Pisa, timss зерттеулерінің тапсырмалары негізінде



Pdf көрінісі
бет4/8
Дата13.02.2017
өлшемі0,94 Mb.
#4044
1   2   3   4   5   6   7   8

 

1-

тапсырма.  

Мазмұндық аймағы: тірі табиғат жүйелері.  

Дұрыс орындау пайызы: Қазақстан - 30,40% 

 

Келесі ақпараттарды оқыңыз және сұрақтарға жауап беріңіз:  



Сүт  –  бұл  сүтқоректілер  төлдерінің  өміріндегі  алғашқы  қорегі.  Олардың 

денсаулығы үшін пайдаланатын сүттің құрамындағы қоректік заттар анасының 

сүтіне ұқсас болуы маңызды.  

Төмендегі  кестеде  үш  сүтқоректінің  сүтінің  құрамындағы  негізгі  заттар 

берілген: сиыр, қасқыр және адам. Кестеде келтірілген мәліметтер 100 г. сүттегі 

32 


майдың, ақуыздың және көмірсутегінің мөлшерін көрсетеді.  

Сұрақ:  Кестедегі  мәліметтерді  пайдаланып,  аңыздың  шын  бола 

алатындығына дәлел келтіріңіз. 

 

 



 

 

Қасқырлардың  арасында  өсіп,  қасқырдың  сүтімен  қоректенген  кішкентай 



балалар туралы аңыздар мен әңгімелер бар. Осындай аңыздардың бірінде ерте 

заманда Еуропа ормандарының бірінде өскен бала туралы айтылады.  

Кестедегі  мәліметтер  осы  аңыздың  ақиқаттығын  растау  үшін  де,  оны 

теріске шығару үшін де қолданылуы мүмкін.  

 

2-

тапсырма.  

Мазмұндық аймағы: тірі табиғат жүйелері.  

Дұрыс орындау пайызы: Қазақстан - 20,90% 

Сұрақ: 


кестедегі 

мәліметтерді

 

пайдаланып,  аңыздың  ақиқат  бола 



алмайтындығына дәлел келтіріңіз.  

 

Дана  ақ  және  көгілдір  қорапта  екі  сорттағы  «Айналайын»  сүтін  сатып 



алады.  Сүттің  қорабындағы  жазуларда  екі  сорттағы  майлар  мен  ақуыздың 

құрамы туралы келесі ақпарат берілген.  

 

«Айналайын», ақ қорап (100 г) 

 

«Айналайын», көгілдір қорап (100 г) 

Майлар 


Ақуыздар 

 

Майлар 



Ақуыздар 

3,9 г 


3,4 г 

 

0,0 г 



3,4 г 

 

3-

тапсырма.  

Мазмұндық аймағы: сандар 

Дұрыс орындау пайызы: Қазақстан - 33,70% 

 

Егер  сүтті  бөлме  температурасында  қалдыратын  болсақ  (мысалы,  20



o

C), 


онда  ол  біраз  уақыттан  кейін  ашып  кетеді.  Сонымен  қатар,  сүтте  тығыз 

құрамдар пайда болады (негізінен, түйір түрінде).  

Дана осы тығыз құрамдардың неден тұратындығын анықтағысы келеді.  

Ол  ақ  қораптан  100  г  және  көгілдір  қораптан  100  г.  сүтті  20

o



температурада ұстайды. 4 күннен кейін екі қораптағы сүт те ашып кетеді. Ол 



әрбір  сүт  сортындағы  тығыз  құрамдардың  саны  шамамен  бірдей  екендігін 

көреді.  



Зат 

Сиыр сүті (г) 

Қасқырдың 

сүті (г) 

Ананың сүті (г) 

Майлар 

3,9 


9,6 

4,0 


Ақуыздар 

3,4 


9,2 

1,4 


Көмірсутегілер 

4,9 


3,4 

7,0 


33 

Сүт қораптарындағы ақпаратты пайдаланып, төмендегі пікірлердің қайсысы 

осы  тәжірибедегі  тығыз  құрамдарға  қатысты  ең  жақсы  қорытынды  болып 

табылатындығын көрсетіңіз? 

A

 



Тығыз құрамдар тек қана майлардан тұрады. 

B

 



Тығыз құрамдар тек қана ақуыздардан тұрады.  

C

 



Тығыз құрамдар майлар мен ақуыздардан тұрады.  

D

 



Тығыз  құрамдардың  майлардан  немесе  ақуыздардан  тұратындығын 

анықтауға болмайды. 



4-

тапсырма.  

Мазмұндық аймағы: сандар 

Дұрыс орындау пайызы: Қазақстан - 10,10% 

СҮТ 


Майлар  сүттің  құрамында  бар  заттың  бірі  болып,  адам  үшін  энергия  көзі 

ретінде пайдаланылуы мүмкін.  

Сүттің құрамына кіретін басқа заттар – көмірсутегі, минералдар мен сулар.  

Сүттің  құрамында  бар  осы  заттардың  қайсысы  Адам  үшін  энергия  көзі 

болып табылуы мүмкін. 

Осылардың әрбіріне «Иә» немесе «Жоқ» деп белгілеңіз

 

Заттар 



Энергия көзі 

Көмірсутегі 

Иә / Жоқ 

Минералдар 

Иә / Жоқ 

Су 


Иә / Жоқ 

 

АНТИБИОТИКТЕР 



ДӘРІГЕРГЕ БАРУ 

 

«Сәлеметсіз бе, дәрігер. Мен Сізге өте қатты жөтелгендіктен келдім. Мен төрт күннен 



бері жөтелудемін, және күн сайын жөтел күшеюде. Сіз осыдан екі ай бұрын осындай жөтел 

болғанда  жазып  берген  антибиотиктерді  қабылдадым,  алайда  бұл  жолы  олар  маған 

көмектеспеді». 

 

«Сіз, маған келіп дұрыс жасадыңыз. Алайда сіз өз-өзіңізді емдеуге әрекеттеніп дұрыс 



жасамадыңыз:  антибиотиктерді  дәрігердің  тағайындауынсыз  ешқашан  қабылдауға 

болмайды.  Мен  сіздің  тамағыңыздың  артқы  қабырғасынан  қақырықты  сынауға  алып,  оны 

талдауға  жіберемін.  Осылайша,  біз  немен  айналысатынымызды  біліп,  мен  сізге  сәйкес 

келетін емделу жолын белгілей аламын».  



Мазмұндық аймағы: сандар Дұрыс орындау пайызы: Қазақстан - 29,10% 

Сұрақ 6: АНТИБИОТИКТЕР 

Жоғарыда  келтірілген  сұхбатта  ауырған  адамның  жөтелден  айығуы  үшін 

антибиотиктер қабылдағаны туралы айтылады.  

Антибиотиктер төмендегілердің қайсысына тікелей әсер етеді?  

A

 



Жөтелге С Бактерияларға 

B

 



Ауруға D Вирустарға 

 

34 



Микроорганизмдер бағаны 

 

Микроорганизмдер 



жоқ бөлік 

 

Антибиотик 



бар аймақ

 

Антибиограмма  Петри  шыны 



аяғына 

емделушінің 

қақырығындағы 

микрооргнаизмдерді 

орналастыру 

жолымен 


алынған.  

A,  B,  C,  D 

және  E  бес 

антибиотигі  пайдаланылды. 

Үш 

күн 


өткен 

соң 


микрооргнаизмдердің 

саны 


өсті,  бірақ  оларды  өлтіретін 

антибиотктердің  айналасында 

емес.  

 



 







 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Емделуші қақырығының антибиограммасы  

 

Антибиограмма мәліметтері нәтижесінде 



келесі қорытындылар дұрыс жасалған ба?

 

Иә немесе Жоқ



 

Антибиотктердің  бірде-біреуі  емделушінің 

тамағынан  табылған  микроорганизмдерге 

қарсы тиімді бола алмайды.

 

Ия/Жоқ 


А  антибиотигі  емделушінің  тамағынан 

табылған  микроорганизмдерге  қарсы  тиімді 

болуы мүмкін 

Ия/Жоқ 


С  антибиотигі  емделушінің  тамағынан 

табылған  микроорганизмдерге  қарсы  тиімді 

болуы мүмкін 

Ия/Жоқ 


 

Дәрігер  емделуші  қақырығының  антибиограммасынан  төмендегідей 

қорытынды  жасай  алады  ма?  Әрбір  қорытынды  үшін  «Иә»  немесе  «Жоқ» 

жауаптарының бірін белгілеңіз.  

 Тапсырма. Кейбір құстар ұлулармен қоректенеді. Орманда өмір сүретін ұлу 

түрлерінің  қабыршағы  қою  (қара)  түсті  болады.  Ал  шалғында  өмір  сүретін 

ұлулардың  осы  түрлерінің  қабыршағы  ақшыл  болады.  Ұлулардың  өз  өмірін 

сақтап қалуға түстері қалай әсер ететінін түсіндіріңіз [12]. 



Дұрыс  жауап  нұсқаларының  үлгілері:  орманда  өмір  сүретін  ұлулардың 

қабыршағы  қою  (қара)  түсті  болады,  өйткені  бұл  олардың  орманның  қою 

түстерінің  арасында  көрінбеуіне  жағдай  жасайды.  Ал  шалғында  өмір  сүретін 

ұлулардың ақшыл түсті өсімдік гүлдері арасына жасырынады. Екі жағдайда да 

оларды жыртқыштардың табуы қиын болады. 

Ұлудың  қабыршағы  оның  тірі  табиғатпен  ұқсас  болып,  жыртқыштардан 

қорғануына көмектеседі. 

Жартылай дұрыс жауап нұсқаларының үлгілері:  

35 


Оларды құстар жеп қоймайды. 

Олар құстардан жасырына алады. 

Бұл оларды жыртқыштардан қорғайды. 

Дұрыс емес жауап нұсқаларының үлгілері: 

Шалғынға қарағанда орманда қараңғырақ. 

Ұлуларға қараңғы орманда қою қара түсті болған ұнайды. 

Шалғында жарық, сол себепті ұлу да ақшыл болады. 

Тапсырма.  Жанартау  атқылауының  қоршаған  ортаға  тигізетін  әсерін 

айтыңыз. 



Дұрыс жауап нұсқаларының үлгілері: өсімдіктер жанып кетеді. 

Лава топырақтың күйдіреді және құрамын бұзады. 

Зиянды газдар бөлінеді. 

Айналаның бәрін күл басады. 

Жанартаудың атқылауынан қоршаған ортаға зиянды күл шығады. 

Дұрыс емес жауап нұсқаларының үлгілері: 

Бұл бәрін жоюы мүмкін. 

Адамдар қаза болуы мүмкін. 

Қою лава мен күл. 

Тапсырма.  Үлкен  қалада  көліктің  көбеюіне  байланысты  ауаға  шығатын 

көмірқышқыл газының көлемі ұлғаяды. Қала әкімі көп ағаш отырғысы келеді. 

Қала әкімінің ұсынысымен келісесіз бе? 

Бір торды белгілеңіз. 

Ия 

Жоқ 


Өз жауабыңызды түсіндіріңіз. 

Ия  –  жауабының  нұсқалары:  ағаштарда  фотосинтез  жүргенде,  олар  көмір 

қышқыл газын жұтып, оттегін бөледі. 

Ағаштар қышқыл газын жұтады. 

Жоқ – жауабының нұсқалары: қала әкімі көмір қышқыл газының мөлшерін 

азайтудың  басқа  жолын  ұсынуы  тиіс,  мысалы,  адамдар  жаяу  немесе 

велосипедпен жүрсін. 

 

Мен қала әкімімен келіспеймін, көліктің мөлшерін азайту керек, көп ағаш 

отырғызу проблеманы шешпейді. 

Дұрыс  емес  жауап  нұсқаларының  үлгілері:  жауапта  тек  оттегі 

туралыайтылған. 

Тапсырма. Төмендегі кестеде әр түрлі бес заттың (А, В, С, Д, Е) физикалық 

қасиеттері берілген. Бұл заттардың екеуі металл.  

 

 

А заты 



В заты 

С заты 


Д заты 

Е заты 


Бөлме 

температурасындағы 

физикалық жағдайындағы (20

0

С) 



 

қатты зат 

 

қатты зат 



 

сұйықтық 

 

сұйықтық 



 

газ 


Сыртқы түрі/түсі 

жылтыр 


сұр 

ақ 


күміс түсті 

түссіз 


түссіз 

Электр энергиясын өткізеді 

ия 

жоқ 


ия 

ия 


жоқ 

 

36 



Бес заттың (А, В, С, Д, Е) ішіндегі қай екі зат металл екенін көрсетіңіз. 

1.

 



_________________________________ 2. ___________________________ 

Дұрыс жауап: А және С заттары аталады. 

Тапсырма. Екі материк сумен бөлінген.  

Геоллогтар бұл материктердің бір кездері өзара біріккен материк болғанына 

дәлел іздеуде. 

Тас болып қатудың қандай шарты бұл ұсынысқа дәлелдеме бола алар еді?  

Дұрыс  жауап  нұсқаларының  үлгілері:  екі  материктен  табылған  тас  боп 

қатқан бірдей жануарлардың қалдықтары. 

Егер екі материктен де бірдей жануарлардың қалдықтары табылса. 

Бірдей қалдықтардың екі жерде де боуы. 

Бірдей қалдықтар. 

Тапсырма.  Фермер  егіс  даласына  бидай  тұқымдарын  септі.  Өскіндердің 

арасына арам шөптер шыға бастады.  

Арам шөптерді неліктен жұлып тастау керектігін түсіндіріңіз. 



Дұрыс  жауап  нұсқаларының  үлгілері:  олар  бөсімдіктермен  орын,  ылғал, 

жарық үшін таласады. 

Арам шөптер өсікіндермен қоректік заттар мен суға таласады. 

Арам шөптер бидаймен қоректік заттар үшін күреске түседі. 

Олар өте жылдам өседі де, егіс даласына жайылып кетеді. 

Тапсырма.  Кестеде  жануарлардың  төрт  тобының  кейбір  ерекшеліктері 

көрсетілген. 

Жануарлардың  әр  тобының  астына  сол  топқа  тән  ерекшеліктің  тұсына  Х 

белгісін  қойыңыз.  Жануарлар  тобының  кейбіреуі  бірнеше  ерекшелікке  ие 

болуы мүмкін.  

 

 

Сүтқоректілер 



Қосмекенділер 

Балықтар 

Құстар 

Сүт бездері 



 

 

 



 

Қабыршық 

 

 

 



 

Қауырсын 

 

 

 



 

Ылғалды тері 

 

 

 



 

Желбезек 

 

 

 



 

Жүн 


 

 

 



 

 

Тапсырма.  Тұқымдардың  көптеген  түрлері  жарық  немесе  қараңғыда  өсіп-



өнеді. Өсіп-өнуге қажетті екі жағдайды атаңыз. 

1.______________________________________________________________ 

2.________________________________________________________________ 

Тапсырма.  Химиялық  реакция  барысында  энергияның  бөлінуіне  дәлел 

болатын бір белгіні жазыңыз. 

Мысалы: жылу бөлінеді. 

Температура көтеріледі. 

Химиялық заттар жылынды, бұл энергияның бөлінгенін білдіреді. 

Ол жалтырайды.  

Зат қайнауы мүмкін. 

37 


Қорытынды  

 

Әлем  тәжірибесі  көрсеткеніндей,  кез-келген  мемлекеттің  әлеуметтік 

экономикалық  дамуы  сол  елдің  білім  жүйесі  мен  азаматтарының  білім 

дәрежесіне  байланысты.  Осы  орайда  Қазақстанды  әлемдегі  бәсекеге  барынша 

қабілетті  елдердің  қатарына  енгізуде  білім  беру  ісі  басты  құрал  болып 

табылады.  

Сондықтан,  Қазақстанның  халықаралық  зерттеулерге  қатысуы  қатысуы 

білім  саласын  дамытуда  стратегиялық  маңызға  ие,  әсіресе  елімізде 

Халықаралық білім берудің көпшілікпен мақұлданған принциптеріне негізделіп 

құрылып жатқан 12-жылдық білім беруді енгізу аясында бағыт береді. Зерттеу 

нәтижесінде  алған  мәліметтер  еліміздің  білім  сапасы  мен  әлемдік  білім  беру 

жүйесіндегі  орны  жөнінде  ой  өрбітуге  мүмкіндік  береді.  Сонымен  қоса, 

Қазақстанның  зерттеуге  қатысуы  әлем  елдеріндегі  оқушылардың  оқу 

жетістіктеріне  қойылатын  талаптар  жайлы  және  оқулықтар,  бағдарламалар 

бойынша күрделі аналитикалық мәліметтер алуда маңызды зор. 

PISA, TIMSS зерттеулерінің тапсырмалары негізінде оқушылардың ғылыми 

жаратылыстану  сауаттылықтарын  дамыту  ғылыми  жаратылыстану  білімдерін 

қолдана  білу,  қоршаған  әлемді  және  оған  адамның  іс-әрекетін  қосатысты 

өзгерістерді  түсінуге  және  сәйкесінше  шешімдер  қабылдауға  қажетті 

мәселелерді анықтап, негіздемелі қорытындылар жасай білуге үйретеді.  

Халықаралық  білім  алушылардың  оқу  жетістіктерін  зерттеулерінің 

тапсырмалары 

негізінде 

оқушылардың 

ғылыми 

жаратылыстану 



сауаттылықтарын дамыту: 

 



оқушылардың танымдық қабілеттерінің дамуына, алған білімін кез-келген 

оқу  және  өмірлік  жағдаяттарда  шығармашылықпен  пайдалануына,  өзін-өзі 

дамыту мен өзіндік басқаруға дайындауға мүмкіндік береді; 

 



оқушының  адамгершілік  және  этикалық  нормаларға  қарсы  келмейтін 

жетістікті  шешім  қабылдау  үшін  танымдық  және  практикалық  біліктері  мен 

дағдыларын кіріктіруге дайындығын байқататын білім салалары аралығындағы 

қабілеттер болып табылады; 

 

адамның  адамгершілік  құндылықтары  мен  ынталарын  қалыптастыруға, 



сондай-ақ  әлеуметтік  және  мінез-құлықтық  әрекеттерінің  дамуына,  алғы  шарт 

болады. 


Қортындылай  келе,  халқаралық  зерттеулердің  тапсырмалары  негізінде 

оқушылардың ғылыми жаратылыстану сауаттылықтарын дамыту оқушылардың 

білімдері  мен  біліктері  өмірлік  жағдаяттарда  қолдана  білуді,  әртүрлі  ақпарат 

көздерімен  жұмыс  істей  білуді  және  алынған  ақпараттарды  сыни  тұрғыдан 

бағалай  білуді,  өзінің  болжамдарын  ұсыну  және  зерттеулер  жүргізу,  өзінің 

ойын  негіздей  білуді;  іскерлігі  мен  дағдыларын  адами  іс-әрекеттердің  әртүрлі 

салаларында,  сондай-ақ  тұлғааралық  қарым-қатынас  пен  әлеуметтік 

қатынастарда өмірлік міндеттерді шешу үшін пайдалануды қамтамасыз етеді.  

 

38 


Пайдаланылған әдебиеттер тізімі  

 



«Қазақстан  -  2050»  стратегиясы  –  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси 

бағыты»/Қазақстан  Республикасы  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  2012  жылғы 

14 желтоқсандағы Қазақстан халқына Жолдауы.  

2

 



Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға 

арналған  мемлекеттік  бағдарламасы  /  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 

2010  жылғы  7  желтоқсандағы  №1118  Жарлығы.  PISA  халықаралық  зерттеуі. 

Әдістемелік құрал. – Астана. 2013, - 121 б.  

3

 

TIMSS  халықаралық  зерттеуі.  Әдістемелік  құрал  –  Астана,  2012, 



ҰББСБО. - 77 б. 

 

4



 

Основные  результаты  международного  исследования  качества 

математического 

и 

естественнонаучного 



образования 

TIMSS-2003. 

Аналитический отчет. -М.: ИСМО РАО, НФПК, 2004. 

 

5



 

Сравнительный анализ математической и естественнонаучной подготовки 

учащихся  основной  школы.  /  под  редакцией  Г.С.Ковалевой  /  Выпуск  2.  -

М.:ИОСО РАО, 1996.  

6

 

Перминова  Л.М.  Минимальное  поле  функциональной  грамотности  (из 



опыта С.-Петербургской школы) // Педагогика. - 1999. - №2. - С. 26-29.  

7

 

«

Ұлттық  білім  беру  сапасын  бағалау  орталығы»  РМҚК  сайтының 



материалдарынан // http://www.naric.kz/  

8

 



Ковалева Г.С., Красновский Э.А., Краснокутская Л.П., Краснянская К.А. 

Оценка  знаний  и  умений.  Международная  программа  PISA.  Педагогическая 

диагностика. -М., ЦОКО ИОСО РАО, 2002, №1.  

9

 



Ковалева  Г.С.  Основные  результаты  международного  исследования 

качества  математического  и  естественнонаучного  образования  TIMSS-2011. 

Аналитический отчет. -M.: ИСМО РАО, НФПК, 2013. – 58 с.  

10

 



Басова Е.А. Формирование у подростков функциональной грамотности в 

сфере коммуникации (на материале гуманитарных предметов). диссер. -Санкт-

Петербург., 2012. - 150 с.  

11

 



Нарикбаева Л.М., Калиева С.И. Подготовка будущего учителя к работе с 

одаренными детьми: Методическое пособие. – Алматы: Изд-во АГУ им. Абая, 

2001г. – 45 с.  

12

 



Караев  Ж.А.,  Кобдикова  Ж.У.  Актуальные  проблемы  модернизации 

педагогической  системы  на  основе  технологического  подхода.  –  Алматы, 

Жазушы, 2005г. – 200 с.  

13

 



Международное исследование TIMSS. Методическое пособие – Астана: 

НЦОСО, 2012г. - 75 с.  

 

 

 



 

 

 



39 

Мазмұны  

 

Кіріспе ………………………………………………………………................   3 

Оқушылардың  ғылыми  жаратылыстану  сауаттылығын  анықтауға 



бағытталған 

халықаралық 

зерттеулер 

тапсырмаларының 

ерекшеліктері.............................................................................................. 

 

 



2 Қазақстандық оқушылардың жаратылыстану пәндері бойынша 

халықаралық зерттеулерінің нәтижелеріне талдау жасау............................ 

 

14 



3  Халықаралық  зерттеулер  контесінде  оқушылардың  ғылыми 

жаратылыстану сауаттылығын дамытудың әдістемелік тәсілдері............. 

 

19 


4  Оқушылардың  ғылыми  жаратылыстану  сауаттылығын  дамыту 

бойынша оқу және жобалық тапсырмалар әзірлеу......................................... 

 

24 


Қорытынды ……………………………………………………….................. 

38 


Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ....................................................................  39 

Мазмұны..............................................................................................................  40 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

40 


Введение  

 

Эффективность  модернизации  образования,  проводимой  с  целью 



повышения качества и доступности образования, во многом зависит от степени 

использования  объективных  данных,  полученных  в  рамках  исследований 

результатов  образования  разного  типа:  мониторинговых  исследований 

республиканского уровня, анализа итогов ЕНТ, международных сравнительных 

исследований.  Все  эти  исследования  дают  информацию  о  состоянии 

образования,  позволяют  соотносить  планируемые  и  достигаемые  результаты, 

выявлять  на  этой  основе  наиболее  существенные  проблемы,  требующие 

решения. Участие в международных сравнительных исследованиях позволяет, 

кроме  того,  сравнивать  приоритеты  развития  образования  в  стране  и  за 

рубежом.  Важным  следствием  участия  в  международных  исследованиях, 

инструментарий которого разрабатывается совместно ведущими специалистами 

мира,  становится,  как  показывает  опыт,  развитие  теории  и  практики 

педагогических  измерений,  обогащающее,  в  свою  очередь,  повседневную 

педагогическую практику.  

Последние  десятилетия характеризуются  объединением  усилий  различных 

стран  в  разработке  единых  подходов  в  проведении  международных 

сравнительных  исследований,  которые  дают  информацию  о  состоянии 

образования,  позволяют  сравнивать  подготовку  учащихся  с  международными 

стандартами,  осуществлять  мониторинг  качества  образования  в  мире. 

Изменения  в  мировой  экономике  XXI  века,  породившие  необходимость 

приспособления  к  конкурентной  экономической  среде,  обострили  проблемы 

качества  образования,  поскольку  «образовательный  интеллект»  населения 

рассматривается важнейшим стратегическим ресурсом государства.  

Образовательный  уровень  качества  знаний  и  умений  обучающихся  как 

результат  развития  системы  образования  определяет  не  только  система 

национального  тестирования  и  экзамены,  но  и  независимые  от  страны, 

международные мониторинговые исследования. Это международная программа 

по  оценке  образовательных  достижений  учащихся  «PISA»,  международное 

мониторинговое  исследование  «TIMSS»,  международное  сравнительное 

исследование  качества  чтения  обучающихся  «PIRLS»  и  международное 

сравнительное  исследование  компьютерной  и  информационной  грамотности 

школьников  из  разных  стран  мира  «ICILS».  В  Казахстане  международные 

исследования  осуществляются  «Национальным  центром  образовательной 

статистики и оценки», а также органами управления образованием в регионах, 

участвующих в исследованиях.  

Результаты  международного  исследования  образовательных  достижений 

ПИЗА  (Programme  for  International  Student  Assessment),  первый  цикл которого 

вызвал широкую дискуссию в обществе о качестве, приоритетах в содержании 

общего  среднего  образования,  способствовали  появлению  новых  направлений 

исследований,  прежде  всего,  в  области  изучения  целесообразности  и 

возможностей  реализации  компетентностного  подхода  в  образовании.  В 

41 


исследовании  ПИЗА  впервые  оценивалась  функциональная  грамотность 

учащихся 15-летнего возраста в области чтения, математики и естествознания с 

целью  определения  способности  учащихся  к  адаптации  в  современном 

обществе. По сравнению с исследованиями, в которых в основном оценивалось 

освоение школьниками учебных программ, тестирование по программе ПИЗА 

выявило  значительные  недостатки  в  умениях  казахстанских  учащихся 

применять  полученные  в  школе  знания  и  умения  в  контексте  жизненных 

ситуаций.  

Международное  сравнительное  мониторинговое  исследование  качества 

математического  и  естественнонаучного  образования  TIMSS  (TIMSS  –  Trends 

in Mathematics and Science Study) является одним из самых представительных 

исследований по средней школе. Для Казахстана исследование TIMSS является 

первым  мониторинговым  исследованием  в  области  общего  образования, 

которое  позволяет  проследить  тенденции  развития  математического  и 

естественнонаучного общего образования.  

Внедряя  современные  технологии  оценивания,  мы  получаем  уникальный 

материал  международного  практического  опыта  для  модернизации  не  только 

системы  школьного  образования.  Успешность  обучения  детей  в  школе  - 

результат  огромной  работы  и  тесного  взаимодействия  всех  кто  причастен  к 

системе образования, всей цепочки: – учитель – родитель – преподаватель вуза 

– 

разработчики  стандартов  и  учебников  и  др.  В  настоящее  время  подготовка 



школьников к жизни, к труду, как один из ведущих приоритетов образования, 

требует  пересмотра  оценивающих  подходов  результатов  образования.  Более 

широкое  толкование  понятия  «Образовательные  результаты»  связано  с 

рассмотрением  образования  как  созидательного  фактора,  движущей  силой 

социально-экономического,  культурного  прогресса  общества.  Современное 

понимание  образовательных  результатов  выходит  за  рамки  обычного перечня 

знаний,  умений  и  навыков,  соотносимых  с  обучением  учебного  предмета. 

Образовательные  результаты  являются  конечным  продуктом  процесса 

обучения  учащихся  в  школе  и  свидетельствуют  о  качественных  изменениях 

личности  обучающегося  и  проявляются  в  его  поведении,  взаимодействии  с 

социальной средой.  

Одним  их  уровней  представления  результатов  образования  является 



функциональная  грамотность,  определяемая  как  способность  личности  на 

основе  знаний,  умений  и  навыков  нормально  функционировать  в  системе 

социальных  отношений,  максимально  быстро  адаптироваться  в  конкретной 

культурной среде. Согласно А.А.Леонтьеву, под этой грамотностью фактически 

понимается  способность  человека  использовать  приобретаемые  в  течение 

жизни знания для решения широкого диапазона жизненных задач в различных 

сферах человеческой деятельности, общения и социальных отношений». И ещё 

одно  определение  даёт  «Энциклопедия  культуры  и  общества»- 

«

Функциональная  грамотность,  это  способность  человека  вступать  в 



отношения  с  внешней  средой,  максимально  быстро  адаптироваться  в  ней». 

Понятие «Функциональная грамотность» впервые появилось в конце 60-х годов 

42 


прошлого  века,  в  документах  ЮНЕСКО  и  позднее  вошло  в  лексикон 

исследователей.  ЮНЕСКО  определяет  функциональную  грамотность  как 

«Оцениваемые  навыки  чтения,  письма  и  предметные  навыки,  применяемые  в 

различных  сферах  социальной  жизни  и  которые  влияют  на  личность  при  его 

социализации  в  обществе.  Поэтому  грамотность  предусматривает  не  только 

умение  читать  и  писать,  но  также  владение  навыками,  необходимыми  для 

эффективной и продуктивной социальной деятельности» [1].  

Важной  составной  частью  функциональной  грамотности,  одним  из  ее 

основных навыков является естественнонаучная грамотность. Это способность 

человека осваивать и использовать естественнонаучные знания для постановки 

вопросов,  освоения  новых  знаний,  для  объяснения  естественнонаучных 

явлений и формулирования основанных на научных доказательствах выводов. 

Кроме  того,  естественнонаучная  грамотность  включает  понимание  основных 

закономерностей  и  особенностей  естествознания,  осведомленности  в  том,  что 

естественные  науки  и  технологии  оказывают  влияние  на  материальную, 

интеллектуальную  и  культурную  сферы  общества.  Она  проявляется  и  в 

активной гражданской позиции при рассмотрении всей совокупности проблем, 

связанных с естествознанием.  

По  результатам  первых  исследований  PISA,  TIMSS  большинство  стран 

показало  невысокие  результаты  уровня  функциональной  грамотности,  что 

привлекло  повышенное  внимание  в  мире  к  проверке  компетентности 

выпускников  школы  и  качеству  образования  в  целом.  Это  способствовало 

дальнейшему  развитию  и  совершенствованию  всей  образовательной  сферы 

отдельных  стран,  были  сделаны  соответствующие  выводы  (в  то  время 

казахстанские  учащиеся  еще  не  участвовали  в  тестировании).  Современный 

опыт  западных  стран  в  образовании  показывает,  что  они  опережают  нас  по 

масштабам  применения  контрольно-оценочных  технологий,  качеству 

подготовки необходимых кадров, уровню и качеству теории тестовых методов 

контроля,  оснащённости  служб  тестирования  ИКТ  технологиями  и 

современными  учебно-коммуникационными  возможностями  образовательных 

учреждений.  

Повышению  эффективности  образования  и  превращению образовательной 

деятельности  в  ведущую  отрасль  общественного  производства,  способствует 

процесс  создания  технологий  контроля,  подготовки  и  использования 

высококачественных измерителей уровня учебных достижений учащихся. Это 

повышает качество функциональной грамотности в целом, естественнонаучной 

ее составляющей в частности. И это выраженная мировая тенденция. 

В  Послании  Президента  Республики  Казахстан  Н.Назарбаева  народу 

Казахстана от 17 января 2014 года, говорится, что образование должно давать 

не  только  знания,  но  и  умения  их  использовать  в  процессе  социальной 

адаптации.  В  связи  с  этим  Главой  государства  указана  необходимость 

дальнейшего  развития  и  совершенствования  функциональной  грамотности 

школьников, с активным использованием передового опыта» [2].  

 

43 




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет