Редакция алқасы

151
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
Хакимова Т.Х.
п.ғ.к., доцент, әл-Фараби атындағы Казақ ұлттық университеті,  Алматы.
.
ҮКІМЕТТІ  БАСҚАРУДА ӘЛЕМДЕГІ «ЭЛЕКТРОНДЫ ҮКІМЕТ» 
ДАМУ ТӘЖІРИБЕСІН ОҚЫТУ
Түйін. Бұл мақалада жаңа технологияларларды қолдану, әлемдегі технологиядағы жетістіктерге негізделген «Элек-
тронды Үкімет» программасын пайдалану қарастырылады.
Резюме.  В  этой  статье  рассматривается  использование  новых  технологии  в  управлении  государством  программы 
«Электронное Правительство» и успехи новых технологий  в мире.
Summary. This article discusses the use of new technologies in the management of the state program «Electronic Government» 
and the success of new technologies in the world.
Қазіргі  замандағы  ғылым    мен  білімнің 
интеграциясы  және  ақпараттық-әдістемелік 
негізде  білім  беруде,  жаңа  технологияларды 
қолдануда,жаңа  технологиялар  жетістіктерге 
негізделген электронды үкімет программасын 
пайдалану  білім беруде жетекші рөл атқарады.
Осы  мақалада  оқу  үрдісінде  электронды 
үкімет  программасын  пайдалану    оқытудың 
білім  саласындағы  мақсаты,міндеттері,  оқы-
туды  ұйымдастырудың  теориялық  негіздері, 
ұйымдастыру технологиялары қарастырылған.
Елімізде  электронды  үкімет  құру  иде-
ясын  Мемлекет  басшысы  өзінің  республи-
каны  әлемдегі  бәсекеге  қабілетті  елу  елдің 
қатарына  енгізу  туралы  Қазақстан  халқына 
жыл сайынғы жолдауында білдірген болатын. 
2004 жылғы 10 қарашада электронды үкіметті 
енгізу  туралы  «Қазақстан  Республикасын-
да  электрондық  үкіметті  қалыптастырудың 
2005-2007  жылдарға  арналған»  мемлекеттік 
бағдарламасы 
Президент 
Жарлығымен 
бекітілді.  Осы  бағдарламаның  негiзiнде 
«электрондық үкiмет  арқылы - прогрессивтi 
ақпаратты  Қазақстанға»  қол  жеткiзу  идеясы 
алынды [1].
Бағдарламаны  іске  асыру  келесі  міндет-
терді кезең-кезеңмен шешу жоспарланған бо-
латын:
Электрондық  үкіметті  қалыптастырудың 
бірінші кезеңі – ақпараттарды жариялау және 
тарату.
Екінші кезеңінде -  мемлекеттік органдар 
мен  азаматтардың  өзара  қарым-қатынасына 
тікелей және қайтармалы жолды интерактивті 
қызмет ұсынады.
  Үшінші  кезеңі  -  қаржылық  және  заң 
операцияларын  үкіметтік  порталдар  арқылы 
жүзеге асыру жолымен транзакциялық қызмет 
көрсету.
Төртінші  кезеңі  -  ақпараттық  қоғамды 
толық қалыптастыру.
Қазақстанда  «Электрондық  Үкiметтi» 
қолданысқа  енгiзу  мемлекеттiк  органдардың 
азаматтар  мен  ұйымдарға  ұсынатын  қызмет 
көрсетулер сапасын жақсартуға және мерзiмiн 
қысқартуға, мемлекеттiк органдар қызметiнiң 
ақпараттық 
базасына 
қолжетiмдiлiктi 
қамтамасыз  етуге,  болашақта  әкiмшiлiк 
жүйенi  жетiлдiрудi  ескере  отырып,  құрамы 
жағынан тиiмдi әрі оңтайлы мемлекеттiк аппа-
рат құруға бағытталған. Электрондық үкіметті 
одан  әрі  дамыту  өзекті  саяси  міндеттердің 
қатарында,  оған  Елбасымыздың  Қазақстан 
халқына арнаған жолдауларында ерекше көңіл 
бөлініп, басымдық берілуі дәлел. Сол сияқты, 
студент  жастарға  арнап  оқыған  дәрісінде  ҚР 
Президенті Н.Ә. Назарбаев: “Мен Үкімет ал-
дына  инновациялық  қызметті  белсенді  ету 
міндетін қойдым. Бәрінен бұрын технология-
лар трансферті мен білімнің кешенді жүйесін 
құру  қажет.  Инновациялық-технологиялық 
дамуды 
басқарудың 
тиімді 
жүйесін 
қалыптастырған  жөн”  деп  қадап  айтты  [2]. 
Инновацияларды  мұндай  тиімді  басқару 
жүйесіндегі  электрондық  үкімет  қызметінің 
алар орны ерекше.
Әлемде  электрондық  үкімет  арқылы 
мемлекеттік 
қызмет 
көрсетудің 
озық 
үлгілері  жетерлік,  бірақ  соған  қарамастан, 
қазақстандық үлгі өзіндік ерекшеліктерімізді, 
ұлттық  болмысымыз  бен  мемлекеттік  тілді 
негізге ала отырып дамуы тиіс. Қазақстан мен 
дамыған  елдердің  экономикалық,  саяси  және 
әлеуметтік  даму  деңгейлерінің  арасындағы 
алшақтық  үлкен,  соған  сәйкес  ақпараттық-
қатынастық  инфрақұрылым  да  күшті 
дамыған, азаматтарының саяси мәдениеті мен 
құқықтық  сауаттылығы  жоғары,  ақпараттық 
қол  жетімділік  деңгейі  мен  ақпараттық  білім 
де  көш  ілгері.  Сондықтан  Қазақстанның 
электрондық  үкіметінің  тиімді  әрі  табысты 
қызмет етуі үшін осындай қосалқы факторларға 

_______________________________________________________________________
152
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
баса  назар  аударуымыз  қажет.  Қазақстандық 
электрондық үкіметтің болашағы зор болары-
на  сеніміміз  мол,  бірақ  бұл  кезең-кезеңімен 
бір  ізді  және  мақсатты  дамуды  қажетсінеді. 
Шетелдік  электрондық  үкімет  үлгілері  мен 
тәжірибелеріндегі 
оңтайлы 
модельдерді 
ұлттық ерекшеліктерімізге сай бейімдеп, сая-
си тәжірибеге енгізуіміз қажет.
Электрондық  үкіметтің  басты  мақсаты 
-  азаматтар  мен  ұйымдардың  мемлекеттік 
қызмет  түрлеріне  жылдам  әрі  сапалы  қол 
жетімділігін  қамтамасыз  ету,  ақпараттық-
коммуникациялық  технологияларды  кеңінен 
қолдану  жолымен  мемлекеттік  органдардың 
жұмыс 
жасау 
нәтижелілігін 
арттыру, 
мемлекеттік құрылымда бірыңғай ақпараттық 
кеңістік  қалыптастыру  және  дамыту.  Бұл 
басқару жүйесінің тиімді және нақты қызмет 
көрсетуіне алып келері сөзсіз.
Қазақстан  Республикасында  электрон-
дық  үкіметті  жүзеге  асыру  сыбайлас 
жемқорлықпен  күрестің  тиімділігін  артты-
ра  алады,  бірақ  бұл  оны  шешуге  ішінара 
мүмкіндік  береді.  Өйткені,  жемқорлыққа 
қарсы  күрес  жүйелі  жүргізілетін  іс-шаралар 
кешенін қажетсінеді. Егер де әкімшілік және 
ұйымдастырушылық  реформалар  қоғамдық 
бақылауды  күшейтумен  және  электрондық 
үкіметті  жүзеге  асырумен  сүйемелденетін 
болса, онда сыбайлас жемқорлықтың деңгейін 
барынша төмендетуге болар еді. 
Қазақстан  Республикасының  дамып 
келе  жатқан  электрондық  үкіметі  тек  қана 
мемлекеттік  басқару  мен  қызмет  көрсету 
жүйесін жетілдіріп қана қоймайды, ақпараттық 
технологиялардың  еліміздегі  маңызы  артқан 
сайын  электрондық  демократия  да  дами 
түседі.  Сондықтан  да  электрондық  үкімет 
азаматтық қоғамға жедел және қажетті ақпарат 
таратудың,  халыққа  қызмет  көрсетудің  зама-
науи үлгісі болып табылады.
Канадалық  тәжірибемен  салыстырсақ, 
Қазақстанда электрондық үкiмет қалыптастыру 
саясатын  жүргiзуде  және  мемлекеттiк 
басқаруды ақпараттандыру бөлiгiнде өзiне тән 
проблемалары бар екені де байқалады. Оларға 
ақпараттандыру  саласындағы  нормативтiк 
құқықтық 
базаның 
жетiлмегендiгiн; 
ведомствоаралық  ақпараттық  жүйелердi 
қалыптастыру  жөнiндегi  функциялар  мен 
жауапкершiлiктi  бөлудегі  регламенттеудiң 
жоқтығы;  көптеген  мемлекеттiк  органдар-
да  ақпараттандыру  қызметтерiнiң  болмауы 
және  ақпараттық  технологиялар  саласын-
да  мемлекеттiк  қызметшiлердiң  бiліктiлiк 
деңгейiнiң  жетiспеушiлiгiн  жатқызуымызға 
болады.Сондай-ақ, 
әлемдік 
тәжірибеге 
сүйенер  болсақ,  Қазақстандағы  мемлекеттік 
қызмет  пен  қоғамының  барлық  саласына 
оңтайлы  қажеттілік  тұрғысынан  сай  келетін 
электрондық  үкіметті  барынша  ендірудің 
тактикалық әдіс-тәсілдерін де айқындайды:
1.  «Бір  терезе»  қағидасына  негізделетін 
бағдарлама. 
2. Қызмет көрсету көп арналы, бұл таңдау 
бостандығын қамтамасыз етеді. 
3.  Электрондық  нұсқаға  түсіру  алдында 
қызмет  түрлері  мен  процестеріне  реинжини-
ринг жасау.
4.  Электрондық  үкімет  қызметтерін  аут-
сорсинг  пен  жеке-мемлекеттік  әріптестікті 
қолдану арқылы көрсету. 
АҚШ-тық 
FirstGov 
электрондық 
жобасының  арнайы  бағыты  “Географиялық 
электрондық  үкімет  жасау”  –  штаттар  мен 
округтардың  жергілікті  мемлекеттік  басқару 
органдарын біртұтас географиялық ақпараттық 
жүйеге  интеграциялау  бағдарламасына  ай-
налды.  Бұл  түрлі  штаттардағы  жергілікті 
мемлекеттік 
басқару 
органдары 
мен 
азаматтардың  өзара  байланысы  мен  өзара 
әрекеттесуін кеңейтті [3]. Бізде де осы сияқты 
«Қазақстан  өңірлері»  атты  аймақтарды  ин-
теграциялайтын  бірегей  электрондық  үкімет 
жобасын  әзірлеп,  жүзеге  асырған  тиімді. 
Бұл  бір  жағынан  Елбасымыздың  биылғы 
Жолдауында  көрсетілген  өңірлердің  дамуы 
–  елдің  дамуы  атты  басымдығына  да  сәйкес 
келеді. Бүгінгі таңда Қазақстанның облыстық 
әкімияттарының  веб-сайттары  Интернет 
желісінде өз алдына бөлек-бөлек, шашыраңқы 
орналасқан,  ал  қазақстандық  электрондық 
үкімет  негізінен  министрліктерді  қамтиды. 
Егер бірегей өңірлік электрондық үкімет пор-
талы  болса,  бұл  аймақтар  арасындағы  өзара 
байланыс  пен  әрекеттесуді  дамытуға  үлкен 
серпін берер еді.
Данияның 
электрондық 
үкімет 
тәжірибесіне сүйенсек, оларда бұл мәселемен 
екі ұйым айналысатыны айқындалды: Қаржы 
министрлігіндегі  Санды  коммуникациялар 
мәселелері жөніндегі Данияның тематикалық 
тобы  –  электрондық  үкімет  мәселелері  бой-
ынша  мемлекеттік  билік  жүйесінің  барлық 
деңгейлеріндегі үйлестік пен ынтымақтастыққа 
жауапты  болса,  екінші  ұйым  –  Ғылым,  тех-

153
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
нологиялар  мен  инновациялар  министрлігі 
жанындағы  Ақпараттық  технологиялар  стра-
тегиясы  жөніндегі  орталық.  Қазақстанда 
болса электрондық үкімет мәселесін бір ғана 
дербес агенттік – Ақпараттандыру және бай-
ланыс  жөніндегі  агенттік  атқарады.  Яғни, 
ғылыми-зерттеулермен, электрондық үкіметті 
жетілдіру  мәселелерімен  арнайы  айналы-
сатын  ғылыми-зерттеу  орталығы  бізде  жоқ. 
Сондықтан  ҚР  БҒМ  еліміздің  ақпараттық 
саласын  терең  зерттеуді,  инновациялық 
технологиялардың  мемлекеттік  жүйедегі 
маңызын  ғылыми  негіздеумен  айналыса-
тын  орталық  құрылып,  оған  ғалымдар  мен 
арнайы  сарапшы-мамандар  тартылса,  бізде 
де  екі  ұйым  электрондық  үкіметті  дамыту 
жобаларын  бірлесе  отырып  жүзеге  асырар 
еді.  Даниялық  тәжірибеге  қарағанда  мұндай 
біріккен іс-қимыл сәтті әрі нәтижелі болмақ.
Электрондық  үкіметтің  Швециялық 
үлгісін  бейімдесек,  құжаттарды  рәсімдеуге 
онлайндық  өтініштер  беру,  Интернет 
арқылы  дербес  салық  декларациясын  тол-
тыру,  электрондық  мемлекеттік  сатып  алу, 
статистикалық  есептерді  жинау  мен  өңдеу, 
білім  беру,  ғылым,  экономика  мен  техни-
ка  салаларындағы  инновациялық  жобалар-
ды  ілгерілету,  мобильді  телефон  арқылы 
WAP-қызмет  көрсету  салаларында  жаңа 
мүмкіндіктерге жол ашылады. 
Француздық  электрондық  үкіметтің 
GEODE  -  еңбекпен  қамту,  SIO  -  пошталық 
қызмет,  IMAGINE  -  консорциум  негізінде 
жергілікті билік органдарының, провайдерлер 
мен  программист-ғалымдардың  серіктестігі 
сияқты  көптеген  жобалар  азаматтарға 
билік  органдарымен  интерактивті  қарым-
қатынас  жасауға  қолдау  көрсетіп,  ақпарат 
пен құжаттарға, сонымен қатар биліктің сая-
си шешімдеріне қол жетімділікті қамтамасыз 
етуде.  Қазақстандық  электрондық  үкіметті 
дамытуға  жетіспейтін  қасиеттер  –  осындай 
икемділікті, ұтқырлықты, серіктестікті дұрыс 
жолға қою.
Ұлыбританиядағы  электрондық  үкімет 
жобасының  тәжірибесі  екі  үлкен  веб-портал 
құрудың тиімділігі мен қажеттілігін көрсетеді: 
біріншісі  -  UK  Online  тұрғылықты  халыққа 
ұсынылатын ақпараттарды біріктіруге арналса 
(мұндай веб-портал бізде әзірге жоқ), екіншісі 
-  Government  Gateway  мемлекеттік  қызмет 
шлюзі (қазақстандық www. e.gov.kz сияқты). 
Нидерландылық  электрондық  үкіметің 
тәжірибесінен  халық  үшін  анықтамалық 
қызмет  көрсететін  (Overheid.nl,  Helpdesk 
Overheid.nl) сайттың тұрақты жұмыс істеуінен 
сабақ алуға болады, нәтижесінде қазақстандық 
азаматтар  мемлекеттік  ведомстволармен 
қатар қоғамның маңызды салаларына қатысы 
бар,  қажетті  ақпараттарға  Интернет  арқылы 
қол  жеткізетін  болады.  Нидерландылық 
электрондық  үкіметіндегі  келесі  бір  озық 
тәжірибе - электрондық демократияны дамы-
ту.  Интернеттің  мүмкіндіктерін  пайдаланып, 
сайлау кезінде арақашықтықтан дауыс беруді 
қол жетімді процеске айналдыру жүзеге асқан. 
Қазақстандық “Сайлау” автоматты дауыс беру 
жүйесін  осындай  қосымшамен  толықтырып, 
икемділігін арттыруға болады. [3]
Сонымен  қатар,  қазақстандық  азамат-
тардың  электрондық  үкіметті  кеңінен  пай-
далануы  үшін  және  ақпараттық  ресурстарға 
деген  сенімін  арттыру  үшін  канадалықтар 
сияқты жарнама мен үгіт-насихаттың әлеуетін 
әлі дұрыс қолданбай келеміз. Өкінішке орай, 
қазақстандық  кейбір  азаматтар  электрондық 
үкіметтің не екенін әлі күнге дейін білмейді. 
БАҚ 
арқылы 
электрондық 
үкіметтің 
артықшылықтарын  жарнамалауды,  қажетті 
түсіндіру  жұмыстарын  жүргізуді,  насихат-
тауды  мемлекеттік  деңгейде  шұғыл  қолға 
алуымыз  қажет.  Барша  қазақстандықтар 
электрондық  үкiмет  игiлiгiн  пайдалану  үшiн 
телекомуникация саласын дамытуымыз керек. 
Мұндай  кешенді  іс-шаралар  атқарылмаса, 
қазақстандық электрондық үкiмет толыққанды 
жұмыс iстемейдi.
2010 жылы Қазақстан Республикасындағы 
электрондық  үкіметтің  дамуына  Біріккен 
Ұлттар  Ұйымымен  жоғары  баға  берілді. 
БҰҰ  Экономикалық  және  әлеуметтік  даму 
департаментімен  дайындалған,  электрондық 
үкіметке  жахандық  дайындық  рейтингісінің 
жыл  сайынғы  деректеріне  сәйкес,  Қазақстан 
соңғы  жыл  ішінде  әлемдік  рейтінгідегі  81 
орыннан  Ресейді  (59  орында),  Беларуссия-
ны (64 орында) және Украинаны (54 орында) 
артта қалдырып қарқынды түррде 46 орынға 
көтерілгендігі  айғақ.  Елімізде  е-үкіметтің 
қызметтерін  пайдаланушылардың  (заңды 
және  жеке  тұлғалар)  саны  70  мыңға  жуық 
тіркелген. 
Электронды 
үкіметтің 
жетістіктері 
қоржынында қазақстандық марапаттар да бар. 
2012 жылдың соңында Award.kz-2012 Ұлттық 
интернет-бәйгесінің X мерейтойлық марапат-

_______________________________________________________________________
154
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
тау  салтанатында  электронды  үкімет  порта-
лы  «Билік және өзін-өзі басқару органдары» 
номинациясында  бірінші  орынға  ие  болды, 
сондай-ақ,  қос  тілді  сайттар  арасында  үздік 
деп танылды. Жобаға деген  қызығушылықты 
қазан  айында  өткен  электронды  үкімет 
порталының  редизайны  тудырған  болатын, 
соның  нәтижесінде    беткі  безендірілуі  ғана 
емес, материалдар құрылымы мен орналасты-
ру қисыны да өзгерді.
Бүгінгі  таңда  қазақстандық  электрондық 
үкімет  құрылымдары  41  мемлекеттік  қызмет 
түрін халыққа жеткізіп отыр, ал 2009 жылдың 
соңында  бұл  көрсеткіш  54-ке  дейін  жетті. 
Осы  мақсатты  іске  асыру  үшін  электрондық 
үкіметті қалыптастыру және тиістілікті, оның 
ішінде халықтың ақпараттық қоғамға даярлық 
деңгейін  арттыруға  бағытталған  пилоттық 
жобаларды  қалыптастыру  және  енгізуді  же-
делдету  жөніндегі  жұмыстар  жанданды-
рылатын  болады.  Электрондық  үкіметтің 
қазақстандық нұсқасын жүзеге асыру мақсаты 
-  азаматтар  мен  ұйымдардың  мемлекеттiк 
қызмет  көрсетулерге  жылдам  әрi  сапалы 
қолжетiмдiлiгiн  қамтамасыз  ету,  ақпараттық 
коммуникациялық  технологияларды  кеңiнен 
қолдану  арқылы  мемлекеттiк  органдардың 
жұмыс iстеу тиiмдiлiгiн арттыру деп білемін. 
Жалпы,  елiмiздегi  электрондық  үкiметті 
қалыптастыру  мен  дамытуға  бағытталған 
мемлекеттік  саясат  кезең-кезеңімен  сәтті 
жүзеге  асырылып  келеді.  Қазақстан  әлемдегі 
бәсекеге  қабiлеттi  50  елдiң  қатарына  кiруі 
үшiн  ақпараттық  технологиялар  саласын  да 
дамытуымыз шарт. Электрондық үкімет құру - 
елiмiздiң өркениетті болашағы, демократияны 
дамытуға бағытталып отырған саяси маңызы 
зор қадам. Қазақстанның өсiп-өркендеуi үшiн 
тек қана елiмiздiң жер байлығы мен ғана емес, 
барлық саладан бәсекеге төтеп беретiн күшті 
мемлекет болуы керек [4]. 
                   
Пайдаланан әдебиеттер
1.  Қазақстан    Республикасында  «Электрондық 
үкімет» қалыптастырудың 2005-2007 жылдарға арналған 
Мемлекеттік бағдаламасы  10.11.2004ж.
2.  Н.Назарбаев.  Қазақстан  дағдарыстан  кейінгі 
дүниеде: болашаққа интеллектуалдық секіріс .// Егемен 
Қазақстан. 14 қазан 2009 жыл. 1-2 б.
3.  С.Қ.Өтеулиев. «Электрондық үкіметтің әлемдік 
тәжірибесі  және  оның  Қазақстандағы  қалыптасуы»  .  
Диссертация. – 2010 жыл.
4.  Т.  Хакимова.  Ақпараттық  технологиялар-
ды    мамандықтары  бойынша  оқытуда  «Электрондық 
үкімет» 
программасының 
архитектураларының 
айырмашылығының рөлі Журнал «PR и СМИ в Казах-
стане».Сборник научных трудов Седьмое издание. - Ал-
маты: Қазақ университеті, 2014. - 68-72 стр.

155
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
Baidrakhmanov D.K,  c.p.n. docent,  
Baimbetova Zh.U., master student ENU, 
IMPROVING LANGUAGE LEARNING LISTENING SKILLS
Резюме.В статье рассматриваются наиболее распространенные ошибки и заблуждения, связанные с процессом 
изучения английского языка. Вы узнаете на какие детали стоит обратить особое внимание и как сделать обучение более 
эффективным.
Түйін. Мақалада көптеген әдістемелік зерттеулердің арқасында оқу жүйесінде әр түрлі жас ерекшеліктеріне ка-
рай  шет  тілін  үйренуде  бір-бірімен  тығыз  байланысты  сөйлеу  әрекеттерінің  негізгі  түрлерін:  тыңдалым,  айтылым, 
жазылым, оқылым әрекеттерін сабақ барысында комплексті түрде пайдаланудың тиімді жолдары анықталды.
Summary.   Improving listening skills must be a top priority for anyone who wants to become really good at speaking a 
second language. There are some who seem to have retained really good skills.
To  master  a  foreign  language  pupils  must  be 
engaged in activities which are characteristic of the 
language:  they  should  hear  the  language  spoken, 
speak , read, and write it. 
Improving listening skills must be a top priority 
for  anyone  who  wants  to  become  really  good  at 
speaking a second language. There are some who 
seem to have retained really good skills. Why I say 
“retained” is because we all developed exceptional 
listening  skills  when  we  learnt  our  first  language. 
That is one key reason why we all master our first 
language. For a variety of reasons these skills can 
atrophy. Whatever the reason may be, it is important 
to understand that listening skills are just that, skills. 
They can be, like any other skill, improved. Many 
people  may  believe  we  are  stuck  with  skills  we 
have. That is why we hear things like, “ I have no 
ear for languages”. Well you may not now, but there 
is no reason why one can’t be redeveloped!
There are our general listening skills, like when 
we  listen  to  someone  tell  us  about  something  or 
other. Our general listening skills of course depends 
upon our own interests. If we are not really interested 
in horses, then we are unlikely to listen closely to 
a friend relate her experiences about horse-riding. 
However  even  if  we  were  interested,  there  are 
some  of  us  who  would  listen  real  well  to  what  is 
being  related  and  wouldn’t  superimpose  our  own 
experiences as a filter over what we listen to. Then 
there are those that do just that and end up being 
generally  poor  listeners.  These  general  listening 
skills are critical for language learning. The better 
you are with these general skills the better will you 
be at language learning.
One thing I need to add here, is that listening 
cannot  really  improve  without  speaking.  In  fact 
speaking  in  some  situations  comes  first,  it  could 
be  argued.  That  is  because  we  have  to  listen  to 
ourselves as well as to others! So in whatever you 
do, make sure that you speak as well!! 
These  general  listening  skills  are  developed 
into focused listening skills,like when you are trying 
to isolate a sound or some structure in the midst of 
what you are listening to. If your general listening 
skills  have  atrophied,  then  you  will  have  much 
more  trouble  developing  your  focused  listening 
skills. Listening skills deteriorate because what we 
do  with  our  attention  will  affect  our  abilities.  So, 
for example, if we end up being more interested in 
our own ideas and ensuring people understand that, 
rather than understanding clearly what other people 
say, then of course we will listen less to what they 
say and hence we will be placing less attention on 
our listening …and guess what happens?
Whatever the reason our listening skills have 
been allowed to diminish, we can turn that around. 
Sometimes there may be underlying issues that may 
need to be worked on. However the techniques I will 
detail below can work, no matter what the reason. 
The first thing is to establish is that you really want 
to improve your listening skills.  Take a moment to 
reflect on that and see just how important that it is 
to you. If you find that it is not really that important 
for you to improve, then don’t be surprised if this 
technique  will  not  work.    So  if  the  answer  yes, 
proceed with the following.
The first thing to do is to write down in your 
diary, or someplace you will look at regularly, that 
you  are  setting  yourself  a  goal  to  improve  your 
listening skills. The more specific you can be on just 
how  that  improvement  will  be  demonstrated,  the 
better. You need to be able to see signs that there 
is  improvement.  Without  confirmation  that  things 
are improving, why will you persist.  (Consider how 
motivating it is for those people those doing weight 
training or dieting that they can see improvements 
in their records)
So  take  note  every  time  things  seems  to 
improve. Buy a DVD or some natural audio of the 
language you wish to learn. Set aside a little time 
each day, it only needs to be a few minutes at a time 
to begin with, as long as you are concentrated on 
what  you  are  doing.  You  can  listen  for  meaning, 
for  sounds,  for  tones,  for  melody,  for  stress  etc. 

_______________________________________________________________________
156
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
Choose to focus on one of these. If you find a way 
of improving one area…then the skill you learned 
in that area can be applied to other areas. It’s not 
always  that  straightforward,  but  once  you  get  a 
sense that you can improve that will provide a belief 
in your own abilities.  Our beliefs are an important 
determinant to the outcomes we get.
So let’s for now decide to choose to improve 
our  recognition  of  the  unique  sounds  and  sound 
combinations in the new language.  Different exer-
cises appeal to different types of people. I will give 
2 variations that will no doubt have different appeal 
to  different  people.  Read  through  the  2  exercises 
below and choose the one that appeals to you.
Exercise  1.  So  choose  to  listen 
to  a  one  minute  segment  of  the 
audio  you  have  obtained.  Now 
consciously  decide  to  not  listen 
to  the  meaning.  Focus  all  your 
attention  on  the  sounds.    Listen 
to it a few times. Then when you are ready, repeat 
what  you  hear.  Go  backwards  and  forwards  from 
the original to your rendition … as long as you feel 
motivated. ( You could first do this in a language you 
have no knowledge of, to get a sense of the exercise)
When  you  are  ready,  record  your  voice  and 
compare the two versions.  Isolate where you think 
there are differences.  Work at it till you get can get 
no more improvement.
Then choose another 1 minute segment… Go 
through the same process as before. And another.
Once you get a sense that this is getting easier 
to do. Choose a 2 minute section… repeat.
When you are ready, go to a 3 minute section 
and repeat the procedure you started with. Then go 
back  to  your  first  recording  and  listen  to  it  again 
with the original. Did you notice anything new?  
Persist  with  this  exercise  until  you  become 
more and more comfortable with it, as long as you 
are getting results. If you are not, tweak some aspect 
of it[2]. 
You  can  also  teach  listening  skills  through 
audio segments of radio programs, online podcasts, 
instructional  lectures  and  other  audio  messages. 
You should model this interactive listening process 
in class with your students, and then instruct them 
to repeat the exercise on their own. First, instruct 
students  to  prepare  for  listening  by  considering 
anything that they will want to learn from the content 
of the audio segment. Once they have written down 
or shared these ideas, then play the audio segment, 
allowing the students to take notes if helpful. Once 
they have gained confidence and experience, repeat 
this activity but instruct students to not take notes 
until  the  completion  of  the  audio  segment.  You 
can use shorter or longer audio segments, and you 
can  choose  more  accessible  or  more  challenging 
material for this type of exercise.
Giving  students’  a  choice  about  which  piece 
of  information  they  would  like  to  listen  for  from 
any listening task is a way of creating an effective 
reason to listen. Other things the teacher can do are:
• Always to have a lead-in, e.g. engaging the 
students in the topic .Pictures and other visuals on 
the  target  listening  material  can  be  helpful  to  the 
teacher in this step.
•  To  make  a  link  between  the  topic 
and  the  students’  own  lives  and  experiences 
(personalization).
•  To  have  a  pre-listening  task  which  helps 
students to focus on the task that the teacher require 
the students to do when they listen., e. g. prediction 
from some extracted information ( key words, title); 
read questions about the listening; students compose 
their own questions.
•  To set a clear global listening task; Global 
tasks focus on gist e. g. guess the title; put events 
in the correct order; check texts against predictions 
made beforehand.
•  To set a clear specific listening task; Specific 
tasks  focus  on  specific  details  (e.g.  answering 
questions  about  specific  items  of  information; 
using  the  text  to  fill  in  a  form  etc.),  require  more 
comprehensive understanding (e.g. comprehension 
questions;  discussion  of  issues;  comparison  of 
viewpoints etc. ) , and test individual language items 
( grammar or vocabulary; working out meaning of 
words from context).
•  To  do  a  follow-  up  task  if  relevant,  e.g. 
speaking (role-play, debate, or writing task)[3].
In conclusion,  teacher of English should always 
be creative and innovative. Songs and stories in ELT 
will help him or her to make the learning process 
more enjoyable and effective. Furthermore, the use 
of songs and stories in teaching and improving the 
students’ listening and speaking skills are:
1. motivating because the students consider them 
a game;  2. relaxing because it is a way of creating a 
less tense EFL class; 3. confidence building because it 
makes students realize they can understand and have 
fun with a language different from their mother tongue; 
4. exciting because it is a challenge to catch as more 
detailed information or words as possible; 5. easy to do 
for the teacher because you need only a song or a story 
and CD-player.

жүктеу/скачать 7,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: