Психологиялық тренинг технологиясына кіріспе оқу-әдістемелік құрал Алматы 2011
жүктеу/скачать 303,94 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Жақсы маманның 5 басты қасиеті»
- 4.6. ТРЕНИНГТЕГІ КОММУНИКАТИВТІК ҚАҚТЫҒЫСТАР
| «Орал тауларындағы апат»
Ойынға бүкіл топ қатысады. Нұсқаулық. «Сендер бәрің Орал тауларының үстінен ұшып өтетін ұшақтың жолаушысысыңдар. Сендердің ұшақтарың қатты боранға ұшырап, бір сағат бойы белгісіз бағытта ұшады да, содан соң құлайды. Ұшқыш қаза болды, ұшақ өртеніп кетті, бірақ сендер барлықтарың аман қалдыңдар. Бәрің кәдімгі қыстық киімдесіңдер; теңіз деңгейінен шамамен 1000 метр жоғары жердегі тегіс алаңға құладыңдар, ауаның температурасы – 4оС, қар жауып тұр, қатты боран. 100 метр төмен жердегі жазық баурайда орман көрініп тұр. Ұшақтан алып шығып үлгергендерің: 1) алты жүннен жасалған көрпе; 2) бір мылтық және сегіз оқ; 3) бір шаңғы; 4) косметикалық айна; 5) бір үлкен балауыз шам; 6) бутерброд салынған 20 пакет, әр пакетте екі бутербродтан; 7) 4 х 6 метр полиэтиленнен жасалған пленка; 8) электр шамы; 9) пышақ; 10) авиациялық карта; 11) төрт бөтелке арақ; 12) алты күннен қорғайтын көзілдірік; 13) төрт қорап сіріңке. Сендердің ары қарайғы іс-әрекеттерің қандай болады? Мұндай жағдайда не істейтіндіктеріңді қазір келісіп алыңдар». Ары қарай кәдімгі топтық пікірталас жүреді. Көбінесе талқылау үдерісін басқаратын бір немесе бірнеше лидер бөлініп шығады. Егер топ проблеманы тым қатты талқылайтын болса, жаттықтырушы жақындап келіп, ең бастысы келісу, барлығының пікірін есепке алу екендігін олардың естеріне салады. Топта шешімнің екі нұсқасы бар: не лагерь құрып, қашан құтқаратындығын күтіп отыру, не жүру, бірақ бір адам ғана жүре алады, өйткені шаңғы тек біреу ғана. Бірақ жалғыз жүруге болмайды, өйткені қаза табуға болады. Жоқ, әрине, ол, мүмкін, тіпті жетіп те қалар. Бірақ тіпті кез келген тәжірибелі спортшы да кездейсоқ құлап қалып, аяғын сындырып алуы мүмкін. Және кері қарай ол еңбектеп жете алмайды, оны түнде қасқырлар жас ерекшеліктері психологиясы қояды. Теңіз деңгейінен мың метр жоғары – бұл аса биік емес, және әбден жайлы тыныс алуға болады. Бірақ, сонымен бір уақытта, бұл, қанша дегенмен, таулар, демек, тегіс емес (жан-жағынан 30 шақырым жер жақсы көрініп тұратын дала емес), қиюласқан жер. Бұның өзі қозғалудың қиынырақтығын білдіреді. Жүз метр төмен жердегі жазық баурайда орман бар. Көз жетерлік жер жүз метр, сондықтан боранның онша қатты еместігі түсінікті. Температура – 4оС. Дұрыс шешім – сол орында отырып, көмек күту, лагерьді орналастырып, лагерьден алыс емес жерге барлауға бару. Уақыт аяқталған соң, талқылауды тоқтатып, топтан қандай пікірге келгендіктерін сұрау керек. Олардың шешімдерін тыңдап болып, оларға дұрыс жауапты айтып беруге болады. Содан соң топтың шешімге қалай келгенін, пікірталастың қалай жүргізілгенін талдауға кірісу қажет. Және бұл жерде ең бастысы – тек екі адам ғана қарым-қатынас жасағанда, олар әдетте оңайырақ келісетіндігін және разы болатындықтарын баса көрсету. Үш адам болғанда – біреуі келіспеуі мүмкін. Дауыс беруге шешім қабылданғанда, бұл тиімді емес болады, себебі, келіспейтіндер бар. Міне, сондықтан да, барлығы қатысып, барлығының пікірі есепке алынуы үшін, бүкіл топ талқылауға қатыстырылуы тиіс. Тиімді қарым-қатынас – шешімді көпшілік дауыспен қабылдау емес, барлығы келісетін, барлығы разы болатын жағдай, яғни, бұл ойында екі өлшем бірден іске асырылады. Бұл ойында топтың қарым-қатынастың барлық сатысынан – байланыстан бастап шешім қабылдауға дейін қалай өткендігін көрсетуге болады. «Апат» ойынының орнына «Жақсы маманның 5 басты қасиеті» деген ойынды ұсынуға болады. Топтың қатысушылары жақсы маманның бес қасиетінен тұратын тізімді әзірлейді, содан соң оны жіктейді. Қағида дәл сол – топтық пікірталас, дәлелдемелер келтіру, шешім қабылдау. Шешім қабылдау сатысында адамдар анық келісетін, бірыңғай шешімге келетін ойынды өткізу маңызды. Сонда жаттықтырушы нәтижесінде топты мақтап: «Жарайсыңдар, шешімге тез келдіңдер, барлық қатысушылардың пікірлерін есепке алдыңдар», - деп айта алады және т.б. Бұл – тренингтегі соңғы ойын, бұл тренингтің қорытындысы және мұнда қандай да бір қиындықтар, қателіктер, тайталастар болмауы тиіс. Ойын эмоционалдық өрлеумен аяқталуы тиіс. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 4.6. ТРЕНИНГТЕГІ КОММУНИКАТИВТІК ҚАҚТЫҒЫСТАР Қақтығыстар – қарым-қатынас тренингіне енгізуге болатын тақырып, оны сондай-ақ жеке тренингтің тақырыбы етуге де болады. Егер ол қарым-қатынас тренингінің бағдарламасына енгізілген болса, қарым-қатынас сатыларының сызбасында қақтығыстың қай жерде орналасқандығын көрсетуге болады. Бұл тақырыпты тренингке аяқталуға жақын қалғанда, қарым-қатынастың үшінші сатысынан өткеннен кейін енгізген дұрыс. Сол кезде қатысушыларға, егер қақтығыста өздерін дұрыс ұстаса, оның да қарым-қатынас сияқты дәл сол сатылардан: байланыс, содан соң проблемада бағдарлану (қақтығыстың барлық қатысушыларының оны бірдей түсінуінде), содан соң шешім іздеу сатысынан өтетіндігі түсінікті болады, және бұл жағдайда қақтығыс сындарлы түрде өтеді. Топтың назарын қақтығыстарда қақтығыстан шығудың екі негізгі стратегиясын: сындарлы және деструктивті стратегияларды бөліп көрсетуге болатындығына аударуға болады. Бірінші жағдайда проблема шешіледі, екіншіде кімнің дұрыс, кімнің кінәлі екендігі анықталады. Жаттықтырушы қақтығыстық жағдайларды шешуге арналған бірнеше теориялық тәсілдер туралы әңгімелеп бере алады. Қақтығыстар теориясының алдында топтан қақтығыстық жағдайларда нені істеуге болмайды, осы туралы олардың қалай ойлайтындықтарын сұрауға болады. Қатысушылар өз пікірлерін айтады. Ары қарай қақтығыстық ықпалдастыққа арналған ойынды өткізуге және шығарылған заңдылықтарды талдау негізінде қарастыруға болады. Бірінші ойыннан кейін 9-қосымшамен жұмыс істеуге болады. Жаттықтырушы қақтығыстың пайда болуына және дамуына ықпалын тигізетін он бір факторды оқып шығады да, өз түсініктемелерін береді. 4-сурет жүктеу/скачать 303,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|