Развитие образовательной среды в школе
жүктеу/скачать 11,58 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеу нысаны
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
- Телегина О.С. 1 ,Салимов А.Б. 2 ,Бородина А.А. 2
- ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЕ ЗАДАЧИ ПО ФИЗИКЕ
ЖАСҚА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ ДАМЫТУҒА АРНАЛҒАН ҚҰРАСТЫРМАЛЫ ОЙЫНШЫҚТАР ЖАСАУ
Қазақстан Республикасы Инвестиция және даму министрлігі балалар тауарлары нарығын дамытуды көздейтін жоба ұсынып отыр. Себебі: мамандардың айтуынша, елімізде 4млн бүлдіршінге шетелден ойыншық алу үшін 2 млрд теңге көлемінде қаржы кетеді екен. Бұл дегеніміз нарықтың 98 пайызы. Егер аталған жоба Үкімет тарапынан қолдау тапса, елімізде ойыншық өндіретін фабрикалар салынады[1, 3б.].
410
Ойыншық – баланы жан-жақты тәрбиелеу мақсатына пайдаланылады. Баланың дүниетанымын кеңейтуге көмектеседі,белгілі бір мақсаттағы, ойластырылған әрекетке үйретеді, қиялын дамытып, еңбекке сүйіспеншілігін, техникаға қызығушылығын, білуге
құмарлығын, аңғарғыштығын қалыптастырады, талғампаздыққа тәрбиелейді, өнерге ынталандырады. Қазіргі таңда қай дүкенге, қай базарға барсаңыз да көздің жауын алар балаларға арналған ойыншықтарға кезіктіресіз. Мұндай ойыншықтарға балалар ғана емес, үлкендер де назар аударып, қызыға қарайды. Олардың арасында бірді-екілі ұлттық болмысымызды көрсететіндері болмаса, барлығы дерлік қытай ойыншықтары. Баласына қуаныш сыйлағысы келген ата-ана осы бір Қытайдың бағасы арзан, сапасы төмен ойын-шықтарын сәбилерінің қолына ұстатады. Қытай қуыршақтарының баланың денсаулығына қандай зиян келтіретініне мән беріп, назар аудармайды. Үнемі сапасыз ойыншықпен ойнаған баланың ағзасына үлкен зиян келеді. Мұндай сапасыз дүниелер баланың өсуін де тежейді екен. Қаламызда ойыншықтар сататын бір емес, бірнеше дүкендер бар. Сондай-ақ, базарда да ойыншықтардың сан алуан түрін таба аласыз. Әр апта сайын өтетін мерейтой, шілдехана, қыз ұзату, үйлену тойында да ойыншық шашып жатамыз, алайда оның сапасына аса мән аудармайтынымыз өкінішті. Осы ретте ойыншықтардың сапасы туралы мамандардың пікірін тыңдасақ: Балабақша әдіскері Саясат Ажиғалиева ханымның айтуынша, балабақшадағы ойыншықтар Ресейден портал арқылы алынады екен. Барлық ойыншықтар тазартылып, жуылып тұрады. Дегенмен, ата – ана ойыншықты бала санасының дұрыс қалыптасуы үшін ғана сатып алмауы керек, сонымен қатар бала денсаулығы – басты нәрсе екенін естен шығармаған жөн. Ойыншықтар баланы жан – жақты тәрбиелеу құралы десек те, артық болмайды. Сол себепті Қытай қуыршақтарымен уламай, ұлттық дәстүріміз бен мәдениетімізді көрсететін ойыншықтардың көбеюін тілейміз деп, өз сөзін қорытындылады. Ал, санитарлық – эпидемиологиялық стансасының маманы Әйгерім Исабаева ханым базарда сатылып жатқан балаларға арналған ойындар мен ойыншықтардың негізгі бөлігі шындығында ҚХР шығарылғанын айта кетті. Барлық ата – аналарға балаларға арналған ойыншықтарды сатып алу кезінде ең алдымен неге назар аудару керектігін айтып өтті: 1. Сатушыдан сатылатын ойыншықтардың сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құжаттарды талап етуге; 2. Ойыншықтарда ақаулардың, сызаттардың, қабыршақтанудың болуын тексеруге; 3. Егер ойыншық боялған болса, бояуды саусақпен сүртіп көруге; 4. Егер ойыншық жұмсақ болса, онда оның түгінің түсіп жатпағандығын тексеруге; 5. Ойыншықтарда бөтен, өткір иістің болуын иіскеп көруге кеңес берер едім. Жоғарыда көрсетілген ақаулар мен иістер болған жағдайда, ол ойыншықты сатып алмау керек.
411
Бала тіршілігінде де, тәрбие прцессінде де ойыншықтардың маңызы өте зор. Ойыншықтар арқылы өзін қоршаған ортамен танысады, баланың көңіл- күйі көтеріледі. Ойыншықтарды тәрбиелік құрал ретінде пайдалану балалардың жас ерекшеліктеріне негізделеді. Ойыншықтарға арналған баланың жасы, ойыншық қорабының сыртында немесе арналып салынған қағазда көрсетіледі. Ойыншықпен бірге берілетін нұсқау қағаздағы ескертулер ойыншық арналған жас тобындағы балаларға түсінікті болуы керек және мұнда ойын мен ойыншықты өңдеудің (жуып- тазалау, залалсыздандыру) ережесі жазылуы керек. Ойыншықпен ойнауға белгілі жағдайда педагогикалық, эстетикалық, гигиеналық, техникалық талап қойылады,сондай-ақ ол баланың жас ерекшілігіне қарай өзгеріп отырады. Ойыншықтардың қауіпсіздігіне санитарлық бақылау Денсаулық сақтау Министірлігі деңгейінде жүргізіледі. Оның функциясына ойыншық жасаудағы нормалық техникалық құжаттарды бекіту, сонымен қатар, шикізаттардың, материалдардың және тексерудегі заттардың барлығына келісім беру жатады. Ойыншықтарға қойылатын санитарлық ережелердің негізі талаптары төмендегідей болып келеді:
Өндіру мен таратуға, үлгілері мен нормалық техникалық құжаттарына санитарлық эпидемиологиялық қызмет орындарының дұрыс деп қойған қортындысы бар ойыншықтар ғана жатады;
Ойыншық жасаумен айналысатын жұмысшыларға, тамақ өнеркәсібінің, су құбырларының балалар мекемелерінің қызметкерлеріне қойылатындай талаптар қойылады. Жұмысқа түсер кезде олар дәрігер терапевтің жалпы тексеруінен өтуі керек және туберкулез ауруына тексеріледі, әрі қарай жылына бір рет дәрігерлік тексеру-ден өтіп отырады;
Ауызға тигізетін ойыншықтарды дүкеншілердің тексеріп беруіне тиым салынады. Ол үшін, ауамен үрленетін арнаулы қондырғы болуы керек;
басқасын қайта қабылдауға болмайды;
Ойыншыққа арналған шикізаттар бекітілген нормадан артық химиялық заттар бөлмеуі керек. Өтелдерді ойыншық өндірісінде пайдалануға тиым салынады;
Үш жасқа дейінгі балаларға арналған ойыншықты шыныдан, түкті резеңкеден және металлдан жасалған лақтыратын снарядттарды (барлық жастағы балаларға) жасауға тиым салынады;
Ойыншықтың ішін толтыруға арналған материалдар, т.б. ойыншық жасауға пайдаланылатын жүн, терілер залалсыздандырылған болуы керек;
залалсыздандырылатын материалдан да-йындалуы керек;
Ойыншықтың шеттерінде жарығы, үшкірі, сынығы болмауы керек. Үшкір жерлері мен бұрыштары доғалданып келуі керек; 412
Ойыншықтың салмағы, өте ірі ойыншықтардан басқа, 7 жасқа дейінгі балалар үшін - 400 гр, 7-ден 10 жасқа дейінгі балалар үшін - 800 гр аспауы керек;
бөлшектері болмауы керек;
Боялған ойыншықтар, түссіз лакпен қапталуы керек. Олардың беті тегіс, жарылмаған болуы керек;
күшінің қуаты 12 вт, ал, 7 жастан жоғары балаларға 18 вт аспауы керек[2]. Осы жоғарыда аталған талаптарды кейбір өндіріушілер сақтай бермейді. Сордықтан да өз елімізде экологиялық таза материалдардан жасалатын балаларға арналған ойыншықтарды жасайтын орындардың қажет екені сезіледі. Ол жасалатын ойыншықтар баланың ойлау қабілетін, дұрыс сөйлеу мәнерін дамытуға, оның білімі, шеберлігін және дағдысын қалыптастыруға көмектеcеді. Ойнай жүріп бала затты танып біледі, оның түрін, көлемін, түсін ажыратады, есептік арақатынасымен, санымен, кеңістік жайлы түсінікпен т.б.танысады. Солардың бірі дидактикалық ойыншықтар. Дидактикалық ойыншықтарға жататындар: біртүсті және түрлі түсті сақиналардан жасалған конусты күмбездер, бірінің ішіне бірі салынатын әртүрлі тостағандар, бөшкелер, шарлар,матрёшкалар, әртүрлі серіппелі, бұрандалы ойыншықтар т.б. Келесі түрі бейнелік ойыншықтар. Бейнелік,ишара ойыншықтардың тәрбиелік маңызы зор. Оған қуыршақтар (киім-кешек, үй жиһазы, ыдыс-аяқ) ; адамдар мен жануарларды, табиғат элементтерін бейнелейтін фигуралар жатады. Бұл қуыршақтармен ойнаған балалардың қоршаған орта жайлы түсінігі айқындалып, ұғымы кеңейе түседі, ой-өрісі мен қияли дамып, сөздік қоры артады. Ал,техникалық ойыншықтарға жатытындар көліктік, құрылыстық т.б бұйымдар. Балалардың ойын барасында көп
күш жұмсамай-ақ еңбек процесін бейнелеуіне мүмкіндік береді.Конструкторлық ойыншықтар (құрастырмалы, құрастырмалы алмалы- салмалы) тақырыптық, сұлбалық, немесе әмбебап конструкторлар болып бөлінеді. Құрастырмалы алмалы-салмалы ойыншықтар мектеп жасына дейінгі балаларға арналады. Олар арнаулы бекіткіштер арқылы құрастылатын аздаған бөлшектерден тұрады[3,12б.]. Бір жасқа дейінгі балаларға арналған ойыншықтар олардың көру, есту жағдайларын, дыбыс реакцияларын, дене тұлғасын өзгертуге арналған қимыл- қозғалыстарын (отыру, тұру, қолдарымен бір нәрсені қармап ұстау т.с.с.) дамытуға арналады. Одан кейінгі жастарда бала айналасын тереңірек танып, біле бастайды, қимыл-қозғалыстары реттеліп, тіл дами бастайды. Сондықтан бұл жастарда біраз күрделірек, түсіну үшін ойлану қажет ететін әртүрлі мозайкалар, таяқшалар мен кубиктер, құрылыс материалдары, дамыту ойыншықтары қолданылады[4, 125б.]. Жұмыстың мақсаты: Ағаштан бес жасқа дейінгі балаларды дамытуға арналған құрастырмалы ойыншықтар жасау 413
Жас ерекшелігіне сай құрастырмалы ойыншықтарға сараптау жасау
Ағаштан бес жасқа дейінгі балаларды дамытуға арналған құрастырмалы ойыншықтардың технологиялық картасын құру
Құрастырмалы ойыншықтар жасаудың экономикалық есебін құрастыру Зерттеу нысаны: Ағаштан бес жасқа дейінгі балаларды дамытуға арналған құрастырмалы ойыншықтарды жасау үрдісі Зерттеу пәні: Ағаштан бес жасқа дейінгі балаларды дамытуға арналған құрастырмалы ойыншық.
1.
Жас Алаш №30 (15592) 19 сәуір, сейсенбі 2011 2.
"Балалар ойынына және ойыншықтарға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық ережесін бекіту туралы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2012 жылдың 18 мамырдағы № 362 бұйрығымен 3.
ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар. – Астана, 2015. – 15 бет. 4.
Неменко Б.А. Оспанова Г.К Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы (Оқулық).- Алматы 2002.344б.
1 ,Салимов А.Б. 2 ,Бородина А.А. 2 1. Научный руководитель, кандидат педагогических наук, доцент 2. Студент 4 курса, кафедра физико-математических и общетехнических дисциплин, специальность «Физика» МАТЕМАТИЧЕСКОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ФИЗИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ С ПОМОЩЬЮ ПАКЕТА MATHCAD
Компьютерное моделирование, т.е.
проведение вычислительного эксперимента, является одним из современных методов исследования физических явлений. Существует большое количество инженерных программ для математической обработки вычислений физических параметров.Одной из наиболее популярных является программаMathcad. Mathcad является математическим редактором, позволяющим проводить разнообразные научные и инженерные расчеты, начиная от элементарной арифметики и заканчивая сложными реализациями численных методов. С точки зрения классификации программного обеспечения, пакет Mathcad– типичный представитель класса PSE-приложений. Благодаря простоте применения, наглядности математических действий, обширной библиотеке встроенных функций и численных методов, возможности символьных вычислений, а также превосходному аппарату представления результатов 414
(графики самых разных типов, мощных средств подготовки печатных документов и Web-страниц) Mathcad стал
наиболее популярным математическим приложением.[1, 7] При решении физических задач с помощью пакета Mathcad необходимы: физическая постановка задачи, обсуждение численных методов и алгоритмов, необходимых для ее решения, описание документа, созданного в пакете Mathcad. Стоит отметить, что организация нетривиального использования компьютеров в физике далеко непростая задача. Рассмотрим несколько примеров. Пример 1: Моделирование движения планеты по орбите [2,3,4] Постановка задачи: смоделировать движение по орбите планеты, находящейся в поле тяготения Солнца. радиус Солнца; радиус планеты. Параметры орбиты планеты задаются как:
–форма орбиты.
Зададимпараметры Солнца, для того чтобы представить на диаграмме
Параметры движения планеты зададим с помощью специальной переменной FRAME (Кадр). Подставив переменную FRAME в функцию, мы заставим ее изменяться по мере того, как будут сменяться кадры
415
. В результате мы имеем;
xe ye
ze ( ) xs ys zs ( ) xp yp zp ( )
В результате мы имеем анимированное представление, иллюстрирующее вращение планеты вокруг Солнца (рисунок 1). Изменяя параметры орбиты планеты, можно исследовать изменение характера движения планет по орбитам мере удаления их от Солнца.
Постановка задачи: построить векторное поле функции вида:
Зададим сетку разбиений, в узлах которой будут прорисованы соответствующие векторы поля. Сделаем это с помощью ранжированных переменных:
Векторное поле – это вид графика, который описывает поведение функции двух переменных с помощью направленных стрелок. В зависимости от того, какой математический (или физический) смысл положен в основу векторного поля, направление векторов и их величина могут вычисляться по-разному. Чаще всего в качестве такого базиса используется понятие градиента – вектора, составленного из частных производных скалярной функции, который мы и будем использовать: Рисунок1. Модельное представление орбиты планеты
416
Зададим параметры и ограничения для векторного поля градиента функции:
Полученное представление векторного поля (рисунок 2) наглядно демонстрирует изменение скалярной функции от точки к точке плоскости. В связи с повсеместным распространением компьютеров и появлением систем компьютерной математики, в частности Mathcad, можно и нужно существенно изменить характер и уровень преподавания школьных и вузовских курсов физики и математики.
1. Ченец В.Н. Моделирование физических процессов. – КГПИ, 2010. – 81с. 2. Ченец В.Н. Виртуальная физическая лаборатория. – 2002. – 133c. 3. А.Н. Васильев, Mathcad 13 на примерах. – БХВ-Петербург, 2006. – 528 с. Рисунок 2. Векторное поле функции градиента 417
4. Программирование и решение задач в пакете MATHCAD. – Новосибирск, 2002. – 134 с. 5. Е. Макаров. Инженерные расчеты в Mathcad. 6. Математическая система Mathcad – 2000 (CD – диск). 7. Д.В. Кирьянов.Mathcad 12. –Бхи-Петербург, 2005.– 576 с. Демина Н.Ф. 1 , Салимов А.Б. 2 1.Научный руководитель, кандидат педагогических наук, доцент 2. Студент 4 курса, кафедра физико-математических и общетехнических дисциплин, специальность «Физика»
Определение понятия «задача» стало предметом многих наук. Педагоги считают, что задача – это поставленная цель, которую стремятся достигнуть; поручение или задание; вопрос, требующий решения на основании определенных знаний; один из методов обучения и проверки знаний и практических навыков учащихся. В психологии проявляется большой интерес к данному понятию. Этим объясняется наличием нескольких точек зрения. Так, А.Н. Леонтьев определяет задачу как ситуацию, требующую от субъекта некоторого действия [1], а Г.С. Костюк под задачей понимает «ситуацию, требующую от субъекта некоторого действия, направленного на нахождение неизвестного на основе использования его связей с известным» [2]; А.Ньюэлл понятие «задача» определяет как ситуацию, требующую от субъекта «некоторого действия направленного на нахождение неизвестного на основе знания его связей с известными»[3]. А.Ф. Эсаулов:«Задача – это более или менее определенные системы информационных процессов, несогласованное или даже противоречивое соотношение между которыми вызывает потребность в их преобразовании».[4] Мышление человека реализуется через видение и решение задач. Мышление всегда связано с задачей, выступающей при этом объектом, управляющим процессом мышления человека Учебная задача имеет принципиально свое назначение. Под учебной задачей понимают ситуацию, позволяющую решающему непосредственно овладеть некоторым процессом, способом, принципом или «механизмом» выполнения каких-либо практически значимых действий. Основное назначение учебной задачи заключается в усвоении самого действия, направленного на овладение системой действенных знаний. Одно из первых определений физической учебной задачи дано С.Е. Каменецким и В.П. Ореховым: «Физической задачей в учебной практике обычно называют небольшую проблему, которая в общем случае решается с помощью
логических умозаключений, математических действий и эксперимента на основе законов и методов физики.… В методической же и 418
учебной литературе под задачами обычно понимают целесообразно подобранные упражнения, главное назначение которых заключается в изучении физических явлений, формирование понятий, развитии физического мышления учащихся и привитии им умений применять свои знания на практике». [5] Познавательная функция задач предполагает их использование как средство формирования основных элементов знаний (понятий, законов, теорий и др.), сообщение новой информации, построение из отдельных элементов знаний определенной системы. В методике преподавания физики существуют различные классификации задач по физике, но в них не упоминаются такой вид задач как «исследовательская задача». Вместе с тем в периодической печати все чаще употребляются понятие «исследовательская задача». Проблему обучения исследовательской деятельности школьников можно рассматривать через обучение решению специальных исследовательских задач или через дополнительную работу над задачей, вследствие чего подготовка к исследовательской деятельности учащихся может продуктивно проходить на задачной основе, так как задача является единицей учебной деятельности. Представим определение исследовательской деятельности, предложенное Г.А. Баллом [6], он рассматривает исследовательскую деятельность через следующие понятия:
задача как ситуация, требующая от субъекта некоторого действия;
задача как ситуация, требующая от субъекта некоторого действия, направленного на нахождение неизвестного на основе использования его связи с известным (мыслительная задача);
задача как ситуация, требующая от субъекта некоторого действия, направленного на нахождение неизвестного на основе использования его связей с известным в условиях, когда субъект не обладает способом (алгоритмом) этого действия. Мы считаем, что исследовательская учебная задача – это такие вопросы и задания учителя или вопросы, вытекающие из личных познавательных побуждений ученика, которые вызывают его активную творческую познавательную деятельность, направленную на решение познавательных проблем, на самостоятельное открытие, осуществляемое путем постановки опытов, сбора фактов, анализа и обобщения знаний. Наличие поисковой ситуации, требующей от учащегося самостоятельного разрешения, обоснования и доказательства, является главным признаком исследовательской задачи. На наш взгляд можно выделить несколько степеней проблемности исследовательской задачи: 1) первая степень проблемности задачи свидетельствует о том, что способ решения задачи ученику известен, поскольку подобные задачи им решались и известен алгоритм их решения, но предложена она в ином контексте. 2) вторая степень проблемности означает, что способ решения необходимо вывести из известных способов, например, комбинированием.
419
3) третья степень проблемности характеризуется тем, что способ ее решения неизвестен учащимся; поиск решения представляет собой творческий процесс, но результат обладает субъективной новизной, и исследовательский эксперимент на лицо. 4)четвертая степень проблемности означает, что способ решения неизвестен в пределах области научных знаний; поисковая деятельность приобретает в этом случае истинно исследовательский характер и результаты решения задачи обладают объективной новизной. Исходя из выше изложенного рассмотрим примеры исследовательских задач и методики их решения.
жүктеу/скачать 11,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|