Республикалық студенттік ғылыми конференция «алматы бизнес, білім және мәдениет орталығЫ»
жүктеу/скачать 3,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| қамту керек. Оларға білікті мамандар, заманауи оқыту-әдіснамаларымен бағдарламалар ұсыну
өте маңызды. Орта білім жүйесіндегі жалпы мектептерді Назарбаев зияткерлік мектебіндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек. Мектеп түлектерінің барлығы қазақ, орыс, ағылшын тілдерін «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 116 білуге тиіс. Оқыту нәтижесі бойынша, оқушыларды сындарлы ойлау, өзіндік ізденіс пен ақпараттарды терең талдау машығыгын игеруі тиіс. Жетекші ЖОО-рын академиялық және басқарушылық автономияға біртіндеп көшіруге жоспарлы түрде кірісу қажет екендігін атап өткен боатын. Автономиялық құқық берілген ЖОО-ры тек оқу бағдарламасымен шектелмей, сонымен қатар әдіснамалық, ғылыми зерттеушілік қызметін де белсенді түрде қарқынды дамыту керек. «Ұлт жоспары 100 нақты қадам» қоғам өмірінің шешуші салаларын жаңғыртуға бағытталған. «100 нақты қадам» - бұл жаһандық және ішкі сын-қатерерге жауап және сонымен бір мезгілде, жаңа тарихи жағдайда ұлттың, дамыған мемлекеттердің 30 кіруі жөніндегі жоспары. «100 нақты қадам» елімізге «2050 - Стратегиясын» жүзеге асыру мен мемлекетімізді нығайтуға, жолдан адаспауға, күрделі кезеңнен сенімді өтуге жағдай туғызатын беріктік қорын жасап беретін болады. «100 нақты қадам» - бұл жаһандық және ішкі сын-қатерерге қарсы жауабымыз және сонымен бірге дамыған отыз мемлекеттің қатарына жаңа тарихи жағдайларда қосылу жөніндегі жоспар,- деді Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев. «100 нақты қадам» жоспарының негізгі мақсаты – «аурдың сыртқы белгісін, бала сылап – сипап қою емес, оларды «жүйелі емдеу» болып табылатын қоғам мен мемлекеттң түбегейлі қайта өзгертуге негіз қалайды», - деп жарияланған. Жоспардың негізіне бес институционалдық реформа кірді: кәсіби мемлекеттік аппарат құру, заңның үстемдігін қамтамасыз ету, индустрияландыру және экономикалық өсім, біртектілік және бірлік, есеп беретін мемлекетті қалыптастыру. «100 нақты қадамның» 78-79 бағыттарында көрсетілген, білім бағыттарына тоқтала кетсек: 78-қадам. Назарбаев Университеті тәжірибесін ескере отырып, ЖОО-лардың академиялық және басқарушылық дербестігін кезең-кезеңімен кеңейту. Коммерциялық емес ұйымдардағы жекеменшік ЖОО-ларын халықаралық тәжірибеге сәйкес трансформациялау. 79-қадам. Білім беру жүйесінде – жоғары сыныптар мен ЖОО-ларда ағылшын тілінде оқытуға кезең-кезеңмен көшу. Басты мақсаты –даярланатын кадрлардың бәсекелестік қабілетін арттыру және білім беру секторының экспорттық әлеуетін көтеру. Осы екі қадамда көрсетілгендей біз білім берудің жаңа моделін ұсынуымыз керек. Елімізде білім саласы, негізгі салалардың бірі болып саналады. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Ұлт жоспары – 100 нақты қадамында білім саласын жаңғырту, осы заманғы мұғалім мен түлек даярлау міндеті көрініс тапқан. Ал енді осы «Жүз қадам» бағдарламасын жүзеге асыруда біз не істеуіміз керек? «Ұлт жоспары – 100 нақты қадам» Бұл – болашақтың бағдарламасы. Қазіргі кезде заман талабынан туындап отырған, жаһандану заманында жұтылып қалмай, керісінше экономикасы, әлеуеті, мәдениеті мен салт-дәстүрі берік қалыптасқан, жан-жақты дамыған әлемдегі озық 30 елдің қатарына кіруіміз керек. Ұлттық рухты көтерудің өзектілігі де осында тұр. Бұл тұрғыдан алғанда бүгін таңда қоғамдық ой-сананың өзегіне айналып отырған Елбасымыз ұсынған, бүкіл халқымызды ұлы мақсат жолында ұйысуға бастап отырған «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясының маңызы ерекше. Елбасы өзінің Қазақстан халқына арнаған кезекті Жолдауында «Мәңгілік Ел» идеясының тарихи астарына тоқталып өткен болатын. «Мәңгілік Ел – ата- бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы. Ол арман әлем елдерімен терезесі тең қатынас құратын, әлем картасынан ойып тұрып орын алатын Тәуелсіз Мемлекет атану еді. Ол арман тұрмысы бақуатты, түтіні түзу ұшқан, ұрпағы ертеңіне сеніммен қарайтын бақытты ел болу еді. Біз армандарды ақиқатқа айналдырдық, Мәңгілік Елдің іргетасын қаладық. Мен Мәңгілік Ел ұғымын ұлтымыздың ұлы бағдары – «Қазақстан-2050» Стратегиясының түп қазығы етіп алдым» – деген болатын. Азаматтар мемлекетке болашақ бар болса, даму үшін, жеке және кәсіби тұрғыдан өсу үшін мүмкіндіктер болса ғана сенім артады. Мемлекет пен азаматтың мақсаттары өзара сенім «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 117 орнаған жағдайда ғана ұлттық рух асқақтап, болашаққа ұмтылған қадам қарқынды болмақ. Осы мақсатқа қызмет ету баршамыздың абыройлы борышымыз. Мемлекеттік тілді тиімді меңгерудің ең үздік, иновациялық әдістемелік, тәжірибелік оқу құралдарын, аудио-бейнематериалдарын әзірлеу керек»,- деген болатын Елбасы Н.Ә.Назарбаев. Ұстаз үшін ең негізгі мақсат – әр сабақты тартымды, тиімді, түсінікті етіп өткізу. Оны жүзеге асырудың бір жолы – заман талабына сай ақпаратты технологияларды қолдану Қорыта айтқанда, шетел тілін меңгеру өте маңызды. Ол оқушылардың ой-өрістерін кеңейтеді, халықаралық достыққа, мәдениетке тәрбиелейді. Оқушының жеке тұлға ретінде дамуына жағдай жасауға бағыт алып отырған бүгінгі білім беру жүйесінде әлемдік стандарттар талабының негізгі компоненттерінің бірі деп танылған көптілдік оқытуға көңіл бөлу бүгінгі заман тапсырысы болып табылады. Сондықтан біз-ұстаздар ХХІ ғасырдың біздің алдымызға қойып отырған барлық талаптарына сай болып, үздіксіз білімімізді көтеріп отыруымыз қажет. Әдебиеттер тізімі 1. «Ұлт жоспары – 100 нақты қадам» атты халыққа берген жолдауы. Егеменді Қазақстан., Алматы қаласы. №5. УДК 130. 2 КУЛЬТУРА КАЗАХОВ Богенбаев Е. - студент 1 курса специальности «Транспорт, транспортная техника и технологии» научный руководитель – ст.преподаватель Жаздыкбаева Р.П. Евразийский технологический университет, г.Алматы Казахская народность, прошедшая долгий период формирования, в процессе которого принимало участие множество племен и народов, занимает важное место в истории и является одним из древнейших этносов. Она является преемницей культурного наследия всех народов, принявших участие в ее становлении, поэтому казахский народ – один из богатейших народов в культурном плане. Культура казахов вплоть до ХХ века оставалась кочевой, но не смотря на это за многие тысячелетия прошла путь развития не менее сложный и интересный культур других народов. Кочевые казахи выработали свой способ мышления и общественной организации, которая является синтезом познавательных форм Запада и Востока. В результате этого смешения наибольшее развитие получили традиции, обряды и обычаи. Юрта Юрта - идеальный вид жилища. Изобретение Евразийских кочевников легко разбирается и переносится. Юрта состоит из трех базовых частей: «кереге» - основание конструкции, «уык» - купол и «шанырак» - вершина купола. Для покрытия и внутреннего убранства юрты, казахи применяют войлок. Войлок также используют для изготовления обуви, одежды и ковров. Все предметы одежда и быта казахи украшают национальными орнаментами. По казахским традициям, гостя кормят национальными казахскими блюдами и поят чаем. Все это происходит в юте за дастарханом. Национальная кухня К национальной кухне относятся, в основном, мясные блюда. Одно популярных национальных блюд – бешбармак. Оно готовится из вареной свежей баранины с кусочками «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 118 варёного теста. Куырдак - жареные кусочки мясного ассорти из печени, почек, легких, сердца. Ак-сорпа - молочный суп с мясом. Казы – вид вареной колбасы из конины. Также к национальным блюдам относятся молочные продукты и напитки, такие как кумыс, курт (высушенный творог, очень соленый), иримшык (сушеный творог из овечьего молока) и др. Баурсаки - жареные в казане в кипящем масле кусочки теста. Основной напиток в казахской культуре – чай. Дастархан всегда заканчивался чаепитием. Казахи в основном готовят крепкий черный чай со сливками. Национальная одежда. К мужской одежде относится «чапан» (халат с поясом), который в основном делается из бархата, мягкие тюбетейки и высокие фетровые колпаки, а также малакай - шапки из лисьего меха. К женской национальной одежде относится костюм из белого хлопкового или цветного шелкового платья и бархатного жилета, обильно украшенного вышивкой, а также шелкового головного платка или шапочки. Пожилые женщины носят на голове кимешек – белую накидку. Головной убор невесты высокая, остроконечная шапка с пучком перьев на макушке – саукеле. Характерный элемент казахской культуры – акыны Акын — поэт-импровизатор. Есть похожие народные певцы - жыршы (сказители) и оленши (песенники), но, в отличие от акынов, они исполнители, а не создатели произведений. Акыны выступают на айтысах - публичных состязаниях под аккомпанемент национальных музыкальных инструментов (домбры, кобыза ) — струнного щипкового инструмента с овальным корпусом, грифом и двумя струнами. Акын часто полностью импровизирует, реагируя на какие-либо явления в обществе или на обстановку на всенародных праздниках и т. д. На праздниках нередко проводятся своего рода состязания акынов — айтыс. Во время состязания акыны, забавляя народ, поочерёдно в стихотворной форме стараются высмеять друг друга или выбрать любую произвольную тему. Иногда власти пытаются подвергнуть айтыс цензуре, когда речь касается власть имущих или политики. Кочевой образ жизни и скоротечный характер искусства акынов не позволял в прошлом записать и сохранить произведения на бумаге. Большая часть произведений акынов осталась потерянной. Известные казахские акыны: Махамбет Утемисов (1804—1846), Суюнбай Аронулы (1815—1898), Шернияз Жарылгасов (1817—1881), Биржан-сал Кожагулов (1834— 1897), Жаяу Муса Байжанов (1835—1929), Акан Серэ Корамсаулы (1843—1913),Джамбул Джабаев. Игры Возникновение игр относится к далекой древности, в своем развитии они прошли ряд последовательно сменявшихся форм, соответствовавшим общественным отношениям и хозяйственной деятельности народа. Игры и развлечения выполняли всегда и общественные функции, такие как воспитательные, военно-спортивные, ритуальные, зрелищно- эстетические, коммуникативные и др. Широкую и универсальную функцию выполняли военно-спортивные игры, связанные как с военным бытом (войны, набеги, столкновения), так и с хозяйственной деятельностью общества. Такими играми были сайыс, аударыспак, жамбы ату, алтын кабак, скачки, курес и др. Часть игр и развлечений несли ритуальную и обрядовую функцию, входящих в систему поминальных и погребальных церемоний, а также брачных. Многие из них впоследствии утратили свою первоначальную суть, развиваясь и перерождаясь. Примером может служить аламан байга, кокпар. К известным личностям, оставившим след в культуре Казахстана, относятся: Чокан Валиханов (1835–1865), Абай Кунанбаев (1845–1904), Ибрай Алтынсарин (1841–1889), «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 119 Сакен Сейфуллин (1894–1939), Беимбет Майлин (1894–1939), Мухтар Ауэзов (1897–1961), Ануар Алимжанов (р. 1930), Ильяс Есенберлин (р. 1915), Олжас Сулейменов (р. 1936) и другие. УДК 68'0;373.1.02. THE RELATIONSHIP BETWEEN LANGUAGE AND CULTURE Zhanibek Nurjan FL 16-04-02, FL&PC Ильяс М.- «Екі шет тілі» мамандығының 1 курс студенті. A.S. Tazhenova, мaster of pedagogical science, senior teacher, FL&PC University of Foreign Languages and Professional Career, Almaty In the twentieth century, "culture" emerged as a concept central to anthropology, encompassing all human phenomena that are not purely results of human genetics. Specifically, the term "culture" in American anthropology had two meanings: the evolved human capacity to classify and represent experiences with symbols, and to act imaginatively and creatively; and the distinct ways that people living in different parts of the world classified and represented their experiences, and acted creatively. Following World War II, the term became important, albeit with different meanings, in other disciplines such as sociology, cultural studies, organizational psychology and management studies. People learn culture. That, we suggest, is culture's essential feature. Many qualities of human life are transmitted genetically - an infant's desire for food, for example, is triggered by physiological characteristics determined within the human genetic code. An adult's specific desire for milk and cereal in the morning, on the other hand, cannot be explained genetically; rather, it is a learned (cultural) response to morning hunger. Culture, as a body of learned behaviours common to a given human society, acts rather like a template (i.e. it has predictable form and content), shaping behaviour and consciousness within a human society from generation to generation. So culture resides in all learned behaviour and in some shaping template or consciousness prior to behaviour as well (that is, a "cultural template" can be in place prior to the birth of an individual person). This primary concept of a shaping template and body of learned behaviours might be further broken down into the following categories, each of which is an important element of cultural systems: - systems of meaning, of which language is primary - ways of organizing society, from kinship groups to states and multi-national corporations - the distinctive techniques of a group and their characteristic products Several important principles follow from this definition of culture: - If the process of learning is an essential characteristic of culture, then teaching also is a crucial characteristic. The way culture is taught and reproduced (see reproduction in the glossary) is itself an important component of culture. - Because the relationship between what is taught and what is learned is not absolute (some of what is taught is lost, while new discoveries are constantly being made), culture exists in a constant state of change. - Meaning systems consist of negotiated agreements -- members of a human society must agree to relationships between a word, behaviour, or other symbol and its corresponding significance or meaning. To the extent that culture consists of systems of meaning, it also consists of negotiated agreements and processes of negotiation. «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 120 - Because meaning systems involve relationships which are not essential and universal (the word "door" has no essential connection to the physical object -- we simply agree that it shall have that meaning when we speak or write in English), different human societies will inevitably agree upon different relationships and meanings; this a relativistic way of describing culture. Language is the human capacity for acquiring and using complex systems of communication, and a language is any specific example of such a system. The scientific study of language is called linguistics. Any estimate of the precise number of languages in the world depends on a partly arbitrary distinction between languages and dialects. However, estimates vary between 6,000 and 7,000 languages in number. Natural languages are spoken or signed, but any language can be encoded into secondary media using auditory, visual, or tactile stimuli, for example, in graphic writing, braille, or whistling. This is because human language is modality-independent. When used as a general concept, "language" may refer to the cognitive ability to learn and use systems of complex communication, or to describe the set of rules that makes up these systems, or the set of utterances that can be produced from those rules. All languages rely on the process of semiosis to relate signs with particular meanings. Oral and sign languages contain a phonological system that governs how symbols are used to form sequences known as words or morphemes, and a syntactic system that governs how words and morphemes are combined to form phrases and utterances. Human language is unique because it has the properties of productivity, recursively, and displacement, and because it relies entirely on social convention and learning. Its complex structure therefore affords a much wider range of possible expressions and uses than any known system of animal communication. Language is thought to have originated when early hominines started gradually changing their primate communication systems, acquiring the ability to form a theory of other minds and a shared intentionality. This development is sometimes thought to have coincided with an increase in brain volume, and many linguists see the structures of language as having evolved to serve specific communicative and social functions. Language is processed in many different locations in the human brain, but especially in Broca's and Wernicke's areas. Humans acquire language through social interaction in early childhood, and children generally speak fluently when they are approximately three years old. The use of language is deeply entrenched in human culture. Therefore, in addition to its strictly communicative uses, language also has many social and cultural uses, such as signifying group identity The exact nature of the relationship between language and culture has fascinated, and continues to fascinate, people from a wide variety of backgrounds. That there should be some kind of relationship between the sounds, words, any syntax of a language and the ways in which speakers of that language experience the world and behave in it seems so obvious as to be a truism. It would appear that the only problems deciding the nature of the relationship and finding suitable ways to demonstrate it. But, as we will see, what is obvious need not necessary be true the sun does not rotate around the earth, nor is the earth at the center of the universe! When we do try to specify any such relationship, we run into problems that are no less formidable than those just mentioned: we may be misled by the obvious Any discussion of the relationship between language and culture, or of the various functions of the language in the culture, should begin with some attempt to define each of these terms. We may attempt a comprehensive definition of language: a language is what the members of a particular society speak. However, as we shall see, speech in almost any society can take many very different forms, and just what forms we should choose to discuss when we attempt to describe the language of a society may prove to be a contentious matter. Sometimes a society may be complex; that is, many speakers may use more than one language, however we define language. We should also note that our definitions of language and culture are not independent: the definition of language includes in it a reference to culture. «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 121 When two or more people communicate with each other in speech, we can call the system of communication that they employ a code. In most cases that code will be something we may want to call a language. We should also note that two speakers who are bilingual, that is, who have access to two codes, and who for one reason or another shift back and forth between the two languages as they converse are actually using a third code, one which draws on those two languages. Culture is a cover term. It can be approached from different perspectives and consequently defined in quite different ways. It seems that there is no satisfactory definition that enjoys a general acceptance by scholars of all sciences. Nevertheless, culture can be, in a broad sense, understood as the total way of life of a people, their approach to life and their ways of behaving, particularly living and thinking. This simple, but inclusive definition of culture implies that culture covers virtually all the aspects of human life and their correspondent behavior, linguistic and nonlinguistic, such as traditions, conventions, social norms, customs, social habits, modes of living, patterns of thinking, beliefs, values, experience, world outlook and language. Culture is often bound up with language, which is independent. A nation culture and language often symbolize the nation spirit and mind. The culture of a people, in an anthropological sense, refers to all the aspects of shared life of the community. Children brought up in the community learn the ways of looking at things, the ways of doing them, the ways of keeping interpersonal relationships, what they value, despise and avoid, what they expect of others and what they are expected of by others. These attitudes, reactions, values, beliefs and assumptions are the ways of behaving and constitute the main part of their way of life without being conscious of them. All these culture-loaded or conditioned features are often mirrored and recognized in their behavior, social relationships, social and moral values, and in art and literature. Reference 1. Whorf, Benjamin Lee (1941). "The relation of habitual thought and behavior to language". Language, Culture, and Personality: Essays in Honor of Edward Sapir (Menasha, WI: Sapir Memorial Publication Fund). 2. Walter Taylor (1948). A Study of Archeology. Memoir 69, American Anthropological Association. Carbondale Il: Southern Illinois University Press. жүктеу/скачать 3,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|