Р. С. Оразбаева
жүктеу/скачать 34,17 Mb.
|
bioekologia-kniga
Организм және орта3. Адам денсаулығына зиянды газдарды жою мақсатында бөлмелерді жиі желдетіп отыру керек. Жоқ, әрбір жағдайды нақтылы бөлек қарастыру қажет. Сулы тіршілік ортасын. Автомобиль двигательдерінің жұмыс ерекшелігін басшылыққа алды, өйткені тоқтағанда және ауыстырғанда шығыңқы газдар көп мөлшерде бөлінеді. Көп қабатты үйлерде микроорта анағұрлым нашарлау, мысалы көптеген автомобильдердің санынан газданудан, адамдардың көптігінен подъездердегі шудың жоғары деңгейі, қоқыстардың көп мөлшерде жинақталуы және т.б. Ареалдардың шекаралары белгілі бір түрдің популяцияларының биотикалық концентрациясымен яғни орта жағдайларына толеранттылығымен және көбею қабілеттілігімен анықталады. Ареал шекарасы ішкі, генетикалық мүмкіншіліктері болған күннің өзінде де, бұл жердің организмдерінің таралуына кедергі болатын сыртқы физикалық тосқауылдардың (биік тау шыңдары, мен жоталары, бұғаздар, шатқалдар мен сайлар, тектоникалық жыртыстар және т.б.) болуымен байланысты. Ареалдардың шекаралары биотикалық себептермен де( мысалы, ареалдардың шекаралары олар қоректенетін өсімдіктердің ареалдарымен анықталады). Биологиялық түрлердің ареалдарының өзгеруі эволюциялық процестермен байланысты, ареалдар ұзақ уақыт аралығында табиғи сұрыпталу және түр түзілу себептеріне байланысты кеңеюіде немесе тарылуы мүмкін. Казіргі кезде ареалдардың шекаралары көбінесе адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері нәтижесінде анықталады: жердің жыртылуы, ормандардың шабылуы, жаңа тіршілік орындарына түрлердің интродукциялануы. Псаммофиттер мен и псаммофиллер (мраморлы зауза қоңыздары мен құмырсқалы арыстандар) шөлде сусымалы құмда тіршілік етуге бейімделген ағзалар. Өсімдіктердің (сексеуіл, құмдық акация, құмдық қара сұлы және т. б.) құрғақ қозғалмалы жерлерде бейімделуіне жанама тамырлар, тамырларындағы тыныштық күйдегі бұршіктер. Тамырларындағы құмды оймақшалары, қабықтың өңезденуі, өте күшті дамыған тамыр жүйес, жапырақтардың редукциялануы құрғақшылықтан қорғайды. Жануарлардың осы ортаға бейімделу мысалдарына: тез жүру, сусымалы құмды түкті жабындарымен, өсінділерімен тез жылжыту қабылеттілігі,сол сияқты жылу және ылғалдылық режимдеріне адаптациялары жатады. Жеміс және тұқымдар желмен оңай таралу үшін немесе ұшқыш болуы үшін оларға керегі массаның аз болуы және жақсы жетілген аэродинамикалық бейімдеушіліктер. Анемохорларға қажетті аэродинамикалық қасиеттерді тұқым мен жемістердің ерекше құрылысы қамтамасыз етеді. Мысалы, тал, терек, кипрей, бақбақ және т.б. өсімдіктер тұқымдарында түкшелер дамыған; үйеңкі, ясень, қымыздық, шырша және т.б. тұқымдарында қанат тәрізді өсінділері бар, жел арқылы олар жеңіл ұшып, ортаға шашылады. Қаңбақ тәрізді өсімдіктер кең байтақ желді аймақтарда (дала, шөл мен шөлейтті жерлерде) мекендейді. Микробиотип немесе микробиота. Су организмдерінің тіршілігін тежейтін негізгі фактор- оттегінің шектеулі мөлшері. Оның ерігіштігі өте жоғары емес және су ластанғанда немесе қайнағанда оттегінің мөлшері азаяды.Оның ерігіштігі өте жоғары емес және су ластанғанда немесе қайнағанда оттегінің мөлшері азаяды. 17. Көк кит су тіршілік ортасының мекендеушісі. Сүт қоректі жыртқыш жануар және нектон тобына жатады. жүктеу/скачать 34,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|