 
-  методология  представлена  как  стратегический  ресурс  обновления  парадигмы  современного 
обучения как инфокоммуникационного взаимодействия субъектов образовательного процесса;  
-  парадигма  образования  –  это  совокупность  принятых  государством  и    педагогическим 
сообществом  мировоззренческих  и  теоретических  предпосылок,  определяющих  конкретные 
подходы к проектированию процесса образования и саму образовательную практику;  

281 
 
-  парадигма  обучения  –  совокупность  научных  психолого-педагогических  и  методических 
знаний  о  способах  и  средствах  проектирования  единой  предметной  информационно-
образовательной 
среды 
интерактивного 
дистанционного 
взаимодействия 
субъектов 
образовательного  процесса  в  ходе  мотивационно-целевого,  содержательного,  операционно-
деятельностного  и  оценочно-результативного  компонентов  процесса  обучения,  последовательное 
обязательное  прохождение  которых  обеспечивает  заданный  результат  –  массовое  качественное 
образование. 
- 
технология  основана  на  учете  закономерностей  информатизации  образования, 
характеризующихся  не  только  обусловленностью  социальным  заказом  общества,  но  и 
потребностями  субъектов  образовательного  процесса,  а  также  на  учете  закономерностей  учебно-
познавательной и других ведущих видов деятельности;   
Электронное обучение  будет эффективным при условии, если будет: 
- 
создана 
адекватная 
современным 
мировым 
достижениям 
в 
области 
ИКТ 
инфокоммуникационная инфраструктура  организаций образования;  
-  разработана  педагогическая  архитектура,  отражающая  актуальное  содержание  всех 
направлений образовательного процесса и взаимодействия его участников;  
-  обеспечена  трансляция  традиционного  классического  образования  в  современную 
инфокоммуникационную систему взаимодействия субъектов управления;   
-  разработана  методика  взаимодействия  субъектов  в  инфокоммуникационной  системе, 
сопровождаемая  набором  управленческих  функций  и  методов  обучения,  воспитания  и  развития  на 
принципах открытости, мобильности и сотрудничества. 
При  создании    педагогической    архитектуры    электронного  обучения    мы    использовали 
моделирование  как  один  из  перспективных  общенаучных  методов  исследования  и  часть 
методологии.  
Моделирование – это построение принципиальной схемы, отражающей реальный процесс. Вне 
зависимости  от  контекстного  наполнения  к  большинству  педагогических  процессов  необходимо 
построить  модель  самого  процесса.  Для  того  чтобы  создаваемая  модель  соответствовала  своему 
назначению,  необходимо,  чтобы  она  отвечала  ряду  требований,  обеспечивающих  ее 
функционирование. 
Мнения  исследователей  в  отношении  дефиниции  «электронное  обучение»  расходятся.  Одни 
авторы  воспринимают  электронное  обучение  только  как  образование  через  Интернет,  которое 
предлагает  статическую  и  текстовую  информацию  на  экране.  Другие  предусматривают  онлайн-
общение в режиме реального времени. 
Мы  исходим  из  того,  что  электронное  обучение  является  самостоятельной  разновидностью 
дистанционного  бучения  в  условиях  компьютерного  обучения,  основанной    на  использовании 
цифрового  образовательного  контента,  средств  мультимедиа,  интерактивных  способов 
коммуникации и персонифицированного учета учебных достижений обучающихся.  
Среда  процесса  электронного  обучения  может  создаваться  с  использованием  различных 
технологий: e-/electronic, i-/IT, m-/mobile, on-line, off-line и других. 
 
 
 
Рис. 1 

 Альтернативные и нетрадиционные виды обучения 

282 
 
Электронное  обучение  может  быть  реализовано,  например,  как  онлайн-  обучение  в  режиме 
реального времени. В этом случае оно требует комплектования отдельного корпуса педагогических 
и  технических  кадров  –  тьюторов  и  администраторов.  Но  в  результате  созданной  системы 
электронного обучения такой подход становится возможным.  
В  систему  образования  Казахстана  вводится  электронное  обучение,  интегрированное  с 
традиционным  обучением  по  классно-урочной  системе.  Электронное  обучение  вплетается  в 
режиссуру  урока  и  меняет  парадигму  обучения.  Меняются  функции  учителя/преподавателя  и 
меняется  степень  активности  учащихся,  они  полностью  погружаются  в  индивидуальный 
персонифицированный процесс обучения. 
Такой подход согласуется с существующей образовательной системой. Электронное обучение 
входит  в  существующую  среду  образования  как  естественная  составная  его  часть.  Электронное 
обучение  направлено  на  реализацию  Государственных  стандартов  образования  по  уровням: 
первоначально  среднего  общего  (СОО)  и  технического  и  профессионального  образования  (ТиПО). 
Электронное  обучение  реализуется  через  уроки  в  соответствии  с  типовыми  учебными  планами  и 
учебными  программами  по  предметам.  При  этом,  каждая  школа/колледж  разрабатывает  свой 
календарно-тематический  план  по  предметам  с  включением  средств  электронного  обучения: 
мультимедиа,  интерактива  и  автоматизированного  тестирования.  Мы  не  можем  назвать    их 
дидактическими материалами, так как они создают среду обучения. 
Сущностной  характеристикой  электронного  обучения  является  целостность  как  внутреннее 
единство  его  компонентов,  относительная  их  автономность.  Поэтому  образовательный  процесс 
рассматривается как единство процесса обучения, воспитания/социализации и управления.  
Основными  пользователями  системы  электронного  обучения  являются  непосредственные 
участники  образовательного  процесса  –  обучающиеся,  преподаватели,  родители  и  сотрудники 
управления от колледжа до МОН РК по всей вертикали. 
Поэтому  в  Системе  электронного  обучения  предусмотрены  несколько  прикладных  программ. 
Все  они  направлены  на  управление:  колледжем,  группой,  занятием,  мониторингом  и 
профориентацией. 
 
 

283 
 
 
Внедрение  национальной  системы  электронного  обучения  будет  способствовать  повышению 
качества казахстанского образования за счет интеграции традиционной классно-урочной системы с 
системой электронного обучения.  
Основной  линией  совершенствования  электронного  обучения  должна  стать  ориентация  на 
мобильные  технологии,  что  позволит  персонифицировать  образовательный  процесс  с  учетом 
закономерностей учебно-познавательной деятельности и классических педагогических принципов. 
Создание системы электронного обучения приведет к массовому качественному образованию и 
улучшению кадрового потенциала страны. 
 
Литература 
1. Послание Президента Республики Казахстан Н. Назарбаева народу Казахстана от 30 ноября 2015 г. «Казахстан в 
новой глобальной реальности: рост, реформы, развитие». 
2. Кларин М. В Инновации в мировой педагогике:  обучение на основе исследования.  - Рига:  Эксперимент, 1995.  - 
176 с. 
3. Концепция развития электронного обучения на 2013-2016 годы «Национальный центр  информатизации» 2013г. 
4.  Казакова  Н.А.,  Наседкина  Т.И.  Проблемы  реформирования  высшего  экономического  образования  и 
востребованность аналитических  кадров в российской  экономике в  условиях  кризиса // Экономический  анализ:  теория и 
практика".- 2009, № 23.). 
 
 
Е.А. Исакова 

жүктеу/скачать 4,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: