Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет25/40
Дата15.03.2017
өлшемі7,78 Mb.
#9902
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   40

Сейсенбеков Е.К.
п.ғ.к., доцент,  Абай атындағы  Қазақ ұлттық 
педагогикалық университеті, 
Сауықтыру дене мәдениеті кафедрасының доценті, 
Алматы қ.
ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРНЫНДАҒЫ ФУТБОЛШЫЛАР 
СТУДЕНТТІК КОМАНДАСЫНЫҢ ЖҮКТЕМЕ 
ПАРАМЕТРЛЕРІН ЖЕКЕЛЕНДІРУ НЕГІЗІНДЕГІ 
ЖЫЛДАМДЫҚ-КҮШ ДАЙЫНДЫҒЫ
Түйін: Мақалада студенттер арасында футбол ойынын үйренуді жетілдіру үшін жылдамдық-күш қасиеттерін үйрету 
амал-тәсілдері қарастырылады. Футбол ойынының теориясы мен әдістемесі, футболшыларда дене, тактикалық, техникалық 
дайындықтарын жетілдіру мәселелері қазіргі таңда жоғарғы оқу орнында қызмет ететін оқытушы-жаттықтырушылардан 
басқа, әлемдегі футбол серкелері деген елдер құрама командасының бапкерлері мен әлемнің үздің деген футболшыларын 
да қатты ойландырады. 
Резюме: В статье рассмотрены пути обучения игры в футбол среди студентов через средства и методы обучения со-
вершенствования скоростно-силовых качеств. В современном мире теория и методика футбола, совершенствование физи-
ческих, технических, тактических подготовок волнует не только тренеров-преподавателей высших учебных заведений, но 
и тренеров сборных команд, признанных лидеров и корифеев, а также известных футболистов в мире. 
Summary: The article discusses ways of learning the game of football among the students through the teaching methods and 
improve the power-speed. In today’s world of football theory and methods, improving the physical, technical, tactical preparations 
are concerned not only trainers, university professors, but also coach of the team, recognized leaders and luminaries, as well as 
famous players in the world. 
Заманауи 
жағдайларда 
футболдағы 
ойыншылардың  жылдамдық-күш  даярлық 
деңгейіне өте жоғары мән беріліп жатқанын оқу-
әдістемелік, ғылыми әдебиеттердің талдауынан 
білуге болады. Ойыншылардың дайындықтары 
заманауи  футболдың  жоғары  деңгейдегі 
жаттықтыру  жиілігі  мен  атлеттік  даярлығына 
сәйкес  болуы  қажет.  Футболшылардың 
жылдамдық-күш дайындық деңгейлері жоғары 
болған сайын, қысқа уақыт аралығында, әсіресе 
– 200 мс жиілігіндегі, бұлшық ет күшенулерін 
еркін  басқару  мүмкіндігі  жақсара  береді.  Бұл, 
өз кезегінде, футболда өте маңызды [1, 29 бет.].
Қазіргі  кезеңде  студенттік  футбол  Қазақ-
стан  Республикасындағы  жоғары  оқу  орын-
дарында  кеңінен  танымал  болуда.  Дегенмен, 
студенттік  футбол  кәсіби  деңгейдегі  футбол-
дан,  әрине,  айырмашылығы  көп.  Мысалы, 
студенттік  футболдың  теориясы  мен  прак-
тикасында  (сараманында)  жылдамдық-күш 
дайындығын  іске  асыру  мақсатындағы  нақты 
ғылыми  негізделген  әдістемелік  нұсқаулар 
жоқ.  Студент  жасындағы  футболшылардың 
жылдамдық-күш  дайындығы  деңгейін  дамы-
ту,  жетілдіру  мен  қолдау  бағдарламаларын 
жасақтау  барысында  ойыншылардың  дене 
және  техникалық  даярлықтарының  біркелкі 
еместігіне,  студенттік  жасқа  өтпей  тұрған 
кездегі,  бұрындырақ  қалыптасып  қалған 
ойын  стилі  (ою-өрнегі)  мен  ойыншы  амплу-
асына,  студенттердің  оқу  мен  өмірдегі  күн 
тәртібіне,  жаттықтыруға  арналған  жағдайлар 
мен  жарыстарға  дайындыққа,  сонымен  бірге, 
футболшылардың  жас  ерекшеліктеріне  бай-
ланысты,  бірқатар  ерекшеліктерді  есепке  алу 
қажет.
Мақала авторының бұл бағытта дайындаған 
оқу-әдістемелік  құралында  футбол  әдістемесі 
мен  теориясының  жұмыстары  педагогиканың, 
психологияның,  фәлсафаның  теориясы,  дене 
тәрбиесінің  теориясы  мен  әдістемесі,  жастық 
физиология  бойынша  еңбек  етіп  жүрген  ма-
мандар  мен  ғалымдардың  жалпы  теориялық 
қалпыларында негізделетін теоретикалық талда-
уы жайлы айтылған. Онда «Дене шынықтыру» 
пәні бойынша 1-ші курста қарастырылған, 18-
19  жасар  білімпаздар  үшін  оқу  жүктемесінің 
көлеміндегі,  кіші  футболда  жылдамдық-күш 
қасиеттерін жетілдіру мен ғылыми негізделген 
ұсыныстарды  жасақтау  туралы  ауқымды 
көрсетілген.
Бағдарламалық талаптар оқытудың барлық 
кезеңін  қамти  отырып,  жылдамдық-күш 
қасиеттерінің тоқтаусыз өсуін қарастырады. Оқу 
барысында бағдарлама талабында шапшандық-
күштілік  қасиет  рөлінің  қасиеттілігі  зор. 

169
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
Алайда,  олардың  біркелкі  көңілсіздігі  мен 
немқұрайлығы  тынымсыз,  ұзақ  уақыт  бойы 
істелінген  еңбектің  тиімділігін  жоғалтып,  еш 
етіп  жіберуі  мүмкін.  Сондықтан,  жоғары  оқу 
орындарындағы  негізгі  бөлімде  білім  алып 
жүрген 
білімпаздардың 
жылдамдық-күш 
қасиеттерін  жетілдіру  тиімділігін  арттыру 
үшін  қалыптастыруда  ойын  әдіс  тәсілдерінің 
маңызы зор. Дегенмен, ойын материалдарының 
шынайылығы, табиғилығы, қарапайымдылығы 
мен  қол  жетімдігі  бола  тұрса  да,  жылдамдық-
күш  қасиеттерін  жетілдіру  үшін  мақсатты 
түрде бағытталған қозғалмалы ойындарды (бұл 
жағдайда, кіші футболды) қолдану жеткіліксіз. 
Бұл  мақсатта  дене  шынықтыру  сабақтарында 
айналысушыларды  кіші  футболға  тән  күрт 
және жылдам қимыл-қозғалыстарға үйрететін, 
тырысып және тез козғалуды меңгеруі сияқты 
жаттығуларды қолдану қажет.
Спортшылардың  жылдамдық-күш  қа-
сиеттері  динамикасын  зерттеген  көптеген 
зерттеушілердің еңбектерінде жылдамдық-күш 
қасиеттерінің  даму  кезеңдері  мен  ырғақтары, 
«шыңдық», яғни, ең жоғары деңгейлік өсімдердің 
жасы,  бөлек  жастардағы  осы  қасиеттердің 
деңгейлері  секілді,  сипаттары  қызықтыратын. 
Зерттеушілер спортшылардың жылдамдық-күш 
қасиеті-нің динамикасын оқып білуде. Аталмыш 
сипаттардың дене жүктемелерінің нормативтік 
көлемінің мазмұнын және көпжылдық спорттық 
дайындықтың кейбір кезеңдерін анықтау үшін 
қажетті  де,  пайдалы  ақпаратты  алып  жүрумен 
түсіндіріледі. 
Оларды 
жылдамдық-күш 
қасиетінің даму ырғағы, бөлімдері, шарықтауы, 
қасиет деңгейлері қызықтырады.
Л.П.  Матвеевтың  пікірінше,  арнайы 
жылдамдық-күш  дайындығы  –  ол  мақсатты 
қолданылған  бар  факторлардың  қосындысы 
(құрал, әдіс және жарысу күші). Спортшының 
арнаулы  жылдамдық-күш  қасиетін  дамытуға 
бағытталған  және  спорттық  нәтижелерге  жету 
дайындығын қамтамасыз ету болып табылады.
Бірқатар  ғылыми  еңбектерде  жылдамдық-
күш  дайындығын  тек  дене  қимылы  және 
техникалық  дайындыққа  қосымша  ретінде 
қарамай, жалпы спорттық дайындық жүйесінің 
өздігінше арнайы бөлігі ретінде, көптеген спорт 
техникалық  шеңберін  қалыптастыруымен 
қарастырылады. [2, 3-4 бет.].
Студент  жастар  үшін  футболдың  кең 
танымалдығы  спорттық  дайындық  үдерісінің 
арнайылығына  айрықша  мән  берілуін  талап 
етеді,  себебі,  жаттықтыру  және  жарыстық 
жүктемелерден  басқа,  ең  бірінші  кезекте,  сту-
дент оқу іс-қызметінің үлкен көлемін орында-
уы  қажет.  Одан  басқа,  студенттік  футболдағы 
спортшылардың ойындық өтілі мен тәжірибесі, 
дайындық  деңгейі  әртүрлі  болғандықтан, 
жағдай  қиындай  түседі.  Көбінесе,  студенттік 
футбол  командасына  спорттық  тәжірибесі 
мен біліктілік деңгейі әртүрлі ойыншылар жи-
налады.  Осының  бәрі  дайындық  үдерісінің 
әмбебаптануына  мүмкіндік  бермейді,  қайта, 
әрбір ойыншының жеке дайындығын одан әрі 
жан-жақты етуін талап етеді.
Әртүрлі жүйеліліктегі және әртүрлі аралық 
қатынастардағы  футбол  ойыны  кезінде  си-
паттарымен,  қуаттылығымен,  ұзақтығымен 
ерекшеленетін  жаттығулар  алмаса  орындала-
ды.  Ойын  кезіндегі  дене  жүктемесінің  жиілігі 
баяу ырғақтан бастап, бар күшіне дейін тербе-
ле  ауысып  тұрады.  Футболшы  жүктемесінің 
негізгі  бөлігін  жалпы  жылдамдық  пен  арнайы 
төзімділіктің  жоғары  деңгейдегі  көрінуін  та-
лап  ететін,  әжептәуір  үлкен  қуаттылықты 
жылдамдық-күш  сипатындағы  жұмыстарды 
орындау  құрайды.  Дегенмен,  тәжірибесі  аз, 
дене  дайындығы  әлі  жөнді  ширықпаған  жас 
футболшыларға мұндай жүктемені абайлап бер-
ген дұрыс [3, 125 бет.].
Футбол  үйірмесіне  қатысушы  әрбір 
студенттің  жеке  дайындығын  қамтамасыз  ету 
үшін, жаттықтырушыға тек өзінің эмпирикалық 
бақылауларын  жүргізген  аз.  Спорттық 
дайындықтың  үдерісін  жекелендіру  үшін, 
жаттықтырушыға  спортшы  туралы  объективті 
ақпараттың үнемі түсіп тұруын қадағалау қажет.
Футболшылардың  дайындығын  жекелен-
діру қағидасына байланысты, Л.С. Кит пен Е.Р. 
Яхонтов (1981) келесідегідей өз көзқарастарын 
білдірді:  «...ойынды  белсендіру  және  соған 
байланысты  жасалған  ойын  әдіс-тәсілдерінің 
орындалу  шарттарының  өзгеруі,  өзімен  бірге, 
футболшылардың  дайындығы  әдістемесінің 
белгілі бір өзгеруіне әкеп соғады. Соның ішіндегі 
ең  маңыздысына  –  спорттық  дайындықтың 
жекелендіру үдерісі жатады».
