Республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 12,23 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түйін сөздер
|
Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Исабаев Ә. Қазақ тілін оқытудың дидактикалық негіздері. – А., 1993. 2. Выготский Л. С. Оқушылардың шығармашылық ұғымдарды меңгеру психологиясы. – А., 2003. 3. Болғанбаев Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. – А., 1997. 4. Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері. – А., 1998. 5. Смағұлова Г. Н. Мағыналас фразеологизмдердің ұлттық-мәдени аспектілері. – А., 1998. 6. Сағындықұлы Б. Қазақ тілі лексикасы дамуының этимологиялық негіздері. – А., 1998. 7. Байтұрсынұлы А. Тіл тағылымы. – Алматы, 1990. Төлегенова М.Е. докторант Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ АБАЙ ҚАРА СӨЗДЕРІНІҢ ҚАЗАҚ ТІЛІН ҮЙРЕТУДІ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖӘНЕ ТІЛДІК ҰЙЫМДАСТЫРУДАҒЫ МАҢЫЗЫ Аңдатпа. Мақалада Абайдың қара сөздері қазіргі заманғы тіл үйрету талабы тұрғысынан зерттеледі. Атап айтқанда, қазақ тілін екінші тіл ретінде оқытуды ұйымдастырудың тақырыптық және тілдік негіздері Абай мұрасымен сабақтастықта қарастырылады. Зерттеу барысында қатысымдық тақырыптарға сәйкес таңдалған қара сөздердің мазмұны талданады және мәтінде кездесетін тілдік бірліктер мен құбылыстар студенттердің тілдік құзіреттілігін арттыру мақсатында топтастырылады. Түйін сөздер: Абай, қара сөздер, қазақ тілін екінші тіл ретінде оқыту, тақырыптық ұйымдасу, тілдік ұйымдасу. Абай тағылымының қазақ қоғамын тәрбиелеуде, ұлттық даму бағытын айқындауда маңызы өте зор. Абай сөздерінің өзектілігі өзінің өміршеңдігімен, уақыт табында қалмауымен, шын асылдай жарқырап, әр қазақтың, әр адамның керегіне жарауымен өлшенсе керек. Бала кезімізден Абай тағылымынан сусындап, қазақ мектебінде қазақ әдебиетін, көркем туындыларын оқып өскен ұрпақ ретінде біз өзіміздің қандай бақытты екенімізді енді түсініп жатқандаймыз: біз Абайды ана тілімізде оқимыз, елестетеміз, ғибрат аламыз. Ал өзге тілділер 310 ше? Олар Абай мұрасын Абайдың тілінде оқи алуы үшін тіл мамандары не істей алады? Осыған дейін Абайдың шығармашылық мұрасын зерттеу нысанына айналдырған ғалымдар ақын шығармашылығының идеясын, мазмұнын танып, білуге күш салған болатын. Абай тілін зерттеудің қазіргі заманғы талабы – оны қазақ тілін екінші тіл ретінде оқытуда ұтымды пайда- лану. Сондықтан ендігі кезекте жоғарыда айтылған Абай сөздерінің шапағаты қазақ тілін, қазақ мәдениеті мен ділін үйренгісі келетін тіл үйренушілерге де тиюі керек деп ойлаймыз. Абайдың қара сөздерінің мазмұны былай тұрсын, жай ғана грамматикалық құрылымына көз жіберсек, ұқсас, бір-біріне балама болып түсіп жататын тілдік категорияларға кезігеміз. Ал сөз саптауында градация, литота сынды құбылтулардың рөлін атқарып тұрған сан алуан синоним және антоним сөздер тізбегі мен тіркестері мәтінді оқушының көз алдына қанық түстермен боялған сурет сияқты келтіре біледі десек артық айтқандық болмас. Тілді оқытудың қатысымдық әдісі негізінде жасалған Типтік бағдарлама тіл үйренушілер меңгеруі тиіс қатысым тақырыптарын А1, А2, В1, В2 және С1 деңгейлері үшін төмендегідей анықтайды [1, 48]: 1. Адамның өзін өзі тануы және өзгелерге мінездеме беруі; 2. Отбасылық, ресми және қоғамдық қатынастар; 3. Мамандық және қызмет; 4. Жұмыс күні, бос уақыт, демалыс, қызығушылық; 5. Елтаным. Аталған деңгейлерге ортақ өмірбаян және әріптеске мінездеме тақырыбы адамның өзін және өзге адамдарды қазақ тілді адамның тілдік бейнесі арқылы тануды қамтыса, кәсіби жүктеу/скачать 12,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|