Педагогика мен жогары мектеп педагогикасыньщ негізгі

Педагогикалық жүйе (грек. - «бөліктерден құралган, қосылған»)
- белгілі бір педагогикалық түжырым жэне оны шынайы 
педагогикалық пракгикада жүзеге асыратын тэжірибені қамтитын кең 
педагогикалық ұғым; мектеп тіштері, арнайы кэсіптік білім беру 
мекемесі (колледждер), ЖОО, мектептен тыс ұйымдарды, яғни 
оқьпушымен оқушы арасында белгілі мақсатта қарым-қатынас 
жүзеге асатын жерлер. Педагогикалық жүйе — бүл көптеген 
құрылымдық жэне қызметтік компоненттердің өзара үйлесімділігінен 
түратын жэне оларды бір мақсатқа жүмылдырған, яғни жеткіншектер 
мен ересек адамдарды оқыту мен тәрбиелеуді көздейтін жүйе.
Педагогикалық жүйенің қызметі мен қалыптасуының алгы
шарттары:
1. Педагогикалық жүйе қоғамның белгілі бір топтарын (балаларды, 
жеткішектерді, ересектерді) тэрбиелеу мен оқыту қажеттігі 
туындаған жағдайда ғана пайда болады.
2. Педагогикалық жүйе қогамда айқындалған ақпараттық білім 
кеңістігін игере алатын топтар пайда болғанда ғана туындайды.
3. Педагогикалық жүйе белгілі бір білім алушылар мақсатына 
жететін педагогикалық эсердің құралдары, эдістері мен формалары 
табылған жағдайда ғана оларды игеру мүмкіндігінен туындайды.
4. Педагогикалық жүйені іске асыру үшін білім алушылардың белгілі
бір тобы болуы тиіс.
5. Педагогикалық жүйеде білім алушыларға білім беретін, тиісті
педагогикалық жэне психологиялық шіммен, олармен жүмыс істеи 
алатын әдіс-тәсілдер негізін игерген, алдына мақсат қоя білетін
педагогтар болуы қажет.
6. Педагогикапық жүйе, қоғамдағы белгілі бір топ өкшдерінің 
әлеуметтік сұранысын қанағаттандыруы қажет жэне бүл оның 
түрлі нәтижесі болуы тиіс.
Педагогикалық жүйенің негізгі 4 компоненттері: оқытушы, білім 
алушы, білім беру мазмұны, материалдық-техникалық база. 
Педагогикалық жүйедегі оқыту мен тэрбиелеу мақсаттарын жүзеге 
асыру процесі — педагогикалық процесс деп аталады. Педагогикалық 
процесс 
— 
арнайы 
ұйымдастырылған 
педагогтар 
мен 
тәрбиеленушілердің (педагогикалық әрекеттестік) бірлескен іс- 
эрекеті, ол мәдениеттілікті меңгеруден, еңбекке, қоғамдық өмірге 
оқытушының басшылығымен даярланудан түрады. Педагогикалық 
процестің түтастығы — «оқытушы-оқушы» мақсатының бірлігінде.
48

Педагогикалық 
процесс 
компонеготері: 
мақсаты, 
міндетгері, 
мазмұны, әдістері, құралдары, формасы, нэтижелері.
Педагогикалық процесс 
оқытудан, тәрбиеден, дамудан
тұрады. 
Жоғарғы оқу орньщца педагогикалық процеске аталғандармен қоса
гылыми іс-әрекет
қосылады.
Педагоги калы қ ғылымдар 
жүйесі.
Педагогикал ық гылымдар жүйесі келесі салаларды қамтиды:
У
Мектепке дейінгі педагогика 
S
Мектеп педагогикасы
•S
Кәсіби-техникалық білім беру педагогикасы 
У
Орта арнайы білім беру педагогикасы 
S
Жогары мектеп педагогикасы 
/ Пәндерді оқыту эдісгемесі 
■S
Өндірістік педагогика
S
Әлеуметтік педагогика
S
Салыстырмалы педагогика 
S
Арнайы педагогика 
S
Эскери педагогика 
S
Педагогика тарихы 
S
Халык педагогикасы (Этнопедагогика)
■S
Коррекциялық педагогика 
У
Кэсіби педагогика
У
Формальды емес білім беру педагогикасы - оқьпу мен 
тэрбиелеудің формальды емес (дәстүрлі емес) әдістері мен
тәсщдерш зерттеиді;
У
Ересектерге білім беру педагогикасы.
Мектепке дейінгі педагогика
- мектепке дейінгі балапардың жеке 
тұлгасының даму мен қалыптасу заңдылықтары туралы гылым. 
Мемлекетгік, мемлекеттік емес оқу-тәрбие мекемелеріндегі жэне 
көп балалы, толық, толық емес отбасылар, демек эр түрлі 
жагдайдагы мектепке дейінгі балаларды тэрбиелеудің теориялық 
негіздері мен технологияларын қарастырады.
Мектеп педагогикасы
- мектептегі балалардың жеке тұлгасының 
даму мен қалыптасу заңдылықтары туралы гылым.
Кәсіби педагогика
— жеке тұлгага кэсіп пен кэсіби біліктілік 
қалыптастыратын 
заңдылықтарды 
зерттейтін, 
элеуметтік
49

сұранысты қанағаттандыратын педагогика гылымының негізгі 
сапасының бірі.
Өндірістік педагогика
- жүмысшыларды оқыту заңдылықтарын; 
өнеркэсіптің 
жаңа 
құрал-жабдықтарына 
қайта 
бейімдеу; 
жұмысшылардың біліктілігін көтеру; жаңа мамандыққа қайта 
бейімдеуді қарастырады.
Кәсіби-техникалыц білім беру педагогикасы
- біліктілігі жогары 
жұмысшыларды даярлау заңдылығын қарастырады.
Жогары мектеп педагогикасы
- гылыми потенциал факторымен 
тусіндіріледі. Болашақ мамандарды жогары біліктілігі бар 
мамандар даярлап шыгарады.
Әлеуметтік педагогика пәні
жеке тұлганы немесе кейде элеуметтік 
зардап шегіп реабилитацияны немесе емдеуді қажет ететін адамдар 
тобьш оқьпу мен тэрбиелеудің теориясы мен пракгикасы, оларды 
элеуметтендіру. Тэлім-тэрбие мекемелерінде, сондай-ақ негізгі 
міндеті тәрбиелеу емес басқа да эр түрлі ұйымдарда барлық 
жастагы жэне элеуметтік санаттардагы адамдардың элеуметгік 
тэрбиеленуін зертгейтін ғылым. 
Әлеуметтік педагогиканьщ 
педагогикамен өзара байланысты категориялары: білім беру, 
оқыту, тэрбие, жеке түлга, даму, іс-эрекет, қогам, социум, 
әлеуметтік 
институт, 
элеуметтену, 
элеуметтік 
адаптация, 
әлеуметтік реабилитация; элеуметтік педагогиканың жекелей 
категориялары: элеуметгік оқьпу, элеуметтік тэрбие, элеуметтік- 
педагогикалық іс-эрекет.
Салыстырмалы педагогика —
эр түрлі мемлекеттердегі оқу-тэрбие 
жүйесінің жүзеге асырылу мен даму заңдылықтарының үқсастығы 
мен айырмашылыгын салыстыра отырып зерттейді.
Арнайы педагогика
(лат. specialis - род, вид) - дефектология
(сурдопедагогика, 
тифлопедагогика, 
олигофренопедагогика), 
коррекциялық педагогика деп те аталады. Арнайы педагогика - 
дене жэне психикалық дамуында ауыткушылыгы бар балалар мен 
ересектерді оқыту мен тэрбиелеудіц теориялық негіздерін, 
принциптерін, эдіс-тэсілдерін, қүралдарын қарастырады. 
Педагогика тарихы
- адамзаттың жалпы ортақ тарихын, идеялар 
мен 
теориялардың 
динамикалық 
жүйесіне, 
сан 
қырлы 
трактаттардыц мазмұнына арқау болган тэрбиеленуші адамды, 
білім беру мен тэрбие 
қүрылымдары 
кіретін 
әлеуметтік 
институттардың тарихи дамуын, материалдық жэне рухани 
мэдениеттің генезисін, тэрбие мен оқытудың теориясы мен
50

тәжірибесінің өзіңдік қальгатасуын қарастыратын ғьшым саласы. 
Педагогика тарихының міндеті өткеннің тарихы мен қазіргінің 
болмысы арасыңдағы өзара байланыс пен қатынас туралы 
әдіснамалық қағидаларды меңгерту және саналы ой елегінен
өткізу.
Этнопедагогика
- «... педагогика гылымдары жүйесінің бір бөлігі. 
Қазақ этнопедагогикасы —
педагогика гылымы мен этнография, 
қазақ философиясы, этнопсихология, этнос теориясы, педагогика 
тарихы, қазақ тарихы, фольклористика, этникалық мэдениет 
нысанасы, қазақ этностық тэрбие жүйесі болып табылатын 
мэдениеттану түйісер тұста қалыптасқан, біртұтас жүйелі білім 
беруге болатын, адам өмірінің өн бойында, отбасында жэне білім 
беру мекемелерінде жүзеге асырылатын дербес педагогикапық оқу 
пэн 
(Қожахметова К.Ж.).

жүктеу/скачать 14,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: