Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 

средних учебных заведений на патриотическую тему, 

посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 

58 

 

бағдарламасын   әзірледі.   Алайда   тарихи   тағдыры   ортақ   Отанын   қорғауға   

ұмтылған      көп    ұлтты      халық      бұл  зұлымдық      ойдың        тас-  талқанын   

шығарды.  Кеңес  Одағы   тас – түйін   болып,  аса  қауіпті   жауға  қарсылық   

көрсетті.      Жалпыға    бірдей      міндетті    әскери    іске    үйрету      өрістетілді.  

Республикада   екі  миллоннан  астам  адам  әскери  даярлықтан   өтті.  Әрбір  

бесінші  қазақстандық  майданға  аттанды.    Тылда   командалық   кадрлар   

даярлау  жоғары  қарқынмен   жүргізілді,  негізінен  жау   уақынша   басып   

алған   аудандар   мен  майданға   жақын   өңірлерден   көшіріліп   әкелінген 27  

әскери  оқу  орны   соғыс   жылдары    ішінде   16  мың    офицер  даярлап   

шығарды.   Соғыстың  алғашқы  кезеңінде  Қазақ  КСР –інде  14  атқыштар  

және    атты    әскер    дивизасы,  6    бригада    құрылып  ,    үйретіліп  ,    майданға  

аттандырылды.  Құрылған  бөлімдер  мен  құрылымдар  құрамы  жағынан  көп  

ұлтты  болды.  1945  жылы   2  мамырда  Кеңес   Армиясы    Германияның   

астанасы    Берлинді   толық   билігіне    алды.        Берлин    операциясына   

қатысқан    кеңес      жауынгерлері      менбірге          қазақтарда      асқан    ерлікпен    

шайқасты.   Берлинді   алуға   қатысқан   кеңес   жауынгерлерінің   ерлігі   тарих     

шежіресіне    айналды. Осы   сұрапыл       соғыстан   кейін  500-ге   жуық  адам  

- солдаттармен  сержанттар,   офицерлер   Кеңес  Одағының    Батыры   атағын   

алды,  ондаған      мың    адамға    жоғары      әскери      белгілер    беріліп  ,  түрлі   

марапаттарға  ие   болды.   Фашистік   Германияға       қарсы  соғыс   жеңіспен  

аяқталды.  Міне,  кешегі   өткен  от  ауызды , орақ  тілді   шешен  билеріміздің, 

етігімен      су      кешкен    ерлеріміздің        айбынды      іс  –  әрекетімен,  қайтпас   

қайсарлығымен   аман  сақталып келеді.  

    Жеңіс  күні бізге ең алдымен бейбітшілік бағасымен ұқтырады. Соғыс 

жалыны басылғанына  70 жыл өтсе де оның өртінің лебі әлі сезіледі. Қасиетті 

жылдар  бізден  алыстаған  сайын  қан  майданға  қатысыпқанын  төккен  аяулы 

ата-әжелеріміз  бен  аға-әкпелеріміздің  есімдері  ешқашан  ұмытылмас.Жеңіс 

күні бізге қымбат. 

  Бүгін      Тәуелсіз      Қазақстан      аталып,      жаңа  ғасырға    иек    артқан   

атамекенімізді     мәңгі  қастерлеу   -  бәріміздің   қасиетті  борышымыз.   Қазақ   

елінің   байрағы   мәңгі    көк  аспанда   желбіресін .   Елімізде    әр   уақытта   

ауызбіршілік   пен  татулық    болсын. Мәңгі   желбіре,  жеңіс  жалауы! 

 

 

 

 

 

 

 

 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 

средних учебных заведений на патриотическую тему, 

посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 

59 

 

Пранова Ботагөз 

                                                 11сынып, Ы.Алтынсарин атындығы орта мектеп 

                                                 Жамбыл облысы, Байзақ ауданы 

                                                Жетекші: Усерова Назым Асылбекқызы 

 

Ерлігің мәңгі есімде

 

 

                                                                        Қараңғыда көрген жоқ оны ешкім де,  

                                                                           Келе жатты ұрланып соғыс түнде. 

                                                                                Келе жатты ол қап-қара, бүйі болып,  

   Жолбарыс боп жалаңдап жол үстінде. 

 Сырбай Мәуленов.   

                                                     

         Соғыс!  Сен  қандай  суық  едің!  Қасіреттің  қара    қайығына  мініп,  қайғыны 

желкен  етіп, қара жерді қапсырып төніп келдің! Мен сендік салқындықты бір ғана 

атауыңнан сезінем. Талай армандарды сөндірген, қырандарды сенделткен, жайсаң 

даланы селдеткен  сендегінің барлығы сұмдық еді. Талай-талай текті ұлдарыңның 

өмірін өзің иемденіп алып, қанды майданға тастап жібердің.  Бір сенің  суық үнің 

қаншама  ақ  армандарды,  сағым  жылдарды,  жүректе  жазылмай  кеткен  жырларды 

ұрлады?!  

          «Отан үшін отқа түс, күймейсің!» ұранын ту ғып ұстап, қан майданға аттанған 

аталарымыздың  сондағы ерлігін айтсаңшы. 

 

- Үстімде сұр шинелім, 

Ақсаңдай басып келемін, 

Ұмытса да достарым, 

Ұмытар ма мені елім, 

 

- дейді  Қасым Аманжолов соғыстан оралған ер жайлы.  

 

– Ежелден ел тілегі – ер тілегі, 

Адал ұл ер боп туса – ел тілегі, 

 

–  деп    Бауыржан  Момышұлы  айтқандай,  қашан  да  халық  адал  ұлдың  елге  тірек 

болуын аңсаған. Халыққа тіреу болған да сол ерлер еді.      

            Сол кездің қиындығын Қадыр Мырза Әли былай деп жырлайды:    

     

– «Қырық екінші жылды басқа жазбасын, 

Ұмытты ғой ерлер онда өз басын... 

Москваға жетпей жолдан тоқтасын, 

Астанадан киіп қайтсын ноқтасын», – 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 

средних учебных заведений на патриотическую тему, 

посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 

60 

 

Деп әкеміз елді жаудан қорғаса, 

Біз қорғадық опасыздан отбасын». 

 

 Ер басына күн туып, етігімен су кешкен қиыншылық жылдарды, мұң-шерге толы 

жырларды тамаша суреттеген ақын өлеңін оқи отыра, сол кезге бір көз жүгіртесің. 

Сезінесің,  түсінесің,  шошисың  да  жиренесің.  Сол  кезде  ерлік  көрсеткен 

жауынгерлерге бас иіп, әрдайым есімдерін сан қайталап отырасың. 

 

–  Үйдің жылысын қыс келгенде білерсің, 

Кімнің батыр екенін жау келгенде білерсің, 

 

-  деп  Балпық  би  айтқандай,  жау  келгенде  тойтарыс  бере  білген  батырлар  сан 

мыңдаған еді. 

       Қолына қару алып, «фашизмнің тамырын құртамыз» деп ерлік көрсеткен Қасым 

Қайсенов, Бауыржан Момышұлы  есімдері тарихқа алтын әріппен жазылды.  Әлия 

Молдағұлова, Мәншүк Мәметова, Хиуаз Доспанова сынды апаларымыз қара бұлт 

төнген кезде нағыз өр мінез танытты.  Сызға ұйықтап, мұзды жастанған қанша өмір 

қиылды.    «Ертеңгі  ұрпақ  келешігің  арманы  ақ  болсын,    жүзінде  күлкі  жайнасын, 

аспаны  шуаққа  толсын»  деп  кеткен  жандар  еді.  Майданда  жауынгерлер  қолына 

қаруын  алса,  Жамбыл  Жабаев  өз  жырларын  қару  ғып  жұмсады.  Еңіреп  кеткен 

ерлерді жігерлендіріп, рух беріп отырған Жамбыл өлеңдері талай жауынгерлердің 

қалтасынан  табылып  жатты.    Күні-түні  жарылған  бомба,  атылған  оқ  Жер-Ана 

төсінде  ойран  салды.    Осы  орайда  ақын  Сырбай  Мәуленовтің  өлеңі  еріксіз  ойға 

оралады:  

 

–  Қоштас, – деді ол, – туған ел, жеріңменен, 

Тастарды да күйдірді темірменен. 

Миллиондаған жандардың атын жойып, 

Құлақкесті құл етті нөмірленген. 

 

      Иә,  бұл  нағыз  сұрапыл  соғыс.  Есте  мәңгілік  сақталатын  соғыс  тамұқ  отымен 

бірдей болды. Дегенмен жеңістің ауылы алыс емес еді. Кеудеде от боп жанған ар- 

намыс  жауынгерлерді  алға  жетеледі,  болашақ  жеңіске  сендірді.  Жан  қиып  кеткен 

жандар ертеңгі өмірдің жарқындығын тіледі. 

 

Олар өлді тек аспан сау болсын деп, 

Олар өлді туған жер бар болсын деп. 

Олар өлді ақ арман сөнбесін деп, 

Олар өлді өзгелер өлмесін деп, 

 

- деген Сырбай Мәуленов өлеңі осыған айқын дәлел.  

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 

средних учебных заведений на патриотическую тему, 

посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 

61 

 

       Жеңіс!  Көптен күткен ақ арман бір сенің ғана өне бойыңа сыйып 

тұрғандай. Көңіл тебіренді, сәби күлді, ана жадырады, аспан қара түнектен 

ашылды!  

 

 От шашты Отан аспаны, 

Төгілді көздің жастары. 

Окоптан шықты солдаттар, 

Атылды көкке соңғы оқтар,  

- деп Сырбай Мәуленов  жеңіс күнін асыға күткен халықтың сол бір қуанышты 

кездерін осылай  жырлайды. 

     Жеңіс  күні  соғыстан  оралмай  қалған  ерлеріміздің  рухына  бас  иіп,  арамызда 

жүрген  соғыс  ардагерлеріне  құрметпен  қарап,  олардың  қайсарлықтары  мен 

ерліктеріне  тағзым  ететін  күн  емес  пе?!  Президентіміз    Нұрсұлтан  Әбішұлы 

Назарбаев: «Ұлы Жеңіс – Қазақстан тарихының жарқын беттерінің бірі. Бұл – қан 

майданда от кешкен соғыс ардагерлері мен сол жылдарда «Бәрі де майдан үшін, бәрі 

де жеңіс үшін»деп, құлақтары жастыққа тимеген тыл ардагерлерінің мейрамы» деп 

атап өткен болатын.  

        Сұрапыл  соғысты  басынан  өткеріп,  жеңіс  үшін  жанын  берген  аталарымызды, 

сол  жылдарда  қиындыққа  төзіп,  тылдағы  ауыр  жұмыстарды  атқарып,  сонысымен 

Жеңіс күндерді жақындатқан апаларымыз бен әжелерімізді мақтаныш етеміз. Осы 

орайда  ел  намысы  мен  Отан  абыройы  жолында  от  кешіп,  кеудесін  оққа  тосқан 

қандастарымыз бен жерлестеріміздің есімін жаңғыртып, жас буын санасына сіңіре 

түсу – біздің басты борышымыз.  Біз әрқашанда  Жеңіс күнін аға буынның Отанға 

деген  сүйіспеншілігінің,  жастарды  патроиоттық  сезім  мен    ерлікке    тәрбиелейтін 

өлшеусіз  өнегесі  деп  білеміз.    Өкінішке  қарай,  жыл  сайын  ардагерлердің  қатары 

азайып бара жатқандығы көңілге қаяу түсіреді. Бірақ көзден кетсе де, олардың ерлігі 

көңілден кетпесі анық. Олар тек жеңіс әкеліп қана қойған жоқ, сонымен қатар ел 

еңсесін көтеруде аянбай еңбек етті. 

       Қайтпас  тұлғаларды  ұлықтап  отыру  –  тек  халықтың  ғана  емес,  мемлекеттің 

борышы. Еліміз олардың еңбегін бағалап, көше аттарын берді, ауыл-ауылға соғыс 

құрбандарының ескерткішін орнатты. Биыл менің мектебіме алғаш қазақтан шыққан 

ұшқыш  қыз  Хиуаз  Доспанова  есімі  берілмек.  Мен  сол  үшін  қанаттанамын, 

қуанамын,  шарықтаймын.  Бүгінгі  таңда  біздің  жасар  ерлігіміз,  алғысымыз  да  осы 

болмақ. 

       «Бұл  өмірде  әр  ісіңнің  жаңғырығы  болады»  деген  Мұхтар  Шаханов  сөзін 

сараласақ,  бүгінгі  ашық  аспанның  кешегі  жаңғырығы  –  отты  жылдар  еді.  Біздің 

міндетіміз – солар сыйлаған ел тыныштығын сақтау.  

 

 

 

 

 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 

средних учебных заведений на патриотическую тему, 

посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 

62 

 

Рәпилбек Маржан  

Т.Рысқұлов ауданы,   Қ.Сұлтанбеков атындағы 

  орта мектебі 9  сынып оқушысы  

Жетекшісі: Асилина Ж.Б. 

 

 

Естен кетпес отты жылдар 

 

Таяқтан тайсалмасаң, 

Семсерден сескенбесең, 

Жеңдім дей бер... 

Б.Момышұлы 

 

Ешкім  де,  ешнәрсе  де  ұмытылмақ  емес!  Соғыс  –  күйретуші  күш!  Дәл 

солай! Барды жоқ ететін, тауды жер ететін. Жер бетіндегі тіршілік атаулының 

бәрін  жалмап  жұтатын  тажал.  Сол  қанды  кезеңді  еске  түсіріп,  елестететін 

газет-журнал матералдары немесе радио телехабарлар, кинолар аталар ерлігін 

мақтаныш тұта  бізге жеткізді. Иә, содан бері жарты ғасырданастамуақытөтсе 

де,  ешнәрсе  де  ұмытылғанжоқ.  ҰлыОтансоғысы...  Бұл  сол  кездегі  кеңес 

халқының  ержүректілігі  мен  төзімділіктерін  паш  ететін,  тарих  та  мәңгі 

қалатын  күн.  Бұл  күнді  соғыстың  алғыш  ептерінде  қайсарлықпен  шайқас 

жүргізіп, ерліктің сан үлгісін көрсеткен ардагерлер тойлайды.  

 

Неменеңе жетістің бала батыр, 

Қариялар азайып бара жатыр 

Бірі мініп келместің кемесіне, 

Бірі күтіп, әнеки, жағада тұр, 

 

- деп тебіренген Мұқағали мұңында жұмыр басты пенде үшін теңдессіз 

құндылық  ұрпақаралық  қимастық,  сыйластық  сезімдері  мөлдіреп  тұр. 

Қариялар  азайып  бара  жатқанын  әсіресе  олардың  ортасында  Ұлы  Отан 

соғысынан  аман  орталған  ақсақалдарымыздың  қарасы  жыл  санап  азайып 

барады  емес  пе?!  Солардың  жанымен,  қанымен,  терімен,  көз  жасымен, 

күшімен, ісімен, ерлігімен, атаның туын жықпай, ананың намысы үшін туған 

жердің топырағын жауға таптатпай, еңіреп жүріп жауды жеңіп, тауын шағып, 

туын жағап, жеңістің таңбасын басқан күн – Жеңіс күні. Бұл күннің толғағы 

ашшы болса да, туғаны бар халқы үшін қуаныш болған күн. Сондықтан да бұл 

Ұлы  мереке.  Оққа  ұшқан  қарулас  жолдастарының  аманатын  арқалап,  аман 

оралған ардагер аталарымыздың өздері қорғап, қорған қамқор болып оралған 

арттағы  қалың  елдің  қамығып  жеткен  Жеңіс  күнін,  біз  ұмытсақ  та  тарих 

ұмытпайды. Ол - өмір заңы. Уақыт зымырап өтіп жатыр. Уақыт өткен сайын 

заман  өзгеруде,  бірақ  өткен  өмір  тарихы  мәңгі  есте  сақталуда.  Неше  алуан 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 

средних учебных заведений на патриотическую тему, 

посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 

63 

 

соғыс  дүниені  дүр  сілкіндірді,  бірақ  екінші  дүние  жүзілік  соғыс,  қаншама 

адамзатын қисапсыз қасіретке ұшыратқан өлімімен мәңгілік есте қалды. 

Біздің еліміз адамзат баласы басынан өткізбеген зұлматты өткерді. Соғыс 

арифметикасы - қаралы арифметика. Әрбір секунд сайын бір адам, әрбір минут 

сайын  он  адам  оққа  ұшып  жатты.  Ал  соғыс  1418  күнге  созылды. 

Жеңіс елімізге оңай келген жоқ. Ұлы Жеңіс бабаларымыздың биік патриотизм 

сезімі 

мен 

рух 

мықтылығымен 

келді. 

Біз,  қазіргі  заман  түлектері  дүниені  дүр  сілкіндірген  Ұлы  Отан  соғысын 

мәңгілік  есте  сақтауға  міндеттіміз.  Еліміздің  басынын  кешкен  қайғылы, 

зұлматты жылдар тарихын мәңгі есте сақтауға әр алуан кітаптар көмектеседі. 

"Бұл  Жеңіс  бүкіл  соғысқа  қатысушылар  мен  тыл  еңбеккерлерінің 

қажымас қайраты мен  қайсар рухының жеңісі.Елдің елдігі, ердің ерлігі сынға 

түскен,  Отан  үшін  от  кешкен  ауыр  күндердің,  қаһармандықтың  белгісі. 

Сондықтан  да  бүгін  -  ел  намысы  үшін  ерлікпен  қаза  тапқан 

боздақтардың    рухына  тағзым  етіп,  арамызда  жүрген  ардагерлерімізге 

қошемет көрсететін ерекше күн. Ұлы Отан соғысының сұрапыл жылдарында 

әр  4-ші  сарбазын  майданға  аттандырып,  жауынгерлерді  барлық  керек  қару-

жарақпен қамтамасыз еткен Қазақстан үшін   бұл соғыс қасиетті де қастерлі 

соғыс болды. Соғыс бізді тек ерлікке ғана үндеп қойған жоқ, ортақ Отан үшін, 

ел  мен  жер  үшін,  тастүйін  болып  біріге  білуге  де  үйретті",  дейді  Ахметжан 

Смағұлұлы.  Қала  басшысының  айтуынша,  қасиетті  Жеңістің  ең  басты 

қозғаушы күші, алтын арқауы біздің ынтымақтастығымыз бен достығымызда, 

бауырластығымыз  бен  туысқандығымызда  болғандығын  біз  мәңгілікке 

түсіндік.  Біздің  ардагер  аталарымыз  бен  апаларамызды  бір  ұлы  мақсат, 

бір  мүдде    біріктірді. Ол Отанға деген шексіз сүйіспеншілік болатын. Олар 

ерлікті де, еңбекті де Отан үшін деп жасады. 

 "Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев атап өткендей, қазақстандықтар Жеңіс 

күнін  аға  ұрпақтың  отанымызға  деген  шексіз  сүйіспеншілігінің  үлгісіндей 

әрқашан есте тұтады. Тәуелсіз мемлекетіміз үлкен тарихи кезеңдерді бастан 

өткеріп  бүгінгідей  гүлденіп,  өсіп-өркендеуіне  осы  ортамызда  тұрған 

ардагерлеріміздің  сіңірген  еңбегінің  өлшеусіз  екенін  бәріміз  де  жақсы 

білеміз", дейді Ахметжан Есімов. 

  Кеңес  халқының  Ұлы  Отан  соғысындағы  жеңісі  адамзатты  фашизм 

қаупінен құтқарды. Қазақ халқының бұл жеңіске қосқан үлесі зор. Соғыстың 

ауыртпалығын  көтеріп,  бостандықты  қорғаған  қазақстандық  батырлардың 

есімі  әрқашан  ел  есінде  сақталады.  Соғыстың  алғашқы  күндерінен  бастап 

“Барлығы майдан үшін, барлығы жеңіс үшін!” деген ұранмен соғысқа аттанған 

ерлердің  орнын  әйелдер,  қариялар  мен  балалар  алмастырды.  Тыл 

еңбеккерлерінің  де  жауды  жеңудегі  рөлі  жоғары.  Олар  соғыс  күндерінің 

барлық  ауыртпалықтарын  қажырлылықпен  көтеріп,  патриотизм  үлгісін 

танытты.  

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 

средних учебных заведений на патриотическую тему, 

посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 

64 

 

 

Соғыс, соғыс. 

Соғыс – тажал, соғыс неткен сұм еді, 

Сол соғыстан соқпай қалды қанша адамның жүрегі. 

Сол соғыстан өз үйіне оралмады қанша жан, 

Қанша сұлу жесір қалды жарын күтіп аңсаған... 

 

   Батыр  Бауыржан  атамыз  аузынан  байтақ  далаға  ұран  болып  тараған, 

ұлағат болып жеткен «Отан үшін отқа түс, күймейсің» деген асқақ рух бүгінгі 

ұрпақтың  санасында  бүршік  жарсын,  жүректерінде  махаббат  от  болып 

лауласын. Қазақстан атты Отанымызға мәңгі тыныштық тілейміз. 

 

 

 

 

 

Рысбек Руслан 

                                                    8-сынып, Қ.Сұлтанбеков атындағы орта мектеп 

                                            Жамбыл облысы, Т.Рысқұлов ауданы, Жақсылық 

ауылы                                                     

                                                    Жетекшісі: Аденова Дина Қабылқызы 

 

Cен бізге қымбатсың, Жеңіс! 

 

                                            Жеңіс, бізге қалай келдің – білемін,  

                                            Біледі оны байтақ, дархан, дүр елім. 

                                            Қыршын ғұмыр от пен оқтан қиылған,  

                                            Рухы боп жеттің боздақтарымның гүл өрім.                                                                                  

                                                                                             Қуандық  Шолақ                                  

Жер жаһанға ауыр да ащы зардабын тигізген, аналарды мезгілсіз жесір, 

балаларды    көгенкөз  жетім  атандырған  сұрапыл  соғыстың  аяқталғанына  да, 

міне, биыл 70 жыл толып отыр. Уақыт алмасуы, өмірге жаңа ұрпақ өкілдері 

келуі – табиғи заңдылық. Сондықтан да жас ұрпақ бойында туған Отанға деген 

сүйіспеншілік  пен  жауынгерлік  ерлік-жігердің  жасампаз  дәстүрі  сақталады. 

Бізге бейбіт өмір сыйлаған аталар ерлігіне, «Барлығы да майдан үшін, барлығы 

да  Жеңіс  үшін!»  деген  ұранмен  тынымсыз  еңбектің  үлгісін  көрсеткен  тыл 

еңбеккерлерінің жанкешті бейнетіне деген құрметіміз артпаса кемімек емес.  

Біздің  шағын  ауылымыздың  өзінен  қаншама  ер-азамат  ел  басына  күн 

туған сәтте Отан қорғауға аттанып, оның қаншасы майдан даласында шейіт 

кетті. Біршамасы соғысты жеңіспен аяқтап, туған жерге абыроймен оралды. 

Туған  ауылының  гүлденуі  жолында  жемісті  еңбек  етіп,  елдің  құрметіне 

жүктеу/скачать 1,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: