Саяси еркіндік— бұл адамның және әлеуметтік бірліктердің шынайы, жаттанбайтын қасиеті, ол адамның саяси жүйемен өзара әрекеттесуіне мәжбүрлеу немесе күш көрсету арқылы қолсұғудың жоқтығын білдіреді Еркіндіктің екі аспектісін ажыратады:
негативті — мемлекет тарапынан адамға қысым жасаудан және мәжбүрлеуден бостандық;
позитивті — еркіндікті берудің мақсаты (не үшін?): индивидтің, әлеуметтік топтар-дың мемлекетпен өзара қатынастарында тұлғаның потенциалына жол ашу
Саяси құқықтар мен бостандықтар
- заң алдында тең болу; - дін тұту бостандығы ; - ар-ұждан бостандығы - өз сенімдерін қалыптастыру құқығы; -сөз және баспа бостандығы - цензураға тыйым салу; - жиналыс бостандығы - жабық ғимаратта да, ашық аспан астында да жиналыс өткізу құқығы; - одақтарды құру бостандығы
Алаш қайраткерлерінің философиясындағы еркіндік пен тәуелсіздік идеялары
21 қараша айы 1917 жылы «Қазақ» газетінде «Алаш» партиясының саяси бағдарлама жобасы жарияланған. Ол 10 қағидалардан тұрған: мемлекеттік құрылыс, жергілікті бостандық, негізгі құқық, дін, билік пен сот, халықты қорғау, салықтар, жұмысшылар мәселесі, ғылым мен білім берудің дамуы, жер мәселесі «Алаш» қайраткерлері – А. Букейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, А. Беремжанов, М. Шоқай, Ж. Ақпаев, М. Тынышпаев, А. Ермеков, Алаш қозғалысының негізгі идеялары: мемлекеттік өзін-өзі басқару жүйесін жасау, халықтын өзін-өзі анықтау құқығын қорғау, озық дүниежүзілік тәжірибені қолданып қазақ қоғамын модернизациялау