Футболшылардың  жеке  жаттықтыруының 
мақсатына,  ең  бірінші  кезекте,  дайындық 
бағдарламасының  негізі  және  болашақ 
жетістіктердің кілті болып табылатын ойындық 
қабілеттіліктерді  немесе  ойындық  дағды-
машықтарды  жетілдіру  жатады.  Бұл  мақалада 
футболдық ойындық қабілеттіліктер мен олар-
ды  өлшеу  үшін  тестілерді  сәйкестендіруін 
анықтауға  арналған  материалдарды  жүйелеу 
әрекеттері жасалды.
Спорттық  дағды-машықтарды  тестілеу  – 

_______________________________________________________________________
170
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
оқу-жаттықтыру  үдерісі  нәтижелерін  бағалау 
үдерісінің маңызды бөлігі болып табылады.
Бағдарламаның  тестілеу  бөлігі  өзімен 
бірге 
футболшылардың 
жылдамдық-күш 
қасиеттерінің  даму  деңгейін  бағалайтын 
бірқатар  тестілерді  құрайды.  Бағдарламаның 
оқыту  бөлімі  өзіне  футбол  үшін  арнайы  емес 
келесі  амал-тәсілдерді  қосады:  ауырлық 
жүктемелерді  иыққа  сала,  тұрар  кезде  денені 
жылдам қайта тікірейте, отырып-тұрулар (ган-
тельдер, құм салынған доптар, зілтемір дискісі, 
спортшының  салмағына  40%-дан  70%-ға 
дейін  қатынасты  зілтемір).  Ауырлықсыз  және 
ауырлықпен  отырып-тұру  кезіндегі  серпулер 
және  секірулер,  алға-артқа-жан-жаққа  жыл-
жи отырып, бір немесе екі аяқта секірулер, ба-
рынша  жылдамдықпен,  «тереңдікке»  секіру, 
биіктігі  40-80  см  заттар  немесе  бағаналардан 
біруақытта  жоғары  секіру  және  жұлқи  секіру, 
жүгіру, секіру, ауырлықтарды тасу элементтері 
бар қолжалғаулар (эстафеталар).
Бағдарламаға  қосылған  арнайы  амал-
тәсілдерге келесілер жатады: ұзақтыққа немесе 
алыстыққа футбол және құм салынған доптарды 
лақтыру;  қақпаға,  жаттықтыру  «қабырғасына» 
бар күшімен допты аяқпен тебу, баспен ұру; доп 
үшін  күрес.  Мұндай  әртүрлі  жаттығулардың 
көп санын қолдану кездейсоқ емес. Футбол ой-
ыны футболшыларға қаншама көпжақты ықпал 
етсе де, дене қасиеттері мен қабілеттіліктерінің 
кейбір көріністері, соның ішінде, жылдамдық-
күш  қасиеттері  көріністерінің  аз  болуы 
ғажап  емес.  Мысалы,  ойын  немесе  ойындық 
жаттығулар  жылдамдық-күш  қасиеттерінің 
кейбір  көріністерінің  дамуына  жеткіліксіз 
түрде  ықпал  етеді  (мысалы,  секіргіштікті). 
Сондықтан,  кәсіби  футболшылармен  жұмыс 
істейтін жаттықтырушылар арнайы футболдық 
жаттығулардан  басқа  тренажерлердегі  ар-
найы  емес  жаттығуларды,  жүгіруді,  секіру 
жаттығуларының  әртүрлі  түрлерін,  еңкістікке 
және  өрге  қарай  жүгірулерді  және  т.б. 
жаттығуларды қолданады. Жылдық жаттықтыру 
үдерісінің  дайындық  (қаңтар-наурыз)  этапын-
да  жылдамдық-күш  сипатындағы  жүктемелер 
ең  жоғары  деңгейден  65%-ға  дейін;  арнайы 
дайындық  этапында  (сәуір)  70%-ға  дейін;  жа-
рыс этапында (мамыр-қазан) 80%-ға дейін; ау-
ыспалы  кезеңде  (қараша-желтоқсан)  50%-ға 
дейін құрайтыны анықталған [4, 168 бет.].
Осылайша,  дайындықтың  әрбір  этапын-
да  жаттықтырушы  алдында  келесі  міндеттер 
тұрады: 
жылдамдық-күш 
даярлығының 
деңгейін дамытуға немесе қолдауға бағытталған 
арнайы және арнайы емес жаттығулардың жеке 
көлемінің  оңтайлы  арақатынасын  қалайша 
табуға  болады?  Сандық  жағдайда  бұндай 
арақатынас  жүктеменің  арнайыландырылған 
коэффициенті  түрін-де  көрсетілуі  мүмкін.  Ол 
футбол  (арнайы)  жаттығуларын  орындауға 
арналған  жаттықтырудың  жалпы  уақытына 
жұмсалған  уақыт  арақатынасы  ретінде 
есептеледі.
Бұдан 
басқа, 
бағдарлама 
бойын-
ша  жасақталған  жаттықтыру  үдерісінде 
ойыншылардың  бір  бөлігінің  басында-ақ 
жылдамдық-күш 
қабілеттіктерінің 
төмен 
деңгейі  болғандығы  жөнінде  фактілер  есеп-
ке  алынды.  Бұл  мәселені  өлшей  есептеу 
үшін,  жүктемені  жекелендіру  айла-тәсілдері 
қолданылды.  Секіргіштік  дайындық  деңгейі 
төмен  спортшылардың  әрқайсысына  жал-
пы  бағыттамадағы  секіру  жаттығуларынан 
тұратын (көп қайтара секірулер, жоғарыға қарай 
секіру,  ұзындыққа  секіру,  үш  қайтара  секіру, 
ауырлықпен секіру және т.б.) жекелей жүктеме 
(жаттықтырудың  15  минут  уақыты)  қосымша 
берілді.
Зерттеу  барысында  алынған  нәтижелер 
келесідегідей  қорытынды  жасауға  мүмкіндік 
берді:
1.  Студенттік  футбол  командасының 
дайындық  үдерісінің  арнайылығы  ретінде: 
жарыс  нәтижелеріне  тез  қол  жеткізу 
қажеттілігі,  ойыншылардың  жалпы  және  ар-
найы  дайындықтарының  әртүрлі  деңгейлері 
(спорттық  өтілі  мен  біліктілік  деңгейінің 
әртүрлілігі),  бұрындырақ  қалыптасып  қалған 
ойыншылар амплуасы, студенттердің оқу және 
тұрмыстық  өмірі  мен  жастарын  есепке  алу 
қажеттігі;
2.  Студенттік  футбол  командасының 
жылдамдық-күш  дайындығы  үдерісінде  әрбір 
ойыншының  дене  жай-күйінің  бастапқы 
деңгейіне  сүйене  отырып,  жүктемені  жекелеу 
амал-тәсілдерін қолдануы қажет. 
Әдебиеттер:
1. Годик, М.А. Спортивная метрология: учебник для 
студентов институтов физ. культуры/М.А. Годик.- М.: Физ-
культура и спорт, 1988.-192с.
2.  Сейсенбеков  Е.К.,  Жұмаділханов  А.Ә.  Кіші 
футболдағы жылдамдық-күш қасиеттерін жетілдіру, Оқу-
әдістемелік құрал. - Астана, Нұрлы бейне, 2013. - 102 б.
3. Сейсенбеков Е.К. Спорт теориясы мен әдістемесі, 
Оқулық, Астана, Нұрлы бейне баспасы, 2013, 331 бет
4. Спортивные игры: правила, тактика. Техника/ под 
общ. ред. Е.В.Коневой.- Ростов-на-Дону: Феникс, 2004. - 
443с. – (Серия «Высшее педагог. образование»).

171
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
Issabekova G.B.
Ph.D student of International Kazakh Turkish university named after A.Yassawi, Turkistan
SELF –REALIZATION OF FUTURE SPECIALISTS IN MULTILINGUAL 
EDUCATION IN KAZAKHSTAN
Түйін.  Бұл  мақалада  қарастырылып  отырған  мәселе  көп  тілділікке  өздігінен  оқу  арқылы  жүзеге  асыру  жайында. 
Қазақстан Республикасының қарқынды дамуы дамыған елдер қатарынан орын алуға кең мүмкіндік туғызып, жаһандық 
білім кеңістігінде еркін  интеграциялануға жағдай туғызып келеді.  Бүгінгі күні біздің қоғамымызда қостілділік біртіндеп 
көптілділікке ауысып келеді және көптілді ортада көптілді маманды тәрбиелеп жетілдіру жоғары оқу орындарының 
басты мақсаты болып отыр.  
Резюме. В данной статье рассматривается формирование  полиязычного образования при обучении  поликультурной 
личности через саморазвитие. Казахстан одна из развивающихся  стран, также она может свободно интегрироваться в 
мировом образовании. Казахстан – многонациональная страна. Полиязычное образование является частью общего об-
разования и имеет влияние на формирования полиязычного индивида и одним из важных проблем высшего учебного 
заведения также является сформировать многоязыковую среду и многоязыковую личность.
Kazakhstan is unique with its strong multi-
national  environment.  Multilingual  unique 
space is formed on the land, which is a powerful 
factor in the progressive development of society. 
Eurasian roots of the people of Kazakhstan may 
join  the  East  Asian,  Western,  European  flows 
and create a unique version of the person in the 
Kazakh multilingual space. 
Multilingual  education  in  the  Republic  of 
Kazakhstan  at  the  moment  is  one  of  the  main 
directions  in  higher  education. And  that  higher 
education is the superintendence of an important 
stage  in  the  formation  and  development  of  the 
individual  in  the  stage  area  of  multilingual 
university  when  consciously  formed  the  core 
values  and  principles  of  life.  This  institution 
can  provide  the  student  with  an  environment 
that  provides  a  harmonious  blend  of  universal 
humanistic qualities of the person with the ability 
to complete the implementation of their national, 
cultural, linguistic and ethnic needs. 
In  this  regard,  one  of  the  important  tasks 
of  universities  expanding  multicultural  content 
of  the  component  of  higher  education,  increase 
of  future  professionals  to  master  the  world’s 
cultural heritage and foreign languages. Foreign 
language  provides  direct  access  to  culture  and 
social  experience  of  other  countries,  as  well  as 
calls for the learning process of cultural dialogue, 
opening up more opportunities for cross-cultural 
interaction. 
Modern education needs teacher who is able 
to  not  only  think,  but  also  capable  of  thinking, 
that is to produce their own meanings to teaching. 
Only  as  a  result  of  reflection  on  the  meaning 
of  being  in  the  profession  and  the  process  can 
take  place  in  self-realization  of  the  teacher,  his 
professional  -  linguistic  self,  which  is,  in  our 
opinion,  the  process  of  high-quality,  focused, 
conscious change his personal sphere [1]. 
Students  are  from  different  cultural,  ethnic 
and social groups to study in higher educational 
institutions.  Vocational  training  is  provided  in 
higher  education  institutions,  which  are  aimed 
at training future specialist in any sphere, should 
also  be  focused  on  understanding  the  entire 
whole,  not  only  with  the  knowledge  and  skills 
of  a  professional,  but  also  on  the  creation  and 
improvement of professionally important personal 
qualities that are an integral part of professional 
specialist.  In  this  regard,  the  formation  of 
personality  in  multilingual  space  plays  an 
important role in the training of specialists. 
However,  the  modern  educational  process 
of university is still traditional and does not have 
sufficient capacity to deal with this problem. One 
reason for this is the lack of a holistic concept of 
the  formation  of  a  multicultural  identity  of  the 
student in the learning process by using the items. 
But there are a lot of philosophical, psychological, 
pedagogical  ideas  that  can  form  the  basis  of  a 
set  of  conditions  for  the  effective  formation  of 
future specialists in any field of study of foreign 
languages [2].
It should be noted that in the present conditions 
it is the understanding of the importance of the 
process  of  self-realization  of  language  in  the 
professional activity of the future specialist. Self-
development of the future specialist is becoming 
the  leading  factor  of  formation  of  multilingual 
environment in an educational institution, a factor 
of the pupil. The result of multilingual activities 
is the successful development of future specialist 
in  linguistic  direction  specified  by  the  teacher, 

_______________________________________________________________________
172
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
and the changes in the personality of the teacher. 
In  today’s  socio-economic  reforms  in  the 
country of special interest is the study of several 
languages  that  have  a  direct  influence  on  the 
spiritual renewal of society. Linguistic system of 
values, acting in the public mind, is an important 
element  of  human  activity  and  the  impact  on 
the  process  of  transforming  their  lives.  In  this 
connection the role of the teacher, his knowledge 
and  his  culture  of  thinking  are  a  multilingual 
system  of  values  and  professionalism.  Changed 
and  the  role  of  higher  pedagogical  education 
-  not  a  «specialist  training»  and  «education 
professionals»,  i.e.  above  all,  a  man  in  the 
fullness  of  his  personal  spiritual  wealth  and 
individual identity. This situation is updated for 
future  professionals  need  to  develop  their  own 
«path  multilingual  self»  is  not  feasible  without 
language training [3]. 
According  to  the  President  Nursultan 
Nazarbayev  «...  Kazakhstan  is  unique  and 
strong  in  its  multinational.  On  his  land  formed 
a unique multicultural space ... Multiculturalism 
Kazakhstan  -  a  progressive  factor  in  the 
development  of  society.  Eurasian  roots  of  the 
Peoples  of  Kazakhstan  to  interconnect  oriental, 
Asian,  Western,  European  flows  and  create 
Kazakhstan’s  unique  scenario  multiculturalism 
«[4]. 
Multicultural  education  in  the  Republic  of 
Kazakhstan  at  the  moment  is  one  of  the  main 
directions in the middle - and higher education. 
That  education  is  a  critical  step  in  the  process 
of  formation  and  development  of  multicultural 
personality,  stage,  when  consciously  formed 
the  core  values  and  principles  of  life.  It  is 
multilingualism able to provide future specialist 
supportive  environment  that  provides  a 
harmonious  blend  of  universal  humanistic 
qualities  of  the  person  with  the  ability  to  fully 
realize  its  national,  cultural,  ethnic  needs.  It 
should  be  noted  that  in  the  present  conditions 
of human life in a certain way is unified, erased 
many national differences, the connection is lost 
person with his roots, impaired moral experience 
of  previous  generations.  Therefore,  before  the 
teacher  has  an  important  task  -  to  use  all  their 
unique experience and knowledge of the cultural 
traditions  of  peoples  and  ethnic  groups,  human 
values and world culture in creating a favorable 
educational  and  educational  environment 
conducive  to  the  formation  of  socially  active, 
self-identity. 
To solve this problem it is necessary to: 
1  Foster  civil  values  the  individual,  active 
citizenship,  revitalization  and  preservation  of 
spiritual and moral traditions. 
2  Foster  a  sense  of  respect  and  patriotism, 
pride in their country and institution. 
3  Foster  a  sense  of  tolerance  and  positive 
attitudes of the individual. 
4 Develop a positive attitude to the cultural 
values  of  the  Kazakhstan  society  based  on  the 
study of world literature. 
5 form an idea of a healthy lifestyle, free to 
participate in cultural and sports activities.
Undoubtedly,  the  basis  of  the  formation 
of  a  multicultural  identity  is  multilingualism. 
Multilingualism is considered as an effective tool 
for the preparation of the young generation in an 
interconnected and interdependent world. In this 
context,  understanding  the  role  of  languages  in 
the  world  today  confronts  us  with  the  question 
of  language  teaching  and  improving  language 
training. System of principles of learning in the 
multilingualism:  Kazakh  -  Russian  language  - 
English 
President  Nursultan  Nazarbayev  has  set  a 
high standard to the domestic education. It should 
be a competitive, high quality, so that the Kazakh 
school  graduates  could  easily  continue  their 
studies in foreign universities [5]. 
The essence of self- realization of multilingual 
most  fully  revealed  in  its  functions:  pointless 
(defining value-semantic orientation of the future 
expert),  reflexive  (self-study  language  enabling 
the  future  specialist,  work  on  yourself,  search 
and  personal  assessment  of  their  own  life  and 
teaching experience), regulatory (predetermining 
compliance  with  legal  relations),  the  active 
interaction (causes the activity and the activity of 
the future specialist, triggering the mechanism of 
self-development language). 
Analysis functions lead us to an understanding 
of professional - personal self- realization as the 
relationship  of  the  following  components:  self-
awareness - self-esteem - self - self-government. 
For  self-awareness  essential  characteristics 
are: logical reasoning and investigative findings 
on the basis of practical experience; Knowledge 
of themselves as future professionals and the ideal 
model of professional activity; the correlation of 
learned  knowledge  with  the  actual  attitude  of 
the  individual  to  himself  and  to  others.  Deeper 
understanding  of  themselves,  their  aspirations, 
adequate assessment of their abilities is the basis 

173
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №4 (31). 2015
of  clarity  of  understanding  professional  goals, 
firmness  and  consistency  to  achieve  it.  Self-
awareness, aimed at a holistic vision of themselves 
as future specialists, to explore ways multilingual 
activities,  ensures  the  implementation  of  the 
function of goal formation. 
The  most  significant  features  of  the  self-
realization  are  conscious  to  the  professional 
qualities in themselves and others, dissatisfaction 
with  negative  or  less-developed  qualities  of  his 
personality  and  willingness  to  modify  them  for 
the better. 
Formation  of  the  student  as  the  subject  of 
professional  activity  means  recognizing  the 
personal  significance  and  meaning  of  their 
activities.  Self-realization,  therefore,  considered 
as  one  of  the  components  of  a  professional 
-  personal  self-development  and  ensures  the 
implementation of reflective function.
The  basis  of  self-regulation  is  hands-
on  training  action,  evaluation,  monitoring, 
adjustment of the future expert as a person and a 
subject of activity. 
For the most striking manifestations of self-
realization  are:  the  prediction  results  of  their 
own  teaching  activities,  reflect  on  their  own 
professional activities. Government - is a creative 
process,  which  includes  a  series  of  sequentially 
unfolding  stages:  analysis  of  contradictions, 
forecasting,  goal-setting,  the  formation  of  the 
criteria  for  quality  assessment  decisions  for 
action,  monitoring,  correction.  Self-realization 
provides  an  implementation  of  the  function  of 
active interaction. 
Professionally - linguistic self-realization is 
considered by us not as the prevailing finally, and 
as extending the formation of a higher education 
institution for the lower classes. The process of 
becoming a professional - the language of self-
development of the future specialist is the process 
of  modifying  its  various  components.  These 
quantitative changes lead to a qualitative leap. 
Self-realization, according to psychologists, 
begins with adult age, ie Long before entering the 
university, but we believe that student age is the 
most intense period of self-realization in general, 
and creative self-development, in particular. 
Development of professional self-realization 
of language occurs: 
-  In  the  self-realization  of  themselves  as 
individuals; 
- In the process of understanding the level of 
preparedness for teaching activities; 
- Self-knowledge as a professional; 
-  In  the  process  of  self-realization  of  its 
activities and its results
- In the course of professional self-realization. 
All  of  this  is  directly  related  to  learning  and 
cognitive,  and  professional  and  educational 
activities of students in high school. She (activity) 
occurs more successfully if future teachers have 
educational interest, positive attitude to teaching, 
the need to obtain professional knowledge, skills, 
commitment to the development of creativity and 
self-realization as a teacher. 
Thus,  the  development  of  the  society 
dictates  ever-increasing  requirements  for 
specialist  training.  Update  intensive  production 
technologies,  the  integration  of  scientific 
knowledge,  increasing  the  complex  scientific 
and applied problems of interdisciplinary nature 
confront higher vocational school task specialist 
training,  ready  for  constantly  updated  creative 
professional activity. 
In  this  regard,  the  modern  institution  of 
higher  education  requires  the  introduction  of 
new  approaches  to  professional  multilingual 
education, providing, along with its fundamental 
nature and the requirements of state educational 
standards, the development of personal qualities 
of the future specialist needs in his professional 
and linguistic self-realization. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   40




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет