Шайнау: Шайнау процесі ауыз қуысында пайда болады, оны «ауыз қуысы» деп те атайды. Бұл жақ, щек және ерін бұлшықеттері арасындағы қозғалыстарды қосымша үйлестіру көмегімен тістерді - әсіресе азу тістерді - және тіл арқылы ұнтақтауды қамтиды. Бұл ұнтақтаудың нәтижесі - инваливация процесінде сілекеймен дымқылданған, әлдеқайда ұсақ бөлшектерге ұсақталған тағам. Бұл өндірілген масса тамақ болюсы деп аталады.
Осылайша, инваливациядан және шайнаудан бастап тамақ болюсы пайда болады, оны қабылдау оңайырақ болады. Шайнау қимылдары ерікті болып табылады және тағамның болуымен белсендіріледі.
Асқазан (қарынның моторикасы)
Тамақ ішкен соң кезкелген жүйкенің асқазанға тонустық әсері азаяды.
Яғни асқазан қабырғасы босаңсиды. Асқазанда екі түрлі қозғалыс болады: астың жылжуын қамтамасыз ететін перистальтикалық қозғалыстар асқазанның циркулярлық еттерінің жиырылуы есебінен іске асады. Бұл қозғалыстар асқазанның үлкен доғасында, оның өңешке жанасатын, ырғақтың кардиальді бастаушысы бар жерінен басталады. Циркулярлық еттердің жиырылуымен қоса перистальтикалық толқын жылжитын химус порциясының алдында көлденең еттердің жиырылуымен қалыптасады. Перистальтикалық толқындардың көп бөлігі асқазанның пилорикалық бөлімінде өшеді. Олардың кейбіреулері асқазанның пилорикалық бөлімінде орналасқан екінші ырғақ жетекшісінің белсенділігі есебінен пилорикалық бөлім бойымен жоғарылап отыратын амплитудамен таралады, нәтижесінде осы бөлімнің перистальтикалық жиырылуы жақсы, қысымның жоғарылауы, асқазандағы ас қоспасының біраз бөлігі он екі елі ішеккке өтуі байқалады. Асқазанның тонустық жиырылуы еттер тонусының өзгеруі есебінен іске асады, асқазанның көлемі кішірейіп, қысымы артады.Тонустық жиырылулар асқазандағы ас қоспасының жылжуына және асқазан сөлімен араласуына әсер етеді, бұл ас қоспасының ферменттік ыдырауын жеңілдетеді.
12 – елі ішек
(астың асқазаннан 12елі ішекке өту механизмі)
Аштық жағдайында, асқазан бос болғанда пилорикалық сфинктер ашық. Ол ауыз қуысына ас түскен кезде және оны өңдей бастағанда сфинктер ашылады. Сфинктердің әрі қарай ашылуына асқазанда бөлінетін тұз қышқылы әсер етеді. Бұл кезде асқазандағы қышқыл қоспа он екі елі ішекке түседі. Тұз қышқылының, майлар мен көмірсулардың он екі елі ішек рецепторларына әсер етуінен пилорикалық сфинктер қайтадан жабылады. Оның жабылуына сондай-ақ, он екі елі ішек клеткаларында бөлінетін энтерогастрон әсер етеді. Он екі елі ішекке түскен асқазан қоспасы ұйқы безінің сөлімен, өтпен бейтараптанады, он екі елі ішек реакциясы нейтральды немесе әлсіз сілтілі болады. Бұл кезде асқазандағы тұз қышқылы пилорикалық сфинктердің қайтадан ашылуына мүмкіндік туғызады, сосын он екі елі ішекке асқазаннан ас қоспасының келесі порциясы келіп түседі және т.с.с.
Асқазандағы ас қоспасының жартысы он екі елі ішекке өтуі үшін қажет уақыт су 10—20 минутта өтеді, қатты тағам өту үшін 1-4 сағат уақыт керек. Сонымен, пилорикалық сфинктерге рефлекторлық әсер екі жақты болады: асқазаннан және он екі елі ішектен. Астың асқазаннан он екі елі ішекке өту
