300
Орташа тәуліктік көрсеткіші:
150 (1-ші аралық мақсат)
100 (2-ші аралық мақсат)
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 57
Кесте 2.3: Атмосфералық ауаның сапа стандарты
1,2
Параметрлері
ДДСҰ бекіткен концентрация
деңгейі
мкг/м
3
Қазақстандық стандарттармен
белгіленген концентрация
деңгейі
3
мкг/м
3
75 (3-ші аралық мақсат)
50 (стандарттың талабы)
Қатты бөлшектер - PM
2.5
Орташа жылдық көрсеткіштері:
35 (1-ші аралық мақсат)
25 (2-ші аралық мақсат)
15 (3-ші аралық мақсат)
10 (стандарттың талабы)
қолданылмайды
Орташа тәуліктік көрсеткіші:
75 (1-ші аралық мақсат)
50 (2-ші аралық мақстат)
37.5 (3-ші аралық мақсат)
25 (стандарттың талабы)
Азот қос тотығы (NO
2
)
Орташа жылдық көрсеткіші
40 (стандарттың талабы)
Орташа тәуліктік көрсеткіші:
40
Орташа сағаттық көрсеткіші:
200 (стандарттың талабы)
Күкірттің қос тотығы (SO
2
)
Орташа тәуліктік көрсеткіші:
125 (1-ші аралық мақсат)
50 (2-ші аралық мақстат)
20 (стандарттың талабы)
Орташа тәуліктік көрсеткіші:
125
Орташа сағаттық көрсеткіші:
350 (стандарттың талабы)
Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы (ДСҰ). Ауа сапасы бойынша басқару принциптері – ғаламдық жаңарту,
2005ж. Қатты бөлшектердің концентрациясы деңгейінің орташа тәуліктік мәні 99
шы
перцентильді құрайды.
2
Аралық мақсаттар, стандарттың талаптарына қол жеткізу үшін кезеңдік амал қажет деген есеппен
белгіленген.
3
2012 жылдың 25 қаңтарындағы №168 Жаңа Қазақстандың санитарлық нормалар мен ережелер негізінде.
4
Ауа сапасының Канадалық стандарттарының негізінде, 2005ж.
Топырақтар және жерді пайдалану
ҚР -да топырақтағы шекті рұқсат етілген концентрациялардың мәндері белгіленген, олар
топырақтаға зиянды заттардың концентрациясын бағалау үшін пайдаланылады.
Кесте 2.4 2.4-те ШРК анықталған, олар топырақтың химиялық құрамын бағалау үшін
қолданылады. Сонымен қатар, өнеркәсіптік/коммерциялық жерлердің келесі скрининг
нәтижелерімен бірге топырақтағы концентрацияның орташа мәндерін салыстыру орындалды,
топырақтағы зиянды заттарының Қазақстандық ШРК мәндеріне қосымша ретінде:
• Жалпы бағалау критерийлері бойынша Ұлыбританияның басқару қағидалары.
• Аймақтар үшін скринингтік бағалау деңгейлері бойынша АҚШ Қоршаған ортаны қорғау
агенттігінің (АҚШ ҚОҚА) басшылығы (АҚШ ҚОҚА-да адамның бүкіл өмірінің барысында шекті
рұқсат етілген деп аталатын тәуекел факторларын бағалауға негізделген). Дегенмен, АҚШ
ҚОҚА мәндері «аймақтық» болып табылады және АҚШ бүкіл аумағы бойынша
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 58
топырақтық/климаттық шарттардың қиыспауын көрсетеді. Осы айырмашылықты теңестіру
үшін айырмашылықтар, АҚШ ҚОҚА-ның 9-шы аймағына арналған алдын ала мақсатты
көрсеткіштер скринингті бағалаудың ұқсас деңгейіне сәйкес келтірілді, олар АҚШ ҚОҚА-ның
деректер базасындағы бір кестедегі 3-ші және 6-шы аймақтар үшін пайдаланылатын тәуекел
факторын бағалауға негізделген. АҚШ ҚОҚА-ның дәл осы скринингтік бағалаудың аймақтық
деңгейі алынған.
Жобаның құрылысын салу сатысында топырақ-өсімдік қабатының қажетті деңгейін алуға,
сақтау қажет болады. Осы топырақ кен орны аумағының және ілеспе инфрақұрылымды
топырағын қайта құнарландыру уақытында жабудың жобалық айрықшаламасына қол жеткізу
үшін қайтадан пайдаланатын болады. Осылайша, топырақ сапасының тиісті нормативті
көрсеткіштерін сақтау талап етіледі, бұл жұмыс жүргізу барысында ластаудың
болмайтындығына кепілдік беру үшін, сонымен қатар топырақ сапасының бағдарын анықтау
үшін, олар топырақ құнарлығын қалпына келтіру үшін пайдаланылатын болады. Осылайша,
топырақтың тиісті топырақ профилі сақталады, оның көмегімен кен орнын жапқаннан кейінгі
кезеңде өсімдік қабаты қалпына келтірілетін болады. Сонымен қатар Ұлыбританиядағы
бағалаудың жалпы критерийлері және Кесте 2.4 белгіленген АҚШ ҚОҚА-ның аймақтық
скринингтік бағалауы коммерциялық/өнеркәсіптік жер пайдалануға жататындығын нақтылау
қажет, тұрғын үй қорының аумағында болмау шартымкен және жобалау қызметінің
айрықшаламасын ескере отырып.
Кесте 2.4: Топырақтағы шекті рұқсат етілген
шоғырланудың заттары - Қазақстандық және
халықаралық мәндері (мг/кг)
Параметр
ШРК
АҚШ ҚОҚА-
ның
скринингтік
бағалаудың
аймақтық
деңгейлері
Ұлыбританиялық
бағалаудың жалпы
критерийлері
Күшән
2
1,6
640
Бор
25
Хром
100
1 500 000
8 840
Мыс
23
41 000
71 700
Никель
35
20 000
1 800
Қорғасын
30
800
750
Мырыш
100
Бенз (а) пирен
20
Жалпы ПХК
1000
Фондық зерттеулер шеңберінде топырақ үлгілері топырақтың су сығындысында немесе
сүзгілегішінде әртүрлі металлдарға және металлоидтарға талдау жүргізу үшін личатты
дайындау үшін ұсынылған. Жалпы личат дайындау, қанықпаған ылғал зонасындағы табиғи
процесстерге қарағанда жоғары агрессиялы деп саналады. Талдау нәтижелері топырақтағы
затты сілтісіздендіруге кең өкілдік баға береді. Сүзгілегіш сынамалары судың сапасы үшін және
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 59
ауыз суға арналған ДСҰ ұсынылған шамалармен Қазақстандық ШРК-мен (шекті рұқсат етілген
концентрация) салыстырылды (Кесте 2.5).
Кесте 2.5: Топырақтың сулы экстрактінде (личат) заттардың
шоғырлануын талдау жөніндегі жиынтықты мәліметтер (мг/л/100г)
Параметр
Су ШРК
1
ДСҰ
2
Алюминий
-
0,2
Күшән
0,05
0,1
Барий
-
0,7
Бор
0,5
2,4
Кадмий
0,001
0,003
Хром
-
0,05
Кобальт
0,01
-
Мыс
1
2
Цианид
-
0,5
Темір
0,3
-
Қорғасын
0,03
0,01
Аммоний
2
-
Сүрме
-
0,02
Никель
0,1
0,07
Нитрат
45
50
Ванадий
0,1
-
Мырыш
5
-
1
СанҚжН ШРК
2
Ауыз суға арналған ДСҰ нормативтері, 4-ші баспа, 2011ж.
Шуыл, қысым атмосфералықтан жоғары және діріл
Қоршаған орта шуылы
Қоршаған ортаны, денсаулықта және еңбекті қорғау (ҚДЕҚ) бойынша ХҚК Нұсқаулығында
келтірілген критерийлер (2007ж. сәуір) шуылдың үлкен абсолютті деңгейін белгілейді, ол
Кесте. 2.6 көрсетілген шектерден аспауы тиіс. Мұнан басқа, шуылдың қолдағы бар фондық
деңгейі кез-келген сезімтал рецепиент үшін жобалау алаңынан тыс жерде 3дБ артық шамадан
артық болмауы тиіс (мысалы, елді мекендер), шуыл деңгейін арттыру нәтижесінде Жоба
бойынша жұмыстармен байланысты жобалау алаңында - Кесте. 2.6 қара.
Кесте. 2.6: Елді мекендерде тұрғын үйлер бойынша нормативтік көрсеткіштер
Рецептор
Елді мекеннің кен орнына ең жақын шеткі
аймағы
Кең жолақты дыбыстық қысымның
амплитудалық салмақталған деңгейі,
L
Aeq,1ч
(дБ)
Күн
(07:00-22:00)
Түн
(22:00-07:00)
Шуылдың абсолюттік деңгейі (нормативті
көрсеткіштер артық болмауы керек)
55
45
Жобалау аумағындағы болжалданған шуыл
+3
+3
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 60
деңгейі
шуылдың
фондық
деңгейінен
(қоршаған орта) келесіден артық аспауы тиіс:
Күндізгі және түнгі уақытта шуылдың абсолютті деңгейі тұрғын үй зоналарының реципиенттері
үшін, ұйымдарда және оқу орындарында қолданылады және жалпы алғанда халықаралық
танылған стандарттарға сәйкес болады (тұрмыстық шуыл бойынша ДСҰ нұсқаулығы).
Осылайша, шуылдың абсолюттік деңгейлері жоба шеңберінде нормативті көрсеткіштер
ретінде қабылданатын болады (қара Кесте. 2.6). Болжалатын шуыл еңгейі қолдағы бар
қоршаған ортаның шарттарына сәйкес 3дБ артық арттырылған жағдайда шуыл деңгейін
зерттеу үшін пайдаланылатын болады, Жоба шеңберінде шуылдың фондық деңгейіне әсер
етуі мүмкін шуылдың басқа сыртқы көздерінің сәйкестігін және есебін қамтамасыз ету
мақсаттарында.
Жұмыс орнындағы шуылдық әсер
ХҚК-ның ҚДЕҚ бойынша Нұсқаулығының 2.3-бөлімі (2007 жылдың сәуірі) қызметкерге
шуылдық әсер бойынша Кесте 2.7 келтірілген басқарушы қағидаларын қамтиды, және олар
жоба шеңберінде тиісті нормативті көрсеткіштер ретінде пайдаланылатын болады.
Кесте 2.7: Жұмыс орындарында шудың әсер етуі бойынша нормативтік көрсеткіштер
Орналасқан жері/Жұмыс
LAeq эквивалентті
деңгейі, 8сағ
Максимум
LAmax, fast
Ауыр өндіріс (ұсақтау желісі, ашық карьер және
механикаландырылған
жұмыстар
участкелері,
стационарлық қондырғылар және мобильдік жабдықтар)
85 дБ(A)
110 дБ(A)
Жеке
өндіріс
(станционарлық
қондырғылар
және
мобильдіжабдықтар мөлшері шектелген)
50-65 дБ(A)
110 дБ(A)
Толық ақпарат және зоналар жұмыс орнындағы шуылдық әсердің толық бағалауына негізделетін
болады (ҚТ және ЕҚ басқару бойынша Жоспарды қара)
Қысым атмосфералықтан және діріл әсерінен жоғары
Жобалау алаңы тұрғын үйлерден және басқа ғимараттардан қашықтықта орналасқандықтан,
дірілдің қоршаған ортаға және тұрғындарға әсер ету критерийлері бағалауға енгізілмеген еді.
Жұмыс орнындағы діріл
Мемлекеттік мамандардың Американдық конференциясымен қолдың дірілдеуі үшін
белгіленген дірілдің әсер етуніңі межелік шектері сонымен қатар Еуропаның діріл бойынша
директивасымен белгіленген, жұмыс орнындағы адамның бүкіл ағзасына діріл әсерінің рұқсат
етілген шектері
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 61
. Кестеде 2.8берілген:ЕО 2002/44/ЕО директивасына сай әсер етудің шекті күндізгі лимитінің
Х, Ү немесе Z бағытында, өнеркәсіптік гигиена бойынша мемлекеттік мамандардың
Американдық конференциясымен қолдың дірілдеуі үшін белгіленген дірілдің әсер етуінің
шектеулі шектерінің мәндерін салыстыру
АКГСПГ сәйкес күндізгі діріл әсерінің жалпы ұзақтығы
(сағ.)
Жиілікті-салмақталған үдеудің
максималды мәні (м/с
2
) және бағдары
4-тен бастап 8 сағаттан кемге дейін
4
2-ден бастап 4 сағаттан кемге дейін
6
1-ден бастап 2 сағаттан кемге дейін
8
1 сағаттан кем.
12
Діріл әсерінің күндізгі нормасы (ЕО директивасы -
2002/44/EC)
Maximum value of frequency weighted
acceleration (m/s
2
) in and direction
Күндізгі 8 сағаттық әсердің межелік мәні
5
Күндізгі әсердің максималды мәні
2,5
Межелік мәндердің екі жиынтығын бір түзуге салыстыруға болмайды, себебі АКГСПГ әсер
етудің ұзақтығына байланысты мәнді береді және 4м/с
2
асатын осьтердің біріне негізделген
Күнгі әсер етудің межелік мәні 5м/с
2
құрайды, және векторлық сома ретінде, үш осьтік
секторлық сомасы ретінде есептеледі және 8 сағ. ұзақтықтағы әсер етуге негізделеді. Екі
стандарттардың арасында маңызды айырмашылықтар жоқ, сол себептен Жобада ЕО
Директивасымен күндізгі әсер етудің мәні пайдаланылатын болады, себебі олар көпке
бағытталған нормативті көрсеткіштер болып табылады.
АКГСПГ барлық денесіне діріл әсері Z және XY векторлық сызбасымен анықтайды, алайда
АКГСПГ де әсер етудің ЕО Директивасында берілген 0,5м/с
2
межелік мәніне сілтейді. ЕС
(2002/44/EC) директивасы үш осьтің кез-келгені бойынша шектеулер пайдаланады және
Жобада нормативті көрсеткіштер ретінде ЕО әсерінің межелік мәні пайдаланылатын болады
(Кесте 2.9 қара).
Кесте 2.9: Діріл бойынша Еуропалық директиваның дірілінің әсер етуінің шекті мәндері
(2002/44/EC)
Түрі
Күндізгі әсердің максималды
мәні
(м/с
2
)
Күндізгі әсердің мәні
(м/с
2
)
Бүкіл денеге діріл әсері
0,5
1,15
Иондайтын сәулелендіру
ҚР «Халықтың радиациялық қауіпсіздігі» Заңы (219-I, сәуір 1998 ж., 2014ж. қыркүйегіндегі
жағдайына түзетулер енгізілген) адам денсаулығын иондаушы сәулелендірудің зиянды
әсерінен қорғау мақсаттарында халықтың радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесін
реттейді.
ЭӘӘБ орындау үрдісінде өткізілген сәулелендіру дозасын салыстыру үшін, ХҚК басшылығының
жұмыс орны үшін радиациялық қауіптің тиімді дозасының рұқсат етілген межесі үшін
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 62
ҚДЕҚ бойынша (2007ж.) және Агенттіктің Ұлыбритания халқының денсаулығынқорғау
бойынша нормалары ұсынылған халықаралық деңгейде қабылданған критерийлері
пайдаланылды.
Жұмыс орнына арналған жылдық тиімді максималды рұқсат еілген сәулелендірудің дозасы
жылына 20 мЗ құрайды, және 16-18 жаас аралығындағы тағылымгер үшін жылына 6мЗ
құрайды. Халық үшін радиациямен байланысты қызметтерден рұқсат етілген сәулелендіру
межесі жылына 1 мЗв құрайды ( 2.10-кестені қара). Ұлыбритания Заңнамасымен анықталған
халыққа арналған рұқсат етілген сәулелендіру межесі жылына 300 мкЗв (0,3мЗв) шектегі
деңгейде, бір объектіден/көзден иондалған сәулелендіру әсері олған жағдайда қолданылады
(Халықаралық радиологиялық қорғау комиссиясының ұсыныс бойынша). Сәулелендірудің
рұқсат етілген межелерінің барлық мәндері әсер ету үшін, орындағы табиғи фонға қосымша
ретінде берілген
1999 жылғы Ұлыбританияның иондаушы сәулелендіру бойынша ережелері (IRR99) ағымдық
халықаралық танылған қағидаларды, сәулелендірудің рұқсат етілген межесін және
қызметшінің радиациялық қорғаудың ұсынылған тәжірибесін көрсетеді. IRR99 Ұлыбритания
заңнамасына еуропалық директивалардың тиісті учаскелерін енгізеді (90/641/Евратом және
96/29/Евратом), олар ЕД енгізілген қызметшіні радиациялық қорғауға жатады. Өз кезегінде
Евратом Директивалары Атом энергиясы жөніндегі Халықаралық Агенттіктің (АЭХА)
ұсыныстарын біріктіреді, олар негізінде 1996ж. қауіпсіздік жөніндегі стандартта сипатталған, ол
келесі ұйымдарға ұсынылды:
• БҰҰ-ның Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы;
• Атом энергиясы жөніндегі Халықаралық Агенттігі;
• Халықаралық еңбек ұйымы;
• Экономикалық даму және ынтымақтастық ұйымының Ядролық энергия жөніндегі агенттігі;
• Бүкіламерикалық денсаулық сақтау ұйымы; сонымен қатар
• Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы.
Радиациялық қорғау жөніндегі Халықаралық комиссиямен дайындалған қызметшілерді
радиациялық қорғауға қатысты ұсыныстар АЭХА-ның қауіпсіздік мәселелері бойынша негізгі
стандарттарында назарға алынған болатын.
Кесте 2.10 Ұлыбританияның және ХҚК-ның сәулелеудің максималды әсері үшін критерийлері
қамтылған. Сәйкестендіру критерийі ретінде Жобаға ЕО және ХҚК максималды рұқсат етілген
межесі пайдаланылатын болады.
Кесте 2.10: Жұмыс орындары үшін радиациялық әсер етудің
шектері (жылына м3в)
Ұлыбритания және ХҚК Басшылығының Қағидалары
максималды тиімді әсер
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 63
20 (жұмысшы)
6 (тағлымгер)
1 (жергілікті тұрғын)
Қалдықтарды басқару
Жетекші халықаралық тәжірибе /Қатты қалдықтарды кәдеге жарату бойынша
кредиторларға арналған нұсқаулық
ХҚК Қоршаған ортанығ, денсаулықта және еңбекті қорғау бойынша нұқсаулықтарында қатты
қалдықтарды кәдеге жарату үшін жетекші халықаралық тәжірибеде және Еуропалық қайта
құру және даму банкі саясатында көрсетілген, сонымен қатар кен орындарында қатты
қалдықтарды кәдеге жаратудың жалпы тәжірибесі бар.
ХҚК ҚДЕҚ бойынша Нұқаулықтар техникалық анықтаманы білдіреді, онда тиісті халықаралық
салалық тәжірибе (НИОП) мысалдарының жалпы сипаттағысы және сондай-ақ нақты салаға
қатыстысы қамтылған. Қауіпті материалдарды пайдалану және қалдықтарды басқару
жөніндегі ҚЕДҚ бойынша ХҚК Нұсқаулығы ҚЕДҚ бойынша ХҚК Жалпы нұсқаулығының
сәйкесінше 1.5 және 1.6 бөлімдерінде бар, кейінгі әдістемелік қағидалар қалдықтарды өңдеу
бойынша кәсіпорындарға арналған ҚЕДҚ бойынша ХҚК нұсқаулығында (2007 жылдың
желтоқсаны) және тау-кен өндіру кәсіпорындарында (2007 жылдың желтоқсаны) берілген.
ҚЕДҚ бойынша ХҚК нұсқаулығында Қалдықтарды басқару жөніндегі жетекші халықаралық
салалық тәжірибені қамтиды, ол келесі түрде болады, қалдықтардың пайда болуының бірізді
стратегиясы түрінде, оларды қысқарту, қайтадан пайдалану, рекуперациялау және екінші
реттік қайта өңдеу. Осы стратегияны қолданғаннан кейін қалған қауіпті емес қалдықтар
өңделуі тиіс немесе қалдықтарды арнайы жинауға арналған, рұқсат етілген объектілерде
кәдеге жаратылуы тиіс. Мысалдар қауіпті емес органикалық қалдықтардың компостингін
қамтиды; сауатты жобаланған, рұқсаттары бар және пайдалануға енгізілген полигондар
немесе қоқыс жағатын зауыттар тиісті қалдық түрлеріне арналған; немесе биодеградация
сияқты қалдықтарды ақырғы жоюдың әйгілі тиімді және сенімді әдістері.
Дәл осылай, ЕҚДБ-ның әлеуметтік және экологиялық саясаты қалдықтар рекуперациялануы
мүмкін емес немесе қайтадан пайдаланылмаған жерлерде, клиент оларды экологиялық
қауіпсіз тәсілмен өңдеуі, түгендеп қоюы және кәдеге жаратуы тиіс.
Қатты қалдықтарды басқару жөніндегі жетекші халықаралық салалық тәжірибе
Тау-кен өндіру және қайта өңдеу өндірісінің қалдықтары үшін, сонымен қатар технологиялық
емес қалдықтар үшін жою және заласыздандыру бойынша жұмыстар ұйымдастырылуы тиіс.
Басқа
қалдықтар
өнеркәсіптік
қалдықтарды/құрылыс
жұмысының
қалдықтарын,
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 64
тұрмыстық/кеңселік қалдықтарды және қауіпті қалдықтарды қамтиды. Қалдықтар қажеттілік
негізінде, олардың арнайы өңдеуінде жіктелуі тиіс, қалдықтарды жинау және жою бойынша
нақты стратегиялар Жобаның Қалдықтарды басқару жоспарында толығымен сипатталуы тиіс
және Әлеуметтік және экологиялық іс-шаралар жоспарына енгізілуі тиіс. Төменде жобаға
арналған қалдықтарды басқару тұжырымдамасының жалпы шолуы берілген. Қалдықтарды
басқару кезінде кәсіпорын келесіге ұмтылуы тиіс:
• көздердегі қалдықтардың пайда болуын төмендету;
• қалдықтарды қайтадан пайдалану және қайта өңдеуін максимизациялау; сонымен қатар
• қайтадан пайдалануға және кәдеге жаратуға жатқызылмайтын қалдықтарды қауіпсіз
пайдалануды тәжірибеден өткізу.
Осы мақсаттарға келесілердің көмегімен қол жеткізіледі:
• жобаны жоспарлауға және құрылыс жұмыстарын бастауға дейін нақты техникалық
шарттарды енгізу;
• жабдықтың айрықшаламасына қалдықтарды пайдалану жөніндегі талаптарды енгізу;
• артық материалдарды және қалдықтарды қайтадан пайдалану/рециклинг;
• тиісті түрде қалдықтарды сақтау және кәдеге жарату; сонымен қатар
• осы бағдарламалар үшін әкімшілік бақылауды жүргізу.
Қалдық ағындарын сәйкестендіру
Қалдықтарды басқару жоспары құрылыс кезеңдерінің ішінде және тау-кен өндірісін пайдалану
кезінде генерациялануы мүмкін қалдық ағындарын қамтуы тиіс. Қалдық ағындарының
мысалдары келесілерді қамтиды:
• тау-кен өндірісінің және қайта өңдеу өндірісінің қалдықтары (қалдықтар және
технологиялық реагенттер);
• қауіпті қалдықтар (пайдаланылған майлар, реагенттердің контейнерлері және медициналық
қалдықтар);
• өнеркәсіптік қалдықтар (инертті қалдықтар, мысалы, пластик, шыны, құрылыс
материалдары); сонымен қатар
• тұрмыстық (органикалық) қалдықтар (ас үй қалдықтары, азық-түлік және өсімдік
қалдықтары, ыдырайтын қалдықтар).
Әрбір қалдық ағынын басқару, әдетте Жобаның қалдықтарын басқару жоспарында
сипатталады.
Тау-кен өндірісі кәсіпорындарына арналған ҚЕДҚ бойынша ХҚК басшылығы, қауіпті емес (тау-
кен өндірісіне жатпайтындар) қалдықтарды кәдеге жарату қажеттілігі болған жерде, олар бос
жыныспен бірге кәдеге жаратылмауы тиіс деп талап етеді, «ерекше жағдайлардан басқа».
Жетекші халықаралық салалық тәжірибе және еуропа стандарттары да, полигондарда қауіпті
Қызыл Жобасының ЭӘӘБ,
2 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015ж.
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет. 65
емес және қуаіпті қалдықтарды кәдеге жарату бірігіп, бірдей аранайы ұяшықтарда
жүргізілмеуі тиіс деп талап етеді. Сәйкесінше жобада, тау-кен жұмысын жасау кезінде
шығарылған барлық бос жыныстар бас жыныстардың үйінділерінде орналастырылатын
болады, ал тау-кен өндірісіне қатысы жоқ қалдықтар, сол жерде немесе полигонда жоюды
талап ететін қауіпті емес және қауіпті қалдықтар мамандандырылған полигонның бөлек
ұяшықтарында орналастырылатын болады.
Қызыл жоба ЭӘӘБ,
3 тарау
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Соңғы V1.0
Бет. 60
Достарыңызбен бөлісу: |