Құрамы бекітілді. «Астана Опера»
жүктеу/скачать 19,65 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ауылдағы ағайын үшін тұрақты жұмыстың болуы маңызды. Осы орайда, Оңтүстік Қазақстан облысында шикізаттық емес секторды дамытып, индустриялды-инновациялық экономи
- Еркін ДОСЫМБАЙ
- Қ а з а қ м е м л е к е т т і к ц и р к і н д е А л м а т ы қаласының 1000 жылдығына орай «12 арыстан мен Мысыр ханзадасы» атты халықаралық қойылым
- Мерекелік қойылым
- Бексұлтанның әндері-ай!
- Тіл – ұлттың қазынасы. Тіл- анамыздың ақ сүтімен бойға сіңген нәрлі уыз. Тіл- көңілді кеңейтіп, кірбіңді жадыратып, жүрегіңді нәзік
- ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ ЖАНЫНДАҒЫ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯ КОМИССИЯСЫНЫҢ 2015 ЖЫЛҒЫ 6 ҚАЗАНДАҒЫ ОТЫРЫСЫНДА БЕКІТІЛГЕН ТЕРМИНДЕР
- ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ ЖАНЫНДАҒЫ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯ КОМИССИЯСЫНЫҢ 2015 ЖЫЛҒЫ 15 ЖЕЛТОҚСАНДАҒЫ ОТЫРЫСЫНДА
- МИНИСТРЛІГІ БЕКІТУГЕ ҰСЫНҒАН ТЕРМИНДЕР ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ БЕКІТУГЕ ҰСЫНҒАН ТЕРМИНДЕР
- Нұрлыбек ДАУМОВ, Атырау облыстық дарынды балаларға арналған ұлттық гимназия директоры, Қазақстан ПҒА-ның академигі
- ҮШ ТҰҒЫРЛЫ ТІЛ: ЗАМАН ТАЛАБЫ
Ашаршылық құрбандарына арналады Мемлекеттік бағдарламалар шалғайдағы аудандарда жоспарға сай жүзеге асырылуда. Ауылдағы ағайын үшін тұрақты жұмыстың болуы маңызды. Осы орайда, Оңтүстік Қазақстан облысында шикізаттық емес секторды дамытып, индустриялды-инновациялық экономи- ка құруға басымдық беру жолдары жан-жақты қарастырылып, жүзеге асырылуда. Бұл бағытта Созақ ауданында да ілкімді істер атқарылып жатыр. Мысалы, жуырда Шолаққорған ауылында орналасқан индустриалды аймақта «UKO-S Star» Металл құрастыру зауы- ты» ЖШС-нің екінші зауытының іргетасы қаланып, «Сырлы Созақ» ЖШС-нің «Пластмас қалдықтарынан шикізат өндіру және полиэтилен құбырын шығару зауыты» ашылды. Алматы қаласының әкімдігі Алматы қаласында ашаршылық құрбандарына қойылатын ескерткіштің таңдаулы жоба- сына республикалық ашық конкурс жария- лады. Ауданда 2012 жылдан бастап жаңадан і с к е қ о с ы л а т ы н ш а ғ ы н ж ә н е о р т а кәсіпорындарды бір жерге шоғырландыру арқылы олардың инфрақұрылым мәсе- лелерін мемлекеттік деңгейде шешу мақсатында индустриалды аймақ құру м ә с е л е с і қ о л ғ а а л ы н ы п , 5 0 г а ж е р телімі резервке қойылған. Аудан әкімі М.Исаевтың айтуынша, қазіргі күнге дейін инфрақұрылым құрылысына жалпы 239,7 млн теңге б лініп, жұмыстар толық аяқталған. Қазіргі таңда индустриалды аймақта 3 зауыт – «Благо Лизинг НПЗ» ЖШС-нің уран ндіруші кәсіпорындарға арналған құрал жабдықтар шығару за- уыты, «Дархан-Ас» К-нің йодталған ас тұзын шығаратын зауыты, «UKO-S Star» Металл құрастыру зауыты» ЖШС-і толық қуатымен жұмыс істеп тұр. Ал «UKO-S Star» Металл құрастыру зауыты» екінші жобасының құрылыс жұмыстарын «КazBuildpartner» ЖШС-і жүргізіп жатыр. Зауыт құрылысы жыл аяғында аяқталып, 2017 жылы іске қосылады. Ол үшін 337 млн теңге инвестиция жұмсалмақ. Зауыт техникалық май тасымалдауға арналған б шкелер шығаратын болады және іске қосылғанда 25 адам тұрақты жұмысқа тартылмақ. Жуырда іске қосылған «Сырлы Созақ» ЖШС-нің пластмас қалдықтарынан ш и к і з а т н д і р у ж ә н е п о л и э т и л е н құбырын шығару зауыты жобасының құны 222,9 млн теңге. Бұл кәсіпорында бүгінде жергілікті тұрғындардан 50 адам жұмысқа тартылған. Жергілікті тұрғындар, жаңа кәсіпорындармен қатар әлеуметтік нысандарға да жұмысқа алынуда. Мы- салы, жеке кәсіпкер Ербол Қарнақбаев Созақ ауылындағы ескі мектеп ғимаратын қайта күрделі ж ндеуден ткізіп, 150 Конкурстың мақсаты – орнатылатын ескерткіштің тарихи бейнесін ашып, м ү с і н д і к - к р к е м д і к ш е ш і м і н т а б у . Ұсынылатын жобалар жоғары идеялық және сәулеттік-к ркемдік деңгейде орын- далуы тиіс. Байқау тініштері 2016 жылдың 1 тамы- зы мен 1 қазаны аралығында қабылданады. Конкурстық жоба ұсыныс тарының құрамы мен талаптарын Алматы қаласы, Ре- спублика алаңы, 4, Алматы қаласының Мәдениет басқармасынан (444-б лме) және 8(727)272-11-09 телефоны арқылы білуге болады. Конкурстың мақсаты – Қазақстан Рес- пуб ликасында орнатылатын ескерткіштер мен монументтер ж ніндегі мемлекеттік комиссияға ұсыныс енгізу мақсатында ашаршылық құрбандарына арналған ескерткіштің (мүсіннің) мүсіндік-к ркемдік шешімін табу. Е с к е р т к і ш ж о ғ а р ы к р к е м д і к д е ң г е й д е , а й н а л а д а ғ ы с ә у л е т ж ә н е жергілікті к рініспен үйлесіп, идеялық мазмұндылығын ашуы тиіс. Жобада ұзақ мерзімге т зімді материалдар (мрамор, гра- нит, қола және т.б.) қарастырылуы керек. Ескерткіштің (мүсіннің) орналасатын орны: Алматы қаласы, Алмалы ауданы, Қабанбай батыр мен Наурызбай батыр к шелерінің қиылысы. Конкурстың қорытындысы бойынша Алматы қаласының тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау ж ніндегі комиссия- сы шешім қабылдайды. Конкурс шарттары сақталмаған жобалар конкурсқа жіберілмейді және комиссияда қаралмайды. Қосымша ақпараттар мен анықтама- ларды 8 (727) 272-11-09 телефоны арқылы білуге болады.
орындық балабақшаны пайдалануға берген болатын. Астана күні мерекесі қарсаңында ашылған, заман талабына сай жасақталған «Ербол» балабақшасында балаларға қажеттінің барлығы бар. Де- малыс б лмесі, медицина кабинеті, ас- хана, балалардың нер к рсететін кең б лмесі, тіпті бейнебақылау камера- лары да орнатылған. Бұл балабақшада 46 ауыл тұрғыны жұмыспен қамтылды. Сондай-ақ Қыземшек кентінде жеке кәсіпкер Қарлығаш Нұрмаханованың ұйытқы болуымен 100 орындық «Сым- бат» балабақшасы ашылды. Аталған балабақшада 8 адам жұмыспен қамтылып, алдағы уақытта қызметкерлер саны к бейеді деп күтілуде. Аудан әкімдігі баспас з қызметінің мәліметінше, Созақ ауданында «Балапан» бағдарламасының орындалуы бүгінде 87,0 пайызға жеткен. к пшіліктің суға түсуіне қолайсыздық тудыратын. Құмкент ауы лына қарасты Қызылк лдің суы тартылып, сәні кете бастаған-ды. Биыл жауын-шашын мол түсіп, к л суы 80 пайыздан болды. Емдік қасиеті мол Қызылк л облыстық табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқарамасына қарайды. Дегенмен, ауылдағылар к лді тазалауды қолға алып отыр. Демалыс күндері Шолаққорған, Құмкент ауылдары мен Қызылк л елді мекеніндегі мекеме қызметкерлері, со- нымен қатар еріктілерден жиналған 200-ге тарта адам к л бойын тазалады. Қамқорлыққа алынса Қызылк лдің тама- ша демалыс аймағына айналары анық.
Оңтүстік Қазақстан облысы Созақтағы игі істер Әселхан ҚАЛЫБЕКОВА, Қазақстанның Халық ақыны Жыл соңына дейін тағы 8 балабақша ашу жоспарда бар. Оның біреуі мемлекеттік, қалған жетеуі жекеменшік болады деп күтілуде. Созақ ңірі табиғи байлығымен қатар, ерекше табиғатымен де танымал. Аудан аумағындағы Қызылк лдің қасиетін демалушылар жақсы біледі. Алайда, қараусыз қалған к л бойын балдыр басып,
Бағдарламаның ашылу салтанатында Қазақ мемлекеттік циркі Алматының 1000 жылдық мерейтойына арнап, жаңа халықаралық бағдарламаның тұсауын кесті. Онда аңдарды қолға үйретуден есімі әлемге танымал болған тұлға, Мысыр Араб Республикасының еңбек сіңірген артисі Хамада Кута және халықаралық байқаулар мен фестивальдердің жеңімпазы, цирк нерінің майтал- маны, белгілі сайқымазақ Виктор Васильев нер к рсетті. Жаңа бағдарламаның режиссері – Марина Редько. Бағдарлама екі б лімнен тұрды. Бірінші б лімде Алматы қаласының Ұлы Жібек жолындағы к п ғасырлық тарихы цирк нерінің тілінде с йледі. Ежелгі қаламыздың ерекше ахуалы мен Іле Алатауының баурайында орналасқан қазіргі заманғы шаһар жайлы баяндалды.
МӘДЕНИЕТ
ӨҢІР ТЫНЫСЫ Қызылорда облысының Жаңақорған ауданында Қазақстанға еңбегі сіңген мәдениет қызметкері, әнші-сазгер Бексұлтан Байкенжеевтің әндерін орындаушылардың «Ақбаян» атты облыстық байқауы тті. «Ақбаян» конкурсының мәні мен мазмұнын айшықтаған ақ тілекті аудан әкімі Руслан Рүстемов айтты. Тыңдарман қызығушылығын арттырған сайыста нерпаздар Б.Байкенжеевтің бір-бір әнін орында- ды. Арнайы ңделіп, сүйемелдеуімен орындалған әндер к рерменге эстетикалық тарту сыйлады. Конкурсқа т релік еткен қазылар алқасына Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, облыстық халық шығармашылығын дамыту және мәдени продюсерлік орталығының к ркемдік жетекшісі, белгілі сазгер Р.Тайманов жетекшілік етсе, облыстық халық шығармашылығын дамыту және мәдени продюсерлік орталығының б лім меңгерушісі Б.Есмұрзаева мен Б.Байкенжеев атындағы шығармашылық мектебінің жетекшісі . тепбергенов қазылар алқасының мүшелері болды. Сонымен, оза шауып бәйге алу- дан үміткер 15 әнші кезек-кезегімен сахна т ріне шығып, бақтарын сынады. Қорытындысында жаңақорғандық әнші ділбек Ержігіт байқаудың бас жүлдесін жеңіп алды. Бексұлтанның әндері-ай! КЕШ
4 №29 (1339) 21-27 шілде 2016 жыл
АНА ТІЛІ Ұлтымыз бен ұлысымыздың рухани қажетіне қызмет етіп, сан ғасырлар бойы ұрпағының көңілі мен жүрегіне нәр берген даналықтың кәусар бұлағындай ана тілдің қадірі мен қасиетіне қанша терең бойласақ, сон- ша маржанды терең мұхиттан тере береріміз сөзсіз. Тіл – ұлттың қазынасы. Тіл- анамыздың ақ сүтімен бойға сіңген нәрлі уыз. Тіл- көңілді кеңейтіп, кірбіңді жадыратып, жүрегіңді нәзік үнімен тербетер баға жетпес байлық. Тасқа қашап жазылған тарих та, ұрпақтан-ұрпаққа ауызша таралып жеткен көне мұра да, келер ғасырға аманаттаған мөлдір бұлақ , жазу өнері де – қай халықтың болмасын өткенінің куәсі, келешегінің мәні, маңызы. де бәсекеге қабілетті тұлғаға айналады. «Үштұғырлы тіл» идеясының үшінші құрамдас б лігі – ағылшын тілін үйрену. Жасыратыны жоқ, бүгінгі таңда ағылшын тілін меңгеру дегеніміз – ғаламдық а қ п а р а т т а р м е н и н н о в а ц и я л а р д ы ң ағынына ілесу деген с з. Қазақ тілін, орыс тілін, ағылшын тілін білгізуге екі жол бар десек, біріншісі – оқу жоспарында к рсетілген вариативтік сағаттарды пайдаланып, жалпы орта мектептерде қазақ, орыс, ағылшын тілін оқытуға апталық сағаттарды арттыруға болады. Екіншісі – сонымен қатар қазіргі к ш басындағы Назарбаев зияткерлік, « Д а р ы н » ж е л і с і н д е г і м е к т е п т е р д і к бейтсе, қабілет-мүмкіндіктері бар б а л а л а р д ы ж а ң а ш а о қ ы т у ғ а б о - терге сапалы білімді әкелуге мүмкіндік туғызады. Осыдан кейін ғана кейбір жаратылыстану пәндерін тек ағылшын тілінде оқыту басталады. р к терілген мәселенің оң және теріс жағы болады, әр тұлғаның зіндік жеке пікірі болады, сол себепті негізсіз, дәлелсіз күдіктен арылып, бой к теріп отырған мәселенің маңыздылығын айқындап, нақты зерделейтін уақыт жетті деп ойлаймыз. Бүгінгі таңда облыстық дарынды балаларға арналған ұлттық гимназияда үш тілді меңгеру талабына сәйкес гимназия мұғалімдері: директор және орынбасарла- ры, химия, физика, биология, информа- тика пәндері мұғалімдері ағылшын тілін меңгеру үстінде. Бұл жағдайда ағылшын тілі пәні мұғалімдерінің жетекшілігімен арнаулы курстар ұйымдастырылуда. Ахмет Байтұрсынов : «Қазақ тілін дұрыс жұмсай білсек, ол қоғамдағы тілге жүктелетін қажеттілігіміз болса, теуге жарайтын бай тіл» деп бекер айт- паса керек. Тіліміз з еліміздегі және халықаралық дәрежедегі позициясын нығайтқан кезде біздің с здеріміз де зге тілдерге енетіндігіне, тіліміздің әлемдік ақпарат кеңістігінен з орнын иеленетіндігіне күмән келтірмеуге бо- лады. Дәл бүгін де қазақ тілінің әлем т і л д е р і н і ң е ш қ а й с ы с ы н а н д а к е м түспейтін, бірнеше ғасырлық даму тари- хы бар, ұлттық әдеби тіл деңгейіне дейін дамып жетілген ұлы тіл екендігіне еш күмән жоқ. Қазақ тілі, орыс тілі және шет тілдерін жетік меңгеру заманауи қоғамда адамның жеке және кәсіби іс-әрекетінің ажырамас б лігіне айналып отыр. Бұның барлығы практикалық және кәсіби түрде бірнеше тілдерді еркін игерген, осыған байланысты қоғамда әлеуметтік және кәсіби жағынан алдыңғы қатарда тұруға мүмкіндігі бар азаматтарға сұраныс тудыруда. Біз қоғамымызға к птілді білім беруді саналы, сауатты және дұрыс енгізу оқушылардың к пұлтты және к пмәдениетті ортаға бейімделуіне, басқа мәдениетке құрметпен қарауға септігін тигізіп, бәсекеге қабілетті, мірде белсенді, оң к зқарастағы тұлға болып қалыптасуына септігін тигізеді деп есептейміз. рбір тілді меңгерген сайын біз рухани дүниемізді байытамыз. Сонымен қатар еліміздің болашағы – жастар үш тілді де қатар меңгеру керек. Халқымызда «тұғыр» деген с з бар, ол с з – діңгек, қазық деген мағынаны білдіреді. Біздің алтын діңгегіміз, тұғырымыз – қазақ тілі, ал жан-жағынан зге тілдер мемлекеттік тілді қолдап уық секілді қадалады. Қорыта айтқанда, жақын болашақта қазақ тілін әлемге әйгілі етіп, орыс тілі арқылы ұлтаралық қатынасымыз рби түсіп, ал ағылшын тілі арқылы жаһандық экономикаға ойдағыдай кіріп қана қоймай, сол жаһандық экономикада Қазақстан ойып тұрып орын алатынына гимназия ұжымының сенімі мол. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ ЖАНЫНДАҒЫ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯ КОМИССИЯСЫНЫҢ 2015 ЖЫЛҒЫ 6 ҚАЗАНДАҒЫ ОТЫРЫСЫНДА БЕКІТІЛГЕН ТЕРМИНДЕР ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ ЖАНЫНДАҒЫ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯ КОМИССИЯСЫНЫҢ 2015 ЖЫЛҒЫ 15 ЖЕЛТОҚСАНДАҒЫ ОТЫРЫСЫНДА БЕКІТІЛГЕН ТЕРМИНДЕР КӨЛІК ЖӘНЕ ҚАТЫНАС ЖОЛДАРЫ САЛАЛАРЫНЫҢ ТЕРМИНДЕРІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ БЕКІТУГЕ ҰСЫНҒАН ТЕРМИНДЕР ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ БЕКІТУГЕ ҰСЫНҒАН ТЕРМИНДЕР р/с
орыс тілінде қазақ тілінде 1. сенімділік коэффициентi 2. коэффициент наполнения толтыру коэффициенті 3. коэффициент обзорности шолулық коэффициенті 4. жүкті жөнелту коэффициенті 5. коэффициент полезного действия пайдалы әсер коэффициенті 6. коэффициент поперечного сцепления колеса доңғалақтың көлденең ұстасу коэффициенті 7. кеуектілік коэффициенті 8. коэффициент потери ысырап коэффициенті 9. коэффициент продольного скольжения колеса доңғалақтың бойлық сырғу коэффициенті 10.
коэффициент происшествия оқиға коэффициенті 11. коэффициент прочности беріктік коэффициентi 12.
коэффициент пучения ісіну коэффициенті 13. жұмсарту коэффициенті 14.
коэффициент разрыхления қопсыту коэффициенті 15. коэффициент сдвоенных грузовых операций екі еселенген жүк операцияларының коэффициентi 16.
коэффициент скольжения сырғу коэффициенті 17. коэффициент скользкости тайғанақтық коэффициенті 18.
коэффициент скорости жылдамдық коэффициенті 19. ауысымдық коэффициенті 20.
коэффициент сопротивлениядвижению қозғалысқа кедергілік коэффициенті 21.
коэффициент сцепления ілінісу коэффициенті 22. коэффициентсъема алу коэффициенті 23.
коэффициенттарности ыдыстылық коэффициенті 24. коэффициент трения үйкелiс коэффициентi 25.
коэффициент уплотнения тығыздалу коэффициенті 26. коэффициент устойчивости орнықтылық коэффициенті 27.
край проезжей части жүру бөлігінің шеті 28. кран автомобильный автомобиль кран 29.
кран башенный мұнаралы кран 30. кран грузоподъемный жүккөтергіш кран 31.
кратность еселілік
32. кратность полиспаста полиспаст еселілігі 33.
крепление болтовое бұран бекітпе 34. крепление груза жүк бекіту 35.
крестовина айқастырма 36. крестовина воздушного провода аспалы сым айқастырма 37.
крестовина кардана кардан айқастырмасы 38. крестовина острая өткір айқастырма 39.
крестовина стрелочная бағыттама айқастырма 40. крестовина стрелочного перевода бағыттама бұрмасының айқастырмасы 41. кривая скорости жылдамдық қисығы 42.
кривая стрелочная бағыттамалық қисық 43. кривизна поворота бұрылыс қисықтығы 44.
кровля жабын
45. кронциркуль кронциркуль 46.
кронштейн кронштейн 47. кронштейн поворотный бұрылу кронштейні 48.
крошка асбестовая асбест үгіндісі 49. круг поворотный бұрылыс шеңбері 50.
круг полета ұшу шеңбері 51. крыло дельтавидное дельта тәрізді қанат 52.
крыло стреловидное жебе тәрізді қанат 53. крыло трапециевидное трапеция тәрізді қанат 54.
крюк ілгек
55. крюк двурогий қосмүйізді ілгек 56.
крюк для изолятора оқшаулауыш ілгегі 57. крюк крана кран ілгегі 58.
кувалда зілбалға
59. купе
купе 60.
купе двухместное екіорынды купе 61. купе служебное қызметтік купе 62.
курс обратный кері бағыт 63. кусачки
тістеуік 64.
кусковатость руды кеннің кесектілігі 65. кювет
кювет 1. аборт іш тастау (малда) 2. акробустит күпек қабынуы 3. алиментарное бесплодие қоректік бедеулік 4. аридный климат құрғақ климат 5. аридные растения қуаңшылық өсімдіктері 6. баран пробник күйек қошқар 7. баранчик тоқты қошқар 8. безлепестные растения күлтесіз өсімдіктер 9. бойня қасапхана 10. везикула
күлдіреуік 11.
водораздел суайрығы 12.
выводок ұялас балапан
13. выжеребка құлындау 14.
созревание пісіп-жетілу 15. автоинформатор автоақпаратшы 16.
адаптация бейiмделу 17.
аккредитационные органы аккредиттеу органдары 18. акустоэлектроника акустикалық электроника 19.
банк данных деректер банкі 20. безопасность коммуникаций коммуникация қауіпсіздігі 21.
безопасность связи байланыстың қауіпсіздігі 22. видеоусилитель видеокүшейткіш 23.
волна толқын 24.
высшая техническая школа жоғары техникалық мектеп 25. государственная именная стипендия мемлекеттік атаулы стипендия 26.
государственный выпускной экзамен мемлекеттік бітіру емтиханы 27. государственный образовательный заказ мемлекеттік білім беру тапсырысы 28. громкоговоритель дауыс зорайтқыш 29.
доктор наук ғылым докторы 30. доктор по профилю бейіні бойынша доктор 31.
доктор философии (phd) философия докторы (рһd) 32. дополнительное образование қосымша білім беру 33.
единое национальное тестирование ұлттық бірыңғай тестілеу 34.
заглушка тұмша
35. именная стипендия атаулы стипендия 36.
инклюзивное образование инклюзивті білім беру 37. интеллектуальная собственность зияткерлік меншік 38.
исследовательский университет зерттеу университеті 39. канал связи байланыс арнасы 40.
кандидат наук ғылым кандидаты 41. квота приема қабылдау квотасы 42.
комплексное тестирование кешенді тестілеу 43. кооперативное обучение кооперативтік оқыту 44.
магнитопровод магнитөткізгіш 45.
малокомплектная школа шағынжинақты мектеп 46. нагревостойкость тұмша 47. қыздыруға төзімділік атаулы стипендия 48.
наука ғылым ТЕРМИНОЛОГИЯ ЖӘНЕ УАҚЫТ Нұрлыбек ДАУМОВ, Атырау облыстық дарынды балаларға арналған ұлттық гимназия директоры, Қазақстан ПҒА-ның академигі ҮШ ТҰҒЫРЛЫ ТІЛ: ЗАМАН ТАЛАБЫ (Жалғасы бар) Бүгінгі таңда біздерге, ұстаздар қауымына жүктелер міндет те, талғап – таныр ұстанымды таңдау да үлкен жауапкершілікті қажет етеді. Себебі біздің қолымызда келешек ке ү м і т а р т қ а н , б о л а ш а ғ ы м ы з д ы ң кепілі жас жеткіншектің тағдырына жауапкершілік міндеті тұр. Дарқан үміті мен құшақ толы арманын келер ғасырға жалғаған әр шәкірттің болашағы – тағы да біздің қолымызда. Сол себепті әлем кеңістігіне жол бастаған білімнің к ш бастауына ілесу үшін де, әлемдік ркениетті елдер қатарына қосылу үшін де бір ғана тілді меңгеріп қана қою жеткіліксіз. ХХІ ғасыр – білімділер ғасырының талабына сай зерделі, ой- рісі жоғары азаматты қалыптастыру – мемлеке тіміз- дің негізгі стратегиясы болып сана лады. Қазіргі кезеңде Республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне дарынды ұрпақтың к ш керуенін тура бағыттап, сара жолды мегзеуіне жаңа жол ашы- лып, сапалы, үздіксіз білім беру талабы халықты нер- білімге бастағаны – тари- хи ақиқат. Елбасы 2006 жылдың қазанында ткен Қазақстан халқы Ассамблеясының ХІІ құрылтайында «Үш тұғырлы тіл» ту- ралы идеяны жария етті. Ал 2007 жылғы 28 ақпандағы Жолдауында «Тілдердің үштұғырлығы» атты мәдени жобаны кезең-кезеңмен іске асыруды ұсынды. Нұрсұлтан бішұлы : «Қазақстан бүкіл әлемге халқы үш тілді пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылуға тиіс. Бұлар – қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі – жаһандық экономикаға ойдағыдай кіру тілі» деген сындарлы да, салдарлы үндеу жолдады. Мемлекет басшысы «100 нақты қадам» Ұлт Жоспары аясында Білім мен ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған ж а ң а м е м л е к е т т і к б а ғ д а р л а м а с ы н қабылдау туралы жарлыққа қол қойғанын айтты. Аталған бағдарламаның негізгі мақсаты – Президент ұсынған «Мәңгілік Ел» идеясын орындауға бастайтын, оған негіз қалайтын платформа жасау. Президенттің Жолдауының нәтижесінде қалыптасқан бұл бағдарламаны балаларға мектеп кезінен жүзеге асырсақ, жоба қорытындысы жемісті болар еді. Бұл саясатты қолдау дегеніміз – біріншіден, з тіліміздің бай екендігін к рсете отырып, зге тілдерді еркін меңгере алатын ұлт ретінде дәлелдейміз. Екіншіден, шетелмен тығыз қарым- қатынас орната отырып, экономикамыз- ды жақсартамыз. Үшіншіден, «Жас болса да, бас бола алатын» мемлекет екендігімізді толығымен к рсетеміз. Қазақстан үшін үштұғырлы тіл – елдің б ә с е к е г е қ а б і л е т т і л і к к е ұ м т ы л у д а бірінші баспалдағы. йткені бірнеше тіл де еркін с йлей де, жаза да білетін қазақстандықтар з елінде де, шетелдерде лар еді деп есептейміз. йткені тиісті материалдық-техникалық оқу базасымен жабдықтандыру да, керекті лайықты кадрлармен қамтамасыз ету мүмкіндігі де жеткілікті. Бұның нәтижесінде мек- теп бітіргенде, оқушының бойын- да шет тілі, ағылшын тілінің жалпы базалық негіздері қалыптасып үлгеретін болады. Ондай оқушының одан әрі де з қалауы мен мүмкіндігіне қарай қажет болған жағдайларда шет тілінде ғылыми-техникалық, жаратылыстану салаларын меңгеруі айтарлықтай тілдік қиындықтарға ұшырамайды. Бұл – мек- тепте қоғамдық ғылымдар негіздерін де меңгеруге, соның ішінде мемлекеттік қазақ тіліне де нұқсан келтірмейтіні анық, тұлғаның жан-жақты қалыптасу ұстанымы сақталынатыны с зсіз. з дамуында уақыт екпінін, әлемдік даму ырғағын сергек сезіп, жаңа жол- дар іздестіруімен ерекшеленіп отырған бүгінгі білім беру к шінің игі бастамасы үш тұғырлы тіл мәселесі мемлекеттік саясатты дұрыс жүзеге асырудағы жан- ашыр ізденістердің нәтижесі десек, артық айтпағандық. рине, үш тілді меңгеру керек-ақ, бірақ оны қандай әдіс-тәсілдермен және қандай жолмен білдіруіміз қажет, міне, осы алаңдатады. Қоғамдағы даму гармониясы – келісім, жарасымнан десек, жаңа тәжірибені енгізу де осы заңдылыққа негізделмек. Елбасымыз биылғы жылдан жаңа әдістемені үйрететін мамандардың дайын тұрғандығын айтқан болатын. Осы мақсатта жаңа әлемдегі озық тәжірибені кеңінен қолдану үшін 2017 жылдан бастап 2,5 мың мектеп кең жолақты интернет желісіне қосылады. Осының арқасында Қазақстанда ақпараттық технологиялар мен жаңа әдістемелер арқылы жұмыс істейтін білім беру жүйесі қалыптасады. Яғни интернет желісі барлық мектеп-
жүктеу/скачать 19,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|