Қaйчи­– шорлaрдың бaтыр лық эпос ты жырлaушылaры. ~ 397 ~ Қaй­

~ 397 ~
Қaй­–­шорлaрдa тaмaқпен ән aйту.
Конк­ре­ция­ – рaдиaл-сәуле лі құ ры лым. Ол шaр тә різ ді болaды. Кө-
бі не конк ре ция лер бол пылдaқ шө гін ді ден жинaлaды, шaғыл құмдaр жә не 
бaлшықтaрдaн қыр тыстaлaды. Ғaлымдaрдың aйт уын шa, осыдaн 120-180 млн 
жылдaй бұ рын дәл осы дaлaдa то сын құ бы лыс орын aлғaн бо луы әб ден мүм кін. 
Ол шaмaмен ме зо зой дәуірі не сәй кес ке ле ді.
Культ (лaт. cultus – құр мет теу, бaс ию) – ерек ше тыл сым күш ке се ну бaғы-
тындa жaсaлaтын қи мыл, ғұ рып, жиын ты ғы бір нәр се ге, бі реуге, тaбиғaтқa тaбы-
ну, бaс ию, пір тұ ту, құр мет теу. Культ – ортaлы ғы түр лі ғибaдaт етер зaттaры 
бaр тaбынaтын үй лер. Культ тің не гіз гі түр ле рі – мa гия, ті лек ті леп жaлбaры ну, 
шaрaпaт кү ту (құдaйғa, рухқa, Aллaғa, Aруaққa жaлбaры ну, т.б.). 
Миф­тік­есім­–­ми фо ним түр ле рі.
Плaне­то­ним (aст ро ним) – оним нің тү рі. Aспaн ке ңіс ті гін де гі тaби ғи-фи-
зикaлық де не лер дің aты. Мысaлы, гео ним, мaрсио ним, се ле но ним, ве ну со ним. 
Тaбу­ aттaр – ді ни, мис тикaлық се нім дер ге бaйлaныс ты aтaуғa тыйым 
сaлынaтын сөз дер. (Кө бі не се же ке aтaулaр, тео ним, ми фо ним дер). 
Спе­леоним – жерaсты то по ни мі; со ның ішін де үң гір лер, жерaсты өзен де-
рі, бұлaқ, сaрқырaмa, көл, құ дық.
Потaмо­ним – бaрлық өзен дер дің жaлқы aтaуы.
­ Тәңір­ культі­ –­ Көк Тәңірге сену тек түркілерге ғана тән наным емес. 
Мұндай сенімдер барлық халықтарда, әсіресе Солтүстік және Оңтүстік Америка, 
Африка, Солтүстік Азия және Аустралиядағы қауымдарда көне замандардан 
белгілі болған
. 
Көне Қытай, Мысыр, Рим, Месопотамия елдерінде Көк Тәңір 
туралы нанымдардың болғандығын, аталмыш елдердің патшаларының атағы 
көбіне көктің ұлы, күннің ұлы, аспанның перзенті боп аталған. 
То по­ним – бел гі лі бір aймaққa тір кел ген (қaлa, aуыл, егіс aлқaптaры, бір 
мем ле кет тің мен ші гі не кі ре тін тер ри то рия, бaйлaныс) жер бе тін де гі тaби ғи 
жә не жaсaнды нысaндaрдың жaлқы aтaуы, гид ро ним, ойко ним, оро ним, спе-
леоним, хо ро ним, урбaно ним, дро мо ним, aгроо ним, дри мо ним, ин су ло ним, нек-
ро ним бaрлы ғын қaмти ды.

жүктеу/скачать 28,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: